علاوه بر تمام مقالات مروری که تا کنون در مجله دانشگاه پیرامون آن ها صحبت کرده ایم [10-1]، یکی دیگر از انواع جالب مقالات مروری که توسط پژوهشگران در حوزه سلامت به رشته تحریر در می آید با عنوان؛ مطالعات مختلط مروری (Mixed studies review) نامیده می شود. این مطالعات، از دو جزء مجزا شامل یک مطالعه مروری، همراه با یک مطالعه کیفی (Qualitative study)، تشکیل می شوند [11]. در جزء مروری مطالعه، محققین سعی می کنند که با انجام یک مطالعه نظام مند، نه تنها استراتژی جستجوی خود را به دقت شرح دهند، بلکه معیارهای ورود و خروج مقالات پژوهشی به مطالعه خود و شیوه سنجش میزان کیفیت آن ها را نیز با دقت تشریح نمایند. این مطالعات که معمولاً برای مطالعه میزان اثرگذاری یک استراتژی پیشگیرانه به کار می روند، نشان خواهند داد که جمع بندی مطالعات موجود، تا چه اندازه این استراتژی پیشگیرانه را موفقیت آمیز قلمداد می نمایند. جمع بندی مقالات در این مرحله، معمولاً به صورت کیفی و در قالب یک یا چند جدول ارائه خواهد شد [11]. جزء دوم این مطالعات مختلط مروری، معمولاً از یک مطالعه کیفی تشکیل می شود. در این مرحله، محققین با بهره گیری از روش های مطالعات کیفی با چند نفر از ذی نفعان مهم در موضوع مورد نظر، مصاحبه کرده و نظرات آن ها را پیرامون میزان موفقیت استراتژی پیشگیری مورد نظر، نقاط قوت و نقاط ضعف آن، جویا خواهند شد. آن ها همچنین ممکن است نظرات ذی نفعان را در خصوص ایجاد تغییرات لازم برای افزایش میزان موفقیت استراتژی مورد نظر نیز مورد پرس و جو قرار دهند. به این ترتیب، در این قبیل مطالعات، جزء مروری تکمیل کننده جزء کیفی مطالعه خواهد بود [11]. از این رو، مطالعات مختلط مروری می توانند در صورتی که به خوبی طراحی شوند، دیدگاه های کامل تری را پیرامون استراتژی پیشگیرانه مورد نظر، در مقایسه با یک مقاله مروری تنها، برای خوانندگان خود به ارمغان آورند. برای نمونه، این مطالعات با موفقیت در زمینه مداخلات تغییر رفتار در بازماندگان سرطان کولورکتال [12] و تجربه امیدواری در والدین کودکان مبتلا به سرطان [13]، به کار رفته اند. با این وجود، استاندارد دقیقی برای این مطالعات هنوز تعریف نشده است. به ویژه بر روی این نکته بحث می شود که آیا باید جز مروری را اول انجام داد و یا جزء کیفی را؟ یا این که هر دو جزء را همزمان با هم انجام داد و سپس در یک نقطه از زمان، نتایج هر دو مطالعه را در هم ادغام و سپس گزارش نمود. هر کدام از این رویکردها می توانند مزایا و معایب خود را داشته و از همین رو، موافقین و مخالفین خاص خود را دارند [11]. با این وجود، به نظر راقم این سطور، انجام جزء مروری مطالعه در مرحله اول، رویکرد مناسب تری است. چرا که در این روش، محققین ابتدا به یک جمع بندی خردمندانه از دانش موجود خواهند رسید. نه تنها میزان موفقیت استراتژی مورد نظر، بلکه نقاط قوت و ضعف آن و شیوه های تغییر در استراتژی را نیز مشخص خواهند کرد. مجموعه این دانش سبب خواهد شد که آن ها بتوانند سؤالات مورد نظر در بخش کیفی مطالعه خود را، با آگاهی و دقت بیشتری طراحی نمایند. این نکته سبب خواهد شد که جزء کیفی مطالعه، نتایج قوی تری را به همراه داشته باشد.

کتاب راهنمایی برای درمان گران در ارزیابی و مدیریت خطر خودکشی (A Clinician’s Guide to Suicide Risk Assessment and Management) توسط دکتر جوزف سادک (Joseph Sadek)، به رشته تحریر درآمده است. این کتاب برای اولین بار، در سال 2018 میلادی و توسط انتشارات اسپرینگر (Springer) و در 113 صحفه، منتشر گردید. جوزف، روان پزشک و دانشیار گروه روانشناسی در دانشگاه دال هوزی (Dalhousie University) است و همزمان، مسئولیت کار گروه پیشگیری از خودکشی در استان نوااسکوشیا (Nova Scotia) کشور کانادا را نیز، بر عهده دارد. تخصص و زمینه کاری وی سبب گردیده تا بتواند در کتاب حاضر، راهنمایی جامع برای درمانگران سلامت روان به منظور ارزیابی و مدیریت خطر خودکشی را، فراهم آورد. امروزه، خودکشی به عنوان یک پدیده چند وجهی در نظر گرفته می شود که ریشه در تعاملات پیچیده عوامل زیستی، ژنیتکی، روان شناسی، جامعه شناسی، محیطی و فرهنگی دارد. از این رو، جوزف نهایت تلاش خودش را نموده است تا کتاب حاضر را بر اساس شواهد جدید و مرور گسترده متون مرتبط، به رشته تحریر در آورد. بنابراین، وی قادر بوده است تا در کتاب خود، اطلاعات قابل فهم و مهمی را ارائه دهد تا همکاران بالینی به سادگی بتوانند از آن استفاده نمایند. در دیباچه کتاب که به قلم اسکات تریالت (Scott Theriault) به رشته تحریر در آمده است، گفته شده که این کتاب می تواند منبعی مفید و ارزشمند، هم برای درمانگران بی تجربه، و هم برای درمانگران مجرب، به شمار آید. جوزف، کتاب خود را در هشت فصل و یازده پیوست، سازماندهی کرده است. عناوین هشت فصل کتاب به ترتیب عبارتند از: زمینه و هدف، فهم خودکشی و خودزنی، محتوای ارزیابی خطر خودکشی، ابزار ارزیابی خطر خودکشی، مدیریت بیماران در فکر خودکشی حاد، مستندسازی و ارتباط، کنترل کیفیت ارزیابی خطر خودکشی و مطالعات موردی. پیوست های یازده گانه کتاب هم، از واژه نامه شروع شده و با تحلیل مشکلات بیمارانی که در اثر خودکشی هنگام روان درمانی و یا دارو درمانی جان خود را از دست می دهند، به پایان می رسد. در فصل اول کتاب، جوزف به این نکته اشاره می کند که بر اساس آخرین آمار، خودکشی در میان ده دلیل عمده مرگ و دومین عامل اصلی مرگ، در میان افراد 15تا 29 ساله قرار دارد. او ادامه می دهد که مطابق با آمار رسمی و در سال 2012 میلادی، 804000 نفر به دلیل خودکشی جان خود را از دست داده اند. همچنین، وی به آمار بسیار تأسف برانگیز دیگری اشاره می کند که در کشور استرالیا، میانگین هزینه خودکشی هر جوان نزدیک به 2، 900، 000 دلار است. از این مبلغ، حدود 2، 800، 000 دلار ارزش سال های مفید زندگی از دست رفته، حدود 10، 000 دلار برای هزینه های مستقیم مشتمل بر کالبه شکافی، تدفین، آمبولانس و پلیس و حدود 90، 000 دلار هم هزینه های مرتبط با از دست دادن این فرد، برای سایر اعضاء خانواده وی می باشد. بنابراین، در این فصل وی سعی می کند اهمیت خودکشی را از دیدگاه های مختلف توضیح داده و ذهن خواننده را آماده مطالعه و عمل کردن به پیشنهادهای فصول بعدی نماید که به ارزیابی و مدیریت خطر خودکشی اختصاص دارند. در فصل پنجم کتاب نیز، جوزف اعلام می کند که درمان گران، برای مدیریت یک بیمار خودکشی گرا باید حداقل به سه مورد زیر توجه ویژه مبذول نمایند: الف) حفظ همدردی با بیمار، ب) در نظر گرفتن نیازهای ایمنی فوری در طول و بعد از ارزیابی خطر خودکشی، ج) تهیه طرح درمانی با در نظر گرفتن مکان درمان و بر اساس سطح خطر خودکشی ارزیابی شده. بر اساس این سه مورد، آن وقت آن ها می توانند تصمیم بگیرند که فرد خودکشی گرا را در بیمارستان بستری نموده و یا به صورت سرپایی، درمان نمایند. که در هریک از این دو حالت، می بایست نکات ویژه ایی مورد نظر قرار دهند که جزئیات آن ها، در همین فصل شرح داده شده است. با این وجود، موضوع بسیار مهمی که جوزف بر روی آن پا فشاری نمی کند این است که در طرح درمان، حتماً باید نظر و مشارکت فعال فرد خودکشی گرا را نیز جویا شد. چون، شواهد موجود نشان می دهند که برنامه ریزی چنین درمان های مشارکتی، با موفقیت بیشتری همراه هستند. نظر به موضوعات مهم مطرح شده در این کتاب، راقم این سطورمطالعه ی آن را برای تمامی درمان گرانی که با فرد خودکشی گرا ارتباط دارند، توصیه می نماید. مطالعه این کتاب همچنین، می تواند برای کلیه کسانی که به نحوی در امر پیشگیری از خودکشی، انجام وظیفه می نمایند نیز مفید باشد. خوشبختانه، این کتاب کاربردی، توسط سرکار خانم حسینی و اینجانب به فارسی ترجمه شده است. انتشارات دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان پس از انجام داوری متن ترجمه شده، اقدام به چاپ آن کرده است. همچنین، نسخه ترجمه شده برخط کتاب نیز در آدرس (https: //pub. rums. ac. ir) و به صورت رایگان، قابل دسترسی است. امیدوارم که خوانندگان فرهیخته، کتاب اصلی و یا ترجمه آن را مورد مطالعه نقادانه خود قرار داده و نظرات سازنده خود را به آدرس ایمیل اینجانب، ارسال فرمایند.

تا کنون در مجله دانشگاه پیرامون آشنایی با انواع مطالعات مروری، مقالاتی را به چاپ رسانده ایم [8-1]. یکی از انواع مقالات مروری دیگری که دانشمندان می توانند در حوزه سلامت به رشته تحریر درآوردند، با عنوان مرور نقادانه (Critical review) نامیده می شود. مقالات مروری نقادانه با این هدف به رشته تحریر درمی آیند که نویسندگان آن ها نشان بدهند، ضمن این که جستجوی گسترده ای در متون موجود پیرامون موضوع مورد نظر به عمل آورده اند، این متون را با دیدی کاملاً انتقادی، مورد ارزشیابی قرار داده اند. در واقع محققین با انجام این مطالعات مروری به دنبال آن هستند تا پیرامون موضوع مورد نظر، دیدگاه نوینی را مطرح کنند تا بتوانند مبنایی برای مطالعات بعدی فراهم آورند. این مطالعات مانند سایر مقالات مروری، نقطه پایانی برای پاسخ دادن به یک سؤال تا زمان کنونی، نیستند. بلکه آن ها با دیدی انتقادی، مدلی مفهومی را تدوین می نمایند که نقطه شروعی برای انجام مطالعات بعدی خواهند بود [9]. این مطالعات با بررسی موشکافانه کارهای انجام شده، ارزش ذاتی مطالعاتی را که تا کنون پیرامون موضوع مورد نظر به عمل آمده است را مشخص کرده و سپس سعی می کنند تا یک نحله فکری (School of thought) جدیدی را برای انجام مطالعات بعدی و آزمایش میزان صحت آن، فراهم نمایند. از این رو، در این قبیل مطالعات، محققین می توانند شیوه استراتژی جستجوی خود و همچنین نحوه بررسی کیفیت مقالات مورد بررسی خود را ذکر ننمایند. همین نکته سبب خواهد شد تا جمع بندی به عمل آمده تا اندازه ای ذهنی (Subjective) باشد. با این وجود، مقالات مروری نقادانه، نقطه شروعی برای انجام مطالعات بعدی خواهند بود [9]. برای نمونه، راقم این سطور در مطالعه مروری نقادانه که در سال 2010 میلادی، پیرامون افزایش خودکشی در زنان تازه ازدواج کرده در کشورهای مسلمان به عمل آورد، نشان داد نه تنها مطالعات موجود، رخداد چنین افزایشی را تأیید می نمایند، بلکه از نظر مفهومی، مدلی را نیز برای توجیه این افزایش مطرح کرد [10]. مدل ارائه شده در این مطالعه، نه تنها توسط مطالعه بعدی مورد مورد تأیید قرار گرفت [11]، بلکه مبنایی را برای یک همکاری بین المللی در این زمینه نیز فراهم آورد [12].

تاکنون در مجله دانشگاه و برای خوانندگان فرهیخته، انواع مقالات مروری که دانشمندان می توانند در حوزه سلامت به رشته تحریر درآورند را به اختصار توضیح دادیم. برای مثال، مقالات مروری نظام مند و فراتحلیل ها [2-1]، مقالات مروری مفهومی [3]، مقالات مروری نظام مند زنده [4]، مقالات مروری سریع [5]، مقالات مروری چتری [6] و مقالات مروری کوتاه [7] از جمله مقالات مروری بوده که تا کنون به آن ها پرداخته شده است. هدف از نگارش این سخن سردبیری، معرفی یک مقاله مروری دیگر با عنوان مقاله مروری مدرن (State-of-the-art review) می باشد. مقالات مروری مدرن در واقع، از شیوه مقالات مروری نظام مند بهره می گیرند. محققین سعی می کنند تا این مقالات را برای پاسخگویی به یک سؤال کاملاً دقیق و مشخص به رشته تحریر درآورند. شیوه و استراتژی جستجوی مقالات پژوهشی اصیلی که قرار است وارد مطالعه شوند را به شکل کاملاً دقیق توضیح می دهند تا توسط داوران و خوانندگان، قابل تکرار باشد. معیارهای دقیق ورود و خروج مقالات پژوهشی اصیل به دست آمده به مطالعه خود را نیز با دقت هرچه تمام تر، بیان می نمایند. همچنین، توضیح می دهند که چگونه کیفیت مقالات پژوهشی اصیلی که قرار است وارد مطالعه شده و نتایج آن ها تحلیل و جمع بندی گردد را، مورد ارزیابی قرار داده اند. نتایج این مقالات نیز معمولاً به صورت کیفی و در قالب یک یا چند جدول، ارائه خواهند شد. اما تفاوتی که بین این مقالات با مقالات مروری نظام مند وجود دارد این است که در این مقالات، محققین سعی می کنند که تمرکز خود را بر روی آخرین دستاوردهای منتشر شده پیرامون آن سؤال خاص، قرار دهند. به عبارت دیگر، آن ها برای خود بازه زمانی (Time frame) خاصی را مشخص می کنند که ممکن است فقط چند سال اخیر را در برگیرد و معمولاً به سابقه تاریخی یا قدیمی تر موضوع، نخواهند پرداخت [8]. از همین روی، این مقالات مروری می توانند نتایج آخرین دستاوردهای علمی را تحلیل نمایند و به ویژه به این نکته بپردازند که به اساس این دستاوردها، تاکنون چه چیزی پیرامون آن سؤال مشخص، به دست آمده است. چه طور می توان از این آخرین یافته ها در عمل، استفاده کرد. چه نکاتی است که درباره آن ها، ابهاماتی وجود دارد و بنابراین، چه پیشنهادهایی را می توان برای مطالعات پژوهشی آینده، ارائه نمود. برای نمونه، این نوع مطالعه مروری تاکنون برای مطالعه ایمنی در جراحی پیچیده ستون فقرات [9] و مدیریت و پیشگیری از تشدید بیماری انسدادی مزمن ریه [10]، با موفقیت به کار گرفته شده است. بنابراین، مقالات مروری مدرن برای کسانی که می خواهند تازه وارد یک حیطه پژوهشی شده و مطالعات پژوهشی بیشتری را در آن حیطه به عمل آورند، می تواند خیلی کمک کننده باشند. اما انتخاب بازه زمانی مورد نظر، حائز اهمیت فراوانی است. به ویژه اگر موضوع مورد نظر، از موضوعاتی باشد که به دلایل مختلف در سال های اخیر، خیلی مورد مطالعه قرار نگرفته باشد، بنابراین، نگارش چنین مقاله مروری برای آن چندان کار صحیحی نمی باشد [8].

در یکی از سخن های سردبیری مجله دانشگاه، به توضیح انواع مقالات غیر پژوهشی (Non-research articles) پرداختیم. در همان جا توضیح دادیم که یکی از انواع مقالات غیر پژوهشی بسیار مهم که می تواند توسط دانشمندان نوشته شود، مقالات مروری بر کتاب (Book Review) است [1]. علاوه بر این، تاکنون نیز برای آشنایی هر چه بیشتر خوانندگان فرهیخته مجله دانشگاه، هفت مقاله مروری بر کتاب را به چاپ رسانده ایم [8-2]. نگارش این گونه مقالات، از چنان اهمیتی برخوردار است که نگارنده، اولین مقاله به زبان انگلیسی در زندگی حرفه ای خود را، به نگارش یک مقاله مروری بر کتاب اختصاص داده است [9]. از همین رو، هدف از نگارش این سخن سردبیری، توضیح دقیق از نحوه نگارش یک مقاله مروری بر کتاب می باشد. همچنین، این مقاله، فراخوانی است که به وسیله آن از تمام خوانندگان و نویسندگان مجله دانشگاه در خواست می گردد تا نسبت به نگارش و ارسال یک مقاله دقیق مروری بر کتاب، اقدام نمایند. در مقالات مروری بر کتاب، هدف این است که یک دانشمند، کتابی را که به تازگی در حوزه تخصصی خود منتشر شده است را به دقت و به شکل نقادانه ای مطالعه نماید. بر اساس این مطالعه دقیق و نقادانه است که وی می تواند یک ارزیابی جامع، موشکافانه، دقیق اما کوتاهی از کتاب را برای سایر همکاران خود تهیه و ارایه نماید. در این ارزیابی، وی ابتدا به معرفی مشخصات دقیق کتاب مورد نظر خود می پردازد. اینکه موضوع کتاب چیست؟ توسط چه کسانی به رشته تحریر در آمده است؟ خوانندگان کتاب شامل چه کسانی می شوند؟ کتاب توسط چه انتشاراتی و در چه زمان و مکانی به چاپ رسیده است؟ و اینکه آیا نوبت اول انتشار کتاب یا نوبت های بعدی آن است. اگر نوبت های بعدی است، نوبت چندم را شامل می شود؟ پس از این مقدمه اولیه که به معرفی جامع کتاب می پردازد، فرصت آن فرا می رسد که به چهارچوب و ساختار کتاب، پرداخته شود. برای مثال، پیام های مهم و اصلی کتاب چیست؟ کتاب، چند فصل را شامل می شود و هرفصل، به چه موضوعی پرداخته است؟ شیوه نگارش فصول مختلف کتاب، چگونه است؟ استنادهای مورد استفاده در کتاب، در مجموع چگونه است؟ اگر قبلا کتاب یا کتب مشابهی در این زمینه چاپ شده است، تفاوت کتاب حاضر در مقایسه با سایر کتب چاپ شده در چیست؟ و در مجموع، نقاط قوت کتاب حاضر شامل چه مواردی می شود؟ پس از ارایه یک گزارش کامل از ارزیابی کتاب و جنبه های مثبت آن، اکنون نوبت به آن می رسد که در درباره ی نقاط ضعف احتمالی کتاب نیز، مطالبی را عنوان کرد. برای مثال، آیا کتاب موضوع مهم یا نسبتا مهمی را از قلم انداخته است؟ آیا نویسندگان کتاب می توانستند توضیحات خود را پیرامون یک نکته، به شیوه ی جامع و دقیق تری ارایه نمایند؟ آیا آن ها می توانستند از منابع بیشتری استفاده نمایند؟ آیا آن ها می توانستند از منابع به روزتری استفاده نمایند؟ آیا جای خالی یک فصل، یا یک نکته مهم به چشم می خورد. برای نمونه، در دومین مقاله مروری بر کتابی که راقم این سطور به زبان انگلیسی، پیرامون کتاب "اپیدمیولوژی به زبان ساده" به رشته تحریر در آورده است، یکی از نکات جا افتاده در کتاب، نپرداختن به تاریخچه دانش اپیدمیولوژی، قلمداد شده است [10]. در انتهای یک مقاله مروری بر کتاب نیز، راقم آن باید در مجموع پیشنهاد نماید که آیا تهیه و خواندن کتاب را برای همکاران متخصص خود، پیشنهاد می نماید؟ و اگر آن ها باید به هنگام خواندن کتاب به نکات خاصی توجه نمایند، آن نکات چیست؟ همان طور که در ابتدای این سخن سردبیری به آن اشاره گردید، با توجه به اهمیت نگارش مقالات مروری بر کتاب، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان آمادگی خود را برای انتشار این قبیل مقالات که با دیدی عالمانه و نقادانه نوشته شده باشد را اعلام می نماید.

دسته بندی انواع کمردرد در دسته های تشخیصی همگن روندهای تشخیصی و درمان فیزیوتراپی این عارضه را تسهیل و بهینه سازی می نماید. هدف از ارایه این نوشتار مرور روند چندمرحله ای معرفی شده برای بررسی روایی دسته بندی های پنجگانه پیشنهادی کمردرد در مدل بالینی نقص های سامانه حرکت می باشد. مطالعه حاضر از گونه مطالعات مرور نقلی است که با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی شاملGoogle Scholar، PubMed، MEDLINE، CINAHL، Science Direct وEMBASE و در مقالات انگلیسی از ابتدای 1995 تا انتهای 2018 صورت پذیرفته است. واژگان کلیدی شاملLow Back Pain، Human Movement System، Reliability، Validity وClassification بودند. در این جستجو با توجه به معیارهای ورود، تعداد 14 مقاله ی پژوهشی که روایی دسته بندی های کمردرد را در سه حوزه ی تشخیص بالینی، آزمایشگاهی و درمانی بررسی کردند انتخاب شدند و مورد بررسی قرار گرفتند. پنج مورد از این مطالعات مربوط به حوزه روایی بالینی، پنج مورد مربوط به حوزه روایی آزمایشگاهی و چهار مورد مربوط به حوزه روایی اثرات درمان بودند. نتیجه مرور این مطالعات نشان می دهد که روش معاینه و تشخیص نوع کمردرد در مدل بالینی نقص های سامانه حرکت قابل فراگیری برای متخصصین است و با تمرین و تجربه، پایایی این روش برای متخصص زبده بیشتر می گردد، مطالعات دقیق آزمایشگاهی با سامانه ثبت سه بعدی حرکات، ویژگی های قابل تمایز در الگوی حرکات کمری دسته های کمردرد را نشان می دهند و نتایج اولیه درمان های اختصاصی این دسته بندی ها اثرات مثبت این درمان ها را تایید می نمایند. این نتایج تا حد زیادی تایید کننده روایی دسته بندی های ارایه شده برای کمردرد در مدل بالینی نقص های سامانه حرکت است.

پزشکی بالینی با دو چالش داده نگاری (Mensuration) و کمی سازی (Quantification) روبرو است. داده نگاری همان فرآیند تبدیل مشاهدات بالینی به داده های خام اولیه و کمی سازی ارایه شاخص های مربوط به گروه ها برای توصیف نشانه ها، علایم جسمانی و پدیده های بالینی است. در بسیاری از علوم برای شناساندن چنین کارهایی از پسوند سنجش (Metrics/(Metry استفاده نموده اند. زیست سنجی، روان سنجی، اقتصادسنجی، جامعه سنجی، شیمی سنجی و. . . نیز بر همین اساس شکل یافته اند. بالین سنجی (Clinimetrics) نیز در زمره خانواده «سنجش» قرار دارد و برای سنجش پدیده های بالینی بکار می رود. در این حوزه از شاخص ها، مقیاس رتبه بندی و سایر ویژگی ها برای توصیف علایم جسمانی و پدیده های بالینی استفاده می شود. فنیشتاین در اوایل دهه 1980 رویای رشته جدیدی را در سر می پروراند که نخستین بار آن را با عبارت بالین سنجی 1980 معرفی کرد و کسانی چون هنریکا دی. وت، پر بچ و پل کرابه آن را ادامه دادند. بالین سنجی شاخصی از پدیده های بالینی است که به دو بخش داده نگاری و کمی سازی تقسیم می شود. بالین سنجی فراتر از محاسبات بوده و به دنبال کاربرد محاسبات آماری در علوم پزشکی است تا بتواند احساس را از تصمیمات مبتنی بر توجیه منطقی دور سازد. در آینده ای نه چندان دور، انتظار می رود که شاهد ضرورت راه اندازی رشته بالین سنجی در دانشکده های پزشکی، دندانپزشکی، توانبخشی و غیره که با درمانگاه و بیمار سروکار دارند، باشیم. این رشته می تواند در دپارتمان های علوم پایه راه اندازی شود.

با وجود پیشرفت های زیاد در پرتو درمانی افت نمایی فوتون های اولیه بواسطه ی ماهیت برهمکنش فوتون با ماده به عنوان اصلی ترین چالش باقی مانده است. فوتون ها برد خوش- تعریفی ندارند و دز آن ها به طور نمایی کاهش می یابد، لذا، اندام های قبل و پس از ناحیه ی مورد نظر، دز قابل توجهی دریافت می کنند. امروزه، تکنیک های جدید بر پایه باریکه های ذرات باردار پروتون و کربن در بسیاری مراکز پرتو درمانی در سراسر جهان گسترش یافته اند. ذرات باردار مذکور در انتهای بردشان چگالی یونش بالایی دارند و بیشتر انرژی شان را در انتهای مسیر آزاد می کنند که به صورت قله ای با یک فرود نهایی شدید به نام قله ی براگ ظاهر می شود. برتری های فیزیکی برای مقاصد درمانی، نظیر؛ برد خوش- تعریف، و فقدان دز خروجی، ذرات باردار را به ابزار بسیار خوبی برای انتقال دز فیزیکی بیشتر به بافت سرطانی و در عین حال دز کمتر به بافت سالم اطراف، تبدیل کرده است. علاوه بر برتری فیزیکی می توان به خواص مطلوب رادیوبیولوژیکی آنها اشاره نمود و بدین ترتیب احتمال کنترل تومور نیز افزایش می یابد. با این همه، مقداری دز ناخواسته ی ناشی از نوترون ها و فوتون های ثانویه، به نواحی دور از بافت هدف، دغدغه ای است که جای خود را دارد. تا دهه 90 میلادی درمان با باریکه های پروتونی تنها در مراکز تحقیقاتی انجام می شد. پس از آن مراکز بیمارستانی مخصوص درمان با ذرات باردار مشغول به کار شدند و با توسعه روزافزون اینگونه مراکز هزینه های کلی درمان نیز تا حدودی کاهش یافته و این روند با احداث مراکز جدید در حال ادامه است.

سرطان مهاجم دهانه رحم بعد از سرطان پستان شایعترین سرطان زنان در اکثر مناطق دنیاست. با توجه به شناخت علت ایجادکننده، در دسترس بودن عضو، امکان انجام آزمون مناسب غربالگری، فاصله زمانی طولانی تبدیل ضایعات پیش سرطانی به سرطان، غربالگری موجب کاهش قطعی شیوع و مرگ و میر شده است.به نظر می رسد با انجام منظم آزمون های غربالگری حتی بتوان بیماری را ریشه کن نمود. این در حالیست که در کشور ما اکثر بیماران با سرطان مهاجم دهانه رحم در مراحل پیشرفته و تقریبا غیر قابل درمان و حتی غیرقابل تسکین اولین مراجعه پزشکی را دارند.