مجله دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز - Journal Of Dentistry
سال:1384 | دوره:6 | شماره:4-3 (مسلسل 11) |تعداد مقالات:19

بیان مساله: برای رویارویی با کمبود آهن در کودکان، مصرف انواع فراورده آهن پیشنهاد می شود. یکی از این روش ها مصرف قطره یا شربت های دارای آهن بوده، که برای کودکان از شش ماهگی تا دو سالگی تجویز می گردد. با توجه به ایجاد رنگیزه سیاه بر روی دندان های کودکان در اثر مصرف این فرآورده ها، بسیاری از پدران و مادران می پندارند، که پوسیدگی دندان های کودکشان در پی خوراندن قطره آهن به آنها ایجاد شده است و گروهی بر همین پایه، مصرف این دارو را متوقف می کنند. در هر صورت، رفع ابهامات بالا، به بررسی های بیشتر نیاز دارد، که بررسی کنونی در همین راستاست. هدف: هدف از انجام این پژوهش، بررسی میزان dmft و چگونگی مصرف فرآورده های آهن در کودکان و میزان ارتباط آن با پوسیدگی دندانی است. در این راستا، عوامل مرتبط نیز، بررسی شده است. مواد و روش: این بررسی، به صورت مقطعی بر روی ساختار دندان های شیری 280 کودک دختر و پسر دو تا پنج ساله انجام گرفته است و با مقایسه گروه های گوناگون در حال درمان با آهن، رابطه آن با پوسیدگی دندان های شیری بررسی شده و اطلاعات مورد نیاز، از جمله dmft کودکان، استفاده از آهن کمکی و شیوه استفاده و گونه آهن مصرفی و ... با معاینه دندان های کودکان و تکمیل پرسشنامه به وسیله پدران و مادران به دست آمده است. پردازش داده ها با استفاده از آزمون های آماری، مانند آزمون مجذور کای و اسپیرمن و اسمیرنو انجام شده است.یافته ها: از 280 کودک مورد بررسی، 33 نفر (11.8 درصد)، مصرف آهن کمکی نداشته و 247 نفر (88.2 درصد)، یکی از فراورده های آهن کمکی را مصرف کرده اند. شمار 142 نفر (50.7 درصد) از کودکان، آهن کمکی را به صورت قطره مصرف نموده و بقیه از انواع دیگر آهن استفاده کرده اند. میزان dmft کل کودکان، 2.87±3.26 به دست آمده است و نیز، میزان dmft در کودکان گروه شاهد، که از آهن کمکی استفاده نکرده اند، 3.03±2.95 و در گروه کودکانی، که آهن مصرف کرده اند، 2.71±3.57 به دست آمده، که تفاوت معنی دار آماری در هیچ گروهی مشاهده نگردیده است. درباره تغذیه زمان شیرخوارگی، بهداشت دهان یا مسواک کردن، جنسیت کودکان، شیوه مصرف آهن، طول مدت مصرف آهن و تحصیلات پدر، ارتباطی با میزان پوسیدگی دیده نشده است، ولی با تحصیلات مادر و سن کودکان، رابطه مثبت آماری مشاهده گردیده است. نتیجه گیری: از نظر میانگین dmft در میان گروه های مصرف کننده آهن کمکی و گروه شاهد، تفاوت معنادار آماری مشاهده نشده و به سخنی دیگر با توجه به نتایج به دست آمده، می توان گفت، که مصرف آهن کمکی به گونه های مختلف، بر شیوع پوسیدگی دندان های کودکان اثری نداشته است.

بیان مساله: کودکان برای رشد و تکامل، به تغذیه مناسب نیازی مبرم دارند. به پیوند میان وضعیت تغذیه (کم وزنی) و میزان پوسیدگی در کودکان در پاره ای بررسی ها توجه شده است.هدف: هدف از این بررسی، ارزیابی درصد پوسیدگی دندان ها و رابطه آن با کم وزنی (وضعیت تغذیه) کودکان دبستانی شهرستان گچساران است.مواد و روش: این یک بررسی مقطعی است. با این منظور، وزن 250 دانش آموز (125 دختر و 125 پسر) 6 تا 10 ساله اندازه گیری و شیوع کم وزنی با بررسی وضعیت تغذیه ای کودکان بر پایه شاخص وزن نسبت به سن محاسبه شد، که نشان دهنده کم وزنی است. پس از ارزیابی وضعیت تغذیه (کم وزنی)، دندان های کودکان معاینه و میزان درصد پوسیدگی دندان ها در کودکان با معاینه دهان و دندان اندازه گیری شد. سپس، پیوند میان درصد پوسیدگی و کم وزنی با آزمون مجذور کای بررسی گردید. یافته ها: کم وزنی در میان دختران بیشتر و در بیشتر موارد، از گونه خفیف بود و گونه شدید، شیوع کمتر داشت. میان کم وزنی و شغل پدر و شمار افراد خانواده رابطه ای معنادار موجود بود (p=0.01). میان سطح تحصیلات پدر و مادر و شغل مادر با کم وزنی رابطه ای معنادار نبود. درصد پوسیدگی در دختران 84.8 و در پسران 93.6 بود. میان درصد پوسیدگی و کم وزنی در دختران رابطه ای معنادار به دست نیامد، ولی در پسران، این رابطه با p=0.05 معنادار بود.نتیجه گیری: با این که، شیوع پوسیدگی در کودکان دبستانی در این شهرستان بالاست و کم وزنی در دختران بیشتر از پسران است، اما رابطه میان کم وزنی و پوسیدگی، تنها در پسران معنادار است. به نظر می رسد، که آموزش مراقبت های بهداشتی و آگاهی نسبت به موضوع هایی، که نقشی موثر در پیشگیری از پوسیدگی دارند و عادات غذایی درست اهمیت بیشتر در پیشگیری از پوسیدگی دندانی و کم وزنی خواهد داشت.

بیان مساله: استفاده از استانداردهای مهار عفونت، یکی از اساسی ترین اصول ارزیابی ارایه دهندگان مراقبت سلامت است و تجدید پیوسته این پیشنهادها بر پایه اطلاعات نوین علمی است. نداشتن آگاهی درباره بیماری ها، بر شیوه برخورد با افراد آلوده اثر گذاشته و رعایت استانداردها را کاهش می دهد. بنابراین، آموزش پیوسته استانداردها و نظارت، مهم و ضروری می باشد.هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثر آموزش در رعایت استانداردها و تعیین وضعیت رعایت آنها در مطب های دندانپزشکی شیراز انجام گرفته است. مواد و روش: در این پژوهش، 280 مطب دندانپزشک عمومی و متخصص در شیراز بر پایه روش چهار گروهی سولومون (Solomon Four Groups Design) به طور تصادفی به چهار گروه 70 مطبی بخش شده اند. این بررسی در دو مرحله انجام گرفت در مرحله نخست، در گروه یک، همزمان پرسشنامه تکمیل گردیده و آموزش نیز، انجام شد. گروه دو آموزش نداشته و گروه سه نیز، تنها آموزش داشته اند و برای آنها پرسشنامه تکمیل نگردیده؛ گروه چهار مرحله نخست را نداشته اند و تنها در مرحله دوم وارد پژوهش شدند. در مرحله دوم، به فاصله یک ماه، همان پرسشنامه بــرای همه گروه ها تکمیل گردید. یافته ها: سی و هفت درصد مطب ها دارای اتوکلاو بود. میزان 96.5 درصد دندانپزشکان، از دستکش یکبار مصرف، 91 درصد از عینک محافظ و 99.3 درصد از ماسک استفاده می کنند. میزان 97.2 درصد دندانپزشکان و 70.9 درصد دستیاران، تزریق واکسن هپاتیت را انجام داده اند. گردآوری سرسوزن های مصرف شده به شیوه درست در 60.8 درصد و گندزدایی سطوح پس از درمان در 67.4 درصد مطب ها انجام می گیرد، 28 درصد از مطب ها از هندپیس های سترون و 57.9 درصد از سرقلم کاویترون سترون برای هر بیمار استفاده می کنند. نتیجه گیری: به کارگیری استانداردهای مهار عفونت در مطب ها با آموزش افزایش یافته و آموزش بیشتر و پیوسته نیز، لازم است.

بیان مساله: امروزه، دقیق ترین روش تصویربرداری از بافت نرم مفصل گیجگاهی روش تصویر برداری با تشدید (روزنانس) مغناطیسی یا همان ام.آر.آی است. اما به دلیل بالا بودن هزینه ها و طولانی بودن زمان تصویرسازی در این روش، کاربرد آن در مورد همه بیماران منطقی و مقدور نیست. بنابراین اغلب، پزشکان ناچار هستند بدون داشتن آگاهی فراگیر درباره این بخش از مفصل گیجگاهی و تنها برپایه یافته های بررسی های بالینی و پرتونگاری های فراهم شده از بافت سخت این ناحیه، به درمان بیماران اقدام کنند. هدف: هدف این پژوهش، بررسی و تعیین دقت سونوگرافی در تشخیص جلوافتادگی دیسک مفصل گیجگاهی با بررسی موارد مثبت کاذب جابه جایی دیسک در سونوگرافی، با استفاده از روش ام.آر.آی است. مواد و روش: بررسی کنونی به صورت آینده نگر- مقطعی بوده است. تصویربرداری (MRI) از شانزده مفصل گیجگاهی- فکی (در ده بیمار)، انجام گردید که بر پایه معاینه های بالینی، دچار جلوافتادگی دیسک مفصل تشخیص داده شدند و این تشخیص در سونوگرافی با پروب MHZ12 هم تایید شده بود. نتایج به دست آمده از سونوگرافی با گزارش های ام.آر.آی مقایسه و در جدولی ثبت شده و نتایج کلی، به صورت توصیفی ارایه گردید.یافته ها: در این بررسی، همه موارد جلو افتادگی دیسک مفصل تشخیص داده شده با سونوگرافی، به وسیله ام.آر.آی تایید گردید.نتیجه گیری: سونوگرافی می تواند به عنوان یک روش قابل اعتماد تصویربرداری از دیسک مفصل گیجگاهی در معاینه ها و طرح ریزی درمان های این مفصل مورد استفاده قرار گیرد.

بیان مساله: هدف نخستین هر ارتودنتیست، توصیف و تشخیص ناهنجاری دندانی فکی است، که وی خواستار درمان است. زیرا، که تشخیص می تواند اهداف درمان و در پایان، روش درمانی را برای هر بیمار آشکار سازد. هدف: هدف از انجام این بررسی، تشریح و واکاوی ویژگی های دندانی- استخوانی افراد 8 تا 13 ساله با مال اکلوژن کلاس دو زیر گروه یک در استان فارس در گروه های سنی خاص بوده است. افزون بر این، از ویژگی های این افراد می توان در بررسی های دیگر، که به بررسی روش های گوناگون درمانی این بیماران می پردازد، به عنوان گروه شاهد بهره جست. مواد و روش: تصویرهای پرتونگاری سفالومتری جانبی 693 فرد از استان فارس (213 نفر با اکلوژن طبیعی به عنوان گروه شاهد، 480 نفر با اکلوژن کلاس دو زیرگروه یک به عنوان گروه آزمون) مراجعه کننده به بخش ارتودنسی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز (1381 تا 1383)، که با روش نمونه گیری ساده غیر تصادفی برگزیده شده بودند، فراهم گردید. این افراد، در دو گروه جنسی (پسر و دختر) و سه گروه سنی (8 تا 9 سال، 10 تا 11 سال و 12 تا 13 سال) قرار گرفتند. پس از تعیین 35 شاخص سفالومتری و انتقال تصویرها به دستگاه کارتزین در رایانه به وسیله یک نرم افزار رایانه ای، 36 مقیاس طولی و 15 مقیاس زاویه ای اندازه گیری شد. اندازه گیری ها به ارزیابی نواحی قاعده جمجمه، رابطه جلویی- پشتی و عمودی ماگزیلا و مندیبل نسبت به قاعده جمجمه، رابطه ماگزیلا و مندیبل و نیز، روابط دندانی اختصاص داشت. واکاوی آماری تی- تست مستقل (Independent t-test) برای دو گروه انجام شد و اندازه های به دست آمده مقایسه گردیدند. یافته ها: از مقایسه داده ها، یافته های زیر به دست آمد: قاعده جلویی جمجمه در افراد کلاس دو زیر گروه یک نسبت به گروه طبیعی بزرگ تر بوده و جلوزدگی بیشتر نشان داد. مندیبل در این افراد، از نظر اندازه، کوچک تر و از لحاظ موقعیت، عقب تر از افراد گروه شاهد قرار داشت. فک بالا (در ناحیه کام و استخوان آلوئول) و دندان های آن (ثنایا و مولر) در گروه بیمار جلوتر واقع شده و این افزایش اندازه کام از بعد جلویی- پشتی بیشتر در نیمه ی جلویی آن (ANS-Max) مشاهده گردید. همچنین، چرخش به سمت بالا در نیمه جلویی کام دیده شد. الگوی رشد عمودی و افزایش تحدب چهره در بیشتر افراد گروه بیمار، از یافته های آشکار این بررسی بود.نتیجه گیری: مال اکلوژن کلاس دو زیرگروه یک در افراد مورد بررسی در نتیجه مجموعه ای از ناهنجاری های موجود در موقعیت و یا ابعاد قاعده جمجمه، ماگزیلا، مندیبل و تغییرات دندان ها به دست آمده است.

بیان مساله: کالبد شناسی درونی دندان ها، به ویژه در ناحیه اپیکال پیچیده بوده و دارای گوناگونی زیاد، مانند کانال های جانبی و ramification است. به این دلیل، که جای فورامن اپیکال به درستی مشخص نبوده و در نژادهای گوناگون متفاوت است. همچنین، در میان پژوهشگران درباره جای پایان پرکردگی اختلاف دیدگاه است و در جمعیت ایران، بررسی هایی کم شمار درباره جای دقیق فورامن اپیکال و تنگه اپیکال انجام پذیرفته است. هدف: هدف از پژوهش، بررسی کالبد شناسی ناحیه اپیکال ریشه دندان های پرمولر فک پایین انسان می باشد. مواد و روش: در این بررسی آزمایشگاهی، شمار 50 دندان پری مولر نخست و 50 دندان پری مولر دوم از درمانگاه های سطح شهر شیراز گردآوری گردید. از سن، جنس افراد و علت کشیدن دندان ها آگاهی در دست نیست. برای تشخیص بهتر کالبدشناسی سطح بیرونی در ناحیه اپیکال، از جمله فورامن اپیکال و فورامن فرعی، قطر و جای فورامن اپیکال و فاصله فورامن از اپکس، دندان ها برای مدت دو ساعت در متیلن بلو غوطه ور گردید و در زیر استریومیکروسکوپ با بزرگنمایی 25 بررسی شدند (لنز درجه بندی با کالیبراسیون 0.1 میلی متر). همچنین، پس از فراهم کردن برش و رنگ آمیزی با هماتوکسیلین، قطر تنگه اپیکال و فاصله آن تا فورامن اپیکال، میانگین و انحراف معیار اندازه گیری و درباره جای کانال فرعی، انحراف ریشه و جای خروج فورامن آپیکال درصد گرفته و ثبت گردید. همچنین، کالبدشناسی ریشه دندان بررسی گردید. ارزیابی و اندازه گیری به وسیله دو نفر، به طور همزمان، انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد، که میانگین قطر فورامن اپیکال بیشتر از میانگین قطر تنگه اپیکال بوده و فورامن اپیکال از قله اپیکال و نیز، تنگه اپیکال از فورامن اپیکال فاصله داشته است. جای خروج فورامن اپیکال در 80 تا 90 درصد موارد در دندان های پری مولر پایین، در مرکز قرار نداشت. فورامن فرعی در 28 درصد از دندان های پری مولر نخست و 34 درصد از دندان های پری مولر دوم دیده شد. درباره کالبدشناسی درونی کانال ها، در 90 درصد، دندان پری مولر نخست و 88 درصد، دندان های پری مولر دوم، تک کاناله و تیپ یک و در 10 درصد، دندان های پری مولر نخست و 12 درصد از دندان های پری مولر دوم، دو کاناله بودند.نتیجه گیری: با توجه به میانگین فاصله تنگه اپیکال از قله اپکس، باید به هنگام انجام درمان ریشه و فراهم کردن طول کارکرد، از طولی که با پرتونگاری خوانده می شود، در دندان پری مولر نخست به طور میانگین 0.65 میلی متر و در دندان پری مولر دوم، 0.68 میلی متر کم کرد تا به ناحیه تنگه اپیکال رسید.

بیان مساله: هدف از کاربرد ادهزیوها در دندانپزشکی ترمیمی، ایجاد سیل کامل رزین- دنتین است. ولی با وجود پیشرفت های اخیر مشخص شده است، که مولکول های کوچک و یون ها می توانند از لایه هیبرید نفوذ کنند، حتی زمانی، که فاصله ای قابل تشخیص در اینترفاز نباشد. این پدیده، نانولیکیج نام دارد.هدف: هدف از این بررسی، مقایسه میزان نانولیکیج سه سیستم سلف اچ ادهزیو بر روی عاج خشک و مرطوب بود.مواد و روش: تعداد 77 دندان پرمولر سالم انسانی، که به دلایل ارتودنسی کشیده شده بودند، انتخاب شده و در آنها سطح صاف عاج اکلوزالی فراهم گردید. سپس، این سطح با کاغذ سیلیکون کارباید 180 گریت صیقل داده شد تا لایه اسمیر استاندارد ایجاد شود. دندان ها به 7 گروه 11 تایی بخش شدند: در گروه 1 و 2 از سیستم clearfil SE Bond (CSEB)، به ترتیب در شرایط خشک و مرطوب، در گروه 3 و 4 از سیستم I Bond، در شرایط خشک و مرطوب، در گروه 5 و 6 از سیستم Prompt L-Pop در شرایط خشک و مرطوب و در گروه 7، به عنوان گروه شاهد، از اسکاچ باند چند منظوره (Scotch Bond Multi purpose) استفاده شد. عاج خشک با پوار هوا و به مدت 10 ثانیه فراهم گردید، در شرایط مرطوب، آب اضافی سطح دندان ها به وسیله گلوله پنبه برداشته شد. پس از استفاده از باندینگ ها، سطح دندان با کامپوزیت بازسازی شد. پس از 24 ساعت نگهداری در آب در دمای اتاق، نمونه ها 24 ساعت در محلول نیترات نقره 50 درصد وزنی در تاریکی قرار گرفتند. پس از شست و شوی نمونه ها با آب، آنها به مدت 8 ساعت در محلول ظهور (photo developer) زیر نور فلورسنت قرار گرفتند. بعد از شستشو، نمونه ها، به طور کامل در اپوکسی رزین غوطه ور شدند. پس از 24 ساعت، از هر دندان برش یک میلی متری فراهم شد و میزان نانولیکیج در نمونه ها با SEM بررسی شده، نتایج با آزمون آماری Kruskal Wallis و One way ANOVA بررسی گردیدند. یافته ها: 1- میانگین نانولیکیج همه سلف اچ ها در حالت خشک، به گونه ای معنادار از حالت مرطوب کمتر بود. 2- میانگین نانولیکیج سلف اچ ها در حالت مرطوب، با هم تفاوتی معنادار نداشت، ولی از گروه شاهد بیشتر بود. 3- میانگین نانولیکیج PLP در حالت خشک، با گروه شاهد، تفاوتی معنادار نداشت. 4- در حالت خشک، میانگین نانولیکیج PLP از دو گروه IB و CSEB به گونه ای معنادار کمتر، ولی CSEB و IB، با هم تفاوتی معنادار را نشان ندادند و از گروه شاهد، نانولیکیج بیشتر داشتند.نتیجه گیری: پیش از کاربرد سلف اچ بر روی سطح عاج، لازم است دقت شود، که سطح عاج خشک بوده و آب اضافی آن به طور کامل برداشته شود. گفتنی است، که بودن کمی آب برای فعال شدن مونومر اسیدی این سلف اچ ها و آزاد سازی H+ لازم است، ولی بودن آب اضافی، می تواند اثری نامطلوب در اتصال به عاج ایجاد کند. به نظر می رسد، که آب موجود در این باندینگ ها، برای دستیابی به این هدف کافی باشد.

بیان مساله: با وجود شیوع به نسبت پایین نهفتگی دندان های کانین در فک بالا (یک تا سه درصد افراد)، رخداد این مشکل در بیماران در حال درمان ارتودنسی، 23.5 درصد گزارش گردیده، که به نسبت بالاست. تعیین موقعیت دندان کانین نهفته در بیماران برای امکان دسترسی و اعمال نیروی مناسب، از اهمیتی ویژه در درمان برخوردار است. هدف: امکان تعیین موقعیت دندان های کانین نهفته به کمک پرتونگاری پانورامیک با استفاده از روش چاوشو و مقایسه آن با موقعیت حقیقی دندان ها از راه اکسپوژر جراحی و دید مستقیم، هدف اصلی این بررسی است. مواد و روش: در این پژوهش، که به روش انتخاب نمونه های در دسترس انجام گردید، نگاره های پانورامیک 68 بیمار با میانگین سنی 17 سال، شامل 14 مورد بیمار مرد و 54 مورد بیمار زن بررسی گردید. بیماران یاد شده، به دلیل نهفتگی یک یا هر دو دندان فک بالا، در حال درمان بودند و از نظر بالینی، موقعیت باکالی یا پالاتالی دندان های کانین در نگاره های مورد بررسی، 82 مورد کانین نهفته وجود داشت، که بزرگ ترین پهنای مزیودیستالی این دندان ها و نیز، پهنای دندان های انسیزور جانبی و کانین های رویش یافته اندازه گیری شد. نسبت پهنای کانین نهفته به انسیزور (CII) و نسبت کانین نهفته به کانین رویش یافته سمت دیگر (CCI)، بر پایه روش چاوشو برای تعیین نهفتگی باکالی یا پالاتالی تعیین گردید. همچنین، این نسبت ها در موقعیت های متفاوت افقی و عمودی دندان های کانین نهفته بر روی پرتونگاری پانورامیک مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. یافته ها: میانگین نسبت کانین- انسیزور (CII) برای دندان های کانین نهفته پالاتالی، 1.17 و برای کانین های نهفته باکالی، 1.07 به دست آمد، که این اختلاف با p=0.0001، معنی دار بوده است. با در نظرگیری موقعیت عمودی کانین های نهفته، دیده شد، که جز در موقعیت کرونالی، تعیین موقعیت کانین های نهفته به کمک شاخص کانین- انسیزور "CII" مورد شک و تردید می باشد. نسبت کانین- کانین "CCI" در موارد یک طرفه بودن نهفتگی، اختلاف بارزی را در نهفتگی باکالی و پالاتالی نشان نداد (p>0.05). در بررسی موقعیت افقی تاج دندان های کانین نهفته نسبت به ریشه دندان های مجاور، دیده شد، که کانین های نهفته پالاتالی بیشتر در ناحیه مزیالی تری نسبت به کانین های نهفته باکالی قرار گرفته اند.نتیجه گیری: هر چند پرتونگاری پانورامیک در موقعیت کرونالی کانین های نهفته می تواند موقعیت باکالی یا پالاتالی بودن این دندان ها را نشان دهد، اما با توجه به اثر موقعیت عمودی این دندان ها و نیز، شکل قاعده فک بالا بر روی بزرگنمایی به دست آمده در این نگاره ها، استفاده از پرتونگاری های مکمل، کمک کننده و ضروری به نظر می رسد.

بیان مساله: پژوهش های گذشته نتایجی گوناگون درباره اثر بیماری پریودنتال بر زمان زایمان و وزن نوزادان به هنگام تولد گزارش نموده اند.هدف: هدف از این بررسی پایه، تعیین ارتباط میان وضعیت پریودنتال با زمان زایمان و وزن نوزادان در زنان باردار مراجعه کننده به بیمارستان های هدایت و مهدیه تهران در سال های 1382 تا 1383 بود. مواد و روش ها: شمار150 نفر زن باردار 18 تا 35 ساله در هفته های 21 تا 24 بارداری در این بررسی شرکت کردند. پس از توجیه طرح و دریافت رضایت از داوطلبان، در آغاز پرسشنامه ی مربوط به داده های مردم شناختی آنان، شامل سن، قد، وزن، شمار بارداری، مصرف دخانیات، بیماری قند، فشار خون، مصرف هرگونه دارو و وجود عفونت تکمیل شد. وضعیت پریودنتال افراد داوطلب با معاینه و ارزیابی شاخص پلاک، خونریزی به هنگام پروبینگ، عمق پاکت و میزان از دست رفتن چسبندگی ارزیابی گردید. در پایان، وزن نوزاد و هفته زایمان، بر پایه مدارک موجود در بیمارستان به ثبت رسید. میزان زایمان زودرس و نوزادان کم وزن در نمونه مورد بررسی ارزیابی و در کل جامعه با احتمال 95 درصد برآورد گردید. همچنین، معنایی پارامترهای پریودنتال مورد بررسی با زایمان زودرس و نوزادان کم وزن با آزمون مجذور کای ارزیابی آماری شد.یافته ها: میزان بروز زایمان زودرس و وزن کم نوزادان 12.1 درصد مشاهده گردید، ولی با این وجود هیچ رابطه معنی داری بین وضعیت پریودنتال مادران و زایمان زودرس یا نوزاد کم وزن مشاهده نگردید (p<0.9). نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده پژوهشی با حجم نمونه گسترده تر به صورت هم گروهی با شدت های گوناگون بیماری پریودنتال برای تایید و یا رد مشاهدات به دست آمده از این پژوهش در جامعه ایرانی لازم است.

بیان مساله: درجه تبدیل مونومر به پلی مر (DC)، یکی از ویژگی های مهم در مواد پلی مری است. درجه تبدیل در مواد چسبنده عاجی بر روی خواص فیزیکی مکانیکی و سمیت سلولی این مواد موثر است.هدف: هدف از این پژوهش آزمایشگاهی بررسی درجه تبدیل دو ماده چسبنده عاجی توتال اچ به هنگام استفاده از شمار لایه های متفاوت و نوردهی از فاصله های گوناگون بود.مواد و روش: برای این بررسی، از یک ماده چسبنده عاجی فیلردار (Optibond Solo plus) و یک ماده چسبنده عاجی بی فیلر (Single bond) استفاده شد. هر یک از این مواد، در دو گروه با کاربرد یک لایه و چهار لایه، بر روی ورقه های پلی اتیلن به ابعاد (5´5 سانتی متر) قرار گرفتند و هر گروه، به سه دسته پنج نمونه ای بخش شده و از فاصله های 3, 1 و 6 میلی متری، به مدت 20 ثانیه نوردهی شد. با کمک دستگاه طیف سنجی FTIR (Fourier Transform Infrared Spectroscopy)، میزان پیوندهای دوگانه C=C نسبت به پیوند C=O، پیش و پس از نوردهی تعیین شد و درجه تبدیل (DC) به دست آمد. داده ها، به وسیله آزمون ANOVA سه عاملی و واکاوی مقایسه جفتی (Pair wise comparison) با یکدیگر مقایسه شدند (a=0.05).یافته ها: نتایج نشان داد، که میانگین درجه تبدیل ماده چسبنده عاجی فیلردار (%71.6±%1.4) (Optibond Solo plus) بالاتر از بی فیلر (%56±%1.5) (single bond) بود و شمار لایه های به کار رفته، اثری بر DC نداشت. همچنین، تغییر فاصله از یک میلی متر تا سه میلی متر، اثری در درجه تبدیل نداشت، گرچه فاصله شش میلی متر نوردهی با هر دو فاصله یک و سه میلی متر، تفاوتی معنادار در درجه تبدیل ایجاد کرد.نتیجه گیری: این بررسی آزمایشگاهی نشان داد، که درجه تبدیل مونومر به پلی مر در مواد چسبنده عاجی به ترکیب آنها وابسته است. یک فاصله شش میلی متری منبع نور از ماده چسبنده عاجی درجه تبدیل را کاهش می دهد، در حالی، که درجه تبدیل در لایه های چهار لایه همانند یک لایه است.

بیان مساله: استفاده از پست در ترمیم دندان های اندو شده یکی از مهم ترین مراحل ترمیم این گونه دندان ها به شمار می آید و در طی سده گذشته، پست و کراون، رایج ترین شیوه ترمیم دندان های درمان ریشه شده بود، که هنوز هم، به عنوان یک روش پذیرفتنی برای افزایش گیر ترمیم در دندان هایی، مطرح است که ساختاری زیاد از دست داده اند. هنگامی، که حجم کافی از ساختار دندان موجود باشد، ترمیم دندان بدون پست و با استفاده از ترمیم های باند شونده، بهترین گزینش است. بنابراین، ابهامی که وجود دارد، در موارد کاربرد آن است. هنوز از نظر بالینی کاملا شناخته نیست، که چه اندازه از بافت باقیمانده دندان لزوم استفاده از پست را از میان می برد. هدف: هدف از این پژوهش، مقایسه ای خارج دهانی، بررسی اثر استفاده از پست تقویت شده با فیبر (FRC) در مقاومت به شکست دندان های سنترال اندو شده فک بالا با حفره های پروگزیمالی ترمیم شده با کامپوزیت است. مواد و روش: شمار 30 دندان سنترال کشیده شده فک بالا برگزیده شده و به سه گروه ده تایی بخش گردیدند. یک گروه از دندان ها، به عنوان گروه شاهد مثبت، سالم نگه داشته شد. دو گروه دیگر، در آغاز درمان ریشه بر روی آنها انجام گرفته و سپس، دو حفره پروگزیمالی در یک سوم اینسایزوجینجیوالی ایجاد کرده، به گونه ای که به حفره دسترسی متصل شود. یک گروه از دندان ها با کامپوزیت و گروه دیگر با استفاده از پست FRC و کامپوزیت ترمیم شدند. سپس، هر سه گروه با دستگاه Pull test در زیر نیرو با زاویه 135 درجه نسبت به محور طولی دندان قرار داده شده و در لحظه شکست، میزان نیرو ثبت و مورد بررسی آماری قرار گرفت. همچنین، گونه شکست نمونه ها با استریومیکروسکوپ با بزرگنمایی 10 بررسی شد.یافته ها: آزمون آماری ANOVA نشان داد، که میانگین استحکام شکست در میان همه گروه ها دارای تفاوت معنادار است. میانگین استحکام شکست در گروه شاهد، 68.67، در گروه بدون پست، 41.44 و در گروه با پست، 21.45 کیلوگرم نیرو به دست آمد، که تفاوت میان هر سه گروه، معنادار بود (p=0.000).نتیجه گیری: استحکام شکست در گروه ترمیم شده با پست، کمتر از گروه بدون پست بود، بنابراین، ترمیم دندان های سانترال اندو شده با میزان تخریب، همانند نمونه های این بررسی به همراه پست پیشنهاد نمی شود.

بیان مساله: بیشتر از 60 سال است، که از فرموکرزول، به عنوان رایج ترین ماده در درمان پالپوتومی زنده دندان های شیری استفاده شده است، اما در طی سالیان اخیر، نگرانی هایی درباره احتمال مسمومیت و اثرات موتاژنیک، به دنبال استفاده از این ماده ایجاد شده است. بنابراین، بررسی هایی گسترده برای یافتن مواد و روش های جایگزین در حال انجام است.هدف: هدف از این پژوهش، بررسی میزان موفقیت بالینی و پرتونگاری ماده سولفات فریک در درمان پالپوتومی زنده دندان های مولر شیری است. مواد و روش: در این بررسی، از ترکیب سولفات فریک 15.5 درصد برای انجام درمان پالپوتومی زنده در 40 دندان مولر شیری استفاده شد. درمان در همه دندان ها به صورت یک جلسه ای انجام گردید. شش تا 12 ماه پس از پایان درمان، بر روی همه دندان های درمان شده بررسی بالینی و پرتونگاری انجام گردید و هر گونه نشانه ای از درد، فیستول، تورم، لقی پاتولوژیک، رادیولوسنسی در ناحیه فورکا و تحلیل های پاتولوژیک ریشه، به عنوان شکست درمان انگاشته شدند.یافته ها: پس از یک دوره پی گیری شش تا 12 ماهه، میزان موفقیت بالینی، 94.8 درصد و میزان موفقیت پرتونگاری این روش درمانی، 76.9 درصد بود. میزان موفقیت کلی (بالینی + پرتونگاری) نیز، برابر 76.9 درصد بود.نتیجه گیری: با توجه به این، که سولفات فریک، ماده ای غیر سمی و بی خطر است و کاربرد آن نیز، آسان می باشد، شاید در آینده بتوان با تغییرات جزیی در روش درمان، این ماده را به عنوان یک جایگزین مناسب برای فرموکرزول معرفی کرد.

بیان مساله: روش هایی بسیار برای چیرگی بر مشکلات ناشی از کاربرد کامپازیت های نوری، مانند عمق، سرعت و الگوی انقباضی پلی مریزیشن وجود دارد. از آن میان، می توان به استفاده از ماتریکس شفاف یا بازتاب کننده نور، وج های پروگزیمالی انتقال دهنده نور، قرار دادن لایه لایه ای کامپازیت، کاربرد قطعات گلاس- سرامیک و استفاده از مخروط های شفاف و بهره گیری از الگوی های متفاوت تابشی اشاره کرد.هدف: هدف از این پژوهش، بررسی و مقایسه میزان توانایی و بسندگی هدایت نور اینله از پیش ساخته شده سرانا با اینله های ساخته شده از جنس چینی و سه فرمول تازه بایوگلاس- سرامیک و اثر آنها در افزایش سختی پایانی کامپازیت در ترمیم های خلفی است. مواد و روش: در این پژوهش تجربی آزمایشگاهی، شمار 90 عدد دندان مولر، که به نه گروه ده تایی بخش شدند، استفاده شد و حفره هایی در سطح اکلوزال همه دندان ها به شکل و اندازه به دست آمده از فرز اندازه متوسط در کیت سرانا (CERANA) فراهم شدند. شمار 40 عدد اینله های هادی نور از جنس های چینی Vita 230 VMK و بایوگلاس- سرامیک با فرمول های متفاوت تازه و با کدهای MOAZ5, MOAZ4 و MOAZ6 به شکل اینله های از پیش ساخته شده سرانا به اندازه متوسط ساخته شد. چهار گروه شاهد، شامل گروه های One bulk و لایه لایه ای با دو وضعیت نوردهی متفاوت با فاصله های صفر میلی متر نسبت به دندان و چهار میلی متر از سطح کامپازیت در نظر گرفته شد. همه حفره ها در گروه های شاهد، با کامپازیت Colten به رنگ A3 و اِعمال 80 ثانیه نور برای گروه های شاهد منفی One bulk و آزمایشی و 40x2 ثانیه برای گروه های شاهد مثبت Incremental، به وسیله دستگاه Coltolux 2.5 ترمیم شدند و پس از قرار دادن نمونه ها در اپوکسی رزین و برش آنها با دیسک الماسی همراه خنک کننده آب و پرداخت با کاغذ سمباده سیلیکون کارباید با زبری 1200، نمونه ها تحت ریزسختی سنجی در اعماق صفر تا چهار میلی متری با فاصله های یک میلی متری از هم و 50 مایکرون با فاصله و در طول اینله ها و نیز، نقاط متناظر در گروه های شاهد قرار گرفته و اعداد به دست آمده از سنجش ریزسختی، با آزمون های آماری ANOVA و Duncan واکاوی شدند. در کنار این بررسی، برای همه گروه ها آزمون نفوذ رنگ برای تایید یافته های آماری، انجام پذیرفت.یافته ها: آزمون های آماری نشان داد، که گروه های آزمایش دارای اینله های چینی MOAZ6, Vita 230 VMK و MOAZ4 از نظر تغییرات سختی در عمق چهار میلی متری به ترتیب 4, 19, 20 درصد افزایش و گروه سرانا، یک درصد کاهش را نسبت به سطح داشته اند. این در حالی بود، که اینله های از جنس MOAZ5، دارای بالاترین میزان هدایت نور در میان گروه های آزمایشی بودند، به گونه ای، که افزایش 41 درصد سختی در عمیق ترین نقاط (عمق چهار میلی متری) را از خود نشان دادند. همچنین، برای گروه های شاهد، شامل:(C-0) One bulk 0.0mm و (C+0) Incremental 0.0mm و (C-4) One-bulk 4.0mm و (C+4) Incremental 4.0mm به ترتیب، مقادیر 50, 22, 2 و 21 درصد کاهش سختی در عمق چهار میلی متری نسبت به سطح به دست آمد. در پایان، آزمون نفوذ رنگ در گروه های شاهد و آزمایشی نتایج حاصل از ریز سختی سنجی را تایید کرد. نتیجه گیری: قرار دادن اینله های از جنس MOAZ5 در ترمیم های کامپازیت، باعث رسانش بیشتر نور و افزایش سختی در اعماق ترمیم شده و ضمن ایجاد یکنواختی و همزمانی بیشتر کیورینگ در اعماق گوناگون ترمیم و ایجاد سختی و پلی مریزیشن بیشتر در کف حفره، امکان حذف یا کاهش مایکرولیگیج را بیشتر فراهم می سازد.

بیان مساله: تخلخل درونی به وفور در ریختگی های تیتانیوم دیده می شود. طرح اسپروگذاری در شکل گیری و توزیع تخلخل درونی در تایتانیوم موثر است. هدف: این بررسی اثر انواع گوناگون طراحی اسپرو را بر روی میزان تخلخل درونی روکش های ساخته شده با تیتانیوم بررسی می کند. مواد و روش: در این بررسی آزمایشگاهی که به صورت تجربی و با توزیع تصادفی انجام گرفت شمار 60 روکش کامل تاجی بر روی یک دای فلزی با خط خاتمه تـراش (150o)- sloping shoulder با موم شکل داده شد، هر یک از الگوهای مومی در توزیعی تصادفی با یکی از سه شکل متفاوت طراحی اسپرو (Rousseau, Runner bar, Reservoir) اسپروگذاری شدند و با مواد اینوستمنت (alumina-magnesia) سیلندرگذاری گردیدند و سپس، با دستگاه ریخته گری ویژه تیتانیوم بر طبق دستورالعمل کارخانه سازنده، با تیتانیوم خالص تجارتی ریخته شدند. سپس روکش های ریخته شده به دقت تمیز گردیدند و به وسیله دستگاه برش، به دو نیمه بخش شدند. سپس با فراهم کردن پرتونگاری و اسکن شدن آنها مساحت تخلخل های درونی و شمار آنها با نرم افزار (Wixwin2000) و با عمل کننده دیگر به صورت کور (blind) اندازه گیری گردید. داده ها ابتدا با آزمون آماری ANOVA با ضریب اطمینان 95 درصد واکاوی شدند. برای مقایسه چندگانه تخلخل های درونی از آماره (LSD) و برای بررسی تفاوت مساحت تخلخل های درونی از آزمون ناپارامتری کروسکال والیس و برای مقایسه های چندگانه از روش ناپارامتری من ویتنی استفاده شد. یافته ها: شمار و مساحت تخلخل درونی در این سه طرح اسپرو گذاری دارای اختلاف معنادار آماری بود (p<0.05) و کمترین میزان تخلخل درونی در طراحی رزروار (Reservoir) دیده شد. نتیجه گیری: با طراحی رزروار همراه با ونت (vent) در ریخته گری تیتانیوم، از نظر میزان تخلخل درونی بهبود به دست آمد. دستیابی به شواهد بهتر و افزایش تعمیم پذیری کلینیکی در مورد تاثیر طرح های مختلف اسپروگذاری بر تخلخل درونی و همچنین تاثیر هم زمان این طرح ها بر دقت کلینیکی و انطباق مارجین در روکش های ریخته شده با تایتانیوم نیازمند بررسی های بیشتر است.

بیان مساله: متاسفانه، تعدادی از کودکان کشورمان به دلایلی گوناگون، مانند بیماری های ارثی، روانی، حوادث دوران بارداری، سن پدر و مادر و ازدواج های خانوادگی به عقب ماندگی ذهنی و جسمی دچار بوده؛ که انجام خدمات دندانپزشکی برای آنان به صورت معمول کاری دشوار است.هدف: هدف از ساخت دستگاه نگهدارنده جسمانی، که در دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز طراحی شده است، امکان پذیر کردن انجام خدمات دندانپزشکی برای این گونه کودکان بوده و آسانی و کارایی درمان از نظر دندانپزشکان و پدر و مادر کودک ارزیابی می گردد.شرح مقاله: در این نوشتار انواع گوناگون دستگاه نگهدارنده جسمانی از گونه ابتدایی آنها تا انواع تکامل یافته امروزی بررسی و ارزیابی شده و برتری ها و معایب هر یک سنجیده می شود. پس از طراحی و ساخت دستگاه نگهدارنده جسمانی، که در حقیقت، آمیزه ای از دستگاه های ارایه شده پیشین به وسیله کارخانه های معتبر جهان است، میزان کارایی و آسانی کار دندانپزشکی، از دید دو گروه دندانپزشکان و پدر و مادر بیمار به وسیله پرسشنامه ارزیابی می شود. بیماران، از نظر میزان ناتوانی رده بندی شده و مواردی، چون امکان دسترسی بهتر به محیط دهان، پایین آوردن زمان لازم برای درمان، آسانی بیشتر انجام خدمات دندانپزشکی، کاهش احتمال ایجاد آسیب به بیمار و سرانجام، بهبود کیفیت خدمات دندانپزشکی در 20 کودک ناتوان با سرپرستی موسسه خیریه نرجس شیراز، که با وسیله یاد شده، درمان دندانپزشکی برای آنان انجام شده، ارزیابی گردیده و با 20 کودک ناتوان مقایسه گردید، که به صورت عادی درمان شده بودند. نتیجه گیری: در کل، می توان گفت، که استفاده از ابزار محدود کننده جسمانی با پیشرفتی، که در طراحی و ساخت آنان انجام گرفته، امری بسیار موثر و کمک کننده در درمان دندانپزشکی کودکان ناتوان به شمار آمده و به این ترتیب، راحتی و رضایت بیشتر کودک، پدر و مادر و سرانجام خود دندانپزشک، با مهار بهتر بیمار بر روی صندلی دندانپزشکی فراهم آورده می شود. با ساخت این وسیله در دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، که آمیزه ای از ابزارهای ساخته شده پیشین بوده، تلاش گردیده است تا با از میان بردن نارسایی ها و کمبودهای موجود در ابزارهای پیشین، کارایی، راحتی و آسانی بیشتر در مهار جسمانی بیمار فراهم گردد. این هدف ها، در ارزیابی کلی به عمل آمده از این وسیله، به خوبی برآورده گردیده است.

بیان مساله: بررسی رشد استخوانی، که برای انجام درمان های ارتودنسی و جراحی وابسته به رشد الزامی است، معمولا با ارزیابی شاخص های تکامل استخوانی در پرتونگاری دست و مچ انجام می شود. برای جلوگیری از تابش پرتو اضافی به بیمار، به تازگی استفاده از مراحل رشدی مهره های گردن، که در پرتونگاری سفالومتری جانبی دیده می شود، به عنوان یک راه حل پیشنهاد شده است. هدف: هدف از انجام پژوهش کنونی، بررسی میزان همسازی میان مراحل تکامل استخوان های دست و مچ و مراحل رشد مهره های گردنی است. مواد و روش: این بررسی مقطعی بر روی 58 دختر و 61 پسر ، 8 تا 17 ساله، در 10 گروه سنی انجام گرفته است. شمار 119 پرتونگاری سفالومتری جانبی و دست و مچ از این افراد فراهم شده و واکاوی گردیدند. پرتونگاری های دست و مچ بر پایه نظام فیشمن (Fishman) و مراحل رشد مهره های گردنی در پرتونگاری های سفالومتری جانبی، بر پایه روش هاسل و فارمن (Hassel and Farman) تعیین و ارزیابی گردید. یافته ها: دختران در همه گروه های سنی، مراحل پیشرفته ای از تکامل استخوان های دست و مچ و رشد مهره های گردنی را نسبت به پسران نشان دادند. واکاوی آماری کاپا (Kappa)، میزان همسازی بالایی میان شاخص تکامل استخوانی استخوان های دست و مچ و رشد مهره های گردنی در کل نمونه p<0.001) و (0.846، گروه دختران p<0.0001) و (0.791 و پسران p<0.0001) و (0.892 نشان داد. میزان همخوانی زمانی میان دو روش ارزیابی، میزان همسازی بالا را در همه گروه های سنی، بجز گروه سنی هشت و 17 سال نشان داد. میزان همسازی در گروه سنی هشت سال ضعیف و در گروه سنی 17 سال، در اندازه متوسط بود. نتیجه گیری: بنابر یافته های این پژوهش، واکاوی رشد مهره های گردنی در ارزیابی مرحله تکاملی فرد، می تواند به راحتی به جای پرتونگاری دست و مچ مورد استفاده قرار گیرد.