هدف این پژوهش کنکاش ابعاد و ظرایف منظر مثمر و جایگاه آن در باغ های ایرانی است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و مصاحبه، به همراه مطالعات میدانی در شش باغ ایرانی (باغ اکبریه، رحیم آباد، امیرآباد و بهلگرد در بیرجند، باغ پهلوان پور مهریز، شاهزاده ماهان) است. نتایج نشان می دهد لزوم تامین خدمات تفرجی برای مالکان، مهمانان، و در مواردی مردم موجب شده که حتی در باغ های حکومتی بیرجند نیز منظر مثمر حضوری پررنگ داشته باشد. وجود درختان میوه متنوع در باغ های شاهزاده، امیرآباد و پهلوان پور، اهمیت تولید محصولات خوراکی هدف دار برای مصرف انسان و سایر جانوران را در نظام طراحی فضاهای سبز سنتی نشان می دهد. ارتقای کیفیت زیبایی منظر سبز درونی باغ، دیگر ویژگی منظر کشاورزی در باغ های تاریخی است که به طور مشخص در باغ های بیرجند با نظام منظر متشکل از ترکیب بصری گونه های مولد و زینتی ایجاد شده است. همچنین افزایش کارایی، سوددهی و خودکفایی منظر، کاشت گونه های چندکاربردی در نظام طراحی باغ ایرانی را الزام آور ساخته است. وجود گونه های متنوع میوه و گیاهان دارویی در باغ شاهزاده، گل های معطر، زعفران، آلو، انار و انجیر در باغ های بیرجند نشان دهنده خاصیت شفابخشی منظر مثمر بوده تا علاوه بر انتخاب گونه ها متناسب با شرایط اقلیمی و صرفه جویی در مصرف منابع، کارکردهای چندجانبه منظر مغفول نماند. نتایج این بررسی نشان می دهد که اهمیت ساختاری منظر مثمر در طرح باغ های ایرانی مختلف در طول تاریخ مرهون نگرش حکیمانه به مقوله فضای سبز و منظر، نتیجه تلفیق باغبانی زینتی و کشاورزی مثمر در باغ، و با هدف طراحی منظر چندعملکردی بوده است. لذا منظر مثمر به عنوان شاخصی جهت ارزیابی کیفیت مدیریت باغ، معرفت و منزلت فلاحت، سلامت باغ و همچنین سبک زندگی و میزان پیوستگی باغ با بستر فرهنگی- طبیعی باید بیشتر مورد توجه محققان قرار گیرد.متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد، لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.