مجله گیاه شناسی ایران (The Iranian Journal of Botany)
سال:1386 | دوره:13 | شماره:2 (پیاپی 26) |تعداد مقالات:19

تعداد 53 گونه (54 توالی) شامل 28 گونه از قبیله Hedysareae، 5 گونه از کلاد Vicioid و 19 گونه از قبیله Galegeae از جمله دو گونه Glycyrrhiza به عنوان برون گروه با استفاده از توالی های nrDNA ITS در آنالیز فیلوژنی با روش بیشینه صرفه جویی قرار گرفت. آنالیز بر اساس وزن دهی مجدد پی درپی با شاخص سازگاری تصحیح شده فاش نمود که کلاد Vicioid اولین شاخه ای است که بدنبال آن کلاد Chesneya-Caragana و کلاد Astragalean به عنوان گروه های خواهری کلاد Hedysaroid قرار دارند. جنس Alhagi به عنوان پایه ترین تاکسون با بقیه کلاد Hedysaroid به خوبی متحد می شود. هرکدام از جنس های Ebenus و Taverniera تک تبارند و به طور ضعیف با هم متحد هستند. جنس Hedysarum تک تبار نیست و گونه هایش در سراسر کلاد Hedysaroid پخش هستند. Sulla یک جنس جداشده از Hedysarum، با در برگرفتن گونه Hedysarum humile گروه تک تبار به خوبی حمایت شده ای را تشکیل می دهد. جنس Eversmannia با کلاد Onobrychis خویشاوند است. خود جنس Onobrychis به علت قرار گرفتن دو گونه Hedysarum در میان گونه هایش تک تبار نیست و زیرجنس Onobrychis از جنس Onobrychis نیز تک تبار نیست، در حالیکه زیرجنس Sisyrosema یک کلاد قویا حمایت شده ای را می سازد. در میان بخشه های چند گونه ای آنالیز شده از جنس Onobrychis، برخلاف بخشه Heliobrychis، بخشه های Dendrobrychis و Onobrychis ظاهرا تک تبار نیستند. در اینجا قبیله Hedysareac فقط مشتمل بر جنس های Alhagi, Ebenus, Eversmannia, Hedysarum, Onobrychis, Sulla, Taverniera, Corethrodendron و Sartoria تعیین حدود می شود.

گونه Muscari kurdicum به عنوان گونه جدید نامگذاری و شرح داده می شود. تفاوتهای این گونه با خویشاوندان آن که عبارتند از M. pseudomuscari, M. azureum and M. coelestre در جدول پیوست شرح داده می شود.

گونه Astragalus borujenensis از ایران به عنوان گونه جدید شرح داده شده و به تصویر کشیده می شود. این گونه متعلق به بخش Ammodendron و شبیه گونه A. podolobus است، اما با آن در پایک، رنک ، نوع کرک و آرایش نیام تفاوت دارد. تصویر SEM سطح دانه گونه های Astragalus borujenensis و A. podolobus نشان داده می شود. گونه Astragalus filifiliolatus از sect. Onobrychoidei به sect. Ammodendron منتقل می گردد.

گونه Astragalus borujenensis از ایران به عنوان گونه جدید شرح داده شده و به تصویر کشیده می شود. این گونه متعلق به بخش Ammodendron و شبیه گونه A. podolobus است، اما با آن در پایک، رنک ، نوع کرک و آرایش نیام تفاوت دارد. تصویر SEM سطح دانه گونه های Astragalus borujenensis و A. podolobus نشان داده می شود. گونه Astragalus filifiliolatus از sect. Onobrychoidei به sect. Ammodendron منتقل می گردد.

نمونه های جمع آوری شده هرباریوم مرکزی ایران نامگذاری شدند. از میان نمونه های جمع آوری شده گونه A. mehranensis به عنوان گونه جدید شرح داده می شود. گونه جدید به همراه دیاگنوز، شرح و تصویر کامل گیاه ارایه می شود و با نزدیک ترین خویشاوندان خود مقایسه گردیده است. نمونه تیپ در هرباریوم مرکزی ایران نگهداری می شود.

در بررسی تاکسونومیکی بر روی جنس Hieracium در ایران که بر اساس مطالعات نمونه های هرباریومی و جمع آوری شده صورت گرفت، H. ×sintenisii و H. ×pannoniciforme از بخش sect. Praealtina، H. pollichia از بخش sect. Vulgata و H. echioides Lumn. subsp. echioides از بخش sect. Echinina برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. گونه های H.×procerigenum با H.×auriculoides و H. ×woronowianum با H. ×maschukense مترادف یکدیگرند. همچنین H. procerum به سطح زیر گونه ای ازH. echioides کاهش یافته است.

گونه Duchesnea indica که از شمال ایران و از جنگلهای جنوب نوشهر (ارتفاع 170 و 950 متری از سطح دریا) جمع آوری گردیده، برای اولین بار از ایران گزارش می شود و جنگلهای شمال ایران به همراه جنگلهای قفقاز به عنوان غربی ترین محدوده انتشار جهانی این گونه به حساب می آید. این گونه به ظاهر شباهت زیادی با گونه Fragaria vesca دارد.

Ludwigia epilobioides و Oxalis corymbosa که از استانهای گیلان و مازندران جمع آوری شده اند برای اولین بار در فلور ایران گزارش می گردند. ویژگیهای این گونه ها با نزدیکترین گونه ها مورد بحث و مقایسه قرار می گیرند.

جنس هاپلوفیلوم در ایران دارای 30 گونه است که 14 گونه آن انحصاری ایران هستند. فلور ایران برای تیره Rutaceae تدوین یافته و در این مقاله گونه های H. erythraeum و H. ptilostylum و H. tenue برای اولین بار از ایران گزارش می شوند.

Soliva pterosperma از تیره کاسنی برای اولین بار از فلور ایران گزارش می گردد. این گونه از خط ساحلی روستای رمشایه واقع در شهرستان رودسر و تالاب استیل آستارا در استان گیلان جمع آوری شده است. ویژگیها٬ پراکندگی جغرافیایی و تصویر این تاکسون ارایه می شود.

گونه .Plantago lachnantha Bge که از استان کرمان جمع آوری شده است، برای اولین بار از ایران گزارش می گردد. این گونه با گونه مجاور خودBoiss. P. evacina  مقایسه شده است.

Lycium dasystemum Pojark. برای نخستین بار از ایران گزارش می شود. این گونه از منطقه سنگ لکی (از ارتفاع 2000 متر) در استان کرمان جمع آوری شده است. گونه مذکور بر اساس خصوصیات گل از گونه نزدیک خود L. depressum Stocks تشخیص داده می شود.

Melilotus polonicus از ماسه رست های ساحل دریای خزر به صورت گزارش جدید معرفی می شود. همچنین گونه ها و جنسهای Apium leptophyllum، Sisyrinchium exile و Tagetes minuta برای اولین بار از فلور ایران و فلورا ایرانیکا گزارش می شوند. دو جنس اخیر برای فلورا ایرانیکا نیز جدید می باشند. تمامی گونه ها از زیستگاههای مختلف پارک ملی بوجاق در شمال ایران گزارش می شوند. یادداشتهای تاگزونومیک و نقشه پراکنش برای گونه ها فراهم شده است.

گونه Artemisia sieberi Besser در مناطق وسیعی از استپهای ایران گسترش دارد. تا کنون نظریات مختلفی در مورد نام Artemisia استپهای ایران بیان شده است. برخی از محققین عقیده دارند که نمونه های موجود در ایرانA. sieberi می باشند و برخی نیز بر این باورند که این نمونه ها A. herba-alba هستند. مطالعات فیتوشیمیایی 34 جمعیت این گونه از ایران و نمونه های Artemisia herba-alba از اسپانیا و A. sieberi از فلسطین تایید نمود که نام A. sieberi صحیح می باشد.

در این تحقیق سطح زیرین برگ در 28 گونه از جنس Bromus از نظر صفات ریزساختاری در دو ناحیه رگبرگی و بین رگبرگی مورد مطالعه قرار می گیرند. نتایج نشان داد که ناحیه رگبرگی از سلولهای بلند و کوتاه و در صورت وجود از کرک و خار تشکیل می شود و ناحیه بین رگبرگی شامل سلولهای بلند، روزنه ها و کرک است، که در همه گونه ها عمومیت دارد. ولی از نظر نوع کرک و تراکم آنها تفاوتهایی وجود دارد که می تواند دارای ارزش تاکسونومیکی باشد و در جدا سازی گونه ها حتی گونه های نزدیک مورد استفاده قرار گیرد.

برش های عرضی 24 گونه از جنس Astragalus متعلق به بخش Incani برای مقایسه صفات تشریحی مبتنی بر فیلوژنی مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: تعداد لایه های سلول پارانشیمی در مغز، تعداد دستجات آوندی، طول محور شکمی، طول محور پشتی- شکمی، قطر دسته آوندی شکمی جانبی و قطر دسته آوندی پشتی- میانی. به علاوه جهت گیری تکاملی (قطبیت صفات) در ساختارهای تشریحی مورد بررسی قرار گرفت. این مطالعه نشان می دهد که صفات تشریحی در تعیین محدوده بخش مناسب نیستند، اما در تمایز تاکسونومیکی در سطح گونه مناسب بوده و می توانند در محدود نمودن گروههای طبیعی کوچک بکار روند. به علاوه در تشخیص برخی پیچیدگی های تاکسونومیکی در این بخش مفید می باشند.

در این چک لیست 62 گونه از جلبکهای دریایی سبز متعلق به آبهای خلیج فارس و خلیج عمان در نوار ساحلی ایران ارایه می گردد که خلاصه ای است از مجموع 9 گزارش علمی منتشر شده در مورد جلبکهای خلیج فارس و نواحی ایرانی خلیج عمان که در طی 159 سال گذشته منتشر شده اند. نام صحیح گونه ها در سایت www.algaebase.org که بوسیله جلبک شناس معروف مک گیوری طراحی گردیده است کنترل شده است. در این چک لیست تعداد گونه های جلبکهای سبز سواحل ایرانی خلیج فارس که در چک لیست قبلی منتشر شده از منطقه 23 گونه بوده و تعداد جلبکهای سبز کل منطقه خلیج فارس که 42 گونه لیست گردیده بود به 62 مورد افزایش می یابد. 4 گونه از لیست حاضر با اسامی علمی Caulerpa brachypus و Caulerpa scalpellformis و Halimeda discoidea و Codium fragile به عنوان گونه های رکورد برای سواحل ایران گزارش می گردند.

طی بررسی فلوریستیک خزگیان ارتفاعات شمال تهران، ریخت شناسی هاگ در 15 گونه از خزه های منطقه متعلق به خانواده های Amblystegiaceae، Brachytheciaceae، Encalyptaceae، Funariaceae، Grimmiaceae، Mniaceae، Orthotrichaceae و Pottiaceae با میکروسکوپ نوری و الکترونی نگاره مورد مطالعه قرار گرفتند. شکل هاگ در کلیه گونه های مورد مطالعه گرد بود و اندازه آنها از 7.50 (±0.06) × 8.07 (±0.06) میکرومتر در Schistidium flaccidum تا 35.84 (±3.67) × 37.51 (±4.55) در Encalypta intermedia متغیر است. در سطح اگزین هیچ یک از گونه ها شیار و یا منفذ مشاهده نشد. بر اساس آراستار سطح اگزین، هاگ ها به شش نوع تقسیم می شوند: انواع زگیلی (verrucate)، جوانه ای-سمباده ای (scabrate-gemmate)، جوانه ای (gemmate)، چوگانی (pilate)، چوگانی شبکه ای ((retipilate و چین خورده ای (rugulate). گونه های مطالعه شده به دو نوع رویشگاه صخره زی و خاکزی تعلق دارند. اهمیت تاکسونومیکی و بوم شناختی ریخت شناسی هاگ گونه ها مورد بحث قرار گرفت.