پژوهش در علوم کشاورزی (JOURNAL OF RESEARCH IN AGRICULTURAL SCIENCE)
سال:1385 | دوره:2 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

به منظور ارزیابی عملکرد دانه و اجزای عملکرد در کنجد، آزمایشی در قالب یک طرح آگمنت در مزرعه تحقیقاتی لورک واقع در شهرستان نجف آباد اصفهان بر روی 112 نمونه کنجد پیاده شد. صفات مورد مطالعه شامل: روز تا 50% گل دهی، روز تا برداشت، وزن صد دانه، ارتفاع بوته، تعداد کپسول در هر بوته، ارتفاع تا اولین گره میوه دهنده، تعداد گره ساقه اصلی و فرعی، وزن دانه در کپسول و عملکرد دانه در بوته بود. در کلیه ژنوتیپ ها، عملکرد دانه در بوته، همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد کپسول در بوته، ارتفاع بوته، تعداد گره ساقه اصلی و وزن دانه در کپسول داشت، ولی همبستگی آن در ژنوتیپ های تک شاخه با تعداد کپسول در بوته، وزن دانه در کپسول، وزن صد دانه، همبستگی مثبت و معنی دار و با ارتفاع تا اولین گره میوه دهنده منفی و معنی دار بود. همچنین در ژنوتیپ های چندشاخه عملکرد دانه در بوته، همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد کپسول در بوته، ارتفاع بوته، تعداد گره در ساقه های اصلی و فرعی و همبستگی منفی و معنی داری را با تعداد شاخه های اولیه نشان داد. نتایج تجزیه و تحلیل رگرسیون مرحله ای برای عملکرد دانه در ژنوتیپ های تک شاخه و چندشاخه نشان داد که تعداد کپسول در بوته مهمترین جزء عملکرد دانه در بوته است.

این تحقیق به منظور بررسی اثرات استفاده از پساب تصفیه شده شهری بر مهم ترین شاخص های فیزیولوژیکی موثر بر رشد گیاه ذرت (سینگل کراس 704) در سال زراعی 1382 در مزرعه آزمایشی تصفیه خانه جنوب اصفهان، به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 5 تیمار و 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی در این آزمایش شامل آبیاری با آب معمولی به صورت جوی پشته ای (T1)، آبیاری با پساب به صورت قطره ای سطحی (T2)، آبیاری با پساب به صورت قطره ای زیرسطحی در عمق 15 سانتی متری خاک (T3)، آبیاری با پساب به صورت قطره ای زیرسطحی در عمق 30 سانتی متری خاک (T4) و آبیاری با پساب به صورت جوی پشته ای (T5) بودند. نتایج نشان داد که تیمار آبیاری با پساب به صورت قطره ای در عمق 30 سانتی متری خاک (T4) به طور معنی داری حداکثر شاخص سطح برگ و وزن خشک کل بیشتری را نسبت به سایر تیمارها تولید نمود. در صورتی که تیمار کمترین حداکثر شاخص سطح برگ و وزن خشک کل را نسبت به تیمار های دیگر حاصل نمود. اما به دلیل راندمان بهره وری بالاتر سطح برگ محدود تیمار از نور و سایه اندازی کمتر برگ های بالایی آن بر روی برگ های پایینی، در مرحله به حداکثر رسیدن شاخص سطح برگ سرعت اسیمیلاسیون خالص بالایی داشت. تیمار از نظر حداکثر شاخص سطح برگ و وزن خشک کل پس از تیمار قرار داشت و اختلاف معنی داری بین تیمارهای و از این نظر مشاهده نشد. بنابراین تیمار به دلیل نزدیکی منبع آب و مواد غذایی به منطقه ریشه و ایجاد پیاز رطوبتی مناسب تا عمق 60 سانتی متری خاک در مقایسه با سایر تیمارها توانست به طور موثرتری آب و مواد غذایی را جذب نماید و شاخص سطح برگ بیشتری را تولید کند و با فتوسنتز بیشتری که انجام داد ماده خشک کل بیشتری را نسبت به سایر تیمارها تولید نمود و از بیشترین سرعت رشد محصول برخوردار بود. بر اساس نتایج این مطالعه آبیاری با پساب در مقایسه با آب معمولی تاثیر ویژه ای بر تولید سطح برگ، وزن خشک کل و سرعت رشد محصول داشته است و آبیاری با پساب در عمق 30 سانتی متری خاک در شرایط مشابه با مطالعه حاضر مناسب می باشد.

امروزه استفاده از سامانه های سنجش از دور جزء لاینفک مطالعات زیست محیطی و از اسناد معتبر در بررسی های اقتصاد محیط زیست، توسعه سامانه های دقیق تر مسایل شهری و تغییرات کاربری اراضی در این عرصه و پایش مداوم آن محسوب می شود. تحقیق حاضر با استفاده از تکنیک های سنجش از دور به بررسی روند تغییرات پوشش گیاهی در سال های 1990 و 1999 پرداخته و تاثیر خشکسالی بر تغییرات پوشش گیاهی محدوده ای انتخابی از شهر اصفهان را مورد مقایسه قرار داده است. در این تحقیق داده های ماهواره Landsat7 (ETM+)  پس از انجام تصحیحات هندسی و رادیومتریک با روش های مختلف پردازش داده ها به منظور آشکار سازی پوشش گیاهی، آنالیز گردید. بهترین روش، برای هر یک از زمان های مورد بررسی، بر اساس تحلیل همبستگی بین تعدادی از شاخص های سنجش از دور، بارزسازی پوشش گیاهی و داده های برداشت شده از دنیای واقعی در نقاط نمونه برداری، انتخاب شد. نتایج حاصله کارآیی شاخص TVI برای داده های سال 1990 و شاخص RVI برای داده های سال 1999 همبستگی بهتر و مناسب تری را با پوشش گیاهی در نقاط نمونه برداری نشان داد. شاخص های انتخاب شده در این تحقیق افزایش نسبی سطح مناطق با درصد تاج پوشش کمتر (از 32% به 53%) و کاهش سطح کلاس های با درصد تاج پوشش بالا (23% به 11%) را به وضوح نشان داد. بررسی تغییرات پوشش سبز شهر اصفهان به خوبی تاثیر خشکسالی و تغییر کاربری های شهری را در دوره مورد بررسی نشان داد.

این مطالعه به منظور بررسی اثر زیرشکنی خاک بر برخی از خصوصیات فیزیکی خاک و عملکرد آفتابگردان روغنی در تابستان 1381 در دشت مهیار اصفهان واقع در 30 کیلومتری جنوب اصفهان انجام شد. طرح به صورت بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بود که تیمارهای آزمایش شامل 1- شخم با گاو آهن برگرداندار تا عمق 25-20 سانتی متر و کشت در کف کرت (T1) 2- شخم با گاو آهن برگرداندار تا عمق 25-20 سانتی متر و کشت بر روی پشته3 (T2) - زیرشکنی به وسیله ساب سویلر تا عمق 45-40 سانتی متر و شخم با گاو آهن برگرداندار تا عمق 25-20 سانتی متر و کشت در کف کرت (T3) انتخاب گردید. در تیمار T3 به منظور زیرشکنی خاک تا عمق 45-40 سانتی متری، ابتدا خاک توسط ساب سویلر تا عمق 45-40 سانتی متر زیرشکنی شده و سپس توسط گاوآهن تا عمق 25 سانتی متری برگردانده شد. صفات جرم مخصوص ظاهری خاک، مقاومت به نفوذ خاک، سرعت نفوذ آب به خاک، درصد روغن، وزن خشک بوته، طول ریشه و عملکرد دانه اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که جرم مخصوص ظاهری در زمین شخم خورده تا عمق 45-40 سانتی متر نسبت به عمق 25-20 سانتی متری تفاوت معنی داری نداشت. همچنین سرعت نفوذ آب در خاک در حالت استفاده یا عدم استفاده از ساب سویلر تفاوت معنی داری نداشت در حالی که مقدار مقاومت به نفوذ در شخم 45-40 سانتی متر کمتر از شخم 25-20 سانتی متر بوده است. در اندازه گیری خصوصیات گیاهی، بین سه روش خاک ورزی در مقادیر وزن خشک بوته، طول ریشه و عملکرد دانه اختلاف معنی داری مشاهده نگردید، اما درصد روغن آفتابگردان در حالت جوی و پشته در سطح آماری پنج درصد کمتر از دو روش دیگر بود. با توجه به هزینه بالای زیرین شکنی، استفاده از آن توصیه نمی شود.

به منظور بررسی تاثیر تراکم های مختلف بوته روی خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی چهار رقم گندم دوروم (Triticum turgidum var.durum) تحت شرایط دیم، آزمایشی در سال زراعی 78-1377 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله استان ایلام پیاده شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار بود. فاکتور ها شامل رقم در چهار سطح (قلاوندی، سیمره، آکونچی و چن آلتار) و تراکم بوته در چهارسطح (300، 350، 400 و 450 بوته در متر مربع) بود. بدین منظور تاثیر تراکم و رقم روی خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی نظیر: طول ساقه، طول سنبله، قطر میانگره برگ پرچم، طول میانگره برگ پرچم، شاخص سطح برگ، سطح برگ پرچم، تجمع ماده خشک، روند پنجه زنی، عملکرد و اجزای عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که اثر رقم و تراکم روی عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت معنی دار نشد. در بین ارقام اختلاف معنی داری در ارتباط با اجزای عملکرد، طول ساقه و طول میانگره برگ پرچم وجود داشت. نتایج آزمایش نشان داد که تاثیر تراکم بوته روی اجزای عملکرد، طول خوشه و قطر میانگره برگ پرچم معنی دار شد. ولی اثر متقابل فقط روی وزن هزار دانه معنی دار شد. رقم قلاوندی در تراکم 300 بوته در متر مربع با 2/38 گرم و رقم آکونچی در تراکم 450 بوته در متر مربع با 7/27 گرم به ترتیب بالاترین و پایین ترین وزن هزار دانه را به خود اختصاص دادند. با توجه به مقایسه میانگین ها به روش دانکن، بالاترین عملکرد دانه در رقم چن آلتار با 1317 کیلو گرم در هکتار و تراکم 350 بوته در متر مربع با 1347 کیلو گرم در هکتار، بدست آمد.

ذرت گیاهی از خانواده غلات می باشد. غلات واکنش خوبی به کود ازت از خود نشان می دهند، البته زمان مناسب مصرف کود و روش صحیح استفاده از کود، برای عملکرد ضروری است. در خرداد ماه سال 1383 در مزرعه آزمایشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا طرح پژوهشی به منظور تعیین بهترین زمان و روش مصرف کود نیتروژن در زراعت ذرت انجام گرفت. در این آزمایش از 3 روش محلول پاشی، نواری و محلول در آب آبیاری و در 3 زمان مختلف 1، 5/1 و 2 ماه پس از کشت در 3 تکرار در آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام و مشخص شد که کوددهی در مراحل اولیه رشد یعنی حدود 25 تا 75 روز اول رشد تاثیر بسزایی دارد. در آزمایش های قبل نیز مشابه این نتایج دیده شده بود و بیشترین تاثیر عناصر .N.P.K در این مرحله یعنی در مرحله 1 تا 2 ماه پس از کاشت می باشد. همچنین مشخص شد که بیشترین تاثیر کوددهی در مرحله سوم یعنی 2ماه پس از کاشت وجود دارد و روش محلول پاشی راندمان مصرف بالاتری دارد.

مناطق خشک، چون بیشتر نواحی ایران که دارای بارندگی کم و تبخیر زیاد می باشند، تجمع املاح در سطح خاک، امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. بنابراین اعمال یک روش عملی جهت برآورد آب موردنیاز به منظور اصلاح خاک برای کشاورزی امری ضروری است. هدف از این تحقیق، رسم منحنی های شوری و سدیم زدایی در 2 منطقه واقع در جنوب شرق استان خوزستان و اثر ماده اصلاح کننده سدیم بر شستشوی املاح و سدیم می باشد. همچنین ارایه فرمول تجربی مناسب جهت استفاده در برآورد آب موردنیاز برای اصلاح مناطق مورد نظر از دیگر اهداف طرح بوده است. آزمایش در دو منطقه 1 و 2 با چهار تیمار شامل، تیمار اول 25 سانتی متر، تیمار دوم 50 سانتی متر، تیمار سوم 75 سانتی متر و تیمار چهارم 100 سانتی متر آب و سه تکرار تا عمق 100 سانتی متر در کرت های 1×1 متر انجام گرفت. در منطقه 2 علاوه بر آب آبشویی از اسید سولفوریک به مقدار 5 تن در هکتار به عنوان ماده اصلاح کننده استفاده شد. با استفاده از داده های اولیه و نهایی شوری و سدیم در مقایسه با عمق خالص آب آبیاری به عمق خاک، یازده مدل تجربی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان می داد که در منطقه 1، مدل تجربی معکوس برای هدایت الکتریکی و سدیم به ترتیب با ضریب همبستگی 85% و 83% به عنوان بهترین مدل بدست آمد. در منطقه 2 بدون اضافه کردن اسید، مدل درجه سوم به عنوان مدل آبشویی هدایت الکتریکی و سدیم به ترتیب با ضرایب همبستگی 94% و 80% مناسب است. برای منطقه دوم همراه با اضافه کردن اسید در مورد هدایت الکتریکی مدل های نمایی، رشد، لجستیک، مرکب و معکوس با ضریب همبستگی 76% و برای درصد سدیم تبادلی مدل درجه سوم با ضریب همبستگی 88% بدست آمد.