(دانش و تندرستی در علوم پایه پزشکی (مجله دانش و تندرستی
سال:1396 | دوره:12 | شماره:4 |تعداد مقالات:13

مقدمه: کمیت و کیفیت خواب انسان با سلامتی او در ارتباط است. هدف این مطالعه بررسی عوامل دموگرافیک مرتبط با کیفیت ذهنی خواب خودگزارشی در جمعیت بالغین شهر شاهرود است. مواد و روش ها: در فاز دوم مطالعه چشم پزشکی شاهرود، تعداد 4737 نفر (دامنه سنی 45 تا 69 سال) از شرکت کنندگان فاز اول مجدد در سال 2014 مورد سنجش و پرسشگری قرار گرفتند. در این مطالعه متغیرهای سن، جنس، وضعیت تاهل، وضعیت اقتصادی (با سه سطح ضعیف، متوسط و بالا)، تحصیلات و مصرف دخانیات و ارزیابی ذهنی کیفیت خواب اندازه گیری شد. کیفیت ذهنی خواب با استفاده از این سوال که "در طی ماه گذشته در کل، کیفیت خواب خود را چگونه توصیف می کنید؟" مورد ارزیابی قرار گرفت. رابطه عوامل خطر با کیفیت خواب با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک بررسی شد. نتایج: در این مطالعه 23.5% زنان در مقایسه با 10.8% مردان و در کل جمعیت 18.3% (862 نفر) کیفیت خواب خود را بد و خیلی بد توصیف کرده اند. زن بودن (نسبت شانس=2.5 (3.1-2.1))، وضعیت اقتصادی متوسط (نسبت شانس=1.2 (1.5-1.0)) و مصرف دخانیات (نسبت شانس=1.5 (1.9-1.1)) از عوامل خطر مرتبط با کیفیت بد خواب بودند.نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که کیفیت خواب زنان نسبت به مردان پایین تر است و مصرف سیگار هم به عنوان یک عامل خطر در کاهش کیفیت خواب موثر است. لذا توجه به نقش عوامل محیطی برای بهبود کیفیت خواب می تواند موثر باشد.

مقدمه: بیماری های غیرواگیر به متغیرهای خطرزا مثل مصرف دخانیات، تغذیه نامناسب و نبود تحرک بدنی وابسته هستند. هدف از این مطالعه، به کارگیری روش عاملی در استخراج شاخص تلفیق یافته ای از متغیرهای خطرزا و رتبه بندی استان ها بر اساس آن می باشد. مواد و روش ها: داده های این مطالعه، شامل 20 متغیر خطرزا به تفکیک استان و جنسیت در افراد گروه سنی 15 تا 64 سال، برگرفته از گزارش سازمان نظارت عوامل خطر بیماری های غیرواگیر در ایران در سال 1388 می باشد. تحلیل عاملی، با به کارگیری روش مولفه های اصلی، جداگانه برای مردان و زنان انجام گرفت. در نهایت با محاسبه امتیازات عاملی بر اساس عامل اول، استان ها رتبه بندی شدند. نتایج: بر اساس عامل اول، برای مردان، به ترتیب استان های آذربایجان شرقی، قم، اردبیل و مازندران بیشترین خطر ابتلا به بیماری های غیرواگیر و استان های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان و هرمزگان کمترین خطر را داشتند. در زنان، به ترتیب استان های مازندران، قم، کرمانشاه و آذربایجان شرقی بیشترین خطر و استان های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، چهارمحال و بختیاری و هرمزگان کمترین خطر را داشتند. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که تجزیه و تحلیل عاملی به خوبی می تواند سیمای خطر ابتلا به بیماری های غیرواگیر را در استان های مختلف ایران نشان دهد. همچنین بر اساس نتایج مطالعه حاضر استان هایی که خطر بالاتری در ابتلا به بیماری های غیرواگیر دارند نیازمند توجه بیشتر مسوولین جهت ارایه آموزش های تغذیه ای و بهداشتی هستند.

مقدمه: پخش گرد و غبار به عنوان مهمترین آلودگی ناشی از تولید سیمان شناخته می شود. در این مطالعه پراکنش گرد و غبار (PM 10) حاصل از دودکش کارخانه سیمان دورود با استفاده از مدل گوس در شرایط مختلف جوی بررسی می گردد. مواد و روش ها: در این مطالعه، دستگاه Westech Instrument برای سنجش ذرات خروجی بر اساس استاندارد ISO-9096 به روش گراویمتریک به کار برده شد. مدل پلوم گوس برای تخمین پراکنش PM10 منتشره از دودکش کارخانه سیمان در فواصل زمانی مشخص مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصله با استاندارد 24 ساعته سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا (EPA) مقایسه شد. اثر شاخص های هواشناسی شامل دما، سرعت باد و رطوبت نسبی نیز روی پراکنش گرد و غبار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که حداکثر و حداقل غلظت پیش بینی شده در هوای آزاد در فاصله 1800 و 500 متری در شرایط پایدار و کمی پایدار با مقدار 118.12mg/m3 و 53.13mg/m3 از منبع انتشار به دست آمد. کاهش سرعت باد و همچنین افزایش پایداری هوا نقش مهمی در افزایش غلظت ذرات گرد و غبار در فضای اتمسفر اطراف کارخانه سیمان داشته است. نتیجه گیری: مقایسه نتایج حاصل از این مطالعه با استاندارد EPA نشان داد که در هیچ دوره نمونه برداری غلظت PM10 از استاندارد بالاتر نبوده است. بررسی های میدانی بیشتر به صورت سنجش PM10 در بالادست و پایین دست کارخانه سیمان و مقایسه نتایج با یافته های حاصل از مدل ضروری می باشد.

مقدمه: به علت شیوع فراوان و احتمال وجود بدخیمی، تشخیص دقیق گره های تیروئیدی اهمیت زیادی دارد. هدف این مطالعه بررسی میزان دقت سونوگرافی و آسپیراسیون سوزنی ظریف در تشخیص ندول های تیروئیدی بود. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی که بر روی 80 بیمار مبتلا به گره های تیروئیدی مراجعه کننده به مراکز درمانی شهر قزوین طی سال 1394 انجام شد. اطلاعات بالینی و نتایج بررسی سونوگرافی، سیتوپاتولوژی و هیستوپاتولوژی گره ها ثبت گردید. از نرم افزار آماری SPSS و ضریب توافق کاپا جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. همچنین به کمک نمودار راک سطح زیر منحنی و فاصله اطمینان داده ها مشخص گردید. نتایج: در سونوگرافی 80 بیمار به ترتیب 52.5% دارای ضایعات خوش خیم و 37.5% دارای ضایعات بدخیم بودند. حساسیت، ویژگی، ارزش اخباری مثبت، ارزش اخباری منفی به ترتیب 100، 100، 65 و 89.6 و دقت 91.25 درصد بود. در آسپیراسیون سوزنی ظریف، 2 مورد غیرقابل تشخیص، 47 مورد خوش خیم، 3 مورد آتیپی با اهمیت نامشخص، 7 مورد نئوپلاسم فولیکولی و یا مشکوک به آن، 6 مورد مشکوک به بدخیمی و 15 مورد بدخیمی بودند. حساسیت، ویژگی، ارزش اخباری مثبت، ارزش اخباری منفی، به ترتیب 100، 87، 95 و 100 و دقت 96.25 درصد بود. نتیجه گیری: آسپیراسیون سوزنی ظریف، نسبت به سونوگرافی از دقت بیشتری برخوردار بوده و روش مقرون به صرفه تری در تشخیص گره های تیروئید محسوب می شود.

مقدمه: خارش اورمیک یکی از شایع ترین و ناتوان کننده ترین عوارض بیماران همودیالیزی بوده که 50 تا 90 درصد آنها را گرفتار می کند. خارش می تواند منجر به عفونت پوستی، پوسته پوسته شدن، اضطراب، اختلالات خواب، اختلال در عملکرد اجتماعی و ... در بیمار گردد. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر همودیالیز با مایع دیالیز سرد بر کاهش میزان خارش اورمیک در بیماران همودیالیزی بود. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی بصورت قبل و بعد و دو سو کور بوده که تابستان 1391 در بخش همودیالیز بیمارستان فاطمیه سمنان انجام شد. از بین همه بیماران بخش همودیالیز، 35 نفر واجد شرایط مطالعه شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک، پرونده پزشکی و مقیاس خارش استفاده گردید. بیماران سه جلسه در هفته، هر جلسه چهار ساعت به مدت یکماه با همودیالیز استاندارد (37oC) و ماه دوم با همان شرایط یکسان، با همودیالیز سرد (35oC) همودیالیز شدند. نتایج: نتایج نشان داد که میانگین و انحراف معیار خارش در مرحله استاندارد و سرد همودیالیز به ترتیب 10.3±23.0 و 1.3±8.8 بود. داده ها بیانگر این است که خارش بیماران در مرحله همودیالیز سرد به طور معنی داری کاهش پیدا کرده بود (P<0.001). اطلاعات به وسیله آزمون های آماری T زوجی و ویلکاکسون در سطح معنی داری 5% تجزیه و تحلیل شدند.نتیجه گیری: همودیالیز سرد می تواند باعث تسکین میزان خارش اورمیک در بیماران همودیالیزی بشود.

مقدمه: یکی از عوامل بروز خستگی در ورزشکاران، تجمع اسیدلاکتیک در خون بعد از انجام یک فعالیت سنگین می باشد، در هنگام خستگی برخی از آنزیم ها نظیر LDH و CK افزایش می یابد متعاقب آن آسیب های سلولی به عضلات فعال وارد می شود، این مساله خصوصا در ورزشکارانی که فعالیتی را در مدت زمان کوتاهی حدود 1 تا 3 دقیقه با حداکثر شدت و سرعت انجام می دهند بیشتر مشهود است. مواد و روش ها: دراین مطالعه از بین دانشجویان دختر ورزشکار 30 نفر از طریق آزمون 7 مرحله ای بروس انتخاب شدند و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی به دو گروه 15 نفره تقسیم گردیدند. برای این منظور هر یک از آزمودنی ها که توانسته اند 6 مرحله از آزمون 7 مرحله ای را با موفقیت پشت سر بگذارند، انتخاب شدند، گروه اول برای مصرف مکمل کراتین، گروه دوم برای مصرف دارونما در نظر گرفته شدند. پیش از شروع برنامه تمرین از کلیه آزمودنی ها پیش آزمون به عمل آمد. بعد از انجام آزمون خون گیری از آزمودنی ها خواسته شد که به مدت یک هفته مکمل کراتین را مصرف نمایند و گروه دارونما در این مدت پودر نشاسته مصرف نمودند پس از این مدت هردو گروه تحت آزمون کانینگهام قرار گرفتند و 24 ساعت پس از آزمون از آنها مجددا خون گیری به عمل آمد و شاخص های آسیب سلولی به وسیله کیت مخصوص اندازه گیری شد. مقایسه های آماری در محیط نرم افزارSPSS انجام گردید. نتایج: یافته های حاصل از آزمون تی مستقل تفاوت معنی داری را در دلتای کراتین کیناز بین دو گروه نشان نداد (P=0.183). به عبارتی، مکمل سازی کراتین سطوح کراتین کیناز را نسبت به گروه کنترل دستخوش تغییر معنی داری نمی کند. همچنین یافته های حاصل از آزمون تی مستقل تفاوت معنی داری را در دلتای لاکتات دهیدروژناز بین دو گروه نشان نداد (P=0.227). به عبارتی، مکمل سازی کراتین سطوح لاکتات دهیدروژناز را نسبت به گروه کنترل دستخوش تغییر معنی داری نمی کند.نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد که یک دوره مکمل گیری کراتین تغییرات معنی داری بر سطوح کراتین کیناز و سطوح لاکتات دهیدروژناز نسبت به گروه کنترل ندارد و نیاز به مطالعات بیشتر است.

مقدمه: با توجه به اهمیت درمان های تکمیلی، در این پژوهش هدف بررسی اثربخشی 4 هفته تمرین هوازی شنا بر روی علایم بالینی و سایتوکاین های (Tumor necrosis factor alpha) TNF-a و (Interleukin 10 IL-10) در سطوح سرمی موش های مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس از طریق القای انسفالومیلیت خود ایمن تجربی Experimental autoimmune encephalomyelitis) یا (EAE است. مواد و روش ها: 80 سر موش سوری ماده با نژاد C57BL/6 با سن 12-10 هفته و وزن 2±20 به 8 گروه 10 تایی (سالم کنترل، سالم شنا، MS کنترل، MS شنا، MS اینترفرون، MS اینترفرون و شنا، MS شاهد تزریق، MS شاهد شنا و تزریق) تقسیم شدند. از روز نهم بیماری، موش ها به مدت چهار هفته مقدار 150 IU/g اینترفرون بتا-1 دریافت و یا چهار هفته ورزش شنا روزانه نیم ساعت مواجهه داده شدند. وزن و علایم بالینی به صورت روزانه با ثبت امتیازات بین گروه ها ارزیابی می شد. در پایان پروتکل نمونه های خونی از قلب استخراج و شاخص ها به روش الایزا سنجیده شدند. نتایج: بر اساس نمودار امتیازات علایم بالینی، بین گروه های MS شنا و MS اینترفرون و MS شنا اینترفرون با گروه MS اختلاف با سطح معنی داری 0.001 مشاهده شد، شدت آسیب در گروه های MS نسبت به فعال به صورت میانگین روی امتیاز 2 تا 3 قرار گرفت و حاکی از تخفیف پیشرفت ضایعات دمیلینه حاصل از اثر ورزش در آب بوده است. نتیجه گیری: یافته ها پیشنهاد می دهند احتمالا شنا نسبت به داروی اینترفرون بتا-1، عاملی موثرتر در تغییر سطح سایتوکاین های سرمی و بهبود علایم بالینی موش های مدل EAE می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که تمرین منظم ورزشی در کنار درمان های پزشکی می تواند برای کاهش اختلالات MS مفید باشد.

مقدمه: از مشکلات عمده بیماران پس از عمل هیسترکتومی درد می باشد که روند بهبودی و حال عمومی بیمار را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. لذا این مطالعه با هدف تعیین تاثیر ماساژ اختصاصی پا بر درد بیماران بعد از عمل هیسترکتومی انجام گردید. مواد و روش ها: این پژوهش یک مطالعه کارآزمایی بالینی دو گروهی است. تعداد نمونه ها 60 بیمار هیسترکتومی شده واجدشرایط با نمونه گیری در دسترس از 2 بیمارستان شریعتی و ولیعصر تهران در سال 1391 (30 مداخله، 30 کنترل) با تخصیص تصادفی و استفاده از کارت رنگی قرعه کشی انتخاب شدند. در گروه مداخله ماساژ پا به مدت 20 دقیقه دو مرتبه، یک بار در روز در طی دو روز متوالی بعد عمل انجام گرفت. گروه کنترل مراقبت های روتین را دریافت کردند. قبل و 30 دقیقه بعد از مداخله در هر دو گروه شدت درد با استفاده از مقیاس استاندارد دیداری درد (VAS) اندازه گیری شد. داده های این پژوهش با آزمون های تی مستقل، کای اسکوئر و تست دقیق فیشر با استفاده از نرم افزار آماری تجزیه و تحلیل شد (0.05<P). نتایج: نشان داد که اختلاف میانگین نمره درد قبل و بعد از دو جلسه ماساژ در گروه مداخله 2.56 و در گروه کنترل 1.01 می باشد. در نتیجه مقایسه دو گروه مداخله و کنترل از نظر کاهش شدت درد 30 دقیقه بعد از دو نوبت ماساژ اختلاف آماری معنی داری نشان داد (P<0.001) که می تواند ناشی از تاثیر خالص ماساژ پا باشد. نتیجه گیری: ماساژ اختصاصی پا می تواند به عنوان یک مداخله موثر پرستاری در کنترل درد پس از عمل هیسترکتومی مفید واقع شود.

مقدمه: اغلب سالمندان مبتلا به بیماری های مزمن همزمان چند دارو مصرف می کنند و درنتیجه پایبندی به مصرف دارو در این افراد حائز اهمیت است. این مطالعه با هدف اعتباریابی نسخه فارسی مقیاس خودکارآمدی استفاده مناسب از دارو (SEAMS: Self-efficacy for appropriate medication use scale) در سالمندان طراحی گردید. مواد و روش ها: در این مطالعه روش شناختی 30 سالمند 60 سال و بالاتر واجدشرایط ورود به مطالعه، به صورت نمونه گیری تصادفی از مراکز بهداشتی درمانی گنبد کاووس و بر اساس کد پرونده پزشکی انتخاب شدند. اطلاعات دموگرافیک، پرسشنامه MMSE (The mini–mental state examination) و همچنین پرسشنامه SEAMS برای شرکت کنندگان تکمیل گردید. پس از تعیین روایی صوری و محتوایی پرسشنامه، ثبات داخلی و پایایی ابزارهای مورد پژوهش از طریق آلفای کرونباخ، روش دو نیمه کردن و آزمون مجدد با استفاده از نرم افزار SPSS مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: میانگین سن شرکت کنندگان 67.9 سال بود. روایی صوری به روش کیفی (مصاحبه با 10 نفر سالمند گروه هدف) و روایی محتوا (پنل متخصصان) بررسی و تایید شد. پایایی درونی با استفاده از آلفای کرونباخ 0.81 و با استفاده از روش دو نیمه کردن 0.77 به دست آمد. همچنین پایایی بیرونی ابزار با استفاده از آزمون مجدد مورد ارزیابی قرار گرفت و ضریب همبستگی اسپیرمن حاصل 0.97 بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه مقیاس SEAMS از روایی و پایایی مناسبی در میان سالمندان ایرانی برخوردار است لذا برای ارزیابی پایبندی به درمان در سالمندان مبتلا به بیماری های مزمن توصیه می شود.

مقدمه: بیمارستان ها به عنوان یکی از مراکزی که بیشترین منابع نظام سلامت را مصرف می نمایند بر حسب نوع فعالیت، دارای عملکرد و کارایی متفاوتی هستند. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی کارایی بیمارستان های استان سمنان بر اساس روش تحلیل پوششی داده ها با ماهیت ورودی می باشد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، پیمایشی و توصیفی است و از تکنیک تحلیل پوششی داده ها، فرم پوششی و با ماهیت ورودی با فرض بازده متغیر نسبت به مقیاس، استفاده شد. در این مطالعه کارایی نسبی 13 بیمارستان استان سمنان طی سال های 1393 تا 1395 مورد ارزیابی قرار گرفت. اطلاعات موردنیاز از مستندات علمی و داده های مربوط به شاخص های ورودی و خروجی از معاونت توسعه مدیریت و برنامه ریزی منابع دانشگاه علوم پزشکی سمنان، شاهرود و معاونت درمان تامین اجتماعی جمع آوری و از نرم افزار GAMS برای تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج: میانگین کارایی بیمارستان ها، طی سال های 1393 تا 1395 به ترتیب 0.76، 0.82 و 0.81 بوده و همچنین 0.38 درصد از بازدهی به مقیاس کاهشی و 0.24 درصد بیمارستان ها از بازدهی به مقیاس ثابت، 0.38 درصد از بازدهی به مقیاس افزایشی برخوردار بودند، بنابراین 0.76 درصد بیمارستان های مورد بررسی، قابلیت توسعه بیش از میزان فعلی را ندارند.نتیجه گیری: اغلب بیمارستان ها به صورت کارا عمل نمی کنند. بیمارستان های ناکارا می توانند با الگوگیری از بیمارستان هایی که به عنوان واحد مرجع شناخته شده اند و با مدیریت بهتر منابع مالی و انسانی، به مرز کارایی نزدیک شوند. اجرای نتایج این تحقیق، می تواند ضمن معرفی الگوهای عملکردی به مدیران عالی بخش سلامت، امکان برنامه ریزی دقیق تر برای توسعه ظرفیت خدمات بهداشتی درمانی و صرفه جویی در منابع را فراهم کند.