مدیریت سلامت
سال:1385 | دوره:9 | شماره:23 |تعداد مقالات:10

مقدمه: در اغلب کشورها بویژه در کشورهای در حال توسعه، مراقبت های اولیه بهداشتی توسط دولت ارایه می شود. محدودیت منابع، بالا بودن هزینه ها، و پایین بودن کیفیت خدمات دولتمردان و سیاستگزاران عرصه سلامت را ناچار به تحول و شروع اصلاحات ساخته است که از جمله آنها می توان به آغاز مشارکت فعالانه بخش خصوصی در ارایه خدمات بهداشتی درمانی اولیه اشاره نمود. این مطالعه با هدف مقایسه وضعیت بیماریابی و مراقبت غیر واگیر و رضایت بیمار در تعاونی های بهداشتی درمانی و مراکز بهداشتی درمانی دولتی انجام شد. روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه تحلیلی است که در آن دو گروه از مراکز بهداشتی درمانی با مدیریت دولتی (18 مرکز) و تعاونی (9 مرکز) از نظر بیماریابی و مراقبت بیماری های غیر واگیر مورد مقایسه قرار گرفتند. داده ها با استفاده از چک لیست و بررسی و مشاهده پرونده ها و دفاتر پیگیری بیماران جمع آوری شد و با استفاده از آزمون های t-test و c2 و نرم افزارهای EPI INFO و SPSS تحلیل شد. یافته ها: این مطالعه نشان داد که نسبت جمعیت معاینه شده در زمان مطالعه در تعاونی های بهداشتی درمانی و مراکز بهداشتی درمانی دولتی به ترتیب 53.8 و 23.2 درصد و نسبت بیماریابی در جمعیت معاینه شده به ترتیب 10.3 و 15.9 درصد بود. میانگین مراقبت از بیماران دیابت در تعاونی های بهداشتی 6.5 و در مراکز بهداشتی درمانی دولتی 6.8 بار در سال بود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان دهنده این واقعیت است که با مشارکت بخش خصوصی در ارایه مراقبت های اولیه بهداشتی و نظارت مستمر بخش دولتی بر این فعالیت ها می توان یک نظام ارایه خدمات اثربخش ایجاد نمود.

مقدمه: اهمیت تجهیزات پزشکی و همچنین پیشرفت این تکنولوژی در پیشگیری، تشخیص، درمان و آموزش واضح می باشد. شواهد بیانگر آن است که عدم توجه به اصول صحیح مدیریت نگهداشت تجهیزات، عملکرد ضعیف و نگهداری غیر موثر آنها را موجب گردیده است. کنترل و مدیریت تجهیزات پزشکی هزینه های گزاف تعویض و تعمیر تجهیزات را در مراکز درمانی و خصوصا بیمارستانها را کاهش می دهد. هدف از این مطالعه بررسی مدیریت نگهداشت تجهیزات پزشکی بیمارستان های منتخب دانشگاه های علوم پزشکی واقع در شهر تهران و آگاه نمودن مسوولین و دست اندرکاران ذی ربط از آخرین وضعیت آن می باشد. روش بررسی: این پژوهش از نوع توصیفی - مقطعی است. محیط پژوهش شش بیمارستان دانشگاهی و سه معاونت درمان دانشگاههای علوم پزشکی: بیمارستانهای ولی عصر (عج) و طبی کودکان از دانشگاه علوم پزشکی تهران، بیمارستانهای حضرت رسول و شهدای یافت آباد از دانشگاه علوم پزشکی ایران؛ بیمارستان های لقمان و مدرَس از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مستقر در شهر تهران است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه خودساخته، مصاحبه و مشاهده و مطالعه اسناد و مدارک بوده، و برای تایید اعتبار و قابلیت اطمینان ابزار مطالعه آزمونهای اعتبار محتوا و بازآزمایی انجام شد. تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و توسط نرم افزارهای Excel وSPSS  انجام گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش در زمینه برنامه ریزی تجهیزات پزشکی در بیمارستانها نشان می دهند که در 38.9 درصد موارد برنامه ریزی دایمی قابل قبول وجود داشته است و در 61.6 درصد موارد چنین برنامه ریزی یافت نشد. فقط 26.7 درصد از پاسخگویان ارزیابی و کنترل تجهیزات پزشکی را دایمی و همیشگی ارزیابی کرده اند. پنجاه درصد از پاسخگویان هماهنگی و ارتباطات را در مدیریت تجهیزات پزشکی ضعیف ارزیابی نموده اند. نیمی از پاسخگویان (50 درصد) میزان هماهنگی، آموزش و رعایت استانداردها را در هنگام خرید تجهیزات پزشکی جدید مناسب ارزیابی نموده اند. نتیجه گیری: یافته های پژوهش در زمینه برنامه ریزی، کنترل، ارزیابی، هماهنگی و ارتباطات نشان می دهند که اصول صحیح نظام مدیریت نگهداشت پزشکی در بیمارستانهای مورد مطالعه صورت نگرفته است و این امر موجبات بروز مشکلات و بی نظمی هایی در نظام مدیریت تجهیزات پزشکی گردیده است.

مقدمه: رضایت شغلی، یک واکنش احساسی به کار، شرایط فیزیکی و اجتماعی محل کار است. به عبارت دیگر رضایت شغلی یک احساس مثبت و لذت بخش است که از نتیجه کار فرد یا تجربه شغلی او بدست می آید. چون رضایت شغلی بر ارتقای کارمند، بازدهی و کیفیت انجام کار وی تاثیر می گذارد بسیار مورد توجه واقع گردیده است. این مطالعه به منظور سنجش میزان رضایت کارکنان، همچنین تعیین رضایت از هر یک از حیطه های رضایت شغلی کارکنان مرکز طبی کودکان دانشگاه علوم پزشکی تهران و در سال 1382 انجام گردیده است. روش بررسی: این یک مطالعه مقطعی - توصیفی است. محیط پژوهش یک بیمارستان دولتی و فوق تخصصی کودکان می باشد. جامعه پژوهش شامل کارکنان این بیمارستان می باشد. انتخاب افراد نمونه از بین جامعه پژوهش که 50 نفر طبق برآوردهای آماری می باشد به روش تصادفی و از روی لیست کارکنان این بیمارستان انجام گرفته است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه استاندارد شده رضایت شغلی می باشد. پس از جمع آوری پرسشنامه ها، داده ها وارد نرم افزار spss شد. یافته ها: یافته ها مبین آن است که از 4 دسته عوامل اثر گذار بر روی رضایت شغلی شامل عوامل محیطی و رفاهی، اجتماعی، ماهیت شغل و عوامل ساختاری و مدیریتی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است بیشترین میزان رضایت مربوط به عوامل اجتماعی شغل و کمترین میزان رضایت از عوامل محیطی و رفاهی مربوط به شغل می باشد. میزان رضایت در درجه دوم و سوم پس از عوامل اجتماعی به ترتیب به ماهیت شغل و عوامل ساختاری و مدیریتی مربوط می شوند. بطور میانگین رضایت از کلیه حیطه های شغلی در بیمارستانهای مورد مطالعه در حد متوسط ارزیابی شده است که این میزان در هر یک از عوامل فوق متغیر است.نتیجه گیری: با توجه به ناراضی بودن کارکنان از عوامل رفاهی و محیطی لازم است این بخش از نیازهای کارکنان مورد توجه بیشتر قرار گیرد. بیشترین عامل موجد رضایت در بیمارستان عامل اجتماعی شغل است و بهتر است برای ارتقای این نقطه قوت پیشنهاد می کنیم روابط بین کارکنان و همچنین روابط بین کارکنان و مسوولین بیمارستان بیشتر از پیش تقویت گردد. با توجه به رضایت کم کارکنان از حیطه ساختار مدیریتی و سازمانی و قوانین حاکم بر آن لازم است مسوولین، اصلاح ساختار سازمانی و مدیریتی بیمارستانها را در اولویت برنامه های خود قرار دهند.

مقدمه: محاسبه هزینه واحد خدمات ارایه شده در بخش سلامت پایه و اساس استقرار نظام بودجه ریزی عملیاتی، تعیین تعرفه های واقعی و همچنین واگذراری ارایه این خدمات به بخش خصوصی در راستای اصل 44 قانون اساسی است. با این وجود هنوز در کشور رویکرد خاصی برای رسیدن به این هدف وجود ندارد. هدف از این پژوهش بکارگیری سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC) برای محاسبه هزینه واحد خدمات ارایه شده در مرکز بهداشتی درمانی منتخب است. روش بررسی: این پژوهش از نوع تحلیلی – کاربردی بوده، که به روش مقطعی و بر اساس داده های سال 1385 انجام شده است. داده های مورد نیاز پس از جمع آوری بوسیله فرم ها و جداول مخصوص طراحی شده، وارد نرم افزار EXCEL شده و بر اساس سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت و در قالب هشت گام مورد تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش بصورت «هزینه واحد» بیش از 120 نوع خدمت ارایه شده در واحد های فعالیت نهایی مرکز بهداشتی درمانی مورد مطالعه ارایه گردیده است. یدسنجی توسط واحد بهداشت محیط با هزینه واحد 3506 ریال و درمان بیمار سل توسط واحد بیماری ها با هزینه واحد 1092325 ریال به ترتیب؛ خدمات دارای کمترین و بالاترین هزینه واحد در بین خدمات ارایه شده در مرکز بهداشتی درمانی مورد مطالعه بوده است. نتیجه گیری: با توجه به سهم بالای هزینه پرسنلی از مجموع مخارج کل (67 درصد)، افزایش بهروری نیروی کار نقش مهمی در کاهش مخارج خواهد داشت. ادغام واحدهای با خدمات مشابه با توجه به ظرفیت پذیرش آنها و همچنین سازماندهی اجرای فعالیت های مشابه در فرایند ارایه خدمات مختلف جهت جلوگیری از تکرار آنها نیز در کاهش هزینه ها موثر خواهد بود. با توجه به اینکه سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت یک سیستم فرایند مدار است، نتایج حاصل نسبت به سایر روش های هزینه یابی سنتی دقیقتر می باشد، اما سیستم حسابداری و سیستم فعلی ثبت اطلاعات در مراکز بهداشت و درمان برای بکارگیری سیستم مذکور مناسب نبوده و نیازمند بازنگری می باشد.

مقدمه: کارآفرینی فرآیند بلند مدت آموزشی و پرورشی است که مستلزم برنامه ریزی در نظام آموزشی کشور به ویژه در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی می باشد. بر همین اساس و از سال 1380 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اقدام به اجرای طرح کاراد (توسعه کارآفرینی در دانشگاه ها) و راه اندازی مراکز کارآفرینی در دانشگاه های تابعه نمود. اما در سطح دانشگاه های علوم پزشکی، مراکز مشابهی که دارای تشکیلات و ساختار سازمانی مشخصی باشد وجود نداشته و علی رغم نیاز مبرم به توسعه اقدامات کارآفرینی در این دانشگاه ها، توجه چندانی به مقوله کارآفرینی به عمل نیامده است. روش پژوهش: در این بررسی توصیفی - تطبیقی که با هدف طراحی ساختار سازمانی مراکز کارآفرینی در دانشگاه های علوم پزشکی ایران انجام شد، ده مرکز کارآفرینی دانشگاهی در کشورهای هلند، مالزی و آمریکا، و 12 مرکز در دانشگاه های تابعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ایران با ابزارهای گردآوری داده ها شامل بررسی پایگاه های اینترنتی مراکز کارآفرینی، پرسشنامه و مصاحبه مطالعه شدند. یافته ها: یافته های پژوهش شامل شناسایی اهداف، برنامه ها، ساختار، منابع، ارتباطات، نحوه ارزیابی، نقاط قوت، و نقاط ضعف مراکز کارآفرینی مورد بررسی بود که ضمن لحاظ نمودن متغیرهای مزبور و در نظر گرفتن ساختار و تشکیلات دانشگاه های علوم پزشکی، و شرایط اجتماعی و فرهنگی و سایر مقتضیات خاص کشور، ساختار سازمانی مراکز کارآفرینی در دانشگاه های علوم پزشکی طراحی، و با کمک روش دلفی آزمون؛ و نهایی شد. نتیجه گیری: این بررسی حاکی از ضرورت راه اندازی مراکز کارآفرینی در دانشگاه های علوم پزشکی با ساختار سازمانی منعطف، پویا و علمی است که متناسب با ماموریت این مراکز طراحی شده باشد. با استفاده از الگوی ارایه شده در این مطالعه، مقدمات لازم برای راه اندازی مراکز کارآفرینی در دانشگاه های علوم پزشکی فراهم و شرایط مناسب جهت توسعه کارآفرینی در حوزه خدمات سلامتی فراهم خواهد شد.

مقدمه: نظام سلامت ایران در محیط به سرعت در حال تغییر؛ و با چالش های متعددی در زمینه عدالت، مناسبت و اثربخشی مواجه است. در پاسخ به این فشارهای فزاینده، برای کاهش هزینه ها و افزایش کارآیی، کوچک سازی واحدهای ستادی بهداشت در تبریز طراحی و اجرا گردید. این پژوهش با هدف یافتن شواهد و پاسخهایی مستند به چالشهای موجود در کلان شهرهای کشور در خصوص تعدد و وحدت مدیریتی بهداشت مراکز استانهای مربوطه طراحی و اجرا شده است. و طی آن مدیریتهای ستادی جداگانه بهداشت تبدیل به مرکز واحد شدند. روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی است. جامعه و نمونه پژوهش ستادهای بهداشت دوگانه قبل و مرکز واحد بعد از کوچک سازی به همراه واحدهای تابعه (از نظر تعداد پرسنل ستادی، هزینه ها، کمیت و کیفیت خدمات ارایه شده و رضایت شغلی کارکنان) بود. نتیجه گیری: گرچه تعداد پرسنل ستادی با کوچک سازی از 248 نفر به 148 نفر کاهش یافت و هزینه های جاری نیز از 67.47 درصد سال 82 به 69.93 درصد در سال 83 رسید. با اینحال کمیت و کیفیت خدمات بهداشتی ارایه شده (مهمترین وظیفه مرکز) نه تنها دچار نقصان نشد، بلکه در مواردی بهبود هم یافت. و رضایت از کار پرسنل شاغل قبل و بعد از کوچک سازی تغییر معنی داری پیدا نکرد. بنابراین کوچک سازی را می توان به عنوان استراتژی اصلاحات مدیریتی در سایر کلان شهرهای کشور و بخش های دانشگاه نیز اجرا نمود.

مقدمه: نظام پیشنهادها یک نظام مدون برای به کارگیری ایده های کارکنان و بهبود فعالیت های سازمانی است. نظام ارایه پیشنهادها به دلیل برخی خصوصیات و مزیت های ذاتی آن ، در حال حاضر یکی از مناسب ترین ، مطمئن ترین و قابل دسترس ترین برنامه های مشارکت جو در کشورمان به شمار می آید. با اجرای نظام مدیریت مشارکتی انگیزه بهبود و تحول در همه افراد سازمان فراگیر می شود و عملکرد کارکنان و ادارات دولتی بهبود می یابد. این پژوهش با هدف ارزیابی مقبولیت نظام پیشنهادها و تاثیر اجرای یک ساله آن در دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام گرفت. روش برررسی: این پژوهش یک مطالعه مقطعی - توصیفی، مداخله ای و کاربردی بود که در دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام گرفت. در این مطالعه ابتدا نظام پیشنهادها و اساسنامه اجرایی آن بر اساس مطالعه متون علمی و استفاده از تجربیات سازمانهای مختلف طراحی شد سپس این نظام به صورت پایلوت به مدت یکسال اجرا شد، در خاتمه نتایج مداخله بر اساس جمع آوری و تحلیل تعداد پیشنهادهای رسیده و پذیرفته شده استخراج گردید سپس با استفاده از ابزار پرسشنامه خود ساخته که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفته بود نظر کلیه مدیران و کارشناسان درگیر در این مداخله در مورد تاثیر اجرای نظام پیشنهادها، جمع آوری و اطلاعات به دست آمد؛ و با استفاده از نرم افزار  SPSSو Access جمع بندی و تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج حاصل از یک سال فعالیت این شورا، نشان می دهد که سرانه پیشنهاد در دانشگاه علوم پزشکی تبریز 45 درصد پیشنهادهای پذیرفته شده 15.7 درصد کل پیشنهادهای ارسالی و درصد پیشنهادهای اجرا شده 21 درصد پیشنهادهای مصوب است که نسبت به سازمان های مشابه استقبال ضعیفی را نشان می دهد. اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه های نظرسنجی از مدیران و کارشناسان نشان می دهد که پیشنهادهای واصله به شورای پذیرش و بررسی پیشنهادهای دانشگاه می تواند باعث صرفه جویی در زمان انجام امور و همچنین صرفه جویی در منابع شود. (p value 0.99) همچنین اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه های نظر سنجی از مدیران و کارشناسان نشان می دهد که پیشنهادهای واصله در بهبود روش های انجام کار و همچنین بهبود روابط و مناسبات سازمانی و انسانی تاثیرگذار نبوده است. (p value 0.99)نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش و مقایسه با نتایج به دست آمده در سایر سازمان ها می توان نتیجه گیری کرد که گرچه اجرای نظام پیشنهادها در سازمان ها ضروری است لیکن تغییر فرهنگ سازمانی و ایجاد محیط مناسب در سازمان قبل از اجرای آن نباید نادیده گرفته شود بهترین راه برای اجرای موفق این شیوه توسعه سازمانی و افزایش آگاهی مدیران و کارکنان در مورد مزایای این شیوه مدیریتی است.

مقدمه: بخش مدارک پزشکی با استفاده از نظامهای نوین و استاندارد، مدارک پزشکی بیماران را به منظور خدمات بعدی و تهیه آمار و تحقیقات به نحو قابل دسترسی، بایگانی می کند. از این آمار در پیشبرد اهداف آموزش پزشکی نیز استفاده خواهد شد. هدف از این مطالعه، تعیین وضعیت بخش مدارک پزشکی در کلیه بیمارستان های تابعه دانشگاه علوم پزشکی ایران بود. روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی است. برای گردآوری داده ها از روش سرشماری استفاده شده، و کلیه بخش های مدارک پزشکی در مراکز درمانی تابعه دانشگاه درسال 1379 با مراجعه مستقیم و استفاده از روشهای مشاهده، مصاحبه و تکمیل پرسشنامه ای که از 334 سوال باز و بسته تشکیل شده بود مورد بررسی قرارگرفت. یافته ها: این پژوهش نشان داد که 4.3 درصد از روسای ادارات مدارک پزشکی کارشناس ارشد، 52.1 درصد کارشناس، 8.6 درصد کاردان و 30.4 درصد دیپلم و 4.3 درصد زیر دیپلم هستند که از این تعداد 82.6 درصد را زنان و 17.4 درصد را مردان تشکیل می دهند. ارزیابی وضعیت نوبت دهی به بیماران در مراکز مورد مطالعه نشان می دهد 52.1 درصد از مراکز از طریق پذیرش، 8.6 درصد از طریق منشی بخش، 4.3 درصد بر اساس دفتر تعیین وقت، 13 درصد بر اساس تعیین وقت پزشک و 21.7 درصد روزانه به مراجعین نوبت می دهند، همچنین 44 درصد از مراکز در مورد نظام ارجاع و اخذ رضایت از بیمار از دستورالعمل داخلی پیروی می کنند و 5 درصد از مراکز در مورد حقوق بیمار در پذیرش، ضرب و جرح و فوریت های پزشکی و نظام ارجاع از دستورالعمل شفاهی پیروی می کنند، و خط مشی و دستورالعمل مکتوب در مورد امور جاری بخش مدارک پزشکی وجود ندارد.