تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران
سال:1396 | دوره:25 | شماره:2 (پیاپی 50) |تعداد مقالات:18

کمی سازی رونوشت های مربوط به ژن های اختصاصی با استفاده از روش Real-Time PCR معمول است. برای نرمال سازی داده های حاصل از این روش و دستیابی به نتایج قابل اطمینان، به ژن های مرجع داخلی با بیان پایدار و بدون تأثیرپذیری از شرایط آزمایش نیاز است. در این پژوهش، پایداری و عدم تأثیرپذیری دو ژن مرجع، فاکتور طویل سازی آلفا OvEF1alphaو RNA ریبوزومی 18S rRNA، بین هفت جمعیت گیاهی، تحت تأثیر سن (بوته های جوان و دو ساله)، هورمون جیبرلین (صفر، 30، 60 و 90 پی پی ام) و تنش های دمایی و نوری بررسی شد. نتایج نشان داد که بیان هر دو ژن بین جمعیت های مختلف به طور معنی داری تغییر کرد ولی هر دو ژن در هر دو رده سنی بیان ثابتی داشتند. همچنین ژنovEF1alphaبرخلاف ژن 18S rRNA در غلظت-های مختلف هورمون جیبرلین و گیاهان شاهد به طور پایدار بیان شد. تحت تأثیر دما و شدت نور بیان ژن 18S rRNA در جمعیت های آویشن باغی و باب زنگی مشابه با نمونه شاهد بود، ولی در جمعیت باب گرگی بیان آن به شدت کاهش یافت. برخلاف آن بیان ژن ovEF1alphaدر دو جمعیت باب گرگی و باب زنگی متفاوت از نمونه شاهد بود. بنابراین برای مقایسه بیان ژن و نرمال سازی داده های حاصل از Real-Time PCR در جمعیت های آویشن باغی، سیرچ، هنزا و زرند ژن مرجع ovEF1alpha و مقایسه سه جمعیت باب زنگی، سیرچ و هنزا و دو جمعیت زرند و آویشن باغی ژن 18S rRNA مناسب تر است. همچنین تحت تیمار هورمون جیبرلین ژن ovEF1alphaو تحت تنش های دمایی و نوری در گونه آویشن باغی هر دو ژن ولی در گونه آویشن کرمانی ژن 18S rRNA پیشنهاد می شود.

مریم گلی (Salvia officinalis L. ) یکی از با ارزش ترین گیاهان تیره نعناع است و بومی ایران، مدیترانه، جنوب شرق آفریقا، آسیای مرکزی و جنوب آمریکا گسترش است. با توجه به قوه نامیه پایین بذر و پرهزینه و وقت گیر بودن تکثیر رویشی آن از یکسو و از سوی دیگر حفظ ذخایر ژرم-پلاسم این گیاه دارویی در معرض انقراض، تکثیر انبوه آن توسط تکنیک های کشت بافت امری ضروریست. در این مطالعه اندام زایی غیرمستقیم مریم گلی مورد بررسی قرار گرفت. ریزنمونه-های برگ (5/0 در 5/0 سانتی متر) و میان گره (1 سانتی متر)، از گیاهچه های 45 روزه رشد کرده در شرایط درون شیشه ای، در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ (MS) حاوی 12 ترکیب مختلف از 2, 4-D یا NAA به همراه BAP قرار گرفتند. بهترین کالوس زایی از ریزنمونه های میان گره در محیط کشت MS حاوی 1 میلی گرم در لیتر NAA و 5/0 میلی گرم در لیتر BAP به دست آمد. بهترین شاخه زایی (66/5 عدد) از کالوس های به دست آمده از ریزنمونه های میان گره در محیط کشت MS حاوی 50 میلی گرم در لیتر پوترسین و 5/0 میلی گرم در لیتر تیدیازورون به دست آمد. بهترین رشد طولی شاخه و ریشه زایی در محیط کشت MS حاوی 1 میلی گرم در لیتر IBA ایجاد شد و گیاهان حاصل در گلخانه سازگار شدند. این روش می تواند به منظور باززایی گیاهان پس از انتقال ژن و بدون تغییر شیمری، مورداستفاده قرار گیرد.

تنوع فنوتیپی و مولکولی گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare) در 16 اکسشن از این گونه ارزیابی شد. این بررسی با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه پیام نور مرکز کرمانشاه در سال 1393 اجرا شد. از 11 صفت ریخت شناختی یادداشت برداری، و چندشکلیDNA با 15 آغازگر SCoT محاسبه شد. تجزیه واریانس صفات ریخت شناختی اختلاف معنی داری (p≤ 0. 05) را بین اکسشن ها برای تمام صفات نشان داد. مقایسه میانگین اکسشن ها برای صفات مورد مطالعه به روش آزمون چند دامنه ای دانکن اکسشن ها را در گروه های مختلف قرار داد. اکسشن 14650 از لرستان با ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و تعداد دانه در چترچه و عملکرد برتر از دیگر اکسشن ها بود. در تجزیه به مؤلفه های اصلی، 40/81 درصد از واریانس کل توسط چهار مؤلفه بیان شد. تجزیه خوشه ای صفات ریخت شناختی، اکسشن ها را در چهار گروه قرار داد. بیشترین مقدار وراثت پذیری (34/71) به صفت تعداد ساقه اصلی تعلق داشت. آغازگرهای SCoT در مجموع 55 باند تولید کردند که آغازگرهای SC5 و SC29 به ترتیب با 10 و 9 باند بیشترین تعداد را داشتند. شاخص های مولکولی شامل محتوای اطلاعات چندشکلی برابر با 36/0، شاخص نشانگری برابر با 82/1، نسبت چندگانه مؤثر برابر با 80/4 و شاخص قدرت تفکیک برابر با 86/5 بودند. میزان شباهت ژنتیکی مشاهده شده نیز براساس اطلاعات این نشانگرها برابر 67/0 بود. همچنین، تجزیه خوشه ای بر اساس داده های مولکولی، اکسشن ها را در 3 دسته قرار داد که این گروه بندی با نتایج تجزیه به مختصات اصلی (PCo) همخوانی نشان داد.

مرزه خوزستانی یکی از نه گونه انحصاری جنس مرزه در ایران محسوب می شود که به دلیل داشتن ترکیب فنلی کارواکرول در اسانس و اسیدهای فنلی رزمارینیک و کافئیک در عصاره، دارای اثرات ضد میکروبی قوی می باشد که در درمان تعدادی از بیماری ها مؤثر است. در این تحقیق، تنش خشکی از طریق روش قطع آبیاری در مرحله گلدهی بر یک کلن از مرزه خوزستانی اعمال شد. نمونه برداری در فواصل سه روز و در پنج مرحله انجام شد و تعدادی از شاخص های فیزیولوژیک اندازه گیری شد. به منظور استخراج اسانس و تعیین بازده آن از دستگاه کلونجر، برای تعیین درصد ترکیبات موجود در اسانس از دستگاه های GC و GC/MS و برای تعیین مقدار ترکیبات موجود در عصاره الکلی از دستگاه HPTLC استفاده شد. نمایه متابولیتی تهیه شده بر حسب الگوی زمان بیانگر روند افزایشی-کاهشی برای ترکیبات فنلی و ترپن هایی مانند تیمول، گاماترپینن، پاراسیمن، کافئیک اسید و رزمارینیک اسید بود. همچنین، تنش خشکی منجر به افزایش معنی دار بازده اسانس، قندهای محلول و پرولین و نیز کاهش معنی دار شاخص های توان آبی برگ، محتوای نسبی آب برگ و رنگیزه های گیاهی شد. نمایه متابولیتی مرزه خوزستانی بیانگر راهبردهای بکار گرفته شده این گیاه در ایجاد فنوتیپ های بیوشیمیایی مختلف می باشد. همچنین از نتایج کاربردی این تحقیق می توان به کاربرد اثربخش تنش خشکی قبل از برداشت محصول اشاره کرد که منجر به افزایش کیفی محصول می شود. این تحقیق بیانگر اثر تنش خشکی بر خصوصیات فیزیولوژیک و متابولیسم ثانویه می باشد تا در آینده با استفاده از مهندسی متابولیک این گونه با ارزش بتوان تولید ترکیبات مهمی مانند کارواکرول، رزمارینیک اسید و کافئیک اسید را افزایش داد.

گونه پده به دلیل سازگاری در شرایط اکولوژیکی مختلف و دگرگشن بودن می تواند نهال های بذری با تنوع ژنتیکی بالا تولید کند که در فرایند انتخاب درختان برتر، دورگ گیری و در نهایت تکثیر ژنوتیپ های مطلوب به لحاظ کمی و کیفی نقش مهمی داشته باشد. هدف این تحقیق ارزیابی ویژگی های ایزوآنزیمی و ریخت شناسی برگ در برخی از ژنوتیپ های حاصل از تولید مثل جنسی در گونه پده بود. تعداد 50 ژنوتیپ بذری پده از درختان مادری 12 رویشگاه مختلف که به لحاظ ویژگی های کمی و کیفی رشد نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری داشتند انتخاب و تنوع نتاج حاصل از درختان به لحاظ ویژگی های ریخت شناسی برگ و فعالیت آنزیم پراکسیداز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ریخت شناسی برگ نشان داد که نتاج درختان مادری رویشگاه های گتوند و لرستان بیشترین و نتاج درختان زابل کمترین مقدار طول، حداکثر پهنا و سطح برگ را داشتند. نتایج تجزیه واریانس ایزوآنزیمی برای ژنوتیپ های برتر از درختان رویشگاه های مختلف نشان داد که گوناگونی ژنتیکی در درون ژنوتیپ های برتر و میان درختان مادری آنها به ترتیب 69 و 31 درصد بود. همچنین مقدار ضریب تنوع در درون ژنوتیپ های برتر و درختان والد دارای تفاوت معنی-داری در سطح احتمال 1% بود. بیشترین هتروزیگوسیتی مشاهده شده مربوط به ژنوتیپ های درختان درفول، سرخس و زابل به ترتیب با 1، 83/0 و 83/0 بود. بیشترین تعداد آلل مؤثر و ضریب شانون متعلق به ژنوتیپ های رویشگاه زابل به ترتیب با 93/2 و 12/1 بود.

گیاه ارکیده گونه Phalaenopsis amabilisیکی از بهترین و شناخته شده ترین گونه های ارکیده است که به آسانی رشد کرده و قابلیت سازگاری خوبی دارد. این پژوهش به منظور القای پلی پلوئیدی در گونه Phalaenopsis amabilis در شرایط درون شیشه ای انجام شد. پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و هر تکرار حاوی 3 ریزنمونه جوانه جانبی به اندازه تقریبی 3 میلی متر دارای 2 برگ با استفاده از هفت غلظت مختلف کلشی سین شامل: صفر، 01/0، 05/0، 1/0، 15/0، 2/0 و 25/0 درصد در دو تیمار زمانی 24 و 48 ساعت انجام شد. ریزنمونه ها پس از تیمار با کلشی سین روی محیط کشت MS بدون هورمون کشت شدند. پس از گذشت 10 هفته صفات مورفولوژیکی تحت تأثیر پلی پلوئیدی ازجمله تعداد و اندازه برگ، تعداد و اندازه ریشه، طول و عرض سلول های نگهبان روزنه، تعداد کلروپلاست و همچنین میزان زنده مانی گیاهچه ها مورد بررسی قرار گرفت. مشاهدات سیتولوژیکی برگ های جدید کاملاً رشد کرده به منظور بررسی تعداد کروموزوم های گیاهان به روش فلوسایتومتری مورد ارزیابی قرارگرفت. غلظت های 15/0 درصد و 2/0 درصد کلشی سین در گیاه ارکیده باعث القای بیشترین درصد پلی پلوئیدی شد. همبستگی بعضی صفات مورفولوژیک با سطح پلی پلوئیدی نشان داد که بعد از فلوسایتومتری بررسی خصوصیات روزنه و تعیین تراکم آن به تشخیص پلی پلوئیدی کمک می کند. اندازه سلولهای نگهبان در گیاهان پلی پلوئید افزایش و تراکم آنها کاهش یافت. بر اساس این نتایج می توان از کلشی-سین برای تولید گیاهان پلی پلوئید در ارکیده زینتی استفاده کرد.

بادرنجبویه به عنوان یک گیاه دارویی ارزشمند در درمان و تسکین بیماری ها کاربرد فراوانی داشته و شناخت کافی از تنوع ژنتیکی و طبقه بندی آن به منظور انتخاب ژنوتیپ های مناسب برای اهداف به نژادی، ضروری به نظر می رسد. از این رو، این تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات در 11 جمعیت بادرنجبویه شامل نُه جمعیت ایرانی و دو جمعیت خارجی با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی سا ل های 1390 و 1391 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تبریز انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس، بیانگر وجود تنوع ژنتیکی معنی دار از نظر اغلب صفات مورد مطالعه بود. بررسی پارامترهای ژنتیکی نشان داد که صفات درصد و عملکرد اسانس، تعداد ساقه در بوته و وزن تر ساقه و غلظت سیترال در بوته بالاترین مقادیر مربوط به پیشرفت ژنتیکی، ضرایب تنوع ژنتیکی و فنوتیپی را داشتند و بیشترین میزان وراثت پذیری عمومی به وزن تر ساقه در بوته (71/0=2h)، درصد اسانس (65/0=2h) و تعداد ساقه در بوته (58/0=2h) مشاهده شد. جمعیت اردبیل از نظر غلظت سیترال، درصد و عملکرد اسانس در زمره جمعیت های برتر قرار داشت. تجزیه همبستگی نشانگر رابطه مثبت و معنی دار عملکرد اسانس با شاخص کلروفیل، طول و عرض برگ و درصد اسانس و همچنین همبستگی منفی و معنی دار با تعداد گره بود. در تجزیه به عامل ها بر مبنای مقادیر ویژه بزرگ تر از یک به روش تجزیه به مؤلفه های اصلی، پنج عامل تعیین شد که در مجموع 40/87 درصد از تغییرات کل را تبیین کردند. تجزیه خوشه ای جمعیت های مورد مطالعه را در سه گروه قرار داد. با توجه به تنوع مشاهده شده در این پژوهش، امکان انتخاب جمعیت های مطلوب و استفاده از آنها در برنامه های به نژادی مرتبط با بهبود صفات زراعی و اسانس وجود دارد.

اسفرزه گیاهی است از خانواده بارهنگ (Plantaginaceae) که گونه های مختلفی دارد. گیاه آن یکساله علفی و کوتاه است و بلندی آن به 40 – 10 سانتی متر می رسد. منشأ اولیه آن هند و پاکستان می باشد و در فلور ایران پراکنش وسیعی دارد. هدف از این تحقیق، بررسی تحمل به شوری گونه Plantago ovataبا بهره گیری از تکنیک کشت بافت و استفاده از تنوع سوماکلونال به منظور شناسایی و تولید ژنوتیپ های متحمل می باشد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 12 تیمار و 15 تکرار انجام شد. ریزنمونه های هیپوکوتیل بیشترین و ریشه کمترین میزان القاء کالوس را در شرایط نبود تنش شوری (شاهد) نشان دادند. در حضور تنش شوری درصد کالوس زایی هیپوکوتیل از کوتیلدون بیشتر بود. درصد باززایی کالوس حاصل از ریزنمونه هیپوکوتیل در تمامی غلظت های NaCl از کالوس حاصل از ریزنمونه کوتیلدون بیشتر بود. افزایش غلظت NaCl موجب کاهش درصد باززایی شد. ریشه کمترین و کوتیلدون بیشترین وزن تر و خشک را در غلظت های مختلف NaCl داشت. همچنینافزایش غلظت NaCl موجب افزایش میزان سدیم و کاهش میزان پتاسیم در کالوس ها شد. میزان کلسیم با افزایش غلظت NaCl نوسان داشت. گیاهچه های باززایی شده در حضور غلظت های بالای NaCl برای توسعه ریشه به محیط ریشه زایی (محیط کشت MS فاقد هورمون) منتقل شده و گیاهچه های با رشد مناسب به خاک منتقل شدند.

اسپرس (Onobrychis viciifolia Scop. )، از جمله بقولات علوفه ای چند ساله است که برای تولید علوفه در اراضی دیم و آبی و همچنین به صورت چرای مستقیم مورد توجه می باشد. این لگوم علوفه ای سازگاری وسیعی به شرایط اقلیمی دارد و برای تولید علوفه مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور ارزیابی و گزینش اکوتیپ های برتر و تولید رقم سنتتیک، 25 اکوتیپ اسپرس جمع آوری شده از منطقه آذربایجان از نظر صفات کمّی و کیفی از سال 1390 تا 1393 در ایستگاه تحقیقاتی تیکمه داش مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی ارزیابی شدند. بین اکوتیپ های اسپرس مورد بررسی از نظر ارتفاع بوته، وزن تر ساقه، وزن خشک ساقه، وزن تر برگ، وزن خشک برگ، عملکرد علوفه تر و عملکرد علوفه خشک اختلاف معنی دار وجود داشت، ولی برای تعداد روز تا 10 درصد گلدهی اختلاف معنی داری مشاهده نشد. از نظر صفات کیفی علوفه، میزان پروتئین، فیبر و قابلیت هضم ماده خشک نیز اختلاف معنی داری بین اکوتیپ ها مشاهده شد. با ضرب درصد پروتئین در میزان عملکرد علوفه تر و خشک، میزان عملکرد پروتئین به صورت تر و خشک به عنوان یک شاخص محاسبه شد و اعداد حاصل تجزیه واریانس شدند. میزان عملکرد پروتئین به صورت خشک به عنوان یک معیار برای گزینش اکوتیپ ها استفاده شد. با در نظر گرفتن برتری و موقعیت اکوتیپ ها از نظر صفات کمّی و کیفی به ویژه شاخص های عملکرد پروتئین به صورت تر و خشک، چهار اکوتیپ برتر برای تولید بذر سنتتیک یک گزینش شدند.

قارچ های میکوریزی آربوسکولار یکی از مهمترین و فراوان ترین میکروارگانیسم های خاک زی هستند. این قارچ ها با 80 تا 90 درصد از گونه های گیاهی همزیستی برقرار می کنند. همزیستی میکوریزی می تواند الگوی بیان ژن دهیدرین را تحت تنش خشکی تغییر دهد. پروتئین های دهیدرین، در زمان تنش خشکی باعث آبگیری سلول های گیاهی می شوند، در سلول تجمع کرده، از ساختار غشاها و ماکرومولکول ها حفاظت می کنند. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی عملکرد قارچ Funneliformis mosseae در تغییر بیان ژن دهیدرین نهال های میکوریزی پسته ایرانی در طول دوره تنش خشکی است. همه نهال ها به مدت دو سال، سه بار در هفته آبیاری شدند، سپس تنش خشکی به مدت نه روز اعمال شد که در این مرحله علائم پژمردگی در برگ نهال ها مشاهده شد، سپس نهال ها آبیاری دوباره شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی منجر به کاهش درصد کلونیزاسیون قارچ در ریشه نهال های پسته ایرانی شد. بیان ژن دهیدرین در نهال های پسته ایرانی (بدون میکوریز) در نهمین روز اعمال تنش خشکی به طور معنی داری نسبت به شاهد افزایش یافت، اما همزیستی پسته ایرانی با قارچF. mosseaeبیان ژن دهیدرین را تحت تنش خشکی، به طور معنی داری کاهش داد. در نهایت می توان گفت که افزایش بیان ژن دهیدرین راهکار استفاده شده توسط همزیستی میکوریزی برای مقاومت به خشکی نهال های پسته ایرانی نبوده است، شاید مهمترین عملکرد قارچ های میکوریزی در تحمل به خشکی گیاهان، از طریق اجتناب از تنش خشکی در گیاهان است.

دارمازو Quercus infectoria G. Oliver)) یکی از گونه های با ارزش و اصلی جنگل های زاگرس است و از نظر زیست-محیطی، اقتصادی، ژنتیکی و دارویی حائز اهمیت است. انجام مطالعات سیتوژنتیکی در گونه ها و جمعیت های گیاهی به دلیل فراهم کردن اطلاعات کمی روی تاریخچه تکاملی گیاه، تعیین قرابت های بین گونه ای و مشخصات کاریولوژیکی، اهمیت فوق العاده ای دارد. این مطالعه با هدف تعیین کاریوتیپ و ساختار کروموزومی گونه دارمازو و تنوع کاریوتیپی میان چهار جمعیت آن در غرب ایران (سردشت، مریوان، شینه قلایی و کاکاشرف) با استفاده از مریستم ریشه و سیستم تجزیه تصویری انجام شد. پس از اجرای مراحل پیش تیمار، تثبیت، هیدرولیز و رنگ آمیزی، نمونه های میکروسکوپی تهیه و خصوصیات کاریوتیپی تعیین شدند. نتایج نشان داد که تعداد کروموزوم های بیشتر سلول های مورد مطالعه 24 = x2 = n2 بود اما 25 = x2 =n2 و 26 = x2 = n2 و تریپلوئیدی نیز در برخی از سلول ها مشاهده شد. تجزیه وتحلیل واریانس و مقایسه میانگین بر روی سه تا ده سلول 24 کروموزومی از سه تا هفت پایه مختلف در هر جمعیت انجام شد. تفاوت معنی دار بین جمعیت های مورد بررسی از نظر صفات طول کروموزوم، طول بازوی بلند و کوتاه مشاهده شد. شاخص های تقارن، تقارن نسبی کاریوتیپ را در جمعیت های مورد بررسی نشان دادند. تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که طول کروموزوم، طول بازوی بلند و کوتاه بیشترین نقش را در ایجاد واریانس داشتند. تجزیه خوشه اینیز جمعیت های مورد مطالعه را در دو خوشه مجزا طبقه بندی کرد. به طوری که دو جمعیت کاکاشرف و شینه قلایی در یک خوشه و دو جمعیت سردشت و مریوان در خوشه دیگر قرار گرفتند.

زالزالک (Crataegusspp) یکی از جنس های جنگلی مهم در ایران است. سازگاری بالایی به خشکی و سرما داشته و به عنوان پایه برای به، گلابی و سیب کارایی دارد. این تحقیق به منظور ارزیابی شاخه زایی و ریشه زایی سه گونه زالزالک به نام های C. aronia، C. pseudohetrophyllaو C. meyeriانجام شد. برای این منظور از غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد و ریزنمونه تک گره حاوی جوانه جانبی استفاده شد. ریزنمونه در غلظت های مختلفBAP به علاوه NAA در محیط MS کشت شد. میانگین ها پس از 6 هفته نشان داد که حداکثر تعداد شاخساره در غلظت 1 میلی گرم در لیتر NAAبعلاوه 4 میلی گرم در لیتر BAP (33/4 شاخه)، بیشترین درصد ریزنمونه رشدکرده (67/89 درصد) در گونه C. aronia و بیشترین طول شاخه (67/22 میلی متر) در گونهC. meyeri و 1 میلی گرم در لیتر NAA و 1 میلی گرم در لیتر BAP به دست آمد. برای ریشه زایی از محیط کشت MS، MS 2/1 و پشم سنگ با ریزنمونه های پرآوری شده حاصل از پاجوش و شاخساره های پرآوری شده در شرایط درون شیشه ای استفاده شد. ریزنمونه ها در 16 تیمار مختلف در محیط کشتMS، MS 2/1 و پشم سنگ کشت شد. در هیچ یک از گونه ها، تیمارها و محیط های کشت ریشه زایی مشاهده نشد. بیشترین طول شاخه در گونه C. meyeri و بیشترین تعداد شاخه در گونهC. aronia وجود داشت و هیچ یک از تیمار ها، گونه ها و محیط های کشت ریشه زایی مناسبی نداشتند.

تولید هیبریدهای گیاهی به منظور افزایش عملکرد در واحد سطح و در نهایت استفادة حداکثر از ظرفیت منابع موجود همواره مورد توجه کشورهای مختلف جهان می باشد. از آنجایی که تحمل گونه های مختلف در برابر شرایط اقلیمی یکسان نیست و میزان تحمل آنها در برابر شرایط اقلیمی به توانمندی ژنتیکی گیاهان و میزان تأثیر متقابل آنها با محیط بستگی دارد، در برخی از گونه های جنس صنوبر با انجام برنامه های اصلاحی می توان ظرفیت رویشی آن را به میزان قابل توجهی بهبود بخشید. بدین منظور در این مطالعه که در ایستگاه تحقیقات بلداجی از استان چهارمحال و بختیاری انجام شد، دورگ P. alba Î P. euphraticaو دورگ حاصل از تلاقی معکوس آن به همراه پایه هایی از گونه P. nigra و P. albaدر قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی به منظور بررسی سازگاری، کشت شدند. در این تحقیق 75 پایه از هر کلن در سه تکرار و با مجموع 300 اصله نهال در فواصل 2Î 2 متر، کشت شدند. آماربرداری از صفات کمی و کیفی پایه ها انجام شد. نتایج نشان داد که تیمار هیبرید P. alba Î P. euphratica از نظر رویش ارتفاعی، قطر برابرسینه و ارتفاع تنه وضعیت بهتری را نسبت به سایر تیمارها داشت. این هیبرید در برابر سرما بسیار مقاوم بود. در حالیکه دورگ P. euphratica × P. alba به سرما کاملا حساس و به شدت آسیب پذیر بود. در بین کلن های بومی گونه P. alba نیز شرایط رویشی نسبتا خوب و نزدیک به هیبرید p. alba Î p. euphratica داشت، درحالیکه گونه بومی P. nigra چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی در وضعیت نامطلوبی قرار داشت.

عملکرد علوفه خشک 24 اکسشن از گونه Agropyron trichophorum در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط آبیاری عادی (بدون تنش) و دیم (تنش خشکی) در ایستگاه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه واقع در شهرستان اسلام آباد غرب به مدت دو سال بررسی شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس اختلاف معنی داری بین اکسشن های مورد بررسی و همچنین محیط های مورد مطالعه مشاهده شد. اثر متقابل اکسشن × محیط در سطح 1 درصد معنی دار شد. بر اساس تجزیه AMMI، دو مؤلفه اصلی اثر متقابل 77/96 درصد از واریانس اثر متقابل را بیان کردند و در سطح 1 درصد معنی دار شدند. گروه بندی حاصل از آزمون دانکن (05/0> p) و تجزیه خوشه ای، اکسشن های 4-8، 7-10، 5-7، 313، 13-12 و 314 را به عنوان اکسشن های برتر برای عملکرد علوفه خشک در یک گروه قرار داد. بر اساس مؤلفه های اصلی، اثر متقابل و پارامترهای پایداری اکسشن های 4-8 و 7-10 بیشترین پایداری عمومی برای عملکرد علوفه داشتند و قابل معرفی برای برنامه های اصلاحی برای شرایط آب و هوایی استان کرمانشاه می باشند. اکسشن های 5-7، 313 و 13-12 با شرایط آبیاری عادی سازگاری اختصاصی نشان دادند. اکسشن 314 نیز، سازگاری اختصاصی با شرایط تنش داشت و قابل معرفی در برنامه های اصلاحی به ویژه با تأکید بر شرایط دیم استان کرمانشاه می باشد.