تحقیقات علوم چوب و کاغذ ایران
سال:1379 | دوره:- | شماره:12 |تعداد مقالات:3

ساخت چوبهای لایه ای LB و LVL از چوب سه گونه جنگلی افرا، ممرز و راش مورد بررسی قرار گرفته است. در این بررسی سه میزان فشار پرس 30، 35 و 40 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع، سه ضخامت لایه 2، 3 و 4 میلیمتر و دو نوع برش مماسی و شعاعی مورد توجه قرار گرفته است. اندازه گیری مقاومت خمشی و مدول الاستیسیته و مقاومت برشی بر طبق دستورالعملهای 1184 و 605 استاندارد ASTM انجام شده است.نتایج این بررسی نشان داده است که ویژگیهای مقاومتی چوب لایه ای گونه ممرز زیادتر از دو گونه دیگر بوده و ویژگیهای مقاومتی چوب لایه ای گونه راش زیادتر از افرا است. تجزیه و تحلیل آماری نشان داده است که تاثیر گونه چوبی بر ویژگیهای مقاومتی اندازه گیری شده در سطح بیش از 99% معنی دار است. فشار پرس نیز تاثیر معنی داری بر این ویژگها داشته و با ازدیاد میزان فشار پرس مقاومت خمشی و مدول الاستیسیته زیاد شده است، ولی زیادترین مقاومت برشی در فشار پرس کمتر بوده است. بر خلاف انتظار نوع برش تاثیر معنی داری بر مقاومتها نداشته و فقط در مورد مقاومت برشی تاثیر داشته و مقاومت برشی چوب لایه ای از لایه های مماسی زیادتر از لایه های شعاعی بوده است. تاثیر ضخامت لایه بر مقاومت خمشی معنی دار نبوده، ولی تاثیر این عامل بر مدول الاستیسیته و مقاومت برشی معنی دار بوده است.

اهمیت اقتصادی و کاهش شدی منابع تولید چوب، نیاز حیاتی به توسعه راه آهن ایران، بهره برداری از تعداد حدود 5000000 اصله تراورس چوبی، نیاز سالانه به 500000 اصله تراورس جدید، بررسی در مورد امکان استفاده از چوبهای کم قطر، کم ضخامت، کناره های برش تراورس و چوبهای با درجات پایین تر را برای تولید تراورس ضروری می نماید. در این تحقیق برای نیل به اهداف فوق طراحی و ساخت دو نوع تراورس دو لنگه (دو نیم تراورس به صورت کنار هم و دو نیم تراورس بصورت روی هم)، که ابعاد هر لنگه 12.5×15×260 و 7.5×25×260 سانتیمتر باشد، مورد مطالعه قرار گرفت. نحوه طراحی و ساخت تراورسهای دو لنگه با تغییراتی، از الگوی کلی تراورسهای معمولی تبعیت می نماید که دو لنگه تراورس کنار هم (در پهنا) و دو لنگه تراورس روی هم (در ضخامت) قرار گرفته و با پیچ و مهره مهار شدند.جهت ارزیابی و مقایسه تراورسهای دو لنگه با تراورسهای معمولی، 15 اصله تراورس مدل با مقیاس یک سوم ساخته شد. بر اساس نتایج آزمایش خمش استاتیک، مقاومت خمشی مدل تراورسهای معمولی و تراورس دو لنگه کنار هم، تقریبا یکسان شد. مقاومت خمشی تراورس دو لنگه روی هم، از دو مدل دیگر، کمتر شد.تراورسهای در ابعاد واقعی، جهت جمع آوری مشاهدات چند ساله، در زیر ریل راه آهن قرار گرفتند. نتایج مشاهدات نشان می دهند که تراورسهای دو لنگه کنار هم از کارآیی بهتری نسبت به تراورسها دو لنگه روی هم برخوردار هستند.

در پی کاهش شدید سطح جنگلهای تجارتی کشور، استفاده از گونه های سریع الرشد و کم توقع در مناطق مختلف کشور و حتی مناطق نیمه خشک، برای ایجاد جنگلهای دست کاشت و جبران کمبود چوب و کم کردن فشار به جنگلهای شمال مورد توجه قرار گرفت. پس از مطالعات بعمل آمده مشخص گردید که گونه E. intertexta در منطقه غربی استان فارس سازگار می باشد. لذا جهت شناسایی بهتر آن، خواص فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی چوب این گونه به روش استانداردهای TAPPI و ASTM مورد بررسی قرار گرفت. در بررسیهای بعمل آمده مشخص گردید که به طور متوسط، چوب دورن گونه فوق دارای الیافی به طول 0.65 میلیمتر، قطر الیاف 14.37 میکرون، قطر حفره سلولی 3.97 میکرون و ضخامت دیواره سلولی 5.16 میکرون بوده است، در حالی که چوب برون این گونه دارای الیافی به طول 0.77 میلیمتر، قطر 16.16 میکرون، قطر حفره سلولی 4.1 میکرون، ضخامت دیواره سلولی 6.09 میکرون بود، و بطور کلی ضریب درهم رفتگی 46.41، ضریب مقاومت به پارگی 293.56% و ضریب انعطاف پذیری 26.52% می باشد.در گونه فوق، چوب درون دارای جرم مخصوص خشک 0.97 gr/cm3 و جرم مخصوص بحرانی 0.83 gr/cm3 و جرم مخصوص بحرانی 0.71 gr/cm3 دارای تخلخل 37.67% می باشد.در مطالعه خواص شیمیایی چوب درون این گونه میزان سلولز، لیگنین، مواد استخراجی، خاکستر به ترتیب 45.43، 28.85، 4.42 و 0.60 درصد و میزان مواد فوق در چوب برون به ترتیب 46.46، 27.55، 2.1 و 0.63 درصد است.در بررسیهای مکانیکی نیز مقاومت خمشی در حدود ماکزیم 98.84 MPa، مدول الاستیسیته 11410.08 MPa و مقاومت به فشار، موازی الیاف در حد ماکزیمم 58.26 MPa تعیین گردید.