تحقیقات جنگل و صنوبر ایران
سال:1390 | دوره:19 | شماره:3 (پیاپی 45) |تعداد مقالات:18

کشت گونه های مقاوم گیاهی یکی از کم هزینه ترین روش های مقابله با مشکل شوری آب و خاک در مناطق شهری است. پژوهش حاضر واکنش چهار گونه از متداولترین درختان شهری شامل اقاقیای چتری (Robinia pseudoacacia var. umbraculifera)، سرو خمره ای (Thuja orientalis)، افرای سیاه (Acer negundo) و زبان گنجشک (Fraxinus angustifolia) را پس از کشت در محیط های شور، مورد مطالعه قرار داده است. نهال های این چهار گونه طی یک آزمایش گلدانی - گلخانه ای با محلول های مختلف نمک طعام در پنج سطح شوری صفر، 40، 80، 120 و 160 میلی مول در لیتر (م.م.ل) به مدت سه ماه از طول دوره رشدشان آبیاری شدند و مشخصه های مختلف رشدی و فیزیولوژیک آنها اندازه گیری شد. نتایج تفاوتی را در افزایش رشد قطری و وزن ساقه در گونه اقاقیای چتری نشان نداد، در حالی که هر دوی این مشخصه ها در زبان گنجشک و سرو خمره ای از شوری 40 م.م.ل و بیشتر کاهش یافتند. در افرای سیاه نیز رشد قطری از شوری 120 م.م.ل و افزایش وزن ساقه از شوری 40 م.م.ل کاهش نشان دادند. بر خلاف سه گونه دیگر، با افزایش شوری تنها در برگ های اقاقیای چتری میزان سدیم تغییر نکرد، در حالی که افزایش مقدار پتاسیم تنها در برگ های اقاقیای چتری از شوری 160 م.م.ل مشاهده شد. برخی از نتایج نیز در گونه های مختلف، متفاوت بود، به طوری که مثلا با وجود ارتفاع بیشتر نهال های افرای سیاه و سرو خمره ای، با افزایش شوری، کاهش رشد طولی در این گونه ها اتفاق افتاد. نسبت سدیم به پتاسیم نیز تنها برای دو گونه زبان گنجشک و سرو خمره ای افزایش یافت و با افزایش شوری (از 80 م.م.ل)، میزان کلسیم تنها در برگ های افرای سیاه افزایش یافت، ولی میزان منیزیم در برگ های هیچ گونه ای تغییر نکرد. در تمام گونه های پهن برگ با افزایش شوری بر میزان زرد شدن برگ ها افزوده شد.

این آزمایش با 14 کلن تاج بسته (Populus nigra) با فاصله کاشت 5×5 متر از سال 1380 به مدت 7 سال در اراضی حاشیه رودخانه قشلاق سنندج با هدف بررسی سازگاری و تولید چوب آنها اجرا شد. انتقال و کاشت نهال کلن ها در قالب طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در فروردین ماه 1381 انجام شد. عملیات داشت از جمله آبیاری، وجین و هرس به صورت یکنواخت برای مزرعه اعمال گردید. اندازه گیری صفات مورد بررسی (رشد قطری و ارتفاعی و قطر تاج) به صورت یکنواخت به تفکیک کرت، تکرار، کلن و سال انجام شد. نتایج نشان داد که سهم سال های اول و دوم پس از کاشت در رشد قطری، ارتفاعی و حجمی ناچیز و سنوات مذکور مرحله استقرار نسبی نهال بوده است. میانگین صفات قطر تنه، ارتفاع و حجم چوب در هکتار کلن ها در پایان سال 1386 به ترتیب 15.2 سانتی متر، 9.82 متر و 107.55 مترمکعب بود. تجزیه واریانس سالانه بیانگر وجود اختلاف بسیار معنی دار در بین کلن ها از لحاظ کلیه صفات مورد بررسی و در تمام سال ها بود. نتیجه مقایسه میانگین صفات مورد بررسی در ارقام با آزمون دانکن (p£0.01) نشان داد که در پایان سال 1386 چهار کلن Populus nigra 56.52، P.n 56.75، P.n. 62.140 و P.n. 63.135 به ترتیب با میانگین قطر برابرسینه 17.9، 18.3، 15.7 و 16 سانتی متر، ارتفاع 10.61، 9.94، 10.53 و 10.01 متر و میانگین رویش حجمی سالانه در هر هکتار 25.61، 24.80، 19.98 و 19.70 مترمکعب، وضعیت شادابی عمومی متوسط تا خوب، عدم آلودگی به آفات و تنه نسبتا صاف و به طور عمده یک یا دوشاخه به عنوان کلن های سازگارتر و برتر از لحاظ تولید چوب بوده در شرایط مشابه سنندج معرفی می گردند. البته نوع و حتی ترتیب کلن های برتر در شرایط عادی آزمایش (1382 تا 1385) ثابت بود و تنش خشکی سال 1386 نیز بدون تغییر در ترکیب فقط ترتیب آنها را تغییر داد. بنابراین می توان تعیین کلن های برتر را حداکثر در 5 ساله اول طرح های سازگاری انجام و با این کار علاوه بر صرفه جویی در زمان و هزینه های تحقیقات موجب تسریع در معرفی کلن و توسعه صنوبر گردید.

درخت راش بومی جنگل های شمال ایران (Fagus orientalis Lipsky) جزء با ارزش ترین گونه های جنگلی محسوب می شود. با توجه به این که درختان راش قطور از اهمیت اکولوژیک زیادی برخوردارند و تعداد آنها در جنگل های تحت مدیریت در حال کاهش است، بنابراین بررسی ویژگی های این درختان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و اطلاعات با ارزشی برای آیندگان ارائه می نماید. بدین منظور راشستانهای بخش نم خانه از جنگل خیرود واقع در نوشهر و طرح سیستان واقع در حوضه 23 استان گیلان مورد مطالعه قرار گرفتند. هدف این مطالعه بررسی خصوصیات مورفولوژیک و اندازه ای درختان راش قطورتر از یک متر و مقایسه آنها در این دو رویشگاه می باشد. برای این منظور در هر یک از دو رویشگاه، 33 درخت راش قطورتر از یک متر انتخاب و خصوصیات مورفولوژیک و اندازه ای آنها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که فراوانی شکل تاج منشعب در رویشگاه خیرود بیشتر از رویشگاه سیستان بود و اختلاف معنی داری (a=%1) در دو رویشگاه وجود داشت، اما در مورد فراوانی گره های کمانی شکل و پیچیدگی تنه اختلاف معنی داری در دو رویشگاه بدست نیامد، در حالی که درختان مورد بررسی از نظر ارتفاع تاج، ارتفاع درخت (a=%5) و ارتفاع تنه بدون شاخه (a=%1) دارای اختلاف معنی داری در دو رویشگاه بودند. بدین صورت که ارتفاع تاج و ارتفاع درخت در رویشگاه خیرود بیشتر از رویشگاه سیستان گیلان بود و ارتفاع تنه بدون شاخه در رویشگاه سیستان بیشتر از رویشگاه خیرود در مازندران بود. ضریب قدکشیدگی درختان در دو رویشگاه اختلاف معنی داری را نشان ندادند.

به منظور تثبیت بیولوژیکی عرصه های ماسه زار استان خوزستان، عملکرد زیست توده هوایی سه گونه از نیام داران درختی و درختچه ای در فواصل کاشت مختلف و در حالت های خالص و آمیخته از سال 1379 تا 1385 در شرایط بدون آبیاری مورد بررسی قرار گرفت. انتخاب گونه ها با توجه به چندمنظوره بودن آنها از نظر تغذیه دام، تقویت و حفاظت خاک و در عین حال سازگاری با شرایط دیم انجام شد. در این راستا سه گونه درختی و درختچه ای شاملAcacia victoriae ،A. farnesiana  و سمر (Prosopis juliflora) انتخاب و در یک طرح آماری کرت های یکبار خرد شده، در قالب بلوک های کامل تصادفی کشت شدند. فواصل کاشت گونه ها در سه سطح 3×3، 4×4 و 5×5 متر به عنوان تیمار اصلی و ترکیب کاشت گونه ها به صورت خالص و آمیخته 50 درصد در شش سطح به عنوان تیمار فرعی در نظر گرفته شد. نتایج بررسی ها پس از 7 سال نشان داد که بیشترین میزان زیست توده کل (خشبی + علفی) و خشبی در واحد سطح مربوط به کشت خالص گونه سمر در هر سه فاصله کاشت بود، در حالی که بیشترین میزان زیست توده علفی در واحد سطح مربوط به گونه A. victoriae در فواصل کاشت سه متری با حدود 1719.67 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقدار تولید این مولفه مربوط به گونه A. farnesiana با 191.33 کیلوگرم در هکتار در فواصل کاشت پنج متری بود.

به منظور بررسی اثر برخی از عوامل اکولوژیکی در چگونگی پراکنش درختان سرخدار و نحوه زادآوری این گونه در جنگل های ارسباران، دو رویشگاه کلاله در حوزه ایلگنه چای و رویشگاه کوران در حوزه هوراند مورد بررسی قرار گرفت. به منظور پراکنش مناسب قطعات نمونه، برای هر منطقه سه طبقه ارتفاعی از سطح دریای آزاد (1100 تا 1200 متر، 1200 تا 1300 متر و 1300 تا 1400 متر) در رویشگاه های مورد نظر انتخاب گردید. بر این اساس 43 قطعه نمونه 10 آری به شکل دایره و به صورت انتخابی (Selective sampling) برداشت شدند. به منظور مطالعه وضعیت تجدید حیات نیز از قطعات نمونه کوچک (میکروپلات) 1 آری دایره ای شکل به شعاع 5.64 متر استفاده شد. مشخصه هایی مانند، ارتفاع از سطح دریا، شیب منطقه، جهت منطقه، درصد تاج پوشش، قطر برابرسینه و ارتفاع کل برای تمامی گونه های درختی و زادآوری در این قطعات مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که سرخدار، دامنه ارتفاعی 1200 تا 1300 متر، شیب های 51 تا 75 درصد و جهت های شمالی را بیشتر ترجیح داده و از تراکم بیشتری برخوردار می باشد. مطالعه زادآوری ها نیز نشان داد که رویشگاه کلاله با داشتن 53 درصد نهال های سرخدار با منشا دانه زاد نسبت به رویشگاه کوران با 35 درصد در وضعیت مطلوبتری قرار دارد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که حضور پایه های سرخدار در توده های دخالت نشده (کلاله) بیشتر از توده های بهره برداری شده (کوران) می باشد.

در این تحقیق قلمه های سفیدپلت از سه مبدا گلستان (اقلیم نیمه مرطوب)، مازندران (اقلیم مرطوب) و گیلان (اقلیم خیلی مرطوب) تهیه و نهال های بازکاشتی آن در نهالستان کلوده تحت آزمایش غرقابی قرار گرفتند. آزمایش به صورت فاکتوریل در پایه بلوک های کامل تصادفی (RCBD) در 2 تیمار (غرقابی و شاهد) و 3 مبدا یادشده در 4 تکرار در گلدان های 5 لیتری محتوی خاک لومی - رسی - شنی به مدت 150 روز (تیر - آبان 1388) اجرا گردید. بر اساس نتایج در نهال های شاهد، زنده مانی بین مبدا ها فرقی نکرد و از 93.7 تا 100 درصد در نوسان بود. رویش قطری و ارتفاعی در مبدا گلستان و اندازه سطح برگ، بیوماس ریشه و بیوماس کل در مبدا گیلان بیش از دو مبدا دیگر بوده است. در نهال های غرقاب شده نیز زنده مانی بین مبدا ها فرقی نکرد و همواره بیش از 93.7 درصد بود، همچنین در رویش قطری و ارتفاعی، بیوماس ریشه و زی توده کل نهال نیز تغییری بین مبداها مشاهده نشد. در مجموع، اگر چه اندازه های اغلب مشخصه های نهال در شرایط غرقابی نسبت به شاهد کمتر بود، ولی می توان اظهار کرد که نهال های هر سه مبدا به شرایط غرقابی پاسخ نسبتا خوبی دادند. بنابراین استفاده از آن برای کاشت در عرصه های ماندابی، مناطق سیل گیر و حواشی رودخانه های شمال کشور قابل توصیه است.

جوامع تاغ (Haloxylon sp.) پوشش های درختچه ای مهمی در مناطق بیابانی ایران هستند که مطالعه خصوصیات آنها به ویژه در مورد تراکم و الگوی پراکنش با توجه به نقش فوق العاده شان در حفاظت خاک و ایجاد بستر حیات وحش بسیار قابل توجه می باشد. در این مطالعه یک قطعه 10 هکتاری درختچه زار طبیعی تاغ در منطقه حفاظت شده سیاه کوه استان یزد انتخاب و در قالب 111 کوادرات 30×30 متری به طور کامل مورد اندازه گیری قرار گرفت. در این کوادرات ها علاوه بر نوع گونه، قطرهای بزرگ و کوچک تاج و موقعیت مکانی تمامی پایه ها از طریق اندازه گیری فاصله و آزیموت آنها نسبت به یکی از گوشه های هر کوادرات، ثبت گردید. سپس به کمک نرم افزارArcMap  نقشه موقعیت مکانی درختان ترسیم و الگوی پراکنش با سه روش نزدیکترین همسایه، تابع K رایپلی و میانگین مربعات که حالتی از روش کوادرات واریانس است، تعیین شد. بر اساس نتایج روش نزدیکترین همسایه، الگوی پراکنش پایه ها در این جوامع تصادفی (Random) است. دو روش دیگر نیز نشان دادند که الگو تصادفی بوده و با افزایش فاصله از پایه ها به بیش از 10 متر، تجمعی (کپه ای) می شود. از برآیند این سه روش، الگوی پراکنش تصادفی ارزیابی می گردد که با افزایش مقیاس (فاصله از پایه ها) به سمت حالت کپه ای تمایل پیدا می کند. به نظر می رسد شرایط یکنواخت رویشگاهی در این منطقه، مهمترین عامل ایجاد الگوی تصادفی در مقیاس کوچک برای درختچه های تاغ بوده است. در مقیاس بزرگتر درختچه ها در فواصل دور از کویر تراکم بیشتری داشته و الگو به سمت کپه ای تغییر می یابد.

در این بررسی به منظور دستیابی به میزان و نقش محصولات غیرچوبی جنگل و محاسبه سهم این محصولات در معیشت مردم در مقایسه با دامداری و کشاورزی، کل جمعیت جنگل نشین شهرستان کامیاران (3725 خانوار) به عنوان جامعه آماری تحقیق انتخاب گردید. برای انتخاب نمونه های آماری با استفاده از جدول مورگان، تعداد 320 خانوار به صورت تصادفی و پراکنده در تمام روستاهای واجد جنگل منطقه به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. در گام بعدی، پرسشنامه های تهیه شده به صورت مصاحبه با اهالی منطقه تکمیل گردید. نتایج نشان داد که منبع تغذیه و تعلیف دام های موجود در منطقه بیشتر درختان جنگلی و پوشش گیاهی کف جنگل می باشد، بدین معنی که جنگل و دامداری در منطقه کاملا به هم مرتبط و وابسته هستند. پس از بررسی منابع مختلف درآمدی مردم منطقه و مقایسه سهم هر یک، مشاهده گردید که حدود 3.8 درصد از درآمد مردم منطقه به وسیله محصولات فرعی جنگل تامین می شود که بیشترین میزان آن مربوط به سقز است.

هدف از این پژوهش ارائه روشی است به منظور بهینه سازی طراحی شبکه جاده های جنگلی با در نظر گرفتن معیارهای زیست محیطی، فنی و اقتصادی و بهره گیری از قابلیت های GIS و AHP، به نحوی که بتوان تعداد بیشتری از این معیارها را در فرایند طراحی وارد نمود. در این تحقیق که در بخش بهاربن جنگل آموزشی - پژوهشی خیرود نوشهر انجام شد، پس از تهیه لایه های اطلاعاتی مربوط به مشخصه های زیست محیطی موثر در طراحی شبکه جاده جنگلی، 6 گزینه شبکه جاده بر اساس اصول فنی با استفاده از نرم افزار ضمیمه Pegger‏ طراحی گردید. پس از طبقه بندی و ارزش گذاری طبقات داخلی نقشه ها، به منظور ارزیابی زیست محیطی گزینه ها از روش مقایسه دو به دو در فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. برای تلفیق مشخصه ها و محدودیت ها با توجه به اهمیت آنها از روش ارزیابی چندمعیاری (MCE) استفاده گردید. سپس همه گزینه ها در محیط GIS به روش های بکموند (Backmond) و زگبادن (Segebaden) مورد ارزیابی فنی قرار گرفتند، به طوری که شبکه جاده موجود در منطقه مورد مطالعه نیز به عنوان گزینه هفتم مورد ارزیابی قرار گرفت. به این ترتیب با توجه به محاسبات حاصل از ارزیابی های به عمل آمده (زیست محیطی، بکموند و زگبادن)، گزینه 6 که به طور نسبی علاوه بر مطلوبیت زیست محیطی از نظر فنی نیز دارای مطلوبیت بود، به عنوان گزینه نهایی انتخاب و پس از انجام ارزیابی اقتصادی، در نهایت قابلیت پیاده نمودن آن در عرصه نیز بررسی و تایید گردید. حجم زیاد اطلاعات در بهینه سازی طراحی شبکه جاده های جنگلی با در نظر گرفتن مسائل زیست محیطی، استفاده از قابلیت های GIS و AHP را در راستای بهبود روش های طراحی شبکه جاده های جنگلی، اجتناب ناپذیر می نماید.

جنگل های ارسباران در شمال غرب کشور و در استان آذربایجان شرقی قرار دارند. مسائل اقتصادی - اجتماعی جنگل نشینان تنوع زیستی منحصر به فرد این جنگل ها را با تخریب فزاینده ای مواجه کرده است. از راهکارهای اساسی حفظ و بازسازی این جنگل ها جلب مشارکت مردم از طریق آگروفارستری در تولید محصولات فرعی از درختان چندمنظوره همچون ذغال اخته است. این گونه به طور طبیعی در جنگل های ارسباران وجود داشته و سالانه مقادیر قابل توجهی میوه از این درخت به روش های سنتی استحصال می گردد. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا بر خصوصیات کمی و کیفی ذغال اخته می باشد. بدین منظور 40 قطعه نمونه دایره ای شکل به مساحت سه آر در جهت های مختلف جغرافیایی (10 قطعه نمونه در هر جهت) با توجه به حضور قابل توجه پایه های ذغال اخته در توده های بالغ انتخاب شدند. بر اساس نتایج این بررسی در رویشگاه های ذغال اخته و در توده بالغ، میانگین قطر برابرسینه و درصد تاج پوشش در دامنه شمالی به طور معنی داری بیشتر از سایر جهت هاست و ذغال اخته در توده بالغ حدود 4.5 درصد پایه ها را به خود اختصاص داده است. فراوانی پایه های دانه زاد ذغال اخته در دامنه های شمالی بیشتر و در دامنه های غربی کمتر از فراوانی پایه های شاخه زاد این گونه است. زادآوری این گونه در مرحله خال گروه با قطر برابرسینه کمتر از 2.5 سانتی متر، بیشترین تعداد را دارد و متوسط زادآوری در رویشگاه های ذغال اخته 117.1 اصله در قطعه نمونه می باشد.

این بررسی طی یک دوره 15 ساله (از سال 1368 تا 1383) در منطقه جنگلی سنگ بن لاجیم واقع در ارتفاع میان بند جنگل های ساری در استان مازندران و در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار فاصله نهال کاری در 3 تکرار و به منظور بررسی تاثیر فواصل کاشت بر روی کمیت و کیفیت درختان توسکای ییلاقی انجام شد. تیمارهای فواصل کاشت نهال ها شامل 1×1، 2×1، 2×2، 3×2 و 3×3 متر بودند . بر اساس نتایج بدست آمده ، میانگین قطر برابرسینه در تیمارهای فواصل کاشت دارای اختلاف معنی داری بوده، به طوری که این میانگین ها در فواصل کاشت 1×1 و 2×1 متر از کمترین کمیت قطری برخوردار بوده، در حالی که تیمار 5 (فاصله کاشت 3×3 متر)، از بیشترین قطر برابرسینه بهره مند است. همچنین بیشترین ارتفاع توسکای ییلاقی در فواصل کاشت 3×2 و 3×3 متر و کمترین آن در فاصله کاشت 1×1 متر ثبت گردید. به طور معمول با کاهش فاصله کاشت (افزایش تراکم نهال ها) ضریب قدکشیدگی افزایش می یابد. در کل تا سن 15 سالگی، با در نظر گرفتن کلیه نتایج کمی و کیفی می توان این گونه قضاوت نمود که فاصله کاشت 3×2 متر با داشتن حداکثر قطر برابرسینه و رویش قطری، ارتفاع کل ، رویش ارتفاعی و ضریب شکل مناسب برای احیا و غنی سازی جنگل های منطقه مناسب می باشد.

به منظور تعیین مناسبترین روش استفاده از ذخیره نزولات و بهترین دور آبیاری به منظور استقرار نهال های چش، این بررسی در منطقه دشتیاری چابهار در استان سیستان و بلوچستان از سال 1378 به مدت پنج سال به اجرا در آمد. این آزمایش به صورت طرح آماری کرت های خرد شده (split-plot) در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتور اصلی روش ذخیره نزولات در دو سطح (تورکینست و بند خاکی) و فاکتور فرعی دور آبیاری در سه سطح (10، 20 و 30 روزه، هر نوبت 20 لیتر) بود. صفات مورد بررسی شامل درصد زنده مانی، قطر ساقه در ارتفاع 25 سانتی متری، ارتفاع ساقه، طول تاج نهال، ارتفاع نهال، قطر متوسط تاج و رشد متوسط جوانه های سالیانه بود. نتایج تجزیه واریانس داده های آزمایش نشان داد که گونه چش (Acacia nilotica) برای استقرار در منطقه دشتیاری چابهار، گونه مناسبی است، زیرا درصد زنده مانی و سایر صفات مورد بررسی در آن در حد بالایی می باشد. دور آبیاری 10 روزه، مناسبترین تیمار آبیاری برای استقرار این گونه بود. در این دور آبیاری درصد زنده مانی، قطر ساقه در ارتفاع 25 سانتی متری، ارتفاع ساقه، طول تاج نهال، ارتفاع نهال و سایر صفات در حد بالایی قرار داشتند. تیمار ذخیره نزولات به دو روش تورکینست (Turkey nest) و بند خاکی در بسیاری از موارد، تاثیر معنی داری بر زنده مانی و سایر صفات گونه چش نداشت.

ارایه روش ها و راهکارهای مناسب و عملی، گام مهمی برای احیا جنگل های زاگرس به شمار می رود. در این تحقیق امکان ریشه زایی جست های بلوط ایرانی از طریق خوابانیدن زمینی به منظور تکثیر رویشی آنها بررسی شد. این مطالعه در قالب طرح آماری کاملا تصادفی با چهار فاکتور و هر فاکتور در 2 سطح و در محیط طبیعی جنگل اجرا شد. فاکتورها شامل: نوع خاک بستر (خاک جنگل و خاکبرگ)، هورمون IBA (2000 ppm و 0 ppm)، هیدروژل سوپر جاذب (100 gr و 0 gr) و آبیاری کوزه ای (استفاده از کوزه و عدم استفاده از کوزه) بودند و در کل تعداد 16 تیمار در 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در همه تیمارهای مورد بررسی کالوس زایی مشاهده شد، ولی بیشترین درصد کالوس زایی مربوط به تیمارهایی بود که از هورمون IBA در آنها استفاده شده بود و از شرایط رطوبتی خوبی نیز برخوردار بودند. ریشه زایی فقط در تیمارهایی مشاهده شده که از هورمون IBA استفاده شده بود. بیشترین درصد ریشه زایی در تیمارهایی دیده شد که از شرایط رطوبتی مناسبی همچون استفاده از هیدروژل سوپرجاذب و کوزه سفالین برخوردار بودند.

گونه سفیدپلت به عنوان درختی سریع الرشد و انحصاری در مناطق شمالی ایران، گونه ای در معرض خطر شناخته شده و در شرایط طبیعی، زادآوری بذری آن کمتر یافت می شود. بر خلاف سایر گونه های جنس صنوبر، در مورد تکثیر جنسی سفیدپلت اطلاعات کمی در دسترس است. سفیدپلت به طور سالانه مقادیر زیادی بذر ریز، سبک و با عمر کوتاه در هوا پراکنده می کند که برای سبز شدن و ادامه رشد تا تولید نهال به شرایط و بستر مناسبی نیازمند است. چنین شرایطی به صورت طبیعی معمولا فراهم نمی شود. این مطالعه به منظور دستیابی به روش های تولید انبوه نهال بذری و گسترش اساس ژنتیکی این گونه انجام شده است. به این منظور کپسول های در حال باز شدن از 25 درخت متعلق به 25 رویشگاه متفاوت در استان های گلستان، مازندران و گیلان در فروردین ماه 1389 جمع آوری شد. پس از بوجاری، تعداد 30 بذر در گلدان های لاکی در سه تیمار خاک شامل 1) خاک خالص مزرعه، 2) ترکیب خاک خالص و ماسه بادی، و 3) ماسه بادی خالص کاشته شدند. کلیه گلدان ها مربوط به 16 درخت مختلف، در سه تیمار جهت شرقی، غربی و جنوبی (در پناه دیوار) قرار داده شدند. طرح آزمایشی فاکتوریل و بر اساس طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. گلدان ها درون تشت های بزرگتر قرار داده شدند و عملیات آبیاری به صورت روزانه و کنترل علف های هرز در مواقع لزوم در طول فصل رشد انجام گردید. ارتفاع کلیه نهال ها در هر واحد آزمایشی در پایان فصل رشد اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت های معنی داری بین کلیه منابع تغییرات وجود دارد. در تیمار خاک، مقادیر متوسط ارتفاع نهال 113، 57 و صفر سانتی متر به ترتیب برای سه تیمار خاک خالص، مخلوط ماسه و خاک و تیمار ماسه خالص حاصل شد. تفاوت های معنی دار در ارتفاع نهال ها نیز بین درختان مشاهده گردید، به طوری که نهال های حاصل از رویشگاه های زرین گل 2، زرین گل 3، کنسی و جنگل گلستان 4 به ترتیب با مقادیر ارتفاع 111.4، 98.9، 98.9 و 94.3 سانتی متر، بلندترین نهال ها بودند و از این نظر از میان 16 درخت منتخب، 11 گروه متفاوت حاصل از گروه بندی به روش دانکن معرفی شد. بین جهت های مختلف هم تفاوت معنی دار از لحاظ رشد ارتفاعی دیده شد، به طوری که تیمارهای جهت های شرقی و جنوبی به ترتیب با 88 و 87.3 سانتی متر ارتفاع نهال، در گروه اول و تیمار جهت غربی با 81.4 سانتی متر در گروه دوم قرار گرفتند. در نهایت این تحقیق نشان داد که تولید انبوه نهال بذری با ارتفاع مناسب، در خاک خالص مزرعه و در جهت های شرقی و جنوبی بیشتر از سایر تیمارها بوده است.