یکی از جنبه های چالش برانگیز و دشوار در ترجمه، چه در ترجمه ماشینی و چه ترجمه انسانی، به ترجمه اصطلاحات مربوط می شود. مشکل هم به تشخیص اصطلاح و هم به ترجمه آن مرتبط است. تشخیص اصطلاح آسان نیست چرا که هر اصطلاح بر حسب بافتی که در آن به کار می رود دچار تغییرات ساختاری می شود. با استفاده از مجموعه های اصطلاحات جمع آوری شده به صورت منظم و نیز وضع قوانینی برای تشخیص آنها مشکل را می توان تا حدود زیادی مرتفع نمود. لیکن افزودن یک پردازنده واژگانی و نحوی نیز می تواند تاثیر شگرفی در بهبود تشخیص و ترجمه اصطلاحات داشته باشد. این مقاله دو هدف را دنبال می کند. ابتدا می خواهیم مترجم گوگل را در ترجمه اصطلاحات بیازماییم و سپس قصد آن داریم تا با ارائه روش هایی، کیفیت ترجمه اصطلاحات توسط مترجم گوگل را بهبود بخشیم.

جعبه ابزار مترجم گوگل از جمله جدیدترین امکانات ترجمه ای بر خط است. این جعبه ابزار در واقع ابزاری برای ویرایش متون ترجمه ای است که به کاربران این امکان را می دهد تا ترجمه های انجام شده توسط ترجمه گر گوگل را به راحتی ویرایش کنند. جعبه ابزار مترجم گوگل دارای ویژگی هایی است که می تواند آنرا با ابزاری سودمند برای ترجمه آموزان و حتی مترجمان حرفه ای تبدیل کند. از جمله ویژگی های این جعبه ابزار این است که به کاربران این امکان را می دهد که همزمان به ترجمه گوگل و ترجمه سایر کاربران دسترسی داشته باشند. علاوه بر این، با کمک این ابزار کاربران می توانند ترجمه خود را به صورت برخط به اشتراک بگذارند. از طرف دیگر، کار با این جعبه ابزار بسیار ساده است و طراحی واسط آن به گونه ای است که کاربران به راحتی می توانند از امکانات متعدد آن بهره مند شوند. مقاله حاضر با اشاره ای اجمالی به ترجمه گر گوگل و جعبه ابزار مترجم گوگل، گزارشی از مطالعه انجام شده درباره استفاده از جعبه ابزار مترجم گوگل در کلاس ترجمه ارائه می دهد. گروه آماری مورد مطالعه در این پژوهش، که 22 دانشجوی سال آخر دوره کارشناسی ترجمه از دانشگاه علامه طباطبائی بودند، از جعبه ابزار مترجم گوگل به منظور ترجمه متون سیاسی از زبان انگلیسی به فارسی استفاده کردند.

امروزه صحبت زیادی از ترجمه ماشینی و قابلیت کامپیوتر در انجام این مهم به میان می آید. با توجه به عدم درک صحیح از قدرت کامپیوتر در این حوزه و شناخت ناکافی افراد، در این مقاله سعی شده است ضمن معرفی اجمالی ترجمه ماشینی و موانع و مشکلات آن، عملکرد سه نرم افزار مطرح در این حوزه در زبان فارسی به نام های پارس و پدیده و نیز سایت گوگل مورد تست و ارزیابی قرار گیرد. این مقاله به هیچ وجه درصدد کم ارزش جلوه دادن زحمات بیکران تهیه کنندگان این دو نرم افزار و سایت ترجمه گوگل نیست؛ بلکه قصد آن داریم ضمن ارایه تصویری مبتنی بر واقعیت نشان دهیم ترجمه ماشینی امری بسیار عظیم و بزرگ است و در صورت عدم پشتیبانی و حمایت مادی گسترده در این حوزه، نمی توان به نرم افزارهای این چنینی اکتفا کرد و تا ارایه یک مترجم قدرتمند فرسنگ ها راه در پیش رو داریم.

برای طراحی درسها و سرفصل آنها جهت تربیت مترجم، لازم است بدانیم که مترجم برای برگرداندن یک متن نوشتاری از زبانی به زبان دیگر به چه دانشی نیازمند است. دانش لازم برای درک مطلب خواندن، و دانش لازم برای انتخاب واژه ها و ساختارهای دستوری جهت به رمز درآوردن آنچه که مترجم از خواندن متن درک کرده است تا آن را به زبان مقصد بازگو کند مورد بررسی قرار گرفته و پیشنهاد شده است که در گزینش دانشجوی مترجمی و تربیت وی چه اقداماتی باید صورت گیرد.

گفتگو با نوشتن خاطرات فرق دارد. از گفتگو چیزهایی بیرون می آید که ممکن است در نوشتن خاطرات به دست نیاید. علتش این است که پاسخ دهنده از پرسش های پرسنده خبر ندارد و چه بسا او با پرسش هایش رویدادهایی را در ذهن پاسخ دهنده برانگیزد که در غیر این صورت به ذهن او نرسد. علاوه بر این، بسیاری از کسانی که حرفی برای گفتن دارند و یا دست کم تجربیاتشان برای دیگران مفید است ممکن است حال نوشتن نداشته باشند، اما همین افراد، چنانچه در گفتگو قرار گیرند، چه بسار نکته هایی در سخنانشان باشد. صورت گسترده تر این کار پروژه «تاریخ شفاهی» است که بعد از انقلاب به راه افتاد و احتمالا تولیدات مفیدی هم داشته است. گفتگو با نجف دریابندری نیز از این گونه فرصت هاست.

جستار حاضر به بررسی مفهوم «نوازه» در مطالعات ترجمه می پردازد. نوازه مفهومی است که ابتدا در روانشناسی و بعد در آموزش زبان دوم مطرح شد. در زمینه نوازه در ترجمه شناسی، ما به نوازه مترجم خواهیم پرداخت. ابتدا به تبیین مفهوم نوازه از دیدگاه مطرح کننده آن، اریک برن (1369)، اشاره می کنیم، سپس این نوواژه فارسی را در مطالعات ترجمه به کار خواهیم بست. از اهمیت ترجمه در عصر حاضر به اهمیت مترجم خواهیم رسید و خواهیم دید که مترجم از طریق کنش ترجمه نیاز به دیده شدن و اشتیاق به رسمیت شناخته شدن خود را برآورده می سازد. در بخش دیگری از نوشتار حاضر به بررسی علل نوازه گری مترجم می پردازیم و آن را به دو شاخه پارادوکس مرگ و بقای مترجم و سهم خواهی مترجم از قدرت تقسیم خواهیم نمود. بخش دیگری از نوشتار پیش رو به نوازه گری و نوازه گیری مترجم اختصاص دارد و شرح خواهیم داد که مترجم همان گونه که نوازه می دهد، نوازه هم می گیرد.

مقاله ای که در پیش روست مطالب ذیل را مورد بحث و تحلیل قرار می دهد:1- معنی «ترجمه» و فرق آن با «تفسیر»2- شروط مترجم خوب، از جمله:الف- آگاهی و تسلط وی به هر دو زبان و ریزه کاری های آنها.ب- آگاهی و تسلط وی به قواعد دستوری و اصطلاحات ادبی هر دو زبان.ج- آگاهی و تسلط وی به تطور لغوی و معنایی هر دو زبان.د- داشتن ذوق و سلیقه برای گزینش کلمات و عبارات مطلوب و دلنشین.