آفات و بیماریهای گیاهی
سال:1391 | دوره:80 | شماره:2 (پیاپی 95) |تعداد مقالات:17

فعالیت پروتئولیتیک و آمیلولیتیک و واکنش تغذیه ای لارو سن پنجم Helicoverpa armigera روی هیبریدهای مختلف ذرت DC370)، SC704، SC700،SC500 و (SC260 در قالب غذای مصنوعی تحت شرایط کنترل شده (دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی) بررسی شد. بیشترین فعالیت پروتئولیتیک کل در لاروهای پرورش یافته روی (7.954±0.543 Umg-1) DC370 و (7.965±0.171 Umg-1) SC500بود ولی کمترین فعالیت آنزیمی در لاروهای تغذیه شده با (5.878±0.160 Umg-1) SC704 بود. بیشترین فعالیت آمیلولیتیک نیز روی (0.055±0.001mU Umg-1) DC370 و (0.047±0.007mU Umg-1) SC500 و کمترین فعالیت آنزیمی روی (0.012±0.001 mU Umg-1) SC704 بود. وزن لارو سن پنجم H. armigera اختلاف معنی داری روی هیبریدهای مختلف داشت به طوری که روی هیبرید (45.77±6.16) SC704 میلی گرم) بیشترین و روی هیبرید (18.14±1.61) DC370 میلی گرم) کمترین وزن را داشت. بیشترین و کمترین وزن غذای مصرفی به ترتیب روی (219.56±11.4) SC500 میلی گرم بر لارو) و (155.05±10.3) DC370 میلی گرم بر لارو) بود. وزن فضولات H. armigera روی (50.74±8.2) SC704 میلی گرم بر لارو) بیشترین و روی (27.51±10.3) SC500 میلی گرم بر لارو) کمترین مقدار بود. بر اساس یافته های حاصل از این پژوهش، هیبرید DC370 میزبان نامناسبی برای تغذیه لارو سن پنجم H. armigera است. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

در این مطالعه، شاخص های تغذیه ای لاروهای کرم غوزه پنبه Helicoverpa armigera روی پنج میزبان گیاهی شامل لوبیا چشم بلبلی، نخود، سویا، لوبیا سفید و ذرت در دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی تعیین شد. کمترین میزان نرخ مصرف نسبی (RCR) لاروهای سن سوم روی لوبیا چشم بلبلی 0.512±3.21 بود. بالاترین میزان کارایی تبدیل غذای خورده شده (ECI) و نرخ رشد نسبی (RGR) روی میزبان چشم بلبلی به ترتیب 0.004±6.8 و 0.007±0.243 به دست آمد. کمترین میزان کارایی تبدیل غذای خورده شده (ECI) و کارایی تبدیل غذای هضم شده (ECD) (به ترتیب 0.002±2.4 و 0.005±6.9) از لاروهای سن چهارم روی ذرت مشاهده شد. بالاترین ECI و ECD لاروهای سن پنجم (به ترتیب 0.010±23.2 و0.10 ±84.5) و ششم (به ترتیب 0.017±26.7 و 0.011±40.5). روی لوبیا چشم بلبلی به دست آمد. میزان شاخص تقریبی هضم شوندگی (AD) مجموع سنین لاروی (از لارو سن سوم تا سن ششم) روی میزبان های گیاهی مختلف از 0.024±28.9 تا0.015 ±55 در نوسان بود که کمترین میزان آن روی ذرت و بیشترین میزان آن روی لوبیا چشم بلبلی بود. لاروهایی که از لوبیا چشم بلبلی تغذیه کرده بودند بالاترین مقدار ECI،ECD و RGR را نشان دادند. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

در این تحقیق جنس Orthocentrus Gravenhorst, 1829 (Hymenoptera: Ichneumonidae, Orthocentrinae) در استان های گیلان و تهران مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع 154 نمونه از زنبورهای این جنس توسط تله مالیز در سال 1389 جمع آوری شد. جنس Orthocentrus و هفت گونه و یک زیرگونه مربوط به این جنس شامل O. asper (Gravenhorst, 1829)، O. castellanus Ceballos, 1963، O. hirsutor Aubert, 1969، O. protervus Holmgren, 1858، O. sannio Holmgren, 1858، O. strigatus Holmgren, 1858، O. winnertzii Forster, 1850 و O. winnertzii planator Aubert, 1978 جمع آوری و شناسایی شد که همگی برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. فراوانی فصلی، دوره ظهور حشرات کامل، انتشار گونه ها و تغییرات فون گونه های جنس Orthocentrus بر اساس تغییرات ارتفاع در دامنه های شمالی و جنوبی البرز ارائه شده است. کلید شناسایی گونه های جنس Orthocentrus جمع آوری شده از استان های گیلان و تهران برای نرها و ماده ها به تفکیک ارائه شده است. اصل مقاله به صورت متن کامل انگلیسی، در بخش انگلیسی قابل رویت است.

آگاهی از تنوع جمعیت های گل جالیز در واکنش به علف کش ها می تواند کمک بزرگی در راستای بهبود مدیریت آن ها باشد. پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل طی سال های 1389 و 1390 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. عامل اول 12 جمعیت گل جالیز مناطق مختلف کشور و عامل دوم سه بار پاشش علف کش گلایفوزیت (41%EC) به مقدار 21 و 41 میلی لیتر ماده موثره در هکتار، علف کش سولفوسولفورون27 (75%WG)  و 50 گرم ماده موثره در هکتار و همچنین محلول پاشی بوته های گوجه فرنگی با غلظت های 15، 20 و 30 پی پی ام ماده موثره بنزوتیادیازول، 30، 40 و 50 روز پس از نشا و قرارگیری بذور آن به مدت 36 ساعت در 15، 20 و 30 پی پی ام بنزوتیادیازول، شاهد با و بدون گل جالیز بودند. درصد کاهش تراکم، وزن خشک گل جالیز نسبت به شاهد آلوده و درصد افت عملکرد گوجه فرنگی نسبت به شاهد بدون آلودگی، محاسبه شد. بهترین تیمار برای کنترل گل جالیز به جز جمعیت ارومیه، تیمار سولفوسولفورون 50 گرم ماده موثره در هکتار با سه بار پاشش بود و فقط جمعیت گل جالیز بهشهر را کاملا کنترل کرد. جمعیت ارومیه با گلایفوزیت 41 میلی لیتر در هکتار بهتر کنترل شد. بنزوتیادیازول بجز تیمار سه بار محلول پاشی با غلظت 30 پی پی ام ماده موثره، کارایی مناسبی در کنترل گل جالیز نداشت.

به منظور تعیین پراکنش ویروس ایکس سیب زمینی طی سال های 1389 و 1390، از مناطق کشت اصلی سیب زمینی در استان همدان شامل بهار، رزن و کبودرآهنگ بازدید و مجموعا 456 نمونه برگی (تعداد 132 و 324 نمونه به ترتیب علائم دار و تصادفی) از 9 مزرعه جمع آوری شد. نتایج آزمون الایزا نشان دهنده آلودگی 42 نمونه تصادفی با ویروس ایکس سیب زمینی بود. میزان وقوع آلودگی به این ویروس به ترتیب کاهش در مناطق بهار (18.3%)، رزن (12.5%) و کبودرآهنگ (9.2%) تعیین گردید. جهت بررسی خصوصیات مولکولی، ناحیه ژن پروتئین پوششی دو جدایه ایرانی IRN-HB1 و IRN-HK2 بترتیب از مناطق بهار و کبودرآهنگ بطول حدود 750 جفت باز با استفاده از آغازگرهای اختصاصی تکثیر و توالی نوکلئوتیدی این قطعات تعیین گردید. آنالیز تبارزایی نشان داد که دو جدایه ایرانی مورد مطالعه در گروه اروپا-آسیا (Eurasia) قرار می گیرند و با جدایه PVX نخود فرنگی خویشاوندی نزدیکی داشتند. طول ژن پروتئین پوششی دو جدایه مورد بررسی 714 نوکلئوتید بود که منجر به تولید یک پروتئین فرضی با 237 آمینواسید می گردد. میزان همولوژی توالی نوکلئوتیدی ژن پروتئین پوششی بین 78.7 درصد با جدایه هلندی (رس شمار (X88785 از گروه شماره دو تا 99.2 درصد با جدایه ایرانی (رس شمار (FJ461343 و برای دو جدایه ایرانی 100 درصد تعیین گردید. هر چند که جدایه های ایرانی مورد مطالعه در این بررسی در گروه اروپا-آسیا قرار گرفتند ولی هنوز مشخص نیست که آنها جدایه های غالب این ویروس در ایران باشند. این اولین گزارش از آنالیز تبارزایی جدایه های سیب زمینی PVX از ایران واقع در منطقه mid-Eurasia می باشد.

در سال های 1386 تا 1389 از مناطق عمده کشت چغندرقند در مراحل مختلف رشد محصول نمونه برداری شد. از مجموع 71 نمونه بیمار، 23 جدایه P. aphanidermatum خالص سازی و شناسائی گردید. بررسی تنوع بیماریزائی در مراحل بذر، گیاهچه و گیاه بالغ، نشان داد که جدایه های P. aphanidermatum از نظر بیماریزائی اختلاف معنی داری با یکدیگر دارند. جدایه های مورد بررسی در سه گروه بیماریزای قوی، متوسط و ضعیف گروه بندی شدند. در هر سه مرحله از آزمون بیماریزائی جدایه 8Pاز استان آذربایجان غربی، بیماریزاترین جدایه در بین جدایه های مورد بررسی بود. همچنین از واکنش زنجیره ای پلی مراز جهت تائید شناسائی جدایه هایP. aphanidermatum استفاده شد. نتایج نشان داد که در جدایه های P. aphanidermatum آغازگر OPA-15ایجاد یک قطعه تقریبی 2000 جفت بازی (bp) و آغازگر OPB-08 ایجاد دو قطعه تقریبی 1000 و 1850 جفت بازی (bp) نمود. این سه قطعه در تمام جدایه های P. aphanidermatum مورد بررسی، تکثیر شد. الگوی بدست آمده در جدایه های P. aphanidermatum با هیچکدام از جدایه های P. ultimum، P. oligandrum، P. deliense،Phytophthora drechsleri ،Fusarium solani   Rhizoctonia solani وشباهت نداشت. به این ترتیب می توان از دو آغازگر OPA-15 و OPB-08 در شناسایی جدایه هایP. aphanidermatum  از گونه های دیگر پی تیوم و سایر قارچ های مسبب پوسیدگی ریشه چغندرقند استفاده نمود.

مدیریت علف هرز یولاف وحشی زمستانه در مزارع گندم با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و اطلاعات مربوط به فنولوژی تطبیقی، بر اساس درجه- روز رشد تجمعی مربوط به هر مرحله از رشد، آزمایشی در 4 منطقه از کشور شامل زنجان، کرج، ورامین و آمل در دو سال زراعی 86 - 1385و 87-1386 مورد ارزیابی قرار گرفت. نقشه های مدیریتی علف های هرز با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی برای استان مازندران تهیه شد. با وجود اختلافات زیادی که از لحاظ تقویم زمانی در فنولوژی تطبیقی یولاف وحشی زمستانه با گندم در سال ها و مناطق مختلف وجود داشت، اما از نظر نیاز حرارتی لازم برای رسیدن به مراحل رشدی مشابه، اختلافات فاحشی دیده نشد. زمان شروع و خاتمه کنترل شیمیایی یولاف وحشی زمستانه بصورت پس رویشی در مزارع گندم در اقلیم های مختلف به ترتیب 400 و 1000 درجه- روز رشد (دمای پایه صفر درجه سانتی گراد) در دوره رشدی گندم توصیه می گردد. با استفاده از نقشه های مدیریتی که در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه شده اند می توان زمان های مناسب شروع مدیریت شیمیایی (پس رویشی)، خاتمه مدیریت شیمیایی (پس رویشی)، مدیریت پیش رویشی یولاف وحشی زمستانه و مصرف کود نیتروژن را جهت کاهش رقابت یولاف وحشی زمستانه با گندم در مناطق مختلف اقلیمی (استان مازندران) پیش بینی و مدیریت نمود.

ویروس پسوروز مرکبات (CPV)، عامل یکی از بیماری های خسارت زای مرکبات در جهان است. در سال های اخیر عارضه ای روی درختان تامسون ناول با پایه های نارنج یا سیترنج در شرق استان مازندران مشاهده گردیده که باعث ایجاد علائمی از قبیل نقوش یا لکه های حلقوی روی میوه بالغ، به خصوص در اطراف گلگاه، و لکه های زرد رنگ گسترده و حلقوی بر روی برگ های مسن می گردد. درختان مبتلا دچار ریزش شدید میوه از زمان رنگ اندازی می گردند. به منظور بررسی عامل بیماری فوق نمونه برداری از سرشاخه های بهاره درختان مبتلا صورت پذیرفت. بررسی های سرولوژیک اولیه با انجام الایزای غیر مستقیم و با استفاده از پادتن تک همسانه MA-13C5، موید حضور ویروس پسوروز مرکبات در نمونه های آلوده بود. واکنش زنجیره ای پلیمراز معکوس (RT-PCR) با چهار جفت آغازگر اختصاصی مرتبط با جدایه هایICRSV ، CRSV-4،CPV-RNA2  و CPV-CPG روی برگ های جمع آوری شده از سی اصله درخت پرتقال تامسون ناول صورت گرفت. نمونه های مورد بررسی فقط با آغازگر اختصاصی مرتبط با جدایه ویروس لکه حلقوی (CRSV-4) واکنش داده و یک قطعه اختصاصی 218bp تکثیر شد. طول قطعه به دست آمده با قطعه ای که از جدایه های لکه حلقوی ویروس پسوروز مرکبات در سایر مناطق جهان به دست آمده، مشابه بود. هفت جدایه انتخاب شده برای نموده سازی، بر اساس علائم ایجاد شده روی گیا هان محک به دو گروه بیولوژیکی تفکیک شدند. با توجه به نتایج به دست آمده و تشابه علائم ایجاد شده توسط جدایه های مورد مطالعه با سایر جدایه های لکه حلقوی ویروس پسوروز مرکبات گزارش شده از کشورهای مختلف، این جدایه ها را می توان در گروه بدون علائم تنه تیپ B ویروس پسوروز مرکبات جای داد.

عارضه آفتاب سوختگی و ترکیدگی میوه انار، یکی از عوامل مهم خسارتزای انار در ایران و سایر کشورهای تولید کننده آن است. این عارضه موجب کاهش کمی و کیفی انار می گردد. در سال 1389، تاثیر ماده طبیعی کائولین فرآوری شده (سپیدان (WP® به صورت محلول پاشی، در دو منطقه ساوه و گرمسار بر روی ارقام ملس و گلوباریک، در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی بررسی شد. این محلول چهار مرتبه به فواصل 4 تا 5 هفته، در دو غلظت 3 و 5 درصد، در فاصله زمانی خرداد تا شهریور ماه روی درختان پاشیده شد. در زمان برداشت میزان شاخص آفتاب سوختگی و ترکیدگی در میوه ها بررسی گردید. میانگین شاخص آفتاب سوختگی میوه های انار در تیمارهای شاهد و محلول پاشی شده با کائولین پنج درصد، به ترتیب، 4.15 و 1.77 بدست آمد. در این به ترتیب، حدود 44.7 و 4.2 درصد میوه ها دارای آفتاب سوختگی شدید شدند. نتایج بیانگر کاهش ترکیدگی میوه به میزان 64 درصد و افزایش میانگین وزن میوه ها به میزان 9 درصد نسبت به شاهد بود. نتایج بررسی میزان کلروفیل برگ و فتوسنتز در درختان شاهد و محلول پاشی شده با کائولین فاقد اختلاف معنی دار بود که نشان دهنده عدم تاثیر سوء کائولین روی درختان انار می باشد. با توجه به نتایج بدست آمده، چهار بار محلول پاشی درختان انار با کائولین فرآوری شده با غلظت پنج درصد، به فواصل 4 تا 5 هفته، می تواند خسارت آفتاب سوختگی میوه های انار را کاهش دهد.

پسیل آسیایی مرکبات Diaphorina citri Kuwayama (Hem.: Psyllidae) به علت انتقال باکتریCandidatus Liberibacter asiaticus  عامل بیماری مهم و مخرب لکه سبز (میوه سبز) مرکبات، (Huanglongbing (HLB))، از آفات مهم مرکبات در ایران می باشد. طی چندین مرحله نمونه برداری از باغ های مرکبات آلوده به پسیل به منظور جمع آوری و شناسایی گونه غالب در شهرستان جیرفت و انجام مطالعات رفتاری روی پارازیتوئید آن، فعالیت یک گونه زنبور از خانواده Encyrtidae روی درختان لیموشیرین Citrus limetta (Rutaceae) آلوده، در منطقه کوشکمور شهرستان جیرفت واقع در استان کرمان با مشخصات جغرافیایی 28 درجه و 19 دقیقه عرض شمالی، 58 درجه و 14 دقیقه طول شرقی و با ارتفاع 549 متر از سطح دریا، در اردیبهشت سال های 1389 و 1390، مشاهده گردید.

شب پره مینوز صنوبر  Phyllonorycter populifoliella (Treitschke) (Lep.: Gracillariidae) یکی از آفات مهم صنوبر می باشد که در تمام مناطق کشور روی انواع صنوبر با درجه اهمیت اقتصادی زیاد انتشار دارد. لاروهای شب پره مینوز صنوبر با نفوذ به درون برگ، دالان های گرد و تاولی شکلی روی آن ایجاد می کنند. این حشره یکی از آفات مهم نهالستان های صنوبر در استان آذربایجان غربی محسوب می شود. این آفت دارای دشمنان طبیعی بسیاری است که در کنترل طبیعی جمعیت آن در نقاط مختلف نقش دارند.

کنه های خانوادهParasitidae  با بیش از 400 گونه شناخته شده، دارای پراکنش جهانی بوده و شکارگران آزادزی هستند که از تخم و مراحل نابالغ بندپایان خاک زی و نماتدها تغذیه می کنند (1). این خانواده شامل دو زیر خانواده Pergamasinae   Parasitinae واست که اعضای زیر خانواده Pergamasinae اغلب به زیستگاه های نسبتا پایدار مانند لاش برگ کف جنگل ها و چمن زارها، خزه ها و علف های دریایی پوسیده تمایل دارند و روابط هم سفری در بین اعضای این زیر خانواده تا کنون مشاهده نشده است.

سپردار واوی سیب Lepidosaphes malicola Borckh از خانواده Diaspididae، یکی از آفاتی است که در سال های اخیر در اکثر نقاط میوه خیز ایران طغیان کرده و موجب خسارات فراوان گردیده است. این حشره با مکیدن شیره گیاهی و ایجاد اختلالات فیزیولوژیک باعث ضعف شدید و مرگ درختان میزبان می گردد. درختان آلوده دارای برگ های کوچک و رنگ پریده، میوه های بدشکل و ریز و سرشاخه های خشک می باشند.

کنه های جنس Antennoseius Berlese, 1916 شکارگرانی آزادزی متعلق به خانواده Ascidae هستند که با داشتن حدود 60 گونه توصیف شده از سراسر جهان به دو زیرجنس Antennoseius (بدون ناخن و آمبولاکروم روی پنجه پای نخست) و زیرجنس Vitzthomia Thor, 1930 (دارای ناخن و آمبولاکروم روی پنجه پای نخست) تقسیم می شوند (1, 4).

شمشاد جنگلی Buxus hyrcana Pojark. یکی از گونه های همیشه سبز حفاظت شده در ذخایر جنگلی است که به صورت توده های متراکم در جنگل های خزر پراکنده است. در بازدیدهای انجام شده طی تابستان 1391 خشکیدگی درختان و ریزش شدید برگ ها در دو توده شمشاد در جنگل های لیره سر و جیسا در ناحیه تنکابن مشاهده شد (کیادلیری، گزارش های منتشر نشده). روی برگ ها لکه های تیره رنگ و در پشت آن ها بار قارچی سفیدرنگ دیده می شد که به سرعت موجب خشکیدگی و ریزش آن ها می شد. در قسمت های مختلف ساقه های در حال خشک شدن لکه های طولی تیره دیده می شد.