ماهیت زیست‏پذیری، کیفیت زندگی و در مقیاسی گسترده‏تر، پایداری نواحی روستایی با تاب‏آوری، آمیخته شده و بر این اساس امروزه در عرصۀ برنامه‎ریزی روستایی به جای تمرکز بر آسیب‏پذیری (شکل‏گیری بحران و مدیریت آن) بر تاب‏آورکردن اجتماعات محلی (مدیریت ریسک و کنش فعالانه) تأکید می‏شود. در این میان، تحقق تاب‎آوری به دلیل ماهیت پیچیده، چندبُعدی، سیستمی و تعدد فعالان و بازیگران در محیط درونی و بیرونی متغیر امروزی، نیازمند فراهم بودن شرایط، نیازها و الزاماتی در محیط روستایی است که فقدان آن ها به معنی ایجاد موانع و چالش‏های متعدد و تداوم آسیب‏پذیری محیطی بوده و در راستای تغییر وضعیت و حرکت در مسیر تاب‏آوری، شناسایی این چالش‏ها و موانع و رفع آن ها، می‏تواند گام مبنایی و مهمی تلقی شود. پژوهش کاربردی حاضر نیز با این هدف در نواحی روستایی مرزی پرمخاطره و محروم مرزی شهرستان مریوان با روشی توصیفی-تحلیلی و ماهیتی کمّی-کیفی (آمیخته) انجام گرفته است. در بخش کیفی، شناسایی موانع و چالش‏های پیشِ روی تأمین محیط تاب‏آور در نواحی روستایی مورد مطالعه و در بخش کمّی، سعی بر تأیید و تعمیم یافته‏های بخش کیفی و ارائۀ تحلیل از وضعیت عملکرد این موانع بوده است. در بخش کیفی از روش مصاحبۀ عمیق و باز و در بخش کمّی از توزیع پرسشنامه، بهره گرفته است. جامعۀ آماری پژوهش، مشتمل بر مدیران توسعه‏ای، دهیاران و شوراهای روستایی، آگاهان محلی روستایی، متخصصان علمی و دانشگاهی منطقه و فعالان اقتصادی در سطح منطقه است که به صورت هدفمند و با روش گلوله برفی، انتخاب و شناسایی موانع تأمین محیط تاب‏آور روستایی (بخش کیفی) و تأیید آن ها (بخش کمّی) توسط آن ها صورت پذیرفت. تجزیه وتحلیل داده‏های گردآوری شده در بخش کیفی مبتنی بر روش کدگذاری باز و در بخش کمّی مبتنی بر آزمون تحلیل عاملی نشان داد که 64 مانع یا متغیر در قالب چهار عامل اصلی ضعف در برنامه‏ریزی، سیاست گذاری، اجرا، نظارت و پایش بر فرایند توسعه در عرصۀ مدیریتی توسعه‏ای شهرستان مریوان (مهم ترین و اثرگذارترین عامل)، عدم توجه و تبیین مفهوم تاب‏آوری و فقدان ساختار مدیریت کارآمد ریسک/ بحران (طبیعی و انسانی)، نارسایی‎های محیط اجتماعی و فضای نامناسب کسب وکار درجهت توسعۀ اقتصادی روستاها و ضعف حمایت و پشتیبانی بر تأمین تاب‏آوری محیطی در نواحی روستایی شهرستان مریوان به عنوان مانع دارای اثرگذاری هستند.

تعداد 400 جدایه قارچ .Ascochyta rabiei (Pass.) Lab از مزارع آلوده نخود کشور، از قبیل منطقه دریاچه زریوار مریوان در استان کردستان، شبستر و خسروشهر در استان آذربایجان شرقی، سرو، بوکان و شاهین دژ در استان آذربایجان غربی، مشهد و ایلام جمع آوری شد. این جدایه ها از نظر خصوصیات رشد کلنی و اسپورزایی روی محیط کشت و قدرت بیماری زایی تفاوت کمی نشان دادند، و بر اساس منطقه جمع آوری به 17 گروه، و نهایتا بر اساس خصوصیات مورفولوژی کلنی ها روی محیط های کشت مختلف به 11 گروه تقسیم شدند. جدایه شماره 16 از مشهد بیش ترین و جدایه شماره یک از استان کردستان کم ترین میزان رشد را داشت. یک جدایه از هر گروه به عنوان نماینده انتخاب شد و بیماری زایی آنها مورد آزمایش قرار گرفت. در این طرح نوع واکنش 11 جدایه رقم افتراقی و یک رقم محلی (جم) بررسی گردید، و بر اساس عکس العمل ارقام شاخص مطابق روش ایکاردا (ICARDA) دو نژاد فیزیولوژیک شماره چهار و شماره شش تشخیص داده شد.

ارقام انگور خوشناو و سیاه حدود 90 درصد سطح زیر کشت تاکستان های دیم استان کردستان را تشکیل می دهند، به منظور انتخاب تیپ های برتر و انجام یک غربال کلی و حذف پایه های مریض، نامرغوب، ضعیف و کم بارده از توده موجود، از سال 1376 عملیات به گزینی، با استفاده از صفات عملکرد و اجزا عملکرد برای این ارقام در مناطق بانه و مریوان آغاز گردید. تعداد 45 کلون برتر این دو رقم به مدت 3 سال، در هنگام شکوفه و زمان رسیدن میوه تک تک مورد مطالعه و بررسی قرار گرفتند. در نهایت تعداد 7 کلون از رقم خوشناو و 6 کلون از رقم سیاوه که از لحاظ باردهی و کیفیت محصول شرایط مطلوبی داشتند به عنوان کلون های برتر، سالم و مرغوب، به منظور ایجاد باغ های مادری و تولید اولین قلمه های سالم و مرغوب از این ارقام برای مطالعات تحقیقاتی بیشتر و هم چنین توزیع در سطح تجارتی گزینش شدند.

گندم «تائودار» (Triticum boeoticum ssp thaoudar ) یک گیاه دیپلوئیدی حاوی ژنوم پایه گندم (ژنوم AA) است که به طور پراکنده در غرب و شمال غرب ایران انتشار دارد و همراه آن معمولا گراسهای دیگر بویژه «آژیلوپس» ها هم زندگی می کنند. رویشگاههایی که این گیاه و گیاهان همراه آن را در خود جای می دهند، در واقع از بهترین کلکسیونهای زنده گندمهای وحشی جهان هستند. به همین دلیل، ضروری بود که بررسی جامعی بر روی گیاگان این رویشگاهها انجام شود. این بررسی با استفاده از یک روش نوین جامعه شناسی گیاهی به نام «نئوزیگماتیسم» انجام شد و بر این اساس هفت تیپ رویشی از گندم مذکور در کل رویشگاههای مورد بررسی (صد رویشگاه برگزیده) مشخص شدند. علاوه بر این، معلوم شد که در رویشگاههای مختلف (باز هم در کل) چهار گروه «آژیلوپس» و معدودی «تریتیکوم» تیپهای گوناگون گندم «تائودار» را همراهی می کنند و غنی ترین رویشگاهها از این نظر (در واقع از نظر ذخیره وراثتی گندم) رویشگاههای منطقه ارسباران و محور «بانه- مریوان» هستند. نتایج دیگری نیز به عنوان نتایج ثانوی در این مقاله ارایه گردیده است

به منظور بررسی و مقایسه خصوصیات اکولوژیکی و مورفولوژیکی جمعیتهای بنه (Pistacia atlantica) در استان کردستان، تعداد 13 منطقه نمونه ای معین و در هر منطقه تعداد 30 پایه ماده درخت بنه به صورت تصادفی انتخاب و در طی دو سال (76-1375) از لحاظ صفات مورد نظر ارزیابی گردیدند. داده های بدست آمده بر اساس الگوی طرحهای آشیانه ای تجزیه و برای مقایسه میانگین صفات میان مناطق مورد بررسی از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال 5% استفاده گردید. برای تبیین روابط بین صفات، ضرایب همبستگی میان آنها محاسبه گردید و همچنین برای پی بردن به میزان شباهت میان مناطق نمونه ای و پیدا نمودن گروه های واقعی بر اساس صفات مورد بررسی در مورد داده ها تجزیه کلاستر اعمال گردید. درختان بنه مناطق مورد بررسی از لحاظ کلیه صفات مورد نظر (صفات مربوط به برگ و برگچه و خوشه و میوه و…) به استثنای طول خوشه دارای اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1% (وزن برگچه در سطح احتمال 5%) با همدیگر بودند. به طور کلی درختان بنه واقع در مناطق جنگلی بانه و مریوان از لحاظ صفات مربوط به برگ و برگچه (سطح، وزن، طول برگ و...) برتر از مناطق غیر جنگلی استان بودند که با توجه به این مطلب می توان اعلام نمود که در مناطق جنگلی که آب و هوایی سرد و خشکتر از مناطق جنگلی دارند کوچک، کم عرض و باریک بودن برگها یکی از عوامل کاهش سطح تبخیر و سازوکارهای مقاومت به خشکی و بقای این گونه باشد. میانگین ابعاد میوه در مناطق غیر جنگلی کوچکتر از مناطق جنگلی بود. میانگین وزن 100 میوه 12.48 گرم با ضریب تغییر 10.29 درصد و میانگین وزن 100 دانه معادل 3.52 گرم با ضریب تغییر 15.45 (cv) درصد بود. از لحاظ وزن 100 دانه درختان مناطق علی آباد (سقز) با میانگین 4.44 گرم و دزلی (مریوان) با میانگین 4.25 گرم جزو برترینها بودند. وزن دانه می تواند شاخص خوبی برای قدرت رویش بذر باشد، چنانچه بیشترین زادآوری طبیعی هم در دزلی مریوان مشاهده گردید. بذرهای درختان واقع در مناطق عبدالمومن (سقز)، دزلی (مریوان) و خوری آباد بانه به ترتیب با درصد پوکی 57.83، 66.33، 66.83 جزو سالمترین بذرها در میان مناطق مورد بررسی بودند. با توجه به همبستگی مثبت و معنی دار درصد پوکی با دمای هوا (r=0.571) می توان اعلام نمود که دمای بالای هوا بر عدم موفقیت تلقیح و پوک شدن بذر تاثیر دارد. با بررسی میانگین صفات عمومی درخت بنه (قطر برابر سینه، ارتفاع و…) مناطق مختلف معلوم شد که درختان جنگلی بنه واقع در مناطق غیر جنگلی گسترش جانبی (تعداد شاخه اولیه بیشتر) و ارتفاعی تقریبا موزونتر از مناطق جنگلی دارند. این امر احتمالا به واسطه وجود نور کافی، رقابت میان گونه ای کم در مناطق غیر جنگلی است، لیکن در مناطق جنگلی درختان بنه رشد عمودی بیشتری داشتند. با توجه به دامنه تغییرات نسبتا وسیع صفات اکولوژیکی مورد بررسی مناطق تحت رویش بنه در استان می توان اظهار داشت که یکی از عوامل بقای بنه در کردستان انعطاف و انطباق اکولوژیکی و مقاومت این گونه به عوامل محدودکننده رشد از جمله سرما و خشکی می باشد. نتیجه تجزیه کلاستر نشان داد که با توجه به فواصل و درصد شباهت میان گروه های (مناطق) مورد بررسی در مطالعات آتی می توان تعداد گروه ها یا مناطق را از 13 به 7 منطقه (در شهرستان بانه آلوت و خوری آباد. در شهرستان سقز عبدالمومن، در شهرستان سنندج بوربان، در شهرستان کامیاران کاشتر و در شهرستان مریوان گله و دزلی) تقلیل داد.      

به منظور افزایش درصد موفقیت در گیرایی و استقرار نهال های انگور شرایط دیم منطقه مریوان، در سال های 1378 و 1379 شش روش مختلف کاشت قلمه در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بررسی شدند. نتایج نشان داد که بین روش های مختلف کاشت قلمه در فصل پاییز و بهار و نوع آن ها از نظر ریشه دار یا بدون ریشه بودن در سطح احتمال 1% اختلاف معنی دار وجود دارد. بیشترین درصد موفقیت در استقرار قلمه ها، به ترتیب از روش کاشت قلمه های ریشه دار در پاییز و استفاده از خاک برای پوشاندن جوانه های آن ها و همچنین روش کاشت پاییزه قلمه های ریشه دار بدون پوشاندن جوانه ها به وسیله خاک به دست آمد. موفقیت این تیمارها به ترتیب 73.26 و 64.52 درصد بود، در حالی که درصد موفقیت روش مرسوم منطقه (کاشت قلمه بدون ریشه در بهار) فقط 32.51 درصد بود.

مقدمه: بیماریهای قلبی- عروقی و عدم کفایت دیالیز اصلی‎ترین عوامل تعیین‏کننده ناتوانی و مرگ و میر در بیماران دیالیزی می‎باشد. بالا بردن کفایت دیالیز در پیش‎آگهی بیماران دیالیزی کاملاً مؤثر است. هدف از این مطالعه تعیین کفایت دیالیز در سه مرکز دیالیز در استان کردستان می‏باشد. مواد و روشها: جامعه آماری شامل کلیه بیماران دیالیزی است که در سه مرکز دیالیز در استان کردستان تحت دیالیز بودند. نوع مطالعه توصیفی تحلیلی (Cross-Sectional) بود. داده‎های لازم عبارت بودند از: وزن بیمار قبل از دیالیز، وزن بیمار بعد از دیالیز، اولترافیلتراسیون دستگاه، BUN قبل از دیالیز و BUN بعد از دیالیز. این داده‎ها از بیماران جمع‎آوری و در یک برگ چک لیست ثبت گردید و پس از ورود داده‎ها به کامپیوتر نسبت به محاسبه میزان کلیرانس اوره توسط دیالیز(Kt/V)1  و تجزیه و تحلیل داده‎ها اقدام شد. نتایج: نتایج مطالعه نشان داد که میانگین Kt/V در افراد مورد مطالعه 0.94با انحراف معیار 0.37بود. میانگین Kt/V در جنس زن 0.87و در جنس مرد 1.03بوده است و همچنین بالاترین میانگین Kt/V در مرکز سنندج با  Kt/V=1.16و کمترین آن در مرکز مریوان با Kt/V=0.95 بدست آمد. آزمون آماری آنالیز واریانس اختلاف میانگین مراکز مختلف استان کردستان را کاملاً معنی‎دار نشان می‎دهد. میانگین ساعات دیالیز در هفته در بیماران مورد مطالعه 9 ساعت با انحراف معیار 2.7 ساعت بود. نتایج این مطالعه رابطه بین ساعات دیالیز در هفته و میانگین Kt/V را معنی‏دار نشان نداد. نتیجه‎گیری: بر اساس نتایج این مطالعه مشخص شد که دیالیز انجام شده در مراکز دیالیز مذکور در استان کردستان کفایت لازم را ندارد. بنابراین لازم است مطالعات دیگری در زمینه علل عدم کفایت دیالیز در سطح استان کردستان انجام گیرد.

بذرهای گیاه رازیانه (Foeniculum vulgare Mill. ssp. capillaceum) از شش منطقه مختلف ایران (یزد، سنندج، مریوان، همدان، قزوین و سمنان) جمع آوری گردیدند و روغن های اسانسی آنها به دو روش مختلف تقطیر با بخار آب و تقطیر با آب بدست آمدند. راندمان اسانس گیری بر اساس وزن خشک بذور در 1.38% (منطقه همدان) تا 2.56% (منطقه مریوان) متغیر می باشد. به منظور شناسایی کمی و کیفی ترکیبات متشکله، اسانس های حاصل، به دستگاه گاز کروماتوگراف مویی تزریق گردیده و در هر یک از آنها تعداد هیجده ترکیب تشخیص داده شدند که تقریبا تمام وزن اسانس ها را در برمی گیرند. به دلیل تشابه کامل شمای کلی کروماتوگرام های حاصل مشخص گردید که روش اسانس گیری تنها بر کمیت اسانس اثر داشته و بر روی کیفیت آن موثر نیست و لذا، تنها یکی از اسانس ها به دستگاه گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی تزریق گردید. در میان هیجده ترکیب شناسایی شده، به ترتیب ترکیبات (ای) – آنتول (%77.5 – 62.1)، آلفافنچون (%14.4 – 8.8) و متیل چاویکول (%5.5 – 2.5) بیشترین غلظت را به خود اختصاص می دهند.

گونه Cotydalis integra  به عنوان گزارش جدیدی از ایران معرفی می شود. این گونه از منطقه مریوان در استان کردستان جمع آوری شده و با داشتن غده تقسیم نشده، برگه کامل گل آذین پرگل با بیش از 20 گل و گلهای ارغوانی کمرنگ بخوبی از سایر گونه ها تفکیکی می شود. گونه مذکور قبلا از عراق و ترکیه شناخته شده بود.