حیات
سال:1394 | دوره:21 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

دشواری در انتقال دانش به حوزه عمل بالینی یا ترجمان دانش، به عنوان یکی از موانع اصلی بهره مندی از تحقیقات در علوم پزشکی بیان شده است. برآورد شده است که تا 40% از بیماران، از دریافت مراقبت های سازگار با بهترین شواهد علمی، محروم می باشند و 20% از مراقبت های ارایه شده نیز غیرضروری و یا حتی مضر نیز می باشند. بهترین رویکرد برای مراقبت مبتنی بر شواهد، تدوین و اجرای راهنما های بالینی است (1).تنوع در شواهد بالینی ممکن است در برون دادهای مراقبتی از بیمار اثر بگذارد، وجود راهنماهای بالینی می تواند به متخصصان سلامت در امر مراقبت مناسب و موثر کمک کند. البته این تاکید بدین معنا نیست که راهنماها می توانند جایگزین قضاوت های حرفه ای شوند. راهنمای بالینی، چارچوبی برای قضاوت های بالینی، ترجیحات بیمار و موارد استثنایی فراهم می کند (2 و 3). در واقع، این راهنماها، موجبات تدارک درک روشنی از مدل های تصمیم گیری در خصوص معماها و مسایل غامض سلامتی به همه ذی نفعان می شوند (4). راهنما های بالینی، می توانند منجر به بهبود کیفیت سلامتی، زمینه سازی برای کاهش مداخلات غیرضروری، مضر و یا بیهوده از طریق فراهم کردن توصیه هایی اثربخش برای اداره مسایل بیماران توسط مراقبان سلامت از مجرای توسعه و بسط روندهای استاندارد از منظر بررسی عملکرد بالینی متخصصان امر سلامت بشوند. همچنین، راهنمای بالینی می تواند محتوایی اثربخش و کاربردی برای آموزش مراقبان سلامت و مستندی در جهت کمک به تصمیم گیری آگاهانه توسط بیمار و خانواده وی قلمداد شود (5)...

زمینه و هدف: به دلیل اهمیت همدلی و تاثیر مثبت آن در ارتباط بین بیمار و مراقبان بهداشتی و همچنین به دلیل فقدان ابزار معتبری برای سنجش همدلی در دانشجویان حوزه سلامت، مطالعه حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی و پایایی نسخه فارسی JSE-HPS در دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام گرفته است.روش بررسی: در این پژوهش مقطعی، 398 نفر از دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد حضور داشتند که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها JSE-HPS بود. برای بررسی ساختار عاملی ابزار از تحلیل عاملی تاییدی و برای بررسی پایایی ابزار از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. تحلیل ها با استفاده از نرم افزارهای LISREL نسخه 8.8 و SPSS v.20 انجام یافت.یافته ها: نتایج حاصل از مدل تحلیل عاملی تاییدی بیان می کند از آن جا که شاخص های برازش مدل، شامل CFI، GFI، AGFI و NFI نزدیک 1 بودند و شاخص RMSEA کم تر از 0.1 بود، برازش الگوی 3 عاملی مناسب است. همچنین ضریب آلفای کرونباخ برای کل ابزار 0.63 به دست آمد.نتیجه گیری: پژوهش حاضر ساختار سه عاملی نسخه فارسی 20 گویه ای JSE-HPS را که شامل اتخاذ دیدگاه، مراقبت همدلانه و خود را به جای بیمار نهادن می شود، تایید کرد. بنابراین ابزار یاد شده برای ارزیابی همدلی با بیمار در جامعه دانشجویان ارایه دهنده خدمات سلامتی مناسب است.

زمینه و هدف: تبعیت از تغذیه و اصول رژیم درمانی صحیح یکی از مهم ترین موارد مراقبت ها در دیابت است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی تاثیر آموزش تغذیه بر اساس راهنمای بشقاب من بر شاخص های تن سنجی و نشانگرهای خونی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 انجام پذیرفته است.روش بررسی: در این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی که در سال 1393 انجام یافته است، 44 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند. داده های مربوط به اندازه های تن سنجی، نشانگرهای خونی، انرژی دریافتی و فعالیت فیزیکی قبل و 3 ماه پس از آموزش فردی و چهره به چهره بر اساس راهنمای بشقاب من در گروه آزمون و آموزش های معمول در گروه شاهد جمع آوری گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری تی زوجی، تی مستقل، آنالیز کواریانس، و معادل غیرپارامتریک استفاده شد.یافته ها: در ابتدای مطالعه دو گروه از نظر شاخص های تن سنجی، هموگلوبین گلیکوزیله، قندخون و فعالیت فیزیکی همگن بودند، در مرحله بعد از مداخله گروه آموزش تغذیه بر اساس راهنمای بشقاب من از نظر فعالیت فیزیکی بیش تر و در بقیه موارد یاد شده بالا کمتر از گروه شاهد بود (p<0.05). اما اختلاف معناداری بین دو گروه در فشارخون (سیستولی و دیاستولی) و انرژی دریافتی دیده نشد.نتیجه گیری: آموزش تغذیه بر اساس راهنمای بشقاب من در مدت 3 ماه باعث کاهش شاخص های تن سنجی و نشانگرهای خونی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 می شود.

زمینه و هدف: نوزادان نارس پس از ترخیص از بخش مراقبت ویژه نوزادان در خطر زیادی برای بستری مجدد هستند. برخی عوامل و ویژگی های نوزادان نارس در بستری مجدد آن ها اثر دارند. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط عوامل نوزادی با بستری مجدد نوزادان نارس در واحد مراقبت ویژه نوزادان انجام یافته است.روش بررسی: این مطالعه همبستگی با نمونه گیری از نوزادان نارس بستری در بخش های مراقبت ویژه نوزادان سه بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال 1392 انجام یافته است. نمونه ها به وسیله پرسشنامه ثبت مشخصات از نظر ویژگی ها و عوامل احتمالی مرتبط با بستری مجدد شامل جنس، چند قلویی، سن حاملگی و وزن هنگام تولد و طول مدت بستری در بخش مراقبت ویژه نوزادان بررسی شدند. پیگیری وضعیت بستری مجدد نوزادان نیز سی روز پس از ترخیص انجام یافت. تحلیل داده ها ابتدا به صورت تک متغیره و سپس توسط مدل رگرسیون لجستیک انجام گرفت.یافته ها: نتایج تجزیه و تحلیل تک متغیره نشان داد نوزادانی که در مدت زمان پیگیری مجددا بستری شده بودند، به طور معناداری در زمان تولد نارس تر و کم وزن تر بوده و در اولین بستری خود مدت بیش تری در بخش مراقبت ویژه نوزادان بستری بوده اند (p<0.001). در مدل رگرسیون لجستیک تنها بین سن حاملگی و وزن نوزاد در زمان تولد با بستری مجدد نوزادان، ارتباط آماری معناداری مشاهده شد (به ترتیب نسبت شانس: 0.805، p<0.01 و نسبت شانس: 0.998، p<0.001).نتیجه گیری: سن حاملگی و وزن هنگام تولد نوزاد با بستری مجدد نوزاد طی 30 روز پس از ترخیص ارتباط دارند، به طوری که نوزادانی که سن حاملگی کم تر و وزن زمان تولد کم تری داشتند با احتمال بیش تری پس از ترخیص مجددا بستری می شدند.

زمینه و هدف: با در نظر گرفتن لزوم عملکرد بالینی مبتنی بر شواهد در سال های اخیر، رشته های بالینی همانند پرستاری و مامایی نیاز ویژه ای به مطالعات مرور نظام مند و متاآنالیزها پیدا کرده اند. اما مطالعات مرور نظام مند و فراتحلیل ها نیز ممکن است، مانند هر نوع مطالعه دیگر به شکلی ضعیف طراحی و اجرا شوند. لذا دستورالعمل های خاصی برای چگونگی گزارش چنین مطالعاتی در نظر گرفته شده است. بیانیه PRISMA یکی از تازه ترین پیشرفت ها برای بهبود گزارش مطالعات مرور نظام مند است. پژوهش حاضر به بررسی کیفیت گزارش مطالعات مرور نظام مند و فراتحلیل در مجلات علمی پژوهشی پرستاری و مامایی داخل کشور بر اساس بیانیه PRISMA می پردازد.روش بررسی: در این مطالعه، کلیه مجلات پرستاری و مامایی کشور (فارسی و انگلیسی) که در فاصله سال های 1389 تا 1394 در کشور ایران و در پایگاه های اطلاعاتی SID، Magiran، Irandoc، Iranmedex، Google Schoolar نمایه می شوند، با استفاده از کلید واژگان مرور نظام مند، مرور سیستماتیک، مرور ساختارمند، متاآنالیز و فراتحلیل مورد جستجو قرار گرفتند. از 44 مقاله یافت شده، پس از اعمال معیارهای ورود به مطالعه، تعداد 16 مقاله باقی ماند که با استفاده از بیانیه PRISMA مورد بررسی قرار گرفت و داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون مجذور کای در نرم افزار SPSS v.16 تحلیل شد.یافته ها: میزان انطباق کلی کیفیت مقالات مرور نظام مند و فراتحلیل مورد بررسی در این پژوهش، بر اساس معیارهای بیانیه PRISMA، 63% برآورد شد. بیش ترین کمبودهای کیفیت در بخش روش پژوهش مقاله نویسی به میزان 57% تخمین زده شد. مشخص ترین نقصان گزارش مقالات مرور نظام مند و فراتحلیل مورد بررسی، مربوط به خطاهای موجود در مطالعات اولیه و خطاهای حاصل از ترکیب نتایج این مطالعات و عدم اشاره به این سوگیری ها بوده است.نتیجه گیری: در این پژوهش، کیفیت گزارش مطالعات مرور نظام مند و فراتحلیل مجلات پرستاری و مامایی ایران در سطح متوسط برآورد گردید که محتمل ترین دلیل آن می تواند عدم توجه کافی نویسندگان به بیانیه PRISMA و یا عدم استفاده از آن در داوری مقالات باشد. بنابراین توصیه می شود که سهم مناسبی از برنامه های آموزشی روش تحقیق، به مطالعات مرور نظام مند و آشناسازی با معیارهای معتبری همچون PRISMA اختصاص داده شود.

زمینه و هدف: یکی از فن آوری های کمک باروری استفاده از تخمک اهدایی است. اگرچه اطلاعات در مورد جنبه های پزشکی اهدای تخمک در دسترس می باشد، اما آگاهی در مورد مسایل روانی مربوط به این درمان وجود ندارد. مفاهیم خودپنداره و خودگسستگی می تواند ابعاد روانی فرد را بررسی کند. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی خودپنداره و خودگسستگی در زنان اهدا کننده و دریافت کننده تخمک انجام یافته است.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی تعداد 53 زن با توجه به محدود بودن جامعه پژوهش به روش نمونه گیری در دسترس در هر یک از گروه های اهدا کننده و دریافت کننده تخمک مراجعه کننده به مرکز ناباروری رویان در سال 1394، مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها شامل سه پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی، پرسشنامه خودپنداره راجرز و پرسشنامه خودگسستگی (خودگسستگی از بایسته ها و خودگسستگی از ایده آل) بود. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های آماری کای دو و تی تست در نرم افزار SPSS v.16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: خودپنداره و خودگسستگی هر دو گروه ضعیف بود. نمرات گروه زنان دریافت کننده بیش تر (نمرات پرسشنامه به صورت معکوس است) از زنان اهدا کننده تخمک بود ولی بین میانگین نمرات خودپنداره دو گروه اختلاف معناداری وجود نداشت (p=0.53). اختلاف دو گروه در خودگسستگی از بایسته ها معنادار بود (p=0.02). ولی در خودگسستگی از ایده آل اختلاف معناداری وجود نداشت (p=0.15).نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده باید اذعان داشت که در فرآیند اهدای تخمک ارزیابی جسمی به تنهایی کافی نیست و توجه به نیازهای روانی افراد نیز لازم است. لذا مسوولان باید تمهیداتی جهت ارزیابی ابعاد روانی زنان کاندید اهدا و دریافت تخمک در نظر بگیرند.

زمینه و هدف: داشتن دیدگاه مراقبتی در خور، از ضروریات مراقبت های پرستاری با کیفیت است که باید در طی برنامه های آموزش پرستاری تامین گردد. مطالعه حاضر با هدف مقایسه دیدگاه دانشجویان کارشناسی پرستاری ترم 1، 5 و 8 در مورد اهمیت رفتارهای مراقبتی طی تحصیل دوره آموزش پرستاری انجام یافته است.روش بررسی: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش سه گروه 40 نفری به روش تصادفی (ترم یک، پنج و هشت) از دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران در سال 1393 انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از «سیاهه رفتارهای مراقبتی» استفاده شد که به شکل خودگزارشی توسط دانشجویان تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری توصیفی واستنباطی (سطح معناداری p<0.05) در نرم افزار SPSS v.20 انجام یافت.یافته ها: میانگین نمرات بر اساس سیاهه رفتارهای مراقبتی در گروه ها به ترتیب در ترم یک: 148.2، ترم پنج: 123.6، ترم هشت: 122.05 بود و آزمون آنالیز واریانس اختلاف آماری معناداری بین سه گروه نشان داد (p<0.001). همچنین نمرات دیدگاه دانشجویان در مورد اهمیت رفتارهای مراقبتی در همه حیطه های ابزار شامل احترام قایل شدن برای دیگری (p<0.001)، اطمینان از حضور انسانی (p<0.001)، ارتباط و گرایش مثبت (p<0.001)، دانش و مهارت حرفه ای (p=0.04)، توجه به تجارب دیگری (p<0.001) متفاوت بود. با توجه به همگن نبودن گروه ها از نظر متغیرهای سن و جنس، برای حذف اثر آن ها بر متغیر اصلی از آزمون آنالیز کوواریانس استفاده و با کنترل نقش مخدوش کنندگی سن و جنس همچنان تفاوت معنادار بود (p<0.001).نتیجه گیری: دیدگاه مراقبتی دانشجویان سال های بالاتر نه تنها بهتر از سال های پایین تر نبوده، بلکه نسبت به آن ها کم تر هم بوده است. با توجه به این که داشتن دیدگاه مراقبتی از ضروریات مراقبت پرستاری با کیفیت است که باید در طی برنامه های آموزش پرستاری تامین گردد و با توجه به کم رنگ شدن بعد عاطفی مراقبت، لزوم تاکید بیش تر مربیان و پرستاران بالینی و استفاده از منتورها در بالین توصیه می شود تا بعد عاطفی مراقبت را در عمل و عینی تر به دانشجویان پرستاری نشان دهند.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت سلامت مادران و از آن جا که وجود کودک با اختلال تکاملی سلامت روانی مادر را تحت تاثیر قرار می دهد، این تحقیق با هدف مقایسه استرس و حمایت اجتماعی درک شده مادران کودکان 6 تا 18 ماهه با تاخیر تکاملی و تکامل طبیعی انجام یافته است.روش بررسی: تحقیق به روش مقطعی- تحلیلی در مورد 610 مادر و شیرخوار 6 تا 18 ماهه آن ها در مراکز بهداشتی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی که به صورت چندمرحله ای و تصادفی انتخاب شدند، انجام گرفت. داده ها با پرسشنامه های مشخصات جمعیت شناختی و مامایی مادر، وضعیت اجتماعی- اقتصادی، مشخصات کودک، استرس درک شده Cohen، حمایت اجتماعی درک شده و پرسشنامه سنین و مراحل برای سنجش وضعیت تکامل کودک جمع آوری شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون های آماری من ویتنی، کای دو، تی مستقل و همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS v.19 تحلیل شد.یافته ها: میانگین سن کودکان مورد بررسی 10.68±4.5 ماه بود. با آزمون تی مستقل مشخص شد حمایت اجتماعی (p=0.03) و استرس درک شده مادر (p=0.004) در دو گروه متفاوت است. همچنین یافته ها نشان دهنده ارتباط بین استرس و حمایت اجتماعی مادر بود (p<0.04).نتیجه گیری: نتیجه تحقیق نشان داد، مادرانی که کودک با تاخیر تکاملی دارند دارای استرس بیش تر و حمایت اجتماعی درک شده کم تر نسبت به مادران دارای کودک طبیعی هستند، لذا لزوم غربالگری تاخیر تکاملی کودکان جهت انجام بررسی های بیش تر و کاستن از استرس مادران و همچنین تدارک حمایت اجتماعی مناسب برای آنان توصیه می شود.