مقدمه: ضایعات داخل استخوانی ایجاد شده در اثر بیماری های پریودنتال از نظر درمان از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. این گونه ضایعات نیز با روش های مختلفی از جمله استفاده از پیوند استخوان اتوژن یا آلوژن، رژنراسیون هدایت شده بافتی (GTR)، استفاده از پروتئین های ماتریکس مینایی (EMP) یا ترکیبی از این روش ها تحت درمان قرار می گیرند. اخیرا، روش کاربرد لیزر کم توان (Low-level lasertherapy (LLLT به عنوان یکی از روش های جدید بهبود ترمیم استخوان مورد مطالعه قرار گرفته است. گزارش شده است که تحریک بافتی ایجاد شده در نتیجه LLLT با بهبود شرایط ترمیم در مطالعات آزمایشگاهی و بالینی به ترمیم تسریع یافته ضایعات استخوانی منجر می شود. هدف از این مطالعه بررسی مقایسه ای کاربرد پیوند استخوانی اتوژن به تنهایی و به همراه LLLT در درمان ضایعات پریودنتال داخل استخوانی دو و سه دیواره در انسان می باشد.روش بررسی: چهارده بیمار مبتلا به پریودنتیت متوسط تا شدید دارای حداقل یک جفت ضایعه داخل استخوانی مشابه در ناحیه اینترپروگزیمال با عمق پروبینگ بیشتر یا مساوی 5 میلی متر و عمق ضایعه مساوی یا بیشتر از 3 میلی متر انتخاب شدند. در روند جراحی پس از پرتاب سکه به صورت اتفاقی در یک سمت از استخوان اتوژن به تنهایی و در سمت مقابل بعد از قرار دادن استخوان اتوژن و بستن زخم، تابش لیزر انجام شد. لیزر مورد استفاده در این مطالعه یک لیزر کم توان (gallium-aluminum-arsenide GaAlAs; LX2 Diode Lasers, Thor company, UK) با طول موج 830 نانومتر بود. تابش به صورت (continuous wave (CW با توان 40 میلی وات و جریان انرژی معادل 4 ژول بر سانتی متر مربع با دانسیته کلی انرژی 16 ژول بر سانتی متر مربع انجام شد. زمان تابش لیزر 60 ثانیه بود و لیزر درمانی در روزهای 3، 5 و 7 بعد از جراحی تکرار شد. سه ماه پس از جراحی نسبت به انجام جراحی reentry اقدام شد. متغیرهای مربوط به بافت سخت و نرم هم در حین جراحی اولیه و هم در جراحی reentry با استفاده از استنت توسط یک پریودنتیست که از نوع مداخله انجام شده آگاهی نداشت، اندازه گیری شد.یافته ها: کاربرد لیزر کم توان با پارامترهای ذکر شده به طور معنی داری باعث کاهش عمق پروبینگ (3.78±0.72 میلی متر در مقابل 2.39±1.02 میلی متر)، بهبود حد چسبندگی بالینی (3.42±0.93 میلی متر در مقابل 2.25±1.12 میلی متر)، کاهش فاصله عمیق ترین ناحیه ضایعه تا استنت (3.21±1.03 میلی متر در مقابل 1.44±0.20 میلی متر) و کاهش بیشتر عمق ضایعه (1.33±0.18 میلی متر در مقابل 2.50±0.91 میلی متر) نسبت به گروه کنترل شد. در حالی که بر روی فاصله مارجین لثه از استنت و موقعیت کرست استخوان نسبت به استنت تاثیر معنی داری نداشت.نتیجه گیری: بر اساس یافته های این مطالعه استفاده همزمان از لیزر کم توان با پارامترهای ذکر شده و استخوان اتوژن باعث بهبود پارامترهای کلینیکی عمق پروبینگ، حد چسبندگی بالینی و عمق ضایعه استخوانی در جراحی مجدد (بعد از سه ماه) نسبت به گروه کنترل (استفاده از استخوان اتوژن به تنهایی) شده است.