مقدمه: اثرات سوء ترکیبات آلی فرار از اختلالات جزیی تا سرطان زایی برخی ترکیبات نظیر بنزن، شناخته شده اند. هدف از این مطالعه تعیین میزان مواجهه شغلی با ترکیبات BTEX در یک صنعت خودروسازی و ارزیابی ریسک بهداشتی مواجهه با این ترکیبات بوده است. روش کار: در این مطالعه مقطعی که در واحد رنگ یک صنعت خودروسازی شامل کابین، پیش رنگ و سالن رنگ انجام شد، پس از جمع آوری نمونه و تجزیه ی آن با دستگاه GC-MS، ترکیبات BTEX به عنوان آلاینده های اصلی شناسایی شدند. در مرحله بعداز روش بهینه شده NIOSH1501 جهت نمونه برداری و آنالیز ترکیبات و از روش EPA برای ارزیابی ریسک استفاده شد. یافته ها: نتایج آنالیز نمونه ها نشان داد که مقدار غلظت بنزن در کابین رنگ بیش تر از مقدار مجاز مواجهه شغلی می باشد. میزان ریسک سرطان زایی برای بنزن و اتیل بنزن به ازای هر 1000 نفر در کابین رنگ به ترتیب برابر با 10 و 2.5، در پیش رنگ برابر با 3.63 و 1.8 و در سالن رنگ برابر با 1.27 و 0.39 به دست آمد. ریسک غیر سرطان برای بنزن در کلیه بخش ها و برای زایلن در کابین رنگ و پیش رنگ بالاتر از حد مجاز توصیه شده می باشد. نتیجه گیری: با توجه به بالا بودن ریسک سرطان زایی ترکیبات بنزن و اتیل بنزن و هم چنین ریسک غیر سرطان برای دو ترکیب بنزن و زایلن، پایش بیولوژیکی کارگران، بهبود سیستم های کنترلی موجود وبه کار گیری اقدامات کنترلی فنی و مهندسی مدرن برای کنترل میزان مواجهه با این ترکیبات توصیه می شود.

مقدمه: اثرات سوء ترکیبات آلی فرار از اختلالات جزیی تا سرطان زایی برخی ترکیبات نظیر بنزن، شناخته شده اند. هدف از این مطالعه تعیین میزان مواجهه شغلی با ترکیبات BTEX در یک صنعت خودروسازی و ارزیابی ریسک بهداشتی مواجهه با این ترکیبات بوده است. . روش کار: در این مطالعه مقطعی که در واحد رنگ یک صنعت خودروسازی شامل کابین، پیش رنگ و سالن رنگ انجام شد، پس از جمع آوری نمونه و تجزیه ی آن با دستگاه GC-MS ترکیبات BTEX به عنوان آلاینده های اصلی شناسایی شدند. در مرحله ی بعد از روش بهینه شده NIOSH1501 جهت نمونه برداری و آنالیز ترکیبات استفاده شد. به منظور ارزیابی ریسک سرطان زایی و غیر سرطان ترکیبات مورد مطالعه از روش EPA استفاده گردید. یافته ها: نتایج آنالیز نمونه ها نشان داد که مقدار غلظت بنزن در کابین رنگ بیش تر از مقدار مجاز مواجهه شغلی می باشد. میزان ریسک سرطان زایی برای بنزن و اتیل بنزن به ازای هر 1000 نفر در کابین رنگ به ترتیب برابر با 10 و 5/2، در پیش رنگ برابر با 63/3 و 8/1 و در سالن رنگ برابر با 27/1 و 39/ 0 به دست آمد. ریسک غیر سرطان برای بنزن در کلیه بخش ها و برای زایلن در کابین رنگ و پیش رنگ بالاتر از حد مجاز توصیه شده می باشد. نتیجه گیری: با توجه به بالا بودن ریسک سرطان زایی ترکیبات بنزن و اتیل بنزن و هم چنین ریسک غیر سرطان برای دو ترکیب بنزن و زایلن، پایش بیولوژیکی کارگران، بهبود سیستم های کنترلی موجود و به کار گیری اقدامات کنترلی فنی و مهندسی مدرن برای کنترل میزان مواجهه با این ترکیبات توصیه می شود.

اولین گام اساسی در تدوین برنامه های ارتقای کیفیت،شناخت ادارکات و انتظارات دریافت کنندگان خدمت از کیفیت خدمات و تعیین شکاف کیفیت و در پی آن، اتخاذ استراتژی هایی برای رفع اشکال است. تحقیقات انجام شده نیز بیانگر آن است که شکاف کیفیت درابعاد مختلف خدمت از دیدگاه گروههای جمعیتی گوناگون متفاوت است و باید در تدوین برنامه های ارتقای کیفیت، این تفاوتها را لحاظ کرد. لذا این پژوهش با هدف تعیین شکاف کیفیت خدمات بهداشتی اولیه ارائه شده و کشف تفاوت یا عدم تفاوت شکاف کیفیت در واحدهای شهری و روستایی ارائه دهنده این خدمات انجام گردید. این مطالعه، یک پژوهش توصیفی تحلیلی است که به روش مقطعی انجام شد و در برگیرنده نمونه ای 300 نفری (150 نفر از واحدهای روستایی و 150 نفراز واحدهای شهری) از زنان دریافت کننده خدمات بهداشتی اولیه بود. نمونه گیری به روش خوشه ای تصادفی و در خوشه ها به روش تصادفی منظم انجام شد. گرد آوری داده ها به کمک پرسشنامه تدوین شده براساس ابزار کیفیت خدمت (Servqual) صورت گرفت. پرسشنامه، شکاف کیفیت را در پنج بعد خدمت اندازه گیری کرد. داده های پژوهش به کمک روشهای آمار توصیفی و تحلیلی تحلیل گردید. این بررسی نشان داد که به طور کلی شکاف کیفیت در ابعاد پنج گانه خدمت وجود دارد. شکاف کیفیت در ابعاد پنجگانه خدمت یکسان نبود. بین واحدهای شهری و واحدهای روستایی ارائه دهنده خدمت از لحاظ شکاف کیفیت تفاوت وجود داشت. کمترین شکاف کیفیت در مراکز شهری و نیز در مراکز روستایی در بعد ملموس خدمت مشاهده شد. در مراکز شهری بیشترین شکاف کیفیت در بعد اطمینان خدمت و درمراکز روستایی در بعد پاسخگویی به دست آمد. سن پاسخگویان با نمرات شکاف کیفیت همبستگی مستقیم و میزان تحصیلات آن ها با نمرات شکاف کیفیت ارتباط معکوس داشت. در مراکز روستایی، نمرات شکاف کیفیت با محل دریافت خدمت ارتباط معنی داری داشت. ولی بین شغل و نمرات شکاف کیفیت در هیچ یک از مراکز شهری و روستایی ارتباط معنی دار مشاهده نشد. با توجه به وجود شکاف کیفیت در خدکات ارائه شده و معنا دار بودن تفاوت شکاف کیفیت بین واحدهای شهری و روستایی ارائه دهنده خدمت لازم است استراتژی هایی برای رفع این شکاف ها و ارتقای کیفیت خدمت تدوین و به اجرا در آید و در این استراتژی ها، تفاوتهای مناطق شهری و روستایی مورد توجه قرار گیرد.

ترکیب گازهای مختلف حاصل از تجزیه مواد آلی در شرایط بی هوازی بیوگاز نامیده می شود و از منابع تجدیدپذیر شامل پسماندهای گیاهی، کشاورزی و شهری و فاضلاب تولید می شود. هدف از تحقیق حاضر مطالعه امکان سنجی تولید بیوگاز از پساب بهداشتی در یک واحد صنعتی می باشد. در این تحقیق ابتدا خصوصیات، منابع تولید، اهمیت و مصارف بیوگاز و مدل های مختلف دستگاههای تولید بیوگاز مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. سپس محاسبات مربوط به میزان تولید بیوگاز در صنعت مورد مطالعه، بر اساس مقدار دبی پساب ورودی و خروجی و پارامترهای بیولوژیکی انجام شد و میزان بیوگاز قابل تولید مورد تحلیل قرار گرفت. در این تحلیل با توجه به دبی کم پساب ورودی در صنعت مورد مطالعه، مقدار تولید بیوگاز قابل توجه نبوده و با توجه به جدول مصارف انرژی نمی تواند پاسخگوی برق مصرفی قسمت تصفیه خانه کارخانه صنعتی مورد نظر باشد و فقط پاسخگوی انرژی برق بخش روشنائی محوطه خواهد بود. هر چند از لحاظ کاهش انتشار گازهای گلخانه ای، تولید کود مایع و جامد غنی شده فاقد آلودگی می تواند مد نظر قرار بگیرد. ولی در صورتی که پساب ورودی با پساب ورودی دامداری و مرغداری ها و کشتارگاه های مجاور همراه شود و به میزان حداقل 1300 مترمکعب در روز برسد، حجم بیوگاز تولیدی قابل توجه و دارای صرفه اقتصادی خواهد بود.

بخش واکنش واحد هیدروکراکر در واحدهای پالایشگاهی دارای بالاترین فشار عملیاتی است لذا، بهره برداری در این فشار بسیار حساس است و ریسک نشتی را بالا می برد. هدف این تحقیق ارزیابی ریسک بهداشتی، ایمنی و محیط زیستی واحد هیدروکراکر شرکت پالایش نفت بندرعباس است. برای شناسایی جنبه های زیست محیطی و ایمنی و بهداشتی از روش EFMEA استفاده شده است. دو فرم داخل و خارج از کشور با هم تلفیق شده اند و فرم واحد هیدروکراکر طراحی شده است. جنبه ها در زمان عادی و تعمیرات اساسی از فعالیت های واحد شناسایی و ارزیابی می شوند. بدین منظور 24 فعالیت در زمان عادی و 6 فعالیت در زمان تعمیرات اساسی بررسی شده است. شناسایی و رتبه بندی جنبه ها بر اساس تجربیات قبلی از حوادث به وقوع پیوسته و مشاهدات عینی صورت پذیرفته است. 291 جنبه در سه مرحله از چرخه حیات تولید، مصرف و دفع ضایعات شناسایی و ارزیابی شده اند که از این تعداد 119 جنبه با عدد اولویت ریسک بالاتر از درجه مخاطره پذیری بوده اند. درجه مخاطره پذیری برابر با عدد 113 و به روش توزیع فراوانی محاسبه شده است لذا، جنبه هایی که RPN بالاتر از درجه مخاطره پذیری داشته اند اولویت بندی و به منزله فعالیت های بحرانی در نظر گرفته شده اند. سپس، 10 درصد از RPN های اولویت بندی شده به سه دسته ریسک های خیلی بالا، بالا و متوسط تقسیم بندی و تجزیه و تحلیل شدند و برای آن ها اقدامات اصلاحی تعریف شد. نتایج نشان داد، بالاترین جنبه را ریسک زیست محیطی در زمان تعمیرات اساسی با 343RPN و مربوط به مصرف به خود اختصاص داده است. بیشترین ریسک های واحد مربوط به ریسک ایمنی و بهداشتی با تعداد 68 مورد نسبت به ریسک زیست محیطی برابر با 54 مورد است لذا، نتایج بررسی ها نشان می دهد واحد هیدروکراکر از سیستم کنترل ایمنی، بهداشتی و محیط زیستی نسبتا بالایی برخوردار است، اما به علت عملکرد این واحد در فشار و دمای بالا انجام اقدامات اصلاحی و کنترلی قوی تر برای ارتقای ایمنی امری ضروری به نظر می رسد.

هدف: مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثرات بهداشتی مواجهه شغلی مزمن با غلظت های کم بخارات جیوه طراحی و اجرا گردید. روش بررسی: جمعیت مورد مطالعه را 46 نفر کارگر مرد یک واحد کلرآلکالی دارای مواجهه شغلی با بخارات جیوه و 65 نفر از کارگران سالم فاقد پیشینه شغلی مواجهه با جیوه (گروه مرجع) تشکیل می داد. برای افراد پرسشنامه ای در مورد وجود علایم مواجهه با جیوه تکمیل گردید. ضمناً کلیه کارگران مورد معاینات پزشکی قرار گرفته و آزمایشات بیوشیمیایی متداول از آنها بعمل آمد. بعلاوه با استفاده از روش های استاندارد میزان غلظت جیوه موجود در هوا و ادرار اندازه گیری و تعیین مقدار شدیافته ها: غلظت جیوه محیطی و ادراری در افراد در معرض مواجهه به ترتیب برابر با µg/lit6.28±3.97 و µg/m326.77±34.3 برآورد گردید. گر چه این مقادیر از مقادیر حد تماس شغلی ( TLV ) و شاخص تماس بیولوژیکی ( (BEI توصیه شده برای این ماده پایین تر هستند، ولی جیوه ادراری کارگران در معرض مواجهه نسبت به گروه مرجع به طور معنی داری بالاتر بود. هیچ اختلاف معنی داری بین دو گروه در شمارش سلول های خونی، میزان اوره خون، میزان کراتینین سرم و فعالیت سرمی آنزیم های کبدی مشاهده نشد. برعکس تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که میزان شیوع خستگی جسمی و ذهنی، بی اشتهایی، کاهش حافظه، تغییرات خلقی و عاطفی در افراد در معرض مواجهه نسبت به گروه مرجع به طور معنی داری شایعتر بود. همچنین فراوانی (درصد) شیوع علایمی مثل اسپاسم های دردناک عضلات دست و پا، بی قراری، ترس های مبهم و بی خوابی در گروه در معرض مواجهه نسبت به گروه مرجع بیشتر بود، هر چند که این تفاوت ها از نظر آماری معنی دار نبود. نتیجه گیری: این مشاهدات نشان می دهد که مواجهه شغلی با بخارات جیوه حتی در غلظت های کم با احتمال بروز علایم عصبی و روانی همراه است.

سلامت جنسی جزء مهمی از سلامت بوده و تاکید روز افزونی بر اهمیت پرداختن به آن وجود دارد. در ایران علی رغم اقدامات قابل ستایشی که در پاسخ گویی به نیازهای سلامت باروری به انجام رسیده است، به نظر می رسد هنوز برنامه جامعی در جهت آموزش سلامت جنسی وجود نداشته باشد. هدف از این مطالعه کشف نظر زنان متاهل در سن باروری در مورد نیازهای آموزشی سلامت جنسی و محتوای مناسب چنین آموزشی بود.21 زن در سن باروری به روش نمونه گیری گلوله برفی (Snowball Sampling) و 18 ارایه کننده خدمات تنظیم خانواده در مراکز بهداشتی ـ درمانی شهر تهران از طریق بحث گروهی متمرکز مورد مصاحبه قرار گرفتند.نتایج به دست آمده در چهار موضوع کلی قابل طبقه بندی شد: نیازهای آموزشی زنان، نیازهای آموزشی شوهران آنان، رفتارهایی که زنان در روابط جنسی خود نمی پسندند و نظر زنان در مورد مورد آموزش سلامت جنسی. تحلیل داده ها نشان داد نیازهای اصلی آموزش سلامت جنسی برای زنان و شوهران آنان موضوعات متنوعی را در مورد اصول پایه و رفتارهای جنسی شامل می شود. به نظر می رسد زنان از بعضی رفتارهای جنسی، شکایت و سوالات زیادی در این ارتباط داشته باشند. آنان عقیده داشتند که آموزش سلامت جنسی تاثیر زیادی بر زندگی زناشوئی آنان خواهد داشت.به نظر می رسد شناخت حساسیت های فرهنگی و واقعیت های موجود در روابط زوجین و درک نیازهای آنان، آنچنان که خود می گویند به طراحی برنامه آموزش سلامت جنسی متناسب با نیاز واقعی افراد کمک شایانی خواهد کرد.