تحقیقات مرتع و بیابان ایران
سال:1389 | دوره:17 | شماره:1 (پیاپی 38) |تعداد مقالات:15

وضعیت، یکی از شاخصهایی است که در ارزیابی مدیریت مراتع مورد استفاده قرار می گیرد. روشهای متعددی برای ارزیابی این شاخص در اختیار می باشد. روش به کار گرفته شده در تحقیق حاضر روش چهار عاملی بوده که برای انجام این بررسی رویشگاههایی در مناطق استپی استان اصفهان انتخاب شد. در هر یک از رویشگاههای انتخابی یک منطقه معرف انتخاب شد و در مجموع 8 سایت در مناطق معرف تاسیس گردید، برای هر یک از این سایتها در هر سال عاملهای پوشش سطح خاک، درصد تاج پوشش، ترکیب گیاهی، بنیه و شادابی گیاهان به مدت 8 سال اندازه گیری و برآورد شدند. نتایج نشان داد که تفاوت بین سایتهای مورد مطالعه از لحاظ عاملهای مورد بررسی یعنی خاک، تاج پوشش گیاهی، ترکیب، بنیه و شادابی و بارندگی در سطح احتمال یک درصد معنی دار بوده است. همچنین همبستگی بین بارش سالانه و امتیاز وضعیت معنی دار بوده است، به طوری که این همبستگی در مورد تفاوت وضعیت سالهای مختلف در یک سایت متفاوت بوده، به نحوی که در دو عامل بنیه و شادابی و درصد پوشش معنی دار و در دو عامل خاک و ترکیب گیاهی معنی دار نبوده است. همچنین بین امتیاز تمامی عوامل تشکیل دهنده وضعیت و امتیاز وضعیت همبستگی مثبت وجود داشته است. نتایج تجزیه و تحلیل خوشه ای نشان داد که سایت های علویجه، شمال شهرضا و چرمشهر در یک گروه، سایت های موته، شورآباد، گلپایگان در یک گروه و دو سایت کمشچه و جنوب شهرضا در یک گروه قرار گرفته اند. دو سایت کمشچه و جنوب شهرضا هم از نظر پوشش، تولید، خاک و هم از نظر وضعیت بدترین شرایط را در میان سایت های مورد مطالعه داشتند که در یک گروه قرار گرفته اند. سه سایت علویجه، شمال شهرضا و چرمشهر شرایط ضعیفی دارند، ولی شرایط آنها بهتر از دو سایت قبلی است و نهایتا بقیه سایت ها هستند که با توجه به بارش، تولید و پوشش و خاک بهتر، وضعیتی بهتر از سایر سایت ها دارند. بطور کلی مراتع استپی استان اصفهان در طبقه ضعیف تا خیلی ضعیف قرار داشتند و گرایش وضعیت این مراتع در طی دوره هشت ساله ثابت بود.

شوری خاک یکی از مشکلات مهم مناطق خشک و نیمه خشک جهان می باشد. بر اساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی بیش از 40 درصد از اراضی تحت آبیاری ایران در معرض شوری قرار دارند. امروزه استفاده از روش بیولوژیک جهت مقابله با مسایل شوری خاک به طور وسیع بکارگرفته می شود. ولی موفقیت چشمگیر زمانی حاصل می شود که منابع ذخیره گیاهی که دارای تغییرات ژنتیکی مطلوب هستند در دسترس باشند. چرا که مقاومت های متفاوت در برابر شوری ناشی از تنوع ژنتیکی گیاهان می باشد و انتخاب بر اساس یک عامل، معیار مناسبی در ارزیابی مقاومت به شوری نخواهد بود. بنابراین در انتخاب ارقام مقاوم لازم است به مجموعه ای از شاخص های مقاومت به شوری که موجب تغییراتی در فیزیولوژی، آناتومی و مرفولوژی گونه ها و ارقام گیاهی می گردند، توجه شود. در این تحقیق تاثیر تنش شوری روی سه گونه مرتعی مورد بررسی قرار گرفت. به طوری که هر سه گونه مورد آزمایش در این بررسی از خانواده اسفناجیان بوده و جهت تعلیف دام و احیای مناطق خشک و نیمه خشک مناسب هستند. این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه گونه مرتعیS.rigida ،S.dendroides  و  S.richteriو 7 سطح مختلف محلول آب شور محتوی کلرور سدیم خالص، با غلظت های 0، 100، 200، 300، 400،500  و 600 میلی مولار بود. هدف از انجام این تحقیق بررسی برخی از شاخص های مقاومت به شوری بود. از این رو، نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که شوری بر خصوصیات مرفولوژی و آناتومی گیاهان اثر می گذارد. به طوری که با افزایش شوری تغییرات مرفولوژی در گیاهان نظیر: ریزش برگ های پایینی، زردشدگی برگ ها و گوشتی شدن برگ ها مشاهده گردید و با توجه به نتایج بدست آمده از آناتومی برگ ها مشاهده شد که گیاهان مورد آزمایش برای مقابله با شوری از مکانیسم تجمع کریستال های نمک در سلولهای مزوفیلی برگ و همچنین افزایش کرک جهت کاهش میزان تبخیر و تعرق و دفع نمک استفاده می کنند.

با توجه به اهمیت روزافزون مساله بیابان زدایی و پیچیدگی این فرایند که در اثر برهم کنشهای متغیرهای مختلفی در طی زمان حاصل می شود، لزوم پرداختن به راهکارهای بهینه به منظور جلوگیری از بیابانی شدن یا احیاء و ترمیم مناطق تخریب یافته، ضروری به نظر می رسد. به طوری که ضمن جلوگیری از هدررفتن سرمایه های محدود، بازدهی طرحهای کنترل، احیاء و بازسازی عرصه های طبیعی بالا رود. با مطالعه منابع تحقیقاتی، مشخص شد که متاسفانه تاکنون راهکارهای ارایه شده برای رفع این مساله، بخشی و غیر همه جانبه نگر بوده و هیچ گونه سابقه ای در بکارگیری روشهای نظام مند، از جمله روشهای تصمیم گیری چندمعیاره (MADM) در زمینه بیابان زدایی وجود ندارد. بنابراین سعی شد از روش فرایند تحلیلی سلسله مراتبی(AHP)  به منظور ارایه راهکارهای بهینه در بیابانزدایی استفاده شود. در این پژوهش از روش دلفی(Delphi)  به صورت مقایسات زوجی(Pire Wise)  با استفاده از نرم افزار Expert Choice، نظرات متخصصان نسبت به ارجحیت و اولویت معیارها و راهبردها، ارزیابی شد. سپس با عمل تلفیق بر روی نتایج حاصل شده، اولویت نهایی راهبردها بدست آمد. این مدل به منظور ارزیابی کارایی در ارایه راهبردهای بهینه، در منطقه خضرآباد یزد مورد استفاده قرار گرفت. بنابراین بر مبنای نتایج حاصل شده، راهبردهای جلوگیری از تبدیل و تغییر نامناسب کاربری اراضی با میانگین وزنی 22.9 درصد، توسعه و احیاء پوشش گیاهی با میانگین وزنی 21.8 درصد و تعدیل در برداشت از منابع آب زیرزمینی با میانگین وزنی19.1  درصد به ترتیب به عنوان مهمترین راهبردهای بیابان زدایی در منطقه تشخیص داده شدند.

گونه Puccinellia distans گیاهی چندساله و مرتعی از تیره گندمیان است. در این تحقیق برای بررسی اثر پرایمینگ بر جوانه زنی بذر گونه مذکور، آزمایشی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی در 4 تکرار انجام شد. تیمارهای پرایمینگ بذر عبارت بودند از: سه سطح اسید سالیسیلیک (100، 200 و 300 میلی گرم در لیتر)، سه سطح اسید جیبرلیک (125، 250 و ppm 500) و دو سطح اسید اسکوربیک (100 و 300 میلی گرم در لیتر). مدت زمان پرایم تیمارها به ترتیب 10، 24 و 8 ساعت در نظر گرفته شد. ضمنا از آب مقطر به عنوان شاهد استفاده شد. به طوری که در این آزمایش صفاتی از قبیل درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها نشان داد که بین تیمارها از نظر درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی در سطح 1 درصد تفاوت معنی دار وجود دارد و پرایمینگ بذر، افرایش درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی را در پی داشته است. پرایمینگ بذرها با محلول اسید سالیسیلیک 300 میلی گرم در لیتر موجب جوانه زنی بهتر در مقایسه با سایر محلولها شد. پرایمینگ بذرها با این محلول در مقایسه با بذرهای پرایم نشده 40% جوانه زنی و 1.8 (بذر/روز) سرعت جوانه زنی بیشتری داشت.

تغییر در کیفیت آبهای زیرزمینی که معمولا بر اثر مدیریت غلط استحصال آب زیرزمینی رخ می دهد مقدمه ای بر تخریب سایر منابع چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیر مستقیم است. این تحقیق با هدف مدلسازی تغییرات مکانی کیفیت آب زیرزمینی با استفاده از روشهای زمین آماری و معین انجام شد. عاملهای کاتیون، آنیون، یون سولفات و یون بی کربنات از کل خصوصیات آب زیرزمینی انتخاب شدند. به طوری که، در ابتدا نرمال بودن داده ها با استفاده از روش کولوموگراف- اسمیرنوف بررسی گردید. سپس تجزیه و تحلیل واریوگرافی و واریوگرام متقابل عاملها محاسبه گردید. ارزیابی نتایج با محاسبه مجذور میانگین مربعات خطا و ضریب همبستگی بین مقادیر مشاهده ای و تخمینی انجام شد. نتایج نشان داد که روشهای زمین آماری برتری قابل ملاحظه ای نسبت به روشهای معین بجز در مورد عامل کاتیون داشته که روش تخمین عام بهترین روش بوده است. در عاملهای آنیون و یون سولفات کمترین میزان RMSE در روش کوکریجینگ و به میزان 9.1 و 2.55 محاسبه شده است، این عدد برای عامل یون بی کربنات در روش کریجینگ گسسته 0.90؛ اما در مورد عامل کاتیون برخلاف عاملهای دیگر روش معین تخمین عام کمترین خطا را به خود اختصاص داده است و عدد 12.45 محاسبه گردیده است. به طوری که استفاده از متغیر کمکی در روش کوکریجینگ دقت نتایج را بجز در عامل بی کربنات افزایش داده است.

در حال حاضر، تغییرات بدون برنامه کاربری اراضی، به یک مشکل عمده تبدیل گردیده است. بیشتر تغییرات کاربری اراضی، بدون برنامه ریزی روشن و منطقی با توجه اندک به اثرات زیست محیطی آنها صورت می گیرد. از آنجا که تغییرات در کاربری اراضی در سطوح وسیع و گسترده صورت می گیرد، بنابراین تکنولوژی سنجش از راه دور ابزاری ضروری و با ارزش جهت پایش تغییرات می باشد. در این مطالعه پس از اعمال تصحیحات هندسی و رادیومتریک بر روی تصاویر لندست(TM)  سال 1988 و لندست(ETM+)  سال 2001، از پنج روش پایش تغییر شامل، رگرسیون تصویر، تفاضل NDVI، تجزیه مولفه های اصلی، تبدیل تسلدکپ و روش مقایسه پس از طبقه بندی در حوزه دره شهر استان ایلام با مساحت 80470 هکتار استفاده شده است. در همه این روش ها پس از استانداردسازی نقشه ها، جهت تغییرات مشخص شده است. در این مطالعه بر اساس نتایج حاصل از روش مقایسه پس از طبقه بندی و محاسبه ضریب کاپا دقت روش های دیگر بررسی شده است. بر اساس نتایج بدست آمده مشخص گردید که بعد از روش مقایسه پس از طبقه بندی، روش تفاضل NDVI و تفاضل PC2 به ترتیب با ضریب کاپای 0.667 و 0.659 بیشترین دقت را در پایش تغییرات کاربری اراضی منطقه مورد مطالعه داشته اند. با وجود این روش های پایش تغییر متفاوت ویژگیهای خود را داشته و هیچ روشی به تنهایی مناسب و قابل استفاده برای تمام موارد نمی باشد. بنابراین در عمل بهتر است چندین روش پایش تغییر مورد استفاده قرار گیرد و در مرحله بعد نتایج آنها مقایسه شده و بهترین روش از طریق ارزیابی کیفی یا کمی تعیین گردد.

بر اساس تعریف کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مهار بیابانزایی بیابان زایی به معنی تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب به علت تغییرات آب و هوایی و فعالیت های انسانی است. همچنین بر اساس این کنوانسیون مناطق خشک، نیمه خشک و خشک نیمه مرطوب مناطقی هستند که در آن نسبت بارندگی به تبخیر و تعرق بالقوه در محدوده 0.05 تا 0.65 قرار گیرد. داده های مربوط به دو عامل میانگین دمای سالانه و جمع بارش سالانه 45 ایستگاه هواشناسی سینوپتیک برای یک دوره 30 ساله (2005-1976) از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. در این تحقیق برای مطالعه و بررسی گسترش مکانی اقلیم های خشک و نیمه خشک ایران به عنوان اولین حلقه تاثیرگذار در گسترش و تشدید بیابان زایی از شاخص زیست اقلیم یونیپ(UNEP)  بهره گرفته شد. به طوری که دوره 30 ساله مورد مطالعه، به سه زیر دوره 10 ساله تقسیم گردید. سپس برای هر زیر دوره با استفاده از شاخص مورد نظر، نقشه های پهنه بندی اقلیم ها تهیه گردید و در نهایت با منها کردن نقشه ها از یکدیگر، تغییرات رخ داده در گسترش مکانی اقلیم های خشک و نیمه خشک ایران مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. بر اساس نقشه های تهیه شده برای سه زیر دوره مورد مطالعه مشاهده شد که بیشترین گسترش مکانی اقلیم های خشک و نیمه خشک در دهه سوم روی داده است. به نحوی که از لحاظ مکانی نیز شدیدترین تغییرات ابتدا در غرب و شمال-غرب ایران و بعد در جنوب شرق ایران مشاهده شد. به طوری که در غرب و شمال غرب ایران جایگزین شدن اقلیم نیمه خشک به جای اقلیم خشک نیمه مرطوب و نیمه مرطوب به وضوح قابل مشاهده است. در جنوب شرق ایران هم شاهد گسترش اقلیم فراخشک در جهت مداری و نصف النهاری بوده ایم. بر اساس نتایج مطالعات محققان مشاهده گردید که گسترش اقلیم فراخشک به دلیل خشکسالی های رخ داده در دهه سوم و گسترش اقلیم نیمه خشک در غرب و شمال غرب ایران علاوه بر خشکسالی فراگیر، تغییرات اقلیمی روی داده در برخی عاملهای اقلیمی بوده است.

در مناطق خشک و نیمه خشک، اگر خشکسالی رخ دهد، اهمیت پخش سیلاب ها و استفاده بهینه از آنها دو چندان می گردد. هدف، تعیین پهنه های مناسب پخش سیلاب برای تقویت آب قنات ها، چاه ها و چشمه ها در مناطق خشک با فنون ارزیابی چند معیاره مکانی GIS برای مقابله با بحران خشکی و خشکسالی است. از این رو، حوزه آبخیز میانکوه در جنوب یزد با مساحت 618 کیلومتر مربع، انتخاب شد. در این مطالعه عوامل مکانی اقتصادی همچون نزدیکی به جاده، روستا، قنات، چاه و چشمه در نظر گرفته شد. همچنین عوامل و محدودیت های مکانی طبیعی مثل تراکم پوشش گیاهی، زمین ریخت شناسی ، کاربری اراضی و درجه شیب نیز دخالت داده شد. به طوری که در روش ارزیابی چند معیاره مکانی، عوامل با استفاده از روابط مربوط استانداردسازی بولین و فازی شدند. وزن عوامل نیز با روش رتبه بندی مشخص گردید. در مرحله بعد تلفیق لایه ها با طراحی درخت واره و زبان برنامه نویسی ویژوال در محیط GIS انجام شد که نتیجه آن، نقشه شاخص مرکب با ارزش های فازی (از صفر تا یک) بود. در نتیجه، منطقه مناسب پخش سیلاب با ارزش های نزدیکتر به یک، مساحتی معادل 15.02 کیلومتر مربع و هر سه اولویت 2.43 درصد از مساحت حوزه را شامل می شوند. این منطقه هم پوشانی مناسبی با منطقه اجراشده طرح پخش سیلاب داشت؛ بنابراین کاربرد روش مزبور در تشخیص سریع و دقیق پخش سیلاب برای مناطق مشابه در کشور توصیه می گردد.

در این تحقیق، اثرهای پیش تیمار سرما بر خصوصیات جوانه زنی و رشد اولیه (درصد و سرعت جوانه زنی، میانگین طول گیاهچه، وزن خشک و نسبت آن به وزن تر، نسبت طول ریشه/ طول ساقه، شاخص بنیه) در 5 اکوتیپ علف باغ(Dactylis.glomerata)  در دو شرایط آزمایشگاه و گلخانه در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. در گلخانه صفات میزان پنجه دهی و اندازه سطح برگ نیز ارزیابی گردید. در شرایط آزمایشگاه، اعمال تیمار سرما به مدت دو هفته روی بذرها در دمای4oC  در مقایسه با شاهد انجام شد. در گلخانه، پس از اعمال دو هفته پیش سرما، بذرهای اکوتیپ ها در شرایط استاندارد دمای20±4 oC  و دوره روشنایی 16 ساعت و تاریکی 8 ساعت رشد کردند و بعد تیمار سرمای 4oC در دو مرحله سن 15 و 35 روزه گیاهچه ها در مقایسه با شاهد اعمال گردید. نتایج نشان داد که اکوتیپ های بانک ژن و کرج با تیمار سرما دارای بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور بودند. میانگین درصد و سرعت سبزشدن و شاخص بنیه آنها در گلخانه نسبت به سایر اکوتیپها بیشتر بود. اکوتیپ بانک ژن با داشتن خصوصیات مطلوب جوانه زنی و بنیه ای در هر دو محیط و تعداد پنجه دهی و سطح برگ بیشتر در گلخانه به عنوان یکی از اکوتیپ های برتر شناخته شد. بعد از اکوتیپ بانک ژن، اکوتیپ های کرج و همدان در مرتبه بعدی قرار گرفتند.

استفاده از سیلاب های با کیفیت پایین در اراضی بیابانی حاشیه رودخانه کالشور شهرستان سبزوار با هدف اداره بهینه سیلاب های این رودخانه، از سال 1371 در دست انجام است. در این پروژه سیلاب های رودخانه کالشور سبزوار که از کیفیت خوبی برخوردار نیست مورد بهره برداری قرار گرفته و اراضی بوته کاری شده حاشیه آن، آبیاری سیلابی می شوند. هدف از انجام این پژوهش، سنجش کارایی استفاده از سیلاب های با کیفیت پایین، در تغییرات شوری، pH، گچ، مواد آلی و بافت خاک اراضی بیابانی است. برای بررسی تغییرات شوری خاک متاثر از عملیات آبیاری منطقه با سیلاب رودخانه کالشور، نمونه ‏برداری مخلوط خاک از اعماق 0-30 (مخلوط لایه رسوب و لایه شخم)، 30-60 و 60-90 سانتی متر در ابتدا، ‏وسط و انتهای نوارهای کشت برای سه منطقه ابتدایی، میانی و انتهایی عرصه احیاء شده و نیز نمونه گیری از ‏قطعات شاهد انجام گردید. ‏به این ترتیب، تعداد 51 نمونه خاک به منظور بررسی تعدادی از عاملهای مورد نیاز، برداشت شد. محل نمونه های خاک با انتخاب 4 ردیف کشت شده از ابتدا تا انتهای عرصه احیاء شده و با احتساب 4 نمونه در هر ردیف، انجام شد. همچنین تعداد 3 نمونه خاک از منطقه ‏شاهد (بدون آبگیری شده) نیز تهیه گردید. نمونه ها برای ارزیابی شاخصهای مورد نیاز شوری در آزمایشگاه، با روش تهیه عصاره اشباع مورد آزمایش قرار ‏گرفتند.به طوری که نتایج نشان داد که مقدار EC خاک تقریبا در تمام ردیف های نمونه گیری و در تمام اعماق خاک و pH در تمام نمونه ها، نسبت به شاهد کاهش یافته است. مقدار تغییرات pH خاک در تمامی نمونه ها با افزایش عمق نسبت مستقیم دارد. این بررسی همچنین مشخص کرد که آبیاری سیلابی توانسته است گچ خاک را از محدوده توسعه ریشه حذف و به طبقات پایینی خاک منتقل کند. افزون بر آن، افزایش میزان مواد آلی خاک در بیش از 75% نمونه ها، حکایت از غنی بودن مواد غذایی در سیلاب مورد استفاده دارد. سرانجام، آبیاری سیلابی با افزایش میزان شن در تمامی نوارها در عمق 0-30 سانتی متری خاک، بافت خاک سنگین منطقه را، به ویژه در منطقه توسعه ریشه بهبود بخشده است.

بیابان مکانی است که در آن مشکلات محیطی، زندگی انسان را با مشکل روبرو می سازد. در بوجود آمدن شرایط بیابانی عوامل مختلف اقلیمی، زمین شناسی، پوشش گیاهی، خاک شناسی، هیدرولوژی و ژئومورفولوژی نقش خاص خود را ایفا نموده و بر یکدیگر نیز تاثیرگذار می باشند. برای شناسایی مناطق بیابانی و محدوده آنها، نیاز به بررسی دقیق عوامل فوق الذکر در هر منطقه و تاثیر متقابل آنها بر یکدیگر می باشد. به طوری که در این تحقیق به بررسی محدوده بیابان های استان با توجه به عامل پوشش گیاهی پرداخته شده است. با تعیین محدوده بیابان ها و جمع آوری اطلاعات کامل در آن مناطق می توان جهت جلوگیری از گسترش بیابان ها و استفاده بهینه از پتانسیل های موجود در آن، برنامه ریزی مناسب و دقیق ارایه و اجرا نمود. برای این کار محدوده تیپ های گیاهی غالب تعیین و نقشه آن به صورت رقومی در محیط نرم افزار Ilwis تهیه شد. سپس تیپ های گیاهی غالب به گروه های مختلف تقسیم شد و با استفاده از اطلاعات موجود و با توجه به ویژگی های عمومی هریک از گروه ها و تیپ ها و گونه های گیاهی و مناطق رویشی محدوده اراضی بیابان تفکیک گردید و بر این اساس نقشه مناطق بیابانی استان از جنبه پوشش گیاهی تهیه شد. بنابراین کل عرصه تیپ های گیاهی بیابانی استان 276074 هکتار می باشد و در محدوده مورد مطالعه 21 تیپ گیاهی شاخص مناطق بیابانی مورد شناسایی قرار گرفته که ضمن مشخص کردن هر تیپ گیاهی نسبت به ارزیابی و تعیین و ظرفیت مراتع نیز اقدام گردید؛ در نتیجه وسیعترین تیپ گیاهی بیابانی تیپHultemia persica- Scariola orientalis با 77833.8 هکتار می باشد که در محدوده شهرستان های ساوه، اراک، دلیجان و خمین پراکنده است و کوچکترین تیپ گیاهی Nitraria می باشد که با 299.5 هکتار وسعت در حاشیه کفه نمکی کویر میقان واقع شده است.

موضوع نحوه مدیریت سامان های عرفی مراتع در طول چند دهه اخیر به یکی از مهمترین معضلات مراتع کشور تبدیل گردیده است. به طوری که عمده ترین نظام حاکم بر مدیریت مراتع بر اساس پروانه چرایی یکی از سه شیوه شورایی، مشاعی و افرازی می باشد. یکی از راهکارهای اجرایی در زمینه تعادل دام و مرتع و کاهش تخریب مرتع، معرفی واحدهای مطلوب بهره برداری از مراتع است. تحقیق حاضر سعی دارد به مقایسه میزان کارایی مالکیت مشاعی، افرازی و شورایی با توجه به متغیرهای مستقل وضعیت مرتع و وضعیت بهره بردار از مرتع بپردازد و کارآمدترین شیوه از نظر تمایل بهره برداران و افزایش کیفیت مرتع را معرفی نماید. در همین زمینه با توجه به اهداف و فرضیات موجود 105 پرسشنامه از طریق مصاحبه مستقیم با صاحبان پروانه چرا تکمیل شد. وضعیت مرتع در 41 مرتع نمونه به صورت روش 4 فاکتوری محاسبه شد. در نهایت وضعیت مراتع کم بهره بردار (افرازی) نسبت به مراتع مشاعی بهتر بود. از این رو، شیوه بهره بردار شورایی به علت وضعیت ضعیف بهره بردار در مراتع این شهرستان توصیه نمی شود. بنابراین صرف نظر از معایبی که مالکیت مشاعی می تواند داشته باشد، با توجه به کارایی و بالا بودن روحیه مشارکت در بین بهره بردار ان آن، می توان با اندکی محافظه کاری مالکیت موجود را مناسب تر از بقیه موارد دانست و معایب آن را با مدیریت صحیح بهبود بخشید و انگیزه حفظ منابع طبیعی را با برنامه های خاص در بین مردم بوجود آورد. با توجه به این که اغلب مراتع به صورت عمومی بهره برداری می شود، تشکیل تعاونی و واگذاری حق بهره برداری به تعاونی ها در اولویت مردم است.