در نیمه نخست قرن بیستم لوکاسیاویچ در چهارچوب قواعد منطق کلاسیک نظام منطقی نظریه قیاس های حملی ارسطویی را نظامی اصل موضوعی معرفی کرده و تبیین دقیقی از این نظام ارائه داد. نظامی که در آن ضرب های Barbara وDatisi به همراه اصل این همانی، اصول موضوعه هستند و سایر ضروب قضایایی منتج با کمک قواعد استنتاجی وام گرفته از منطق گزاره ها از این دو ضرب اند. اما در نخستین سال های دهه هفتاد میلادی، اسمایلی و کرکوران با تلقی لوکاسیا ویچ از نظریه قیاس های حملی ارسطو مخالفت کردند. اسمایلی و جدی تر از او کرکوران، منطق ارسطویی را نظامی مبتنی بر استنتاج طبیعی معرفی و اصل موضوعی پنداشتن آن را دور شدن از اندیشههای ارسطو دانستند. در پژوهش پیش رو پس از معرفی هریک از این دو رویکرد و مقایسه هریک با گفته های ارسطو، دلایلی مبتنی بر استنتاج طبیعی بودن نظام منطقی قیاس های حملی در منطق ارسطو ارائه می شود.

یکی از مباحث مهم در مبانی اخلاق، ارتباط و تعامل میان اخلاق و دین است. این ارتباط در مواردی اهمیت می یابد که مسایل مشترکی مطرح می شود که اخلاق و دین با دو رویکرد به آن می پردازند. مفاهیم جدیدی مانند اخلاق سکولار نتیجه جدا کردن دین و اخلاق بوده است. یکی از دیدگاه های معروف در ارتباط اخلاق و دین، دیدگاه «استنتاج اخلاق از دین» یا «نظریه فرمان الهی» است که در این مقاله به طرح و بررسی آن می پردازیم.برای جمع آوری منابع اسلامی موجود از کتب موجود در کتابخانه موزه ملی تاریخ علوم پزشکی تهران و موتورهای جستجوگر سایت هایی مانند Google و Yahoo با بهره گیری از کلیدواژه های « اخلاق و دین»، «اسلام» و «نظریه فرمان الهی» بهره گرفتیم.با نگاهی گذرا به تاریخ بشر، اتحاد هنجارهای اخلاقی با دستورات دینی در بسیاری از جوامع مشهود است. گفتمان اشاعره و معتزله در زمینه حسن و قبح عقلی افعال از سابقه دیرین این مساله در جوامع اسلامی حکایت دارد. نیاز اخلاق به دین می تواند مبنایی یا محتوایی باشد. در ارتباط مبنایی می توان از غایات مشترک دین و اخلاق و نیازهای اخلاق به دین نام برد. هدف غایی دین و اخلاق، اصلاح طلب رساندن انسان به کمال واقعی است. اما عقل عرفی در تشخیص ارزشهای اخلاقی دارای محدودیتهای ذاتی است و برای رفع آنها نیازمند راهنماییهای دین. بر این مبنا رابطه اخلاق با دین رابطه ارگانیکی است، مثل رابطه تنه با درخت (مبادی تصوری). از طرفی دین درحوزه گزاره های اخلاقی نیز پشتوانه و تبیین گر صدق آنهاست (مبادی تصدیقی).انسان برای انجام کارهای اخلاقی و اجتناب از کارهای ضد اخلاقی نیازمند تشویق و تنبیه است و دین بهترین وعده ها و بدترین وعیدها را به انسان عرضه می دارد که خود ضامن اجرای اخلاق است. با رویکرد منطقی (محتوایی)، دو دیدگاه اشاعره و معتزله در «استنتاج اخلاق از دین» وجود دارند. اشاعره قایل به تبعیت اخلاق از دین در همه مواردند و حسن و قبح ذاتی افعال را نمی پذیرند، اما معتزله مستقلات عقلیه را پذیرفته ودر این حوزه قایل به استقلال اخلاق از دین اند.در نتیجه، نظریه «استنتاج اخلاق از دین» را میتوان از ابعاد مختلف بررسی کرد. اهداف مشترک باعث پشتیبانی این دو پدیده از یکدیگر می شوند. اخلاق مبتنی بر عقل غیر از حوزه مستقلات عقلیه نیازمند راهنمایی دین است تا فقر ذاتی خویش را در ادراک مفاهیم واقعی اخلاق جبران کند. تایید دین بر مفاهیم منتج از اخلاق عرفی نوعی ضمانت اجرایی است که با وعده و وعیدهای دین کامل شده، تحقق اجتماعی می یابد. از دیدگاه گزاره ای نیز میان متکلمان اسلامی ( اشاعره و معتزله) اختلاف نظر است.

در سال های اخیر استفاده از نظریه مجموعه های فازی جهت مدل سازی پدیده های آب شناختی که دارای پیچیدگی و عدم قطعیت بالایی هستند، مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. از این رو، در این پژوهش از مدل های مبتنی بر منطق فازی شامل سامانه استنتاج فازی (FIS) و سامانه استنتاج فازی- عصبی تطبیقی (ANFIS) به منظور پیش بینی جریان رودخانه استفاده شده است. در این پژوهش از داده های دبی روزانه حوزه آبخیز لیقوان چای به مدت 6 سال (از سال آبی 76-1375 تا سال آبی 81-1380) برای پیش بینی جریان رودخانه لیقوان، استفاده شد. در پیش پردازش اولیه داده ها، تصادفی بودن آن ها با استفاده از آزمون نقاط عطف مورد بررسی قرار گرفت. سپس جهت تعیین مدل های بهینه ورودی به سامانه ها، کرولوگرام داده ها مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت پیش بینی در 5 مدل که با دبی های روز قبل طراحی شدند، انجام شد. ارزیابی نتایج پیش بینی ها با استفاده از معیارهای آماری نشان داد که مدل ANFIS با دقت بالاتر و پراکندگی کمتری (RMSE=0.0234 برای دوره آزمون) نسبت به مدل FIS (RMSE=0.1982) برای دوره آزمون) دبی این رودخانه را پیش بینی کرده است. همچنین این مدل در شبیه سازی دبی های پیک نسبت به مدل FIS دقیق تر عمل می نماید.

تفسیر، روش علم حقوق است و خود زیرشاخه هایی دارد. هر یک از این خرده روش ها دارای مبانی ای هستند و از ابزار و فنونی استفاده می کنند که با مبانی مذکور سازگاری داشته باشد. یکی از این خرده روش ها در علم حقوق، روش تفسیر نظام مند است. مبنای اصلی این روش تفسیری، تفسیر بخشی از متن بر اساس سایر بخش ها است، به نحوی که انسجام و یکپارچگی متن حفظ شود. یکی از فکرافزارهایی که در این روش به کار می رود، استنتاج بهترین تبیین است. این شیوه استدلالی از سه مرحله گذر می کند: ابتدا قراین و شواهد را مشاهده می کند؛ سپس جهت توضیح و تبیین آن قراین، حدس ها و فرضیه هایی ارایه می دهد و در نهایت از میان این فرضیات رقیب، بهترین فرضیه را انتخاب می کند. منظور از بهترین فرضیه، فرضیه ای است که توان توضیح بیشترین قراین را داشته باشد و از پیچیدگی کم تری برخوردار بوده و با نظام حقوقی نیز سازگار باشد. این روش استدلالی، علی رغم ناشناخته بودن نامش، در علم حقوق بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. پژوهش حاضر می کوشد این شیوه استدلالی را به لحاظ منطقی توضیح دهد و جایگاه آن را در علم حقوق تحلیل نماید و با ارایه مثال هایی عینی، نحوه کاربرد آن را روشن تر کند.

مطابق با استنتاج بهترین تبیین (IBE)، فرضیه ای که بهترین تبیین را برای دسته ای از پدیده ها ارائه می دهد، احتمالا صادق است. ون فراسن (1989) با استدلالی که به «ایراد گروه بد» مشهور است، این ادعا را به چالش کشیده است. بر طبق این اشکال، این باور که بهترین تبیین به احتمال بسیار تبیینی صادق است مستلزم این باور پیشینی است که تبیین صادق به احتمال زیاد در میان تبیین های رقیب در دسترس (ارزیابی شده) جای دارد؛ باوری که هیچ دلیلی برای آن نداریم. بسیاری از فیلسوفان کوشیده اند تا نادرستی «ایراد گروه بد» را نشان دهند. از این میان، چهار استدلال که آن ها را استدلال از طریق بیزگرایی، استدلال از طریق زوج متناقض، استدلال از طریق خود شکنی و استدلال از طریق تمایز میان ماده و صورت IBE می نامیم از اهمیت بسزایی برخوردارند (Niiniluoto, 2004); (Lipton, 1993); (Lipton, 1993); (Schupbach, 2013). در این نوشتار با بررسی استدلال های یاد شده نشان می دهیم که سه استدلال نخست نادرستند و تنها استدلال از طریق تمایز میان ماده و صورت IBE می تواند کارساز باشد.

طبق استنتاج گرایی نظریه ـ مدلی، مفاهیم نظریه ـ برهانی و سمنتیک نظریه ـ مدلی هر دو در معنای ثابت های منطقی دخیل هستند و برخلاف سمنتیک نظریه ـ برهانی مفاهیم نظریه ـ مدلی انکار نمی شوند. با این حال، مفاهیم نظریه ـ برهانی نقش اساسی تری نسبت به مفاهیم نظریه ـ مدلی دارند؛ به این ترتیب که قواعد استنتاجی در نظریه برهان هستند که ساختار سمنتیکی را متعین می کنند. به عبارت ساده تر، در استنتاج گرایی نظریه ـ مدلی ما به دنبال روشی هستیم که بتوان سمنتیک را از طریق قواعد استنتاج بازخوانی کرد. این مسئله ارتباط تنگاتنگی با مسئله جازمیت و وجود مدل های غیرنرمال کارنپ برای سیستم های استنتاجی دارد. ما این مسئله را برای دو منطق فراسازگار mbC و LP بررسی می کنیم. نشان می دهیم که اگرچه حساب رشته چندنتیجه ای برای mbC جازم است، اما این سیستم استنتاجی برای LP جازم نیست و مدل های غیرنرمال همچنان برای آن وجود خواهند داشت. استدلال می کنیم که نمی توان سمنتیک این منطق را به سادگی از نحو آن بازخوانی کرد، مگر با فاصله گرفتن از مفهوم متعارف استنتاج.