برای طراحی درسها و سرفصل آنها جهت تربیت مترجم، لازم است بدانیم که مترجم برای برگرداندن یک متن نوشتاری از زبانی به زبان دیگر به چه دانشی نیازمند است. دانش لازم برای درک مطلب خواندن، و دانش لازم برای انتخاب واژه ها و ساختارهای دستوری جهت به رمز درآوردن آنچه که مترجم از خواندن متن درک کرده است تا آن را به زبان مقصد بازگو کند مورد بررسی قرار گرفته و پیشنهاد شده است که در گزینش دانشجوی مترجمی و تربیت وی چه اقداماتی باید صورت گیرد.

گفتگو با نوشتن خاطرات فرق دارد. از گفتگو چیزهایی بیرون می آید که ممکن است در نوشتن خاطرات به دست نیاید. علتش این است که پاسخ دهنده از پرسش های پرسنده خبر ندارد و چه بسا او با پرسش هایش رویدادهایی را در ذهن پاسخ دهنده برانگیزد که در غیر این صورت به ذهن او نرسد. علاوه بر این، بسیاری از کسانی که حرفی برای گفتن دارند و یا دست کم تجربیاتشان برای دیگران مفید است ممکن است حال نوشتن نداشته باشند، اما همین افراد، چنانچه در گفتگو قرار گیرند، چه بسار نکته هایی در سخنانشان باشد. صورت گسترده تر این کار پروژه «تاریخ شفاهی» است که بعد از انقلاب به راه افتاد و احتمالا تولیدات مفیدی هم داشته است. گفتگو با نجف دریابندری نیز از این گونه فرصت هاست.

جستار حاضر به بررسی مفهوم «نوازه» در مطالعات ترجمه می پردازد. نوازه مفهومی است که ابتدا در روانشناسی و بعد در آموزش زبان دوم مطرح شد. در زمینه نوازه در ترجمه شناسی، ما به نوازه مترجم خواهیم پرداخت. ابتدا به تبیین مفهوم نوازه از دیدگاه مطرح کننده آن، اریک برن (1369)، اشاره می کنیم، سپس این نوواژه فارسی را در مطالعات ترجمه به کار خواهیم بست. از اهمیت ترجمه در عصر حاضر به اهمیت مترجم خواهیم رسید و خواهیم دید که مترجم از طریق کنش ترجمه نیاز به دیده شدن و اشتیاق به رسمیت شناخته شدن خود را برآورده می سازد. در بخش دیگری از نوشتار حاضر به بررسی علل نوازه گری مترجم می پردازیم و آن را به دو شاخه پارادوکس مرگ و بقای مترجم و سهم خواهی مترجم از قدرت تقسیم خواهیم نمود. بخش دیگری از نوشتار پیش رو به نوازه گری و نوازه گیری مترجم اختصاص دارد و شرح خواهیم داد که مترجم همان گونه که نوازه می دهد، نوازه هم می گیرد.

مقاله ای که در پیش روست مطالب ذیل را مورد بحث و تحلیل قرار می دهد:1- معنی «ترجمه» و فرق آن با «تفسیر»2- شروط مترجم خوب، از جمله:الف- آگاهی و تسلط وی به هر دو زبان و ریزه کاری های آنها.ب- آگاهی و تسلط وی به قواعد دستوری و اصطلاحات ادبی هر دو زبان.ج- آگاهی و تسلط وی به تطور لغوی و معنایی هر دو زبان.د- داشتن ذوق و سلیقه برای گزینش کلمات و عبارات مطلوب و دلنشین.

این مقاله، حالت های حضور مترجم را در متن روایی ترجمه شده بررسی می کند. ابتدا، به پیشینه بحث اشاره می شود. آنگاه، به نقل از هرمانز که معتقد است متن ترجمه شده از آن صدای دومی است که همیشه در متن ترجمه شده حضور دارد، به سه حالت حضور مترجم به همراه نمونه آثار ترجمه شده، اشاره می شود: حالت (هایی) که در آن جهت گیری متن به سمت خواننده مستتر است؛ حالت (هایی) که زبان خود را بازتاب دهد یا به خود ارجاع دهد؛ حالت (های) بیش تعین پذیری بافت محور. سپس در بررسی این حالت ها، به مباحث پیدایی و ناپیدایی؛ مقاومت و اقلیت سازی ونوتی نیز اشاره شده، شیوه های غرابت سازی / زدایی نیز ذکر می شود. در پایان به دیگر شیوه های حضور مترجم در سطح مسایل زبان محور نیز اشاره می شود.

افرادی که شاهد عملکرد مترجم شفاهی اند کار وی را مورد ارزیابی قرار می دهند. و این ارزیابی الزاما همیشه تخصصی نخواهد بود. هنگامی که مترجم از جلسه مذاکراتی که وی در آن نقش میانجی را داشته بیرون می آید ممکن است ارزیابی های مختلفی درباره کار خود از سوی حاضرین در جلسه دریافت کند، ارزیابی هایی از قبیل «اگر سرعت انتقال مترجم نبود، ما حالا به توافق نرسیده بودیم.» یا آنکه «مترجم تیزهوشی بود. توانست به سرعت و با اقتدار تمام از عهده هر دو طرف مذاکره کننده بر آید.» البته این نکته را باید در نظر گرفت که این نظرات همیشه هم مثبت نیستند و گاه ممکن است حاضرین مترجم را هدف انواع انتقادات قرار دهند.در مقاله حاضر سعی شده است ضمن نگاهی گذرا به عملکرد مترجم مشخص شود که چرا عملکرد برخی از مترجمان ضعیف است. یا به عبارت دیگر، در مقاله حاضر سعی شده است نکاتی برای دانشجویان ترجمه و احتمالا مترجمان تازه کار روشن شود تا این دو گروه بتوانند با کمک آنها بر مشکلات خود فایق آیند.