زمین شناسی ژئوتکنیک (زمین شناسی کاربردی-Journal of Geotechnical Geology)
سال:1387 | دوره:4 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

حوضه بین کوهستانی کلوت (شمال شرق اردکان) در طی کوهزایی اواخر کرتاسه تشکیل گردیده و در پلیوسن به شدت چین خورده است. زاویه میل چین های حوضه کلوت در اغلب موارد کمتر از 30 درجه می باشد. از نظر زاویه میان یالی ناودیس های باز و تاقدیس های بسته با هسته نمک ویژگی مهم چین خوردگی های کلوت می باشند. در مناطق مرکزی حوضه اغلب توده های نمک، به صورت گنبدهای سوراخ کننده در امتداد محور چین ها نفوذ کرده اند. در مناطق کناری حوضه، زاویه میان یالی تاقدیس ها بازتر می باشد و در حاشیه شرقی و غربی حوضه، چین های دیاپیری ناپدید شده و لایه های کم ضخامت نمک در هسته تاقدیس های کم ارتفاع دیده می شوند. از نظر شیب سطح محوری در اغلب موارد، چین های حوضه کلوت از نوع ایستاده هستند. اولین فاز چین خوردگی در حوضه ترشیر کلوت در اواسط الیگوسن و شدیدترین فاز چین خوردگی در پلیوسن روی داده و اکثر حرکات رو به بالای دیاپیرهای نمکی نیز در این زمان صورت گرفته است. به طوری که تاقدیس های دیاپیری در این زمان تکامل یافته و موجب شیب دار شدن لایه های فوقانی به اندازه 60-85 درجه گردیده اند.

توده پریدوتیتی آبدشت بخشی از مجموعه افیولیتی اسفندقه-کرمان با ترکیب سنگ شناسی دونیت و هارزبورژیت است که گاه به لرزولیت و ورلیت تبدیل می شوند. کانسارهای کرومیت در 15 افق کانی سازی رخ داده اند. بعضی از مجموعه های افیولیتی جهان علاوه بر کروم، منابع ارزشمند نیکل، کبالت و کانی های گروه پلاتین را در بردارند، لذا علاوه بر بررسی ذخایر با ارزش کرومیت توده آبدشت، مطالعات مختلف ژئوشیمی و اورمیکروسکوپی جهت شناخت کانی های سولفوری در این توده انجام شد. کانی های سولفوری نیکل به ویژه پنتلندیت در این ناحیه در دو بخش سنگ میزبان ذخیره سازهای کرومیت و همچنین میان عدسی های کرومیت یافت می شوند. میزان عناصر گروه پلاتین بسیار کم است، حداکثر 83PPb در معدن کمال آباد، که اغلب به صورت میان بار و دانه ریز داخل کرومیت و گانگ سیلیکاته همراه آن وجود دارد. کانی های سولفوری دیگری از قبیل پیروتیت، پیریت، میلریت، کالکوپیریت، کالکوزین، نیکل پیریت، کالکوپنتلندیت، والریت و غیره یافت می شوند. کانی های سولفوری نیکل و عناصر پلاتین هیچ گاه تشکیل ذخایر ارزشمند را نداده و از نظر اقتصادی قابل توجه نمی باشند.

نظر به اهمیت پدیده تشدید در ساختمان و با توجه به مشاهده مواردی چند از این پدیده در سراسر ایران و جهان و با توجه به عدم بررسی این پدیده مخرب در استان کرمان، در این مقاله با استفاده از 23 رکورد زلزله رخ داده مابین سال های 1981 تا 2000 میلادی در مناطق گلبافت و سیرچ، محدوده فرکانس تشدید تعیین و با توجه به یکسان بودن خصوصیات لایه های زمین در کل پهنه استان کرمان نتایج آن به کل استان تعمیم داده شد.پس از تهیه شتاب نگاشت های مناطق مذکور برنامه ای برای محاسبه چگالی طیفی توان و معادل آن بر اساس مدل کانایی- تاجیمی به زبان فرترن نوشته و صحت عملکرد آن از طریق مقایسه با منحنی های چگالی طیفی توان موجود در سایر تحقیقات کنترل گردید. برنامه، رکوردها را به ترتیب خوانده و با فرض خطی بودن شتاب بین دو نقطه مجاور شتاب نگاشت و حل مستقیم معادلات حرکت، ابتدا انرژی و توان کل زلزله در پایان مدت تداوم حرکت در هر فرکانس مابین صفر تا 25 هرتز و در نهایت مدل صاف شده چگالی طیفی توان را محاسبه و ارایه کرد. از بین کل شتاب نگاشت ها 18 رکورد مربوط به گلبافت و پنج رکورد مربوط به سیرچ و همگی دارای شتاب حداکثری بیش از 0.05g بودند. با به دست آوردن پارامترهای فرکانس مرکزی و ضریب شکل، محدوده فرکانس تشدید در همه زلزله ها مشخص شد. پس از میانگین گیری این محدوده بین 3.43 الی 8.76 هرتز به دست آمد. با تعمیم نتیجه حاصل از زلزله های گلبافت و سیرچ به کل استان می توان اظهار نمود، ساختمان هایی که فرکانس اصلی آن ها در بازه 3.43 و 8.76 هرتز قرار می گیرند با خطر ایجاد تشدید زلزله مواجه هستند. بنابراین باید حین طراحی سازه با تغییر دادن جرم یا سختی ساختمان فرکانس اصلی ساختمان را از محدوده مذکور خارج کرد.

سازند میشان با سن میوسن میانی بخش میانی گروه فارس را تشکیل می دهد. برای تعیین محدودیت های پتانسیل مخزنی سازند میشان سه برش زمین شناسی در باختر فارس و یک برش مقایسه ای در جنوب خاوری بوشهر بررسی شد. در این برش ها سازند میشان از رخساره های شیل، مارن، ماسه سنگ و سنگ های کربناته تشکیل شده است. توسعه نیافتن سیماهای تخلخل اولیه و ثانویه از یک سو و رخداد فرآیندهای دیاژنتیکی کاهنده تخلخل مانند سیمانی شدن، تراکم، پرشدگی حفرات با کلسیت و سیلیس درجازا و نیز آشفتگی زیستی از سوی دیگر، منجر به نبود تخلخل کافی در این نهشته ها شده است.

منطقه معدنی طلای موته در 295 کیلومتری جنوب–جنوب غربی تهران و 70 کیلومتری شهر دلیجان قرار گرفته است. در حال حاضر از میان 9 کانسار اکتشافی، فقط دو کانسار سنجده و چاه خاتون در حال بهره برداری می باشند. یکی از مهم ترین مشکلات استحصال طلا در این دو کانسار رو به اتمام نهادن ذخیره اکسیدی و آغاز شدن کانه زایی در بخش سولفیدی می باشد. با توجه به مطالعات کانی شناسی و ژئوشیمی، طلا به صورت ذرات بسیار ریز در شبکه کانیایی پیریت و آرسنوپیریت احاطه گردیده است و از آنجا که روش های معمول جهت آزادسازی طلا اقتصادی و موافق مسایل زیست محیطی نمی باشد، بنابراین استفاده از تکنیک هایی چون لیچینگ بیولوژیکی که هر دو پارامتر اقتصادی بودن و عدم آلودگی زیست محیطی را دارا می باشند، امری ضروری به نظر می رسد. یکی از بهترین گونه های باکتریایی مورد استفاده در این متد باکتری تیوباسیلوس فرواکسیدانس می باشد. با توجه به این که، عیار کانسارهای چاه خاتون و سنجده از سه گرم در تن کمتر می باشد، نمونه ای نرم از هر دو کانسار تهیه گردید. پس از 20 روز فرآیند بیولیچینگ بر روی نمونه نرم تهیه شده، گونهM8  با PH=2.2 بهترین کارایی را با حذف حدود 96.3 درصد سولفید نشان داد.

در مطالعه حاضر بر روی تاقدیس کوه گدوان (گدایون) بررسی هایی شامل تهیه نقشه خطواره ها با استفاده از تصاویر ماهواره های لندست 7، تهیه نقشه تراکم طول، تقاطع و تعداد خطواره ها، همچنین محاسبه دو شاخص ژئومورفیکی شاخص پیچ و خم پیشانی کوهستان، درصد رخ دار شدن پیشانی کوهستان و تحلیل استریوگرافیکی چین انجام گرفت. با توجه به دسته بندی شاخص های ژئومورفیکی، منطقه مورد بررسی از لحاظ تکتونیکی دارای فعالیت شدید تشخیص داده شده و بنابراین سرعت بالاآمدگی در این منطقه بیش از فرسایش پیشانی کوه می باشد، که در حدود یک الی پنج میلی متر در سال تخمین زده می شود. همچنین روش های اتوماتیک و نیمه اتوماتیک به همراه روش دستی در استخراج خطواره ها در این مطالعه انجام گرفت. نقشه خطواره منطقه به همراه نقشه های تراکم طول تعداد و تقاطع خطواره علاوه بر آنکه نواحی دارای آنومالی شکستگی را مشخص می کنند، کمک بسزایی در تعیین محل حفاری چاه های آب در دشت داریان می نماید. با تحلیل استریوگرافیکی چین نیز نوع و و مختصات فضایی اجزا آن تعیین گردید.

عدم قطعیت در مدل های جریان آب زیرزمینی عمدتا ناشی از خطاهای موجود در شبیه سازی مقادیر مدل می باشد. پس از تعیین پارامترهای آبخوان توسط مساله معکوس در اثنای برسنجی (واسنجی) مدل و اطمینان از منحصر به فرد بودن جواب ها پس از طی مرحله صحت سنجی می توان به قابل اعتماد بودن مدل صحه گذارد. برسنجی مدل به روش های دستی یا خودکار به کمک تکنیک های بهینه سازی اتوماتیک انجام می گیرد. در پایان مرحله صحت سنجی می توان از مدل شبیه سازی شده جریان آب جهت پیش بینی یا بهینه سازی منابع آب زیرزمینی سیستم آبخوان استفاده نمود. مجموعه ای از برنامه ریزی، طراحی یا سیاست های اجرایی در قالب سناریوهای متنوع را می توان توسط بررسی پاسخگویی شبیه سازی آبخوان، مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. تحقیق فوق با ارایه مثال موردی آبخوان دشت بهبهان معایب و مزایای روش های برسنجی در کدهای نرم افزاری موجود را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.

برای احداث اکثر سازه های حفاظتی سواحل مقادیر زیادی سنگ به مصرف می رسد که تاثیر شرایط محیط دریا بر روی آن ها با دیگر مناطق کاملا متفاوت است. این مصالح می بایست به اندازه، شکل و دانه بندی ویژه، مشخص شده توسط طراحان سازه های حفاظتی، طبقه بندی شوند. خصوصیات دیگر سنگ نظیر دانسیته نیز برای استفاده در معادلات طراحی مورد نیاز است. علاوه بر این شرایط سخت حاکم بر مناطق دریایی موجب می شود که دوام و مقاومت سنگ مورد مصرف نیز از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار شود. دوام عبارتست از توانایی سنگ در حفظ ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خود در مدتی که در یک سازه مهندسی از آن استفاده می شود. بنابراین دوام تابعی از ویژگی های سنگ و محیط یا شرایطی است که در آن قرار می گیرد.در این پژوهش سعی شده است که مصالح سنگ مصرفی در لایه حفاظ موج شکن های نواحی پزم، تیس، چابهار، رمین، بریس و پسابندر در جنوب شرق ایران از دیدگاه دوام و زوال آن ها مورد بررسی قرار گیرد. همچنین ضمن معرفی مناسب ترین منبع قرضه مصالح سنگی در ناحیه مذکور با بهره گیری از نمونه های سنگ بادوام و بی دوام مشاهده شده در موج شکن های مذکور و توجه به نتایج حاصل از بررسی های مشاهده ای و آزمایش های مهندسی سنجش دوام معیارهای مناسبی برای ارزیابی سریع کیفیت و دوام مصالح سنگی دراین منطقه ارایه شود.