مجله گیاه شناسی ایران (The Iranian Journal of Botany)
سال:1391 | دوره:18 | شماره:2 (پیاپی 36) |تعداد مقالات:26

پراکنش جغرافیایی تیره باقلائیان (به جزء جنس گون) تجزیه و تحلیل گردیده تا با داشتن چشم اندازی از الگوی پراکنش این خانواده بتوانیم تصمیمات حفاظتی بهتری داشته باشیم. به این منظور از 10498 گزارش ثبت شده ژئورفرنس شده از ایران استفاده گردید. با استفاده از نرم افزار DIVA-GIS و ArcView و خانه های1o×1o عرض/طول جغرافیایی، غنای گونه ای، گونه های انحصاری، weighted endemism،corrected weighted endemism  بر روی نقشه آورده شد. ایران به 196 خانه تقسیم گردید که از این تعداد 173 خانه حداقل یک گزارش ثبت شده دارند. بالاترین تعداد گونه های انحصاری در خانه ای در استان تهران مشاهده شده است که همچنین بالاترین میزان غنای گونه ای و weighted endemism را دارد. بالاترین میزان corrected weighted endemism در خانه ای در شمال شرق ایران مشاهده شده است. گونه هایی که پراکندگی آنها محدود به یک خانه می باشد در شمال، شمال غرب و در امتداد رشته کوه زاگرس پراکنده هستند. در این مطالعه هفت ناحیه با اهمیت حفاظتی شناسایی شدند که می توان آنها را با مناطق حفاظتی کنونی مقایسه کرد. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

فلور جلبکی از 5 ایستگاه از شالیزارهای مورد مطالعه در مهر ماه 1386 تا مرداد 1387 مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه 7 گونه مورفولوژیک از جلبکهای هتروسیست دار برای ایران گزارش می گردد. این تاکسون ها Nostoc verrucosum Voucher ex Born. et Flah, N. comminutum Kutzing, N. hatei Dixit, Anabaena mendotae Trelease, A. aphanizomenoides Fortit, Trichormus anomalus (F. E. Fritsch) Komarek & Anagnostidis, T. fertilisimus (C. B. Rao) Komarek & Anagnostidis به عنوان 7 گونه جدید از شالیزارهای ایران گزارش می گردند. ویژگیهای آرایه شناسی این گونه ها و اطلاعات پیرامون پراکنش اکولوژیکی آنها نیز ارائه می گردد. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

تمایز گونه ها در خانواده کاراسه عموما بر پایه صفات ریخت شناسی است، ولی این صفات تحت تاثیر خصوصیات محیطی قرار می گیرند. جنس کارا شامل تعداد زیادی گونه می باشد که تغییر پذیری مورفولوژیکی زیادی را از خود به نمایش می گذارند. تکنیک مولکولی رپید برای تعیین تنوع ژنتیکی در سه گونه از جنس کارا در ایران مورد استفاده قرار گرفت. در این مطالعه پنج پرایمر استفاده شدند. لوکوس های مختلفی برای 17 نمونه از گونه های Chara vulgaris،C. gymnophylla  و C. zeylanica شناسایی شد. مطالعه حاضر برای اولین بار استفاده از تکنیک مولکولی رپید را در تمایز این گونه ها در ایران شرح می دهد. به نظر می رسد این تکنیک برای تمایز گونه های این جنس مفید و موثر باشد. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

در این مطالعه، میکرو- مورفولوژی 8 گونه از جنس Stellaria و دو جنس از نزدیکترین خویشاوندانش، توسط میکروسکوپ الکترونی نگاره بررسی شدند. تنوع زیادی در میکرومورفولوژی پوشش دانه یافت شد و 4 الگوی سلولی متفاوت مشاهده شد. شکل سلول های پوششی به صورت چند ضلعی کشیده، چند ضلعی پهن، چند ضلعی درهم تنیده و چند ضلعی نامنظم تعیین شدند. تنوع در تزیینات سلول های پوششی به خوبی اندازه و شکل آنها می تواند صفات تشخیصی مفیدی را برای جدا کردن تاکسون ها در سطح گونه و جنس فراهم کند. دانه ها درMyosoton aquaticum  کلیوی شکل هستند و با سلول های چند ضلعی پهنی که سطح بیرونی آن ها محدب، دارای زگیل و حاشیه آنها V شکل می باشد، آراسته شده است. این الگوی سلولی، بسیار شبیه به دانه هایStellaria media  و S. pallida است. شکل دانه ها در Mesostemma kotschyanum مکعبی- کروی است و سطح دانه ها با سلول های چند ضلعی نامنظمی که حاشیه zip شکل و سطح چروکیده ای دارند، مرتب شده است. این وضعیت با اگزومورفولوژی دانه های Stellaria بسیار متفاوت است. داده های میکرو- موروفولوژی دانه پیشنهاد می کند که M. aquaticum متعلق به Stellaria است. اما این داده ها، جدایی M. kotschyanum از Stellaria را حمایت می کنند. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

طی بازنگری جنس علف هفت بند در ایران بر اساس اطلاعات موجود در منابع گیاهشناسی و نمونه های موجود در هرباریوم موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور (TARI) و جمع آوری نمونه های تازه، گونه های این جنس در سه جنسPolygonum ، Bistorta، Persicaria جای داده شده و 45 گونه پذیرفته شده از این جنس ها همراه با کلید شناسایی آنها و شرح کوتاهی از ویژگیهای گیاهشناختی و با اشاره به تعدادی از نمونه های مطالعه شده مربوط به هر یک از این گونه ها در این مقاله ارائه شده است. در ضمن یک گونه جدید از جنس علف هفت بند بنام Polygonum iranicum و یک گزارش تازه برای ایران بنام Persicaria salicifolia که از استان خوزستان جمع آوری گردیده نیز معرفی می شود. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

در این مطالعه، تعداد زیادی نمونه درختی از رویشگاه های مختلف و نمونه های هرباریومی مورد مطالعه قرار گرفت. مشکلات تاکسونومیک فراوانی در رابطه با شناسایی گونه های جنس نمدار در ایران وجود دارد، نتایج مطالعات تعدادی از گیاه شناسان بر روی این جنس، تنها نمایانگر حضور گونه Tilia platyphyllos و در مطالعات برخی گونه Tilia dasystyla و در تعدادی هم گونه Tilia rubra در ایران است. در واقع نتایج مطالعات اکثر این گیاه شناسان، حاصل مطالعه بر روی تعدادی معدود نمونه هرباریومی و نمونه های زنده بود و نمی تواند منبع کاملی در خصوص قضاوت بر روی نمدارهای ایران باشد. نتایج مطالعه 6 ساله در این بررسی، نشان داد که گونه Tilia platyphyllos در ایران انتشار نداشته زیرا مشخصه مهم این گونه عدم وجود سیخک در نوک دندانه ها است که در نمونه های نمدار ایران به چشم نمی خورد. تعداد گونه های نمدار ایران در این مطالعه از 1 گونه به 6 گونه افزایش یافت و یک گونه هیبرید (Tilia xeuchlora) نیز شناسایی شد. تعدادی گونه شامل T. dasystyla, T. begonifolia, T. rubra و T. cordata  به عنوان اولین گزارش و گونه های Tilia sabetii و Tilia stellato-pillosa به عنوان گونه های جدید برای اولین بار نامگذاری و شرح داده می شوند. کلید شناسایی جدید، مشخصات گیاه شناسی، رویشگاهی و اکولوژی گونه ها به همراه شکل و نقشه انتشار آنها نیز ارائه شده است. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

طی نگارش فلور تیره های آبزی ایران و جمع آوری و شناسایی نمونه های گیاهی تالابها گونه Utricularia ochroleuca از ماندابی در استان مازندران برای ایران معرفی می شود. سه گونه دیگر از این جنس در ایران وجود دارد که طی بررسی های اخیر گونه U. Minor از دریاچه گهر در استان لرستان، U. vulgaris از دریاچه زریوار استان کردستان و گونه U. australis که البته در فلور ایرانیکا U. neglecta معرفی شده بود از استان گیلان جمع آوری شد. در این گزارش کلید شناسایی گونه های ایران و شرح گونه ها ارائه می شود. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

جنس Oxalis تنها جنس متعلق به خانواده Oxalidaceae در ایران است. رشینگر در فلور ایرانیکا تنها یک گونه ازاین جنس را برای ایران معرفی کرد. پس از آن و بر اساس مطالعات تکمیلی حضور دو گونه چند ساله O. articulata و O. corymbosa نیز در ایران گزارش شد. در بررسی تاکسونومیکی خانواده Oxalidaceae در ایران نمونه های مختلفی ازجنس Oxalis مورد مطالعه قرار گرفت. گونه Oxalis latifolia Kunth به عنوان گزارش جدیدی از شمال ایران به همراه کلید شناسایی جدید جنس Oxalis در ایران ارائه می گردد. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

بر مبنای بازبینی تاکسونومیک جنس Vulpia و منابع مربوط آن در ایران این جنس با پنج گونه و چهار زیرگونه در ایران به رسمیت شناخته می شود. نوآوری این مطالعه برای فلور ایران شامل موارد زیر است: معرفی یک تاکسون جدید:.V. unilateralis subsp. tomentosa  معرفی یک گزارش جدید برای ایران V. ciliata subsp. plumosa :و اصلاح نام گذاری V. ciliata Dumort. و پذیرش موقعیت تاکسونومیک اصلاح شده گونه Nrdurus maritimus (L.) Murb. به Vulpia unilateralis (L.) Stace برای فلور ایران. .اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است

سرده Phlomoides از نعنایان در فلور ایران مورد بازنگری آرایه شناختی قرار می گیرد. بر پایه آخرین مطالعات تبارشناختی، سرده Eremostachys باید در Phlomoides ادغام شود. اما در بین اغلب گیاهشناسان هنوز استفاده از نام Eremostachys رواج دارد. مطالعه حاضر یک بازنگری آرایه شناختی بر پایه تعریف جدید این سرده است و شامل اطلاعات به روز شده و اسامی صحیح برای تمام آرایه های آن در ایران می باشد. یک کلید شناسایی برای تمام گونه های Phlomoides پراکنده در ایران، اطلاعات مربوط به تیپ ها و فهرست آرایه های مترادف ارائه می گردد. بر اساس این تحقیق سرده Phlomoides در ایران دارای 17 گونه می باشد که 16 گونه از آن زمانی با نام Eremostachys شناخته می شدند، و 4 گونه از آن بومی ایران هستند. .اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است

Cerasus paradoxa به عنوان گونه جدید و انحصاری از استان لرستان، واقع در غرب ایران، توصیف و شرح داده شده است، که به C. microcarpa و C. yazdiana شباهت و به احتمال بسیار زیاد خویشاوندی دارد. ویژگی های ریخت شناسی به همراه توصیف کامل، وضعیت رده بندی و تصویر شماتیک گونه جدید ارائه شده است. .اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است

در بررسی نمونه ای جمع آوری شده از تنکابن، نمونه مذکور تحت Hierochloa odorata تعیین نام گردید که به عنوان اولین گزارش جنس برای ایران تلقی می گردد. شرح مورفولوژیکی، زیستگاه و پراکنش جغرافیایی گونه مذکور در ایران و دنیا ارایه شده است. .اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است

این مقاله به بازبینی تاکسونومیکی برخی از گونه های Bromus sect. Bromus بعد از انتشار فلورا ایرانیکا می پردازد. نمونه های هولوتیپ، ایزوتیپ و پاراتیپ گونه B. pseudobrachystachys با لکتوتیپB. brachystachys  مقایسه شد. گونه اول با سه ورقه هرباریومی دیگر از ایران و عراق معرفی شد که در گذشته تحت نام گونه دوم قلمداد می شد. وجود گونه هایB. racemosus ،B. arvensis   B. secalinus ودر ایران تایید شدند. نمونه هرباریومی گزارش شده از B. tigridis در ایران B. racemosus نام گذاری شد و با صفات ارائه شده (شامل بافت کاغذی و رگه های برجسته و موازی در پوشه ها و پوشینه های بالغ) برای این گونه تحت ورقه هرباریومی Sorger & Buchner 82-62-54 از ترکیه همخوانی ندارد لذا حضور این گونه در ایران تایید نمی گردد. علاوه بر این گونهB. macrocladus از این بخش برای اولین بار از کوه های روستای رازی (غرب خوی، شمال غربی ایران) گزارش می شود. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

در این مقاله مبدا و لکتوتیپ گونه ناشناخته Cousinia olivieri DC. تعیین شده است. با توجه به مشاهده شباهت های مورفولوژیک بین این گونه و گونه های جنوب ترکیه، و فقدان هر نوع نمونه هرباریومی مرتبط از ایران، چنین نتیجه گیری شد که نمونه های تیپ این اسم از ترکیه و نه از ایران جمع آوری شده است. در این مقاله هم چنین نام Cousinia cirsioides Boiss. & Balansa که گونه ای بومی جنوب ترکیه است به عنوان همنام این گونه کاهش یافته است. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

Medicgo biflora و Trigonella tenuis به عنوان دو گزارش جدید از تبار Trifolieae از ایران شرح داده می شوند. گونه M. biflora متعلق به بخش Lunatae و گونه T. tenuis متعلق به بخش Bucerates می باشد. گونه اول به گونهM. brachycarpa  و گونه دوم به گونه T. persica شباهت دارد. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

با استفاده از داده های حاصل از توالی های ITS ژنوم هسته ای و داده های ریخت شناسی، مطالعه فیلوژنتیکی گونه های بخش Onobrychoidei به همراه گونه هایی از بخش های نزدیک مرتبط با آن انجام پذیرفت. نتایج آنالیزهای Bayesian و بیشینه صرفه جویی نشان داد که صفات ریخت شناسی برای تمایزات سطح بخش مناسب هستند و در سطوح پائین تر کاربردی ندارند. در این مطالعه نشان داده شد که بخش Onobrychoidei یک بخش تک تبار نمی باشد. برخی اعضای این بخش بطور گسترده ای با اعضای بخش های مجاور آمیخته شده اند. در نتایج فیلوژنتیکی مولکولی نشان داده شد که گونه A.oligoflorus از بخش مطالعه شده در مجاورت اعضای بخش Erioceras قرار می گیرد، در حالی که در این نتایج تعلق گونه های بحث برانگیز A. goktschaicus و A. scapiger به بخش Onobrychoidei تائید گردید. همچنین با قرارگیری گونه A. huthianus (که قبلا از بخش Craccina گزارش شده بود) در میان گونه های این بخش به نظر می رسد که این گونه باید به بخش Onobrychoidei انتقال بیابد. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

میکرومورفولوژی هفده گونه متعلق به جنس قاصدک (تیره آفتابگردان) با استفاده از میکروسکوپ الکترونی مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه دوازده صفت کمی و کیفی از قبیل طول، عرض و رنگ فندقه، نوع و اندازه تزئینات بدنه فندقه، طول منقار، طول و رنگ پاپوس بررسی شد. آنالیز خوشه ای و آنالیز مولفه اصلی داده ها نشان داد که میکرومورفولوژی فندقه در تفکیک گونه ها از یکدیگر نقش مهمی داشته در حالیکه جداسازی در سطح بخشه را تایید نمی کند. نتایج نشان داد که شکل و تزئینات خارها در سطح فندقه نمی تواند برای جداسازی تاکسون ها در سطح گونه به اندازه سطح بخشه مفید باشد، در حالیکه اندازه تزئینات نشان داد که می تواند به عنوان ابزار مناسبی برای تفکیک گونه ها باشد. با اینحال به نظر می رسد که میکرومورفولوژی میوه شواهدی را برای تعیین حدود گونه ها و بخشه ها فراهم می کند، سپس نتایج با درخت های فیلوژنی بدست آمده از آنالیزهای ماکزیمم پارسیمونی و Bayesian ناحیه فاصله اندازه درونی هسته ای مقایسه شد. نتایج نشان داد که تاکسونومی جنس قاصدک با فیلوژنی آن سازگار نیست. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

ریزریخت شناسی فندقه 13 گونه از جنس Nepeta با استفاده از میکروسکوپ الکترونی اسکن مورد بررسی قرار گرفت و دو الگوی مشبک و مشبک نامشخص تشخیص داده شد که هر دو الگو از نوع صاف بودند. الگوی مشبک در هر دو منطقه کشمیر و لاداخ و الگوی مشبک نامشخص فقط در بیابانهای سرد منطقه لاداخ مشاهده گردیدند. فندقه های گونه Nepeta govaniana بزرگترین و فندقه های گونه N. raphanorhiza جزو کوچک ترین فندقه ها بودند. از بین 13 گونه مطالعه شده 11 گونه از الگوی مشبک و 2 گونه از الگوی مشبک نامشخص بودند و از طرف دیگر فندقه ها از نوع صاف و بدون تزیینات تشخیص داده شدند. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

در این مطالعه 9 تاکسون از جنس Papaver (sect. Meconidium) مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. تاکسون P. persicum subsp. persicum var. glabrum به عنوان یک واریته جدید معرفی می گردد. تاکسونهایP. armeniacum subsp. armeniacum × subsp. pilgerianum  و  P. persicum × P. armeniacum به عنوان دو رگه دو والدی معرفی می گردند. زیرگونهP. persicum subsp. microcarpum  برای اولین بار از غرب ایران گزارش می شود. مورفولوژی دانه گرده و بذر گونه های مورد مطالعه با استفاده از میکروسکپ نوری و الکترونی شرح داده شده و با یکدیگر مقایسه شدند. همچنین ویژگیهای تاکسونومیکی، رویشگاه، کلید شناسایی و پراکنش جغرافیایی گونه ها ارائه گردیده است. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

در این مطالعه دانه گرده 13 گونه از جنس Rosa متعلق به دو زیر جنس Rosa و Hulthemia و یک دورگه با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس شکل دانه گرده، در 11 تاکسون شکل Subprolate و به ندرت Prolate, Prolate- spheroidal مشاهده شد. دانه های گرده سه شیار منفذی و ساختار دریچه شامل ectocolpi 3 و endopores 3 است endopores .معمولا در بخش میانی ectocolpi قرار گرفته اند. مشابه جنس های دیگر این خانواده، تزئینات سطح دانه گرده شیاردار (striate) است که بر اساس صفاتی از جمله شیب، قطر و فاصله بین شیارها، تعداد و اندازه منافذ به 4 گروه اصلی و 4 زیر گروه تقسیم می شود. با این حال تزئینات نادر دیگری مثل gemmate نیز مشاهده شد. بر اساس بررسی های انجام شده مشخص شد که صفات گرده شناسی ابزار مفیدی برای جداسازی در سطح بخش و گونه در این جنس هستند. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

Fumaria از تیره شقایق مشتمل بر 8 گونه یکساله با کاربردهای دارویی واهمیت علف هرز در ایران است. تاکسونومی عددی 40 جمعیت از 6 گونه از این جنس در ایران با استفاده از 38 صفت کمی و کیفی ریختی مورد ارزیابی واقع شد. الگوی نواربندی پروتیئنهای ذخیره ای بذر با استفاده از الکتروفورز SDS- Page با پروتین ذخیره بذر گونه های شاتره در ایران شامل F. parviflora, F. vaillantii, F. asepala و F. indica بررسی شده است. نتایج نشان می دهند که علی رغم شباهتهای ریختی مشاهده شده در دو گونه هم بوم F. parviflora و F. vaillantii این دو گونه ارتباط نزدیکی را با یکدیگر از نظر پروفیلهای پروتیئن ذخیره بذر نشان نمی دهند. گونه F. vaillantii در پروتین ذخیره بذر بیشتر شبیه به گونه های F. asepala و F. indica است. وضعیت حد واسط مشاهده شده در گونه F. indica با اجداد پیشنهادی این گونه به صورت F. asepala و F. parviflora تطابق دارد. نتایج حاصل از الکتروفورز پروتئین ذخیره بذر با نتایج مطالعات ریخت شناسی مقایسه شده است. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.