آب و فاضلاب
سال:1392 | دوره:24 | شماره:3 (مسلسل 87) |تعداد مقالات:17

حذف مقادیر بیش از حد استاندارد فسفر به منظور جلوگیری از بروز پدیده اتریفیکاسیون در منابع آبی ضروری است. در این مطالعه از رزین آنیونی بازی ضعیف با سیکل OH- برای حذف فسفر از محلولهای شبیه سازی شده استفاده گردید. کلیه آزمایش ها در سیستم ناپیوسته انجام گرفت. تاثیر پارامترهای مختلفی از جمله زمان واکنش، غلظت اولیه فسفر، pH محلول، مقدار رزین و دما بر روی کارایی حذف فرایند مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین کارایی حذف فسفر در pH برابر 5 مشاهده گردید. نتایج نشان داد که رزین مورد استفاده قادر است که مقدار فسفر موجود در محلولهای شبیه سازی شده را از غلظتهای 5، 10 و 15 میلی گرم در لیتر در مدت زمان 150 دقیقه و در pH برابر 5 با حداقل 0.5 گرم در لیتر از رزین به کمتر از 0.8 میلی گرم در لیتر برساند. نتایج حاصل از بررسی مدل های سینتیکی نشان داد که روند حذف فسفر از مدل سینتیکی شبه درجه دوم پیروی می کند. همچنین مشخص گردید که نفوذ فیلم مانند، مرحله محدود کننده جذب فسفر بر روی رزین مورد مطالعه است. نتایج حاصل از بررسی ترمودینامیک واکنش نیز نشان داد که واکنش حذف فسفر از لحاظ استوکیومتری خود به خودی صورت گرفته و واکنش از لحاظ دمایی از نوع واکنش های گرمازا است.

در این مقاله حذف بنزن و تولوئن از محلولهای آبی با استفاده از نانو لوله های کربنی تک دیواره، نانو لوله های کربنی چند دیواره و نانو لوله های کربنی هیبرید مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام آزمایش، غلظت بنزن و تولوئن 10 میلی گرم در لیتر، غلظت نانو لوله های کربنی 1 گرم در لیتر و زمان تماس 10 دقیقه در pH خنثی در نظر گرفته شد. نمونه های مورد نیاز به صورت شبیه سازی شده در آزمایشگاه ساخته شد و توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی جرمی آنالیز گردید. برای آنالیز داده ها از نرم افزار طراحی آزمایش استفاده شد. نتایج نشان داد که ظرفیت جذب بنزن و تولوئن توسط نانو لوله های کربنی تک دیواره (برای بنزن 9.98 میلی گرم بر گرم و برای تولوئن 9.96 میلی گرم بر گرم) بیشتر از نانو لوله های کربنی چند دیواره و نانو لوله های کربنی هیبرید است. تولوئن بیشتر از بنزن جذب گردید که ناشی از بیشتر بودن قابلیت انحلال بنزن و کمتر بودن وزن مولکولی آن نسبت به تولوئن است. بازیابی نانو لوله های کربنی استفاده شده با استفاده از گرما در دمای 2±105 درجه سلسیوس نیز انجام گرفت که علاوه بر بازیابی، باعث بهبود عملکرد آنها در حذف بنزن و تولوئن نسبت به حالت اولیه نیز گردید. به طوری که راندمان حذف بنزن و تولوئن توسط نانو لوله های کربنی تک دیواره به 99.8 درصد رسید. نتایج این تحقیق نشان داد که نانو لوله های کربنی تک دیواره به طور موثری بنزن و تولوئن را از آب جذب می نمایند و دارای پتانسیل خوبی برای تصفیه آب و فاضلابهای آلوده به مواد نفتی هستند.

شبیه سازی سیستم های منابع آب ابزاری کارآمد در ارزیابی گزینه های مختلف و تصمیم سازی در شرایط توسعه است. حوضه آبریز رودخانه ارس در شرایط توسعه با افزایش شدید نیاز آبی مواجه است که برای این منظور احداث چند سد در دست مطالعه است. در این مطالعه از روش پویایی سیستم برای شبیه سازی سیستم منابع آب زیرحوضه دره رود از حوضه آبریز رودخانه ارس استفاده شد. سپس، برای ارزیابی سیاست های مطرح شده از شاخصهای عملکردی استفاده شد. سه شاخص استفاده شده در این مطالعه اعتمادپذیری، برگشت پذیری و آسیب پذیری بودند که در محاسبه شاخصهای برگشت پذیری و آسیب پذیری از دو تعریف برآورد مبتنی بر میانگین و برآورد مبتنی بر مقدار بیشینه استفاده شد. نتایج مقایسه شاخصها با تعاریف مختلف نشان داد اگرچه استفاده از برآوردگرهای مبتنی بر بیشینه مقدار در مطالعات گذشته توصیه شده است، اما برآوردگرهای مبتنی بر میانگین به دلیل در نظر گرفتن وضعیت سیستم در شرایط مختلف، حاوی اطلاعات مفیدتری هستند. بهره گیری از این شاخصها در کنار نتایج مدل سازی علاوه بر اطلاعات سودمندی که برای تصمیم گیران و تصمیم سازان دارد، امکان پیش بینی وضعیت سیستم در شرایط شکست را نیز فراهم می آورد.

سیستم شبکه توزیع آب شامل انواع منابع عرضه و مراکز تقاضا است. عدم اطمینان در مقدار تقاضا و عرضه در این سیستم ها باعث بروز مشکلات فراوانی برای تصمیم گیرندگان و طراحان می شود. روشهای گوناگونی برای غلبه بر مشکل عدم حتمیت در این نوع از سیستم ها مطرح است. در مطالعه حاضر از بهینه سازی با پارامترهای کنترل کننده میزان محافظه کاری (میزان عدم حتمیت)، برای بهینه سازی تخصیص آب، در شبکه عرضه آب حوضه آبریز زاینده رود استفاده شد. تابع هدف مورد مطالعه، حداقل کردن هزینه های مربوط به مراحل طراحی و بهره برداری این شبکه عرضه بود. یک دوره 15 ساله طراحی و بهره برداری، شامل دو دوره 5 ساله طراحی برای گسترش و ایجاد تاسیسات جدید و یک دوره 10 ساله بهره برداری در شبکه توزیع آب در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که هزینه کل طرح توسعه شبکه توزیع آب در منطقه مورد مطالعه، برابر با 1.31 میلیارد دلار است. بر اساس یافته ها، افزایش حوضچه های آبهای زیرزمینی برای جبران کمبود آب در منابع آب زیرزمینی توصیه می شود. افزون بر آن، افزایش راندمان آبیاری هزینه های مربوط به شبکه توزیع آب بخش کشاورزی را کاهش می دهد.

در این تحقیق بررسی پارامترهای موثر در حذف دو رنگزای آزو RB5 و RR120 به روش فتوکاتالیستی توسط نانو ذرات TiO2 تثبیت شده بر بستر بتنی مورد مطالعه قرار گرفت و اثر پارامترهای موثر شامل میزان فتوکاتالیست،pH  اولیه، غلظت آلاینده و توان UV بررسی شد. نتایج نشان داد افزایش غلظت رنگزا و کاهش pH باعث کاهش نرخ رنگبری می شود. همچنین به منظور مقایسه رنگبری، حذف حلقه های بنزنی و فنلی به ترتیب در طول موجهای UV254 و UV310 نانومتر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد نرخ حذف RB5 بیش از RR120 بود به طوری که بازده حذف آن در شرایط بهینه پس از 2.5 ساعت به حدود 99.9 درصد رسید.

هدف از این پژوهش سنتز نانو ذرات مگنتیت (Fe3O4) و تعیین کارایی آن در حذف کادمیم از محیط آبی بود. به این منظور نانو ذرات مگنتیت سنتز گردید و تاثیر پارامترهایpH ، زمان تماس، غلظت کادمیم و مقدار نانو ذرات بر کارایی حذف کادمیم در سیستم ناپیوسته مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین ویژگی های نانو ذرات مگنتیت تولیدی از میکروسکوپ الکترونی روبشی، دستگاه پراش نگار اشعه و طیف سنج مادون قرمز استفاده شد. تصویر برداری از نانو ذرات تولیدی با میکروسکوپ الکترونی نشان داد که قطر این ذرات 40 تا 60 نانومتر است. نتایج نشان داد که با افزایش pH محلول از 3 تا 6 ظرفیت و بازده جذب کادمیم افزایش می یابد به طوری که در pH برابر 6 به حداکثر مقدار خود رسید، سپس در pH های 7 و 8 بازده و ظرفیت جذب کاهش یافت. لذا pH برابر 6 به عنوان pH بهینه انتخاب گردید. زمان تعادل برابر 30 دقیقه و مقدار جاذب بهینه 0.4 گرم به دست آمد. با افزایش غلظت یون های کادمیم و کاهش مقدار جاذب، ظرفیت جذب افزایش و بازده جذب کاهش یافت. نتایج این مطالعه نشان داد که نانو ذرات مگنتیت دارای مزایایی از قبیل کارایی حذف بالا و زمان واکنش کوتاه است و می تواند به عنوان یک روش در حذف کادمیم از محلولهای آبی استفاده شود.

امروزه فرایندهای UV/TiO2 به علت دارا بودن سرعت و بازده بالا از اهمیت ویژه ای در حذف آلاینده های آلی و معدنی از پسابهای صنعتی برخورداراند. اما یکی از مشکلات کاربرد کاتالیزورهایی با خواص فیزیکی مشابه با اکسید تیتانیم (آناتاز) در این فرایندها، جداسازی کاتالیزور از پساب است. در این تحقیق به منظور ساخت یک کاتالیزور با خواص فیزیکی مناسب و دارای قابلیت جداسازی آسان از پسابهای صنعتی، اکسید تیتانیم به فرم آناتاز بر روی سطح آلومینا (اندازه ذرات 150 تا 200 میکرومتر) به روش هیدرولیز مرطوب سنتز شد. به این منظور از ترکیب ایزو پروپیلات تیتانیم استفاده شد و پس از انجام واکنش روی سطح آلومینا به منظور سنتز اکسید تیتانیم به فرم آناتاز فرایند کلسینه شدن در دمای 500 درجه سلسیوس انجام شد. میزان تشکیل فرم آناتاز از طریق تکنیک پراش ایکس ری اندازه گیری شد. در نهایت عمل حذف سیانیدهای آزاد در حضور کاتالیزور TiO2 و Al2O3/TiO2 با تغییر پارامترهایی نظیر زمان تابش اشعهUV ، مقدار کاتالیست و غلظت اولیه سیانید در شرایط بهینه در یک فتوراکتور با استفاده از یک لامپ جیوه 250 وات فشار بالا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که یک لایه از آناتاز TiO2 بروی سطح ذرات Al2O3 تشکیل می شود که مقدار آن بستگی به افزایش دفعات سنتز دارد. مطالعه سینتیکی فرایند حذف سیانید در حضور کاتالیست سنتزی Al2O3/TiO2 نشان داد که نمودار غلظت برحسب زمان در این فرایند لگاریتمی است که دلالت بر سینتیک واکنش درجه اول دارد. همچنین نتایج آزمایش ها نشان داد که کاتالیست TiO2 به دلیل خلوص بالا و اندازه ریز ذرات از فعالیت فتوکاتالیتیکی بالاتری در مقایسه با Al2O3/TiO2 به منظور فرایند حذف برخوردار است، اما خواص فیزیکی کاتالیست Al2O3/TiO2 از جمله قابلیت جداسازی آسان از پساب صنعتی و استفاده مجدد از آن در فرایند حذف، اقتصادی و کاربردی بودن آن را توجیه می کند.

در حال حاضر یکی از مهم ترین آلاینده های محیط زیست، پسابهای صنعتی حاوی فلزات سنگین هستند. نیکل یکی از این فلزات سمی است که غلظت بالای آن باعث حساسیت پوستی، بیماری های قلبی، انواع سرطان ها و غیره می شود، بنابراین حذف نیکل از پسابهای صنعتی ضروری به نظر می رسد. هدف از این تحقیق مقایسه سینتیک و ایزوترم جذب نیکل توسط کربن فعال، خاک اره، پوسته فندق و پوسته بادام بود. برای این کار ابتدا جاذبها تهیه شد و برای حذف نیکل از محلول با غلظتهای 2.5 تا 125 میلی گرم در لیتر استفاده شد. نتایج آزمایش های pH نشان داد که برای جاذبهای کربن فعال، خاک اره، پوسته فندق و پوسته بادام حداکثر مقدار جذب، به ترتیب در6 pH ، 6، 6 و 7 به دست آمد. آزمایش های سینتیک جذب نشان داد که حداکثر زمان تعادل در غلظت 5 میلی گرم در لیتر برای جاذبهای کربن فعال، پوسته فندق، خاک اره و پوسته بادام به ترتیب برابر 60، 75، 120 و 150 دقیقه است. نتایج برازش مدل های سینتیک نشان داد که برای جاذبهای پوسته فندق و خاک اره، مدل لاگرگرن و برای جاذبهای کربن فعال و پوسته بادام مدل هو و همکاران، در سطح 95 درصد اعتماد دارای کمترین فاکتور خطا و بیشترین ضریب همبستگی است و سرعت جذب سطحی نیکل به صورت پوسته بادام < خاک اره < پوسته فندق < کربن فعال است. مطالعه ایزوترم جذب نشان داد که با توجه به فاکتور خطا و ضریب همبستگی برای تمامی جاذبها، به ترتیب مدل های ردلیچ پترسون و لانگمیر داده های ایزوترم را بهتر توصیف می کنند. همچنین نتایج نشان داد که حداکثر زمان تعادل تابع توانی از ظرفیت جاذب است.

هدف از انجام این مطالعه ارزیابی عملکرد سیستم لجن فعال تلفیقی با بستر ثابت در تصفیه خانه شهرک صنعتی آمل برای تصفیه فاضلاب صنایع غذایی بود. این تصفیه خانه با ظرفیت 1700 مترمکعب در روز شامل مراحل تصفیه فیزیکی و بیولوژیکی، گندزدایی، تغلیظ، هضم و آبگیری لجن است. پارامترهای کیفی فاضلاب طی زمستان 1389 و بهار1390 اندازه گیری شد. با استفاده از آنها بازده حذف COD و همچنین ضرایب سینتیکی نظیر ضریب بازده رشد (Y)، ثابت نیمه اشباع (Ks)، نرخ حداکثر مصرف سوبستره (k) و ضریب خودخوری (kd) محاسبه گردید. نتایج نشان داد که این ضرایب به جز Ks در محدوده گزارش شده برای سیستم لجن فعال متعارف است و همچنین تحت شرایط راهبری موجود در تصفیه خانه، محدوده بازده حذف COD بین 98 تا 99 درصد به دست آمد. با استفاده از ضرایب سینتیکی به دست آمده از این مطالعه،COD  خروجی تخمین و آنالیز حساسیت انجام گرفت که نتایج نشان داد رابطه مستقیمی بین تغییرات kd و Ks با سوبستره خروجی وجود دارد، درحالی که رابطه بین k و سوبستره خروجی رابطه ای معکوس است. در نهایت به بررسی تاثیر افزایش زمان ماند سلولی بر بازده حذف COD پرداخته شد.

برآورد مقادیر تبخیر برای مدیریت کارآمد منابع آب در مناطق با اقلیم نیمه خشک امری ضروری است. این مقاله کاربرد شبکه های عصبی مصنوعی، رگرسیون خطی چند متغیره و سه روش تجربی تعادل انرژی، آیرودینامیکی و ترکیبی پنمن را به منظور برآورد مقادیر تبخیر روزانه تشتک برای دو شهر تبریز و ارومیه مورد ارزیابی قرار داد. علاوه بر این آنالیز حساسیت به دو روش مشتقات جزئی و وزن های اتصالی برای تبیین میزان اثر هر پارامتر ورودی از نظر مقدار و جهت روی نتایج مدل های شبکه عصبی و نیز تشخیص بهترین ترکیبات ورودی انجام شد. متغیرهای هیدرولوژیکی استفاده شده شامل مشاهدات روزانه کمیتهای دمای هوا، تبخیر تشتک، تشعشع خورشید، فشار هوا، رطوبت نسبی و سرعت باد بودند. نتایج روشهای کلاسیک و مدل های شبکه عصبی با مقادیر تبخیر روزانه مقایسه شد. مقایسه ها بهتر بودن پاسخ شبکه های عصبی در برآورد تبخیر روزانه نسبت به سایر مدل ها را نشان داد. نتایج آنالیز حساسیت نشان داد که درجه حرارت هوا، تشعشع خورشیدی و تبخیر روز گذشته بیشترین تاثیر را روی تبخیر روزانه نسبت به سایر عوامل در هر دو منطقه دارند و تاثیر متغیرهای دیگر کم است.

دو پارامتر عمق و سرعت سیل تعیین کننده میزان خطری است که سیل در هر نقطه دارد. معادله حاکم بر انرژی جریان از آن جهت که دارای هر دو معیار سرعت و عمق جریان است، برای تحلیل در این زمینه مناسب به نظر می رسد. به منظور تدقیق در پهنه بندی سیل با دوره های بازگشت مختلف و خطر مواجهه با آن در اراضی حاشیه رودخانه ها، روشهای متعددی پیشنهاد شده است. دخیل نمودن عواملی نظیر تحلیل سیلهای گذشته در منطقه تحت تاثیر سیل، عوامل هیدرولوژیکی منطقه و درنظر گرفتن مولفه های هیدرولیکی موثر در پهنه بندی سیلاب نظیر سرعت جریان از این دسته هستند. در این مقاله تاثیر پهنه بندی سیل توسط انرژی جریان در نقاط تحت تاثیر سیل بررسی گردید. همچنین خطر سیل از نظر انرژی جریان، در هر مقطع از مسیر رودخانه، با ارائه یک نمودار پیشنهادی بازه بندی خطر با دیگر پهنه بندی های انجام گرفته در این زمینه مقایسه گردید. در این مقاله رودخانه فردو از رودخانه های بخش کهک استان قم که دارای مشخصات کوهستانی و جوان در بالادست و بالغ و پایدار در پایین دست جریان است و در فصلهای مختلف سال مورد آسیب سیل قرار می گیرد، مورد بررسی قرار گرفت. روش پیشنهادی در این تحقیق، علاوه بر بالابردن دقت شناسایی خطر سیل در نواحی سیل گیر، شناسایی قسمت هایی از بستر و حاشیه رودخانه که تحت تاثیر شدید سیل قرار می گیرد را برای تصمیم گیری به منظور ساماندهی رودخانه ها تسهیل می کند.

شیرابه زمین های دفن زباله شهری یکی از مشکلات مهم محیط زیستی است. امروزه روش انعقاد الکتریکی از جمله روشهایی است که برای تصفیه شیرابه مورد توجه است. در این فرایند، مواد منعقد کننده از انحلال الکترود فلزی تولید می شود. در این مقاله تصفیه پذیری شیرابه کهنه زمین دفن زباله کهریزک تهران به روش انعقاد الکتریکی با استفاده از الکترودهای فولادی گرید ST-12،ST-37   CK-45 ودر مقیاس آزمایشگاهی با اندازه گیری پارامترهایCOD ، ذرات معلق و تغییرات پتانسیل اکسایش و کاهش بررسی شد. میزان حذف COD با مقدار اولیه 160000 میلی گرم در لیتر در زمان 100 دقیقه و جریان 2.7 آمپر برای الکترودهای ST-12،ST-37   CK-45 وبه ترتیب 42.66، 34.37 و 35.2 درصد به دست آمد. با افزایش زمان به 140 دقیقه میزان حذف COD به ترتیب 6.78، 4.38 و 12.12 درصد افزایش داشت. همچنین با افزایش دانسیته جریان اعمالی از 33.33 به 166.66 آمپر بر مترمربع افزایش حذف 38.98، 22.64 و 25.38 درصدی برای COD و 16.4، 19.79 و 18.71 درصدی برای ذرات معلق برای الکترودهای ST-12،ST-37   CK-45 وبه دست آمد. نتایج نشان داد الکترود ST-12 بهترین عملکرد را برای تصفیه شیرابه دارد به طوری که در دانسیته جریان 166.66 آمپر بر مترمربع معادل بارگذاری شارژ 155.46 F/m3،64.67  درصد از COD و 98.79درصد از ذرات معلق حذف شدند.

در این مطالعه جذب زیستی فلز کادمیم از پسابهای صنعتی توسط سویه های قارچی جدا شده مطالعه شد. برای این منظور نمونه های پساب کارخانه های سرب و روی زنجان جمع آوری شد. سپس سویه های مقاوم به کادمیم (مخمر و یک کپک) با کشت در محیط BHI آگار حاوی سولفات کادمیم جداسازی شدند. پس از تهیه توده زیستی زنده و کشته شده اثر pH، غلظت اولیه فلز کادمیم و زمان تماس با فلز بررسی شد. در این بررسی مشخص شد که توده زیستی کشته شده مخمر و کپک توانستند به ترتیب 86.95 و 58.65 درصد کادمیم را از نمونه حذف کنند. همچنین توده زیستی زنده مخمر و کپک نیز به ترتیب 29.84 و31.94  درصد از آن را حذف کردند. بیشترین حذف در زمان 60 دقیقه رخ داد. سویه ها با روش ژنتیکی 18SrRNA PCR sequencing شناسایی شدند. سویه مخمری با رودوسپوریدیوم تورولوئیدس 99 SM30 درصد و سویه کپکی با آسپرژیلوس ملئوس 100 درصد همسانی داشت. پس این سویه ها می توانند برای مطالعات اصلاح زیستی در مقیاس نیمه صنعتی استفاده شوند.

اسید رد 206 با فرمول شیمیایی C40H20CaN4O8S2، یک رنگ آزو با مصرف بالای جهانی است که در پساب صنایع نساجی به مقدار زیاد یافت می شود. در این تحقیق با استفاده از طرح آزمایش تاگوچی و نرم افزار Qualitek-4 واکنش تجزیه فوتوکاتالیستی اسید رد 206 در آبهای آلوده با استفاده از کاتالیست ZnFe2O4/Bentonite در حالت سوسپانسیون و تابش نور UVدر فوتوراکتور ناپیوسته انجام شد. برای شناسایی کاتالیست تهیه شده از تصاویر میکروسکوپ الکترونی و همچنین الگوی پراش اشعه ایکس استفاده گردید. واکنش از نظر سینتیکی در شرایط بهینه بررسی شد و نتایج نشان داد که سینتیک آن از درجه اول بوده است و نتایج قابل قبولی در این بررسی ها به دست آمد. تاثیر عوامل عملیاتی در تجزیه فوتوکاتالیستی نظیر pH، مقدار آب اکسیژنه، مقدار نانوفوتوکاتالیست و دمای واکنش مورد بررسی قرار گرفت و بیشترین راندمان در شرایط بهینه با pH برابر 5، مقدار آب اکسیژنه یک میلی لیتر، مقدار نانو فوتوکاتالیست75ppm ، و دما 293 درجه کلوین مشاهده گردید. بر اساس این نتایج روشی برای تجزیه فوتوکاتالیستی با استفاده از کاتالیست ZnFe2O4/Bentonite به دست آمد که می توان با گسترش آن به شکل صنعتی، برای تجزیه فاضلابهای رنگی در صنایع نساجی از آن استفاده نمود.

غلظت فلوراید آب آشامیدنی یکی از پارامترهای موثر در سلامت است، لذا یافتن راهی برای حذف فلوراید بیش از مقدار استاندارد از آب آشامیدنی از اهداف مهم در پروژه های تامین آب است. امروزه با پیشرفت تکنولوژی و دستیابی به روشهای نوین استفاده از فرایندهای غشایی به منظور تهیه آب سالم و بهداشتی گسترش بسیاری یافته است. در این مطالعه کارایی غشای اسمز معکوس در حذف فلوراید از آب مورد بررسی قرار گرفت. غلظت اولیه فلوراید، غلظتهای متفاوت سولفات و هدایت الکتریکی آب آشامیدنی و نقش نوع کاتیون همراه با یون فلوراید، پارامترهایی هستند که اثر آنها بر راندمان حذف فلوراید توسط این غشاء مورد مطالعه قرار گرفت. کلیه آزمایش ها بر اساس روشهای استاندارد انجام شد و برای اندازه گیری غلظت فلوراید نیز از روش SPADNS استفاده شد. نتایج حاصل از انجام آزمایش ها نشان داد که با افزایش غلظت فلوراید، سولفات و هدایت الکتریکی، راندمان حذف فلوراید کاهش می یابد، به علاوه راندمان حذف یون فلوراید برای نمک فلورید کلسیم بیشتر از فلورید سدیم است.