علوم و فناوری رنگ
سال:1397 | دوره:12 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

در دو دهه اخیر برخی از مواد صنعتی در جهت مصارف حفاظتی و مرمتی در حوزه آثار تاریخی، بهینه سازی شده اند و به عنوان پوشش دهنده برای افزایش دوام آثار در مقابل عوامل محیطی رواج یافته اند. هدف این پژوهش شناسایی یک ماده استحکام بخش سطحی، برای کاربرد در سنگ آهکی کرم رنگ در مجموعه تاریخی پاسارگاد است. بدین ترتیب، از بین جدیدترین مواد، سه ماده متفاوت که هم خوانی بیشتری از لحاظ ماهیت با سنگ های آهکی دارند، انتخاب شدند که عبارتند از: نانوذرات دی اکسید سیلسیم (SiO2)، نانو ذرات هیدروکسید کلسیم (Ca(OH)2) و دی آمونیم هیدروژن فسفات (NH4)2HPO4)). ارزیابی تاثیر این سه ماده بر افزایش مقاومت سطح سنگ توسط میکرو-دریل زنی و چگونگی پوشش دهندگی و اتصال آن با بستر توسط دستگاه FE-SEM سنجیده شد و تغییرات میزان تخلخل و توزیع منافذ سنگ، توسط دستگاه تخلخل سنج جیوه ای (MIP) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از این هستند که برخلاف تصور، هیدروکسید کلسیم کمترین تاثیر را نسبت به دو ماده دیگر بر افزایش مقاومت سطحی داشته است. در مقابل، از دیدگاه ریزساختاری لایه های پوششی آمونیم فسفات و SiO2 حاوی ریز ترک های شاخه ای و شبکه ای هستند. اما هیدروکسید کلسیم نسبت به دیگر مواد، سطحی هموارتر و فاقد ریز ترک ایجاد کرده و همچنین بیشترین کاهش تخلخل را در بر داشته است.

آزمایش جذب آب یکی از ملاک های ارزیابی سرامیک های ساختمانی است. کاشی از اجزاء لعاب، انگوب و بیسکویت تشکیل شده است. انگوب با ایجاد یک سطح صاف بر روی بدنه سرامیک سبب بهبود کیفیت سطح لعاب و زیبایی آن نیز می شود. جذب آب در سرامیک موجب کاهش زیبایی و جدایی لعاب از بدنه است. از عناصر اثرگذار در جذب آب کاشی سرامیکی، میزان تخلخل های موجود در ساختار انگوب و بدنه است. وجود حفره ها و کانال های مویرگی، امکان انتقال آب از پشت بدنه به سطح کاشی سرامیکی را باعث می شود. بنابراین از راه های مناسب برای بهبود و کنترل انتقال آب به سطح کاشی، تغییر در ترکیب انگوب است. در این تحقیق اثر افزودن مواد دیرگدازی چون دولومیت و منیزیت به ترکیب انگوب مورد استفاده در صنعت، بر خاصیت جذب آب سرامیک مطالعه شد. پس از آماده سازی نمونه ها، انگوب و لعاب بر روی بدنه لایه نشانی شدند وکاشی سرامیکی به مدت 42 دقیقه در کوره خط تولید با دمای C° 1134 قرار داده شد. نمونه های کاشی با استفاده ازطیف XRD و SEM و همچنین استحکام خمشی و انقباض و جذب آب اعتبارسنجی شدند. مولفه های رنگ کاشی های سرامیکی با استفاده از سیستم CIE L*a*b* اندازه گیری شد. نتایج نشان داد بعد از افزودن دولومیت و منیزیت به ترکیب انگوب جذب آب کاهش می یابد. همچنین سفیدی سطح کاهش یافته و انقباض شدید به همراه افزایش استحکام خمشی برای نمونه ها رخ می دهد. تصاویر SEM نشان می دهد بعد از افزودن این مواد، به ترکیب انگوب، ذرات به هم چسبیده و تخلخل ها بسته می شوند. این پدیده مانع انتشار و جذب آب به لایه لعاب شده است.

این پژوهش الکتروبرنشانی نانوذرات دی اکسید تیتانیم، از پراکنه های آبی را مورد بررسی قرار می دهد. اثربخشی استفاده از لایه نشانی به این شیوه در فناوری های گوناگون، به شدت وابسته به نوع ترکیب، ریخت شناسی و شاخصه های ساختاری و فرآیندی است، این موارد مستقیماً در ارتباط با روش آماده سازی و شرایط لایه نشانی (برای مثال چگالی جریان، نوع سطح، pH، غلظت یون، اندازه و کیفیت نانو ذرات، اختلاط الکترولیت و غیره) می باشد. بررسی اثر چگالی جریان بر میزان جذب ماده رنگزا روی سطح لایه تیتانیای الکتروبرنشانده و امکان سنجی جهت افزایش بازده تبدیل انرژی سلول های خورشیدی حساس شده با ماده رنگزا، از اهداف عمده در پیشبرد این پژوهش بوده است. لایه نیمه رسانا تحت شرایط مختلف ولتاژ و جریان به روش الکتروبرنشانی تهیه شد و پس از آن جذب سه ماده رنگزا بر پایه روتنیم بر سطح لایه نیمه رسانا بررسی گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد تغییر چگالی جریان سبب افزایش ضخامت لایه نانوتیتانیای الکتروبرنشسته بر روی الکترود شده است و این تغییرات وابسته به افزایش بازده نشست نانو ذرات تیتانیا می باشد. مقایسه سه ماده رنگزا N719، N455-PF6 و P1نشان می دهد که N455-PF6 نسبت به دو ماده رنگزای دیگر، رفتار خطی و تکرارپذیرتری با افزایش جریان نشان داده است.

هدف از این تحقیق، بررسی ماهیت رزین سندروس عرضه شده در بازار ایران بر اساس مطالعه ساختار مولکولی آن است. در این مقاله طیف زیر قرمز تبدیل فوریه رزین هایی که به نام سندروس در بازار ایران به فروش می رسند، بررسی شده و در تطبیق با طیف سه رزین مرجع کلوفان، کوپال و سندروس، ماهیت آنها مورد تحلیل قرار گرفته است. سندروس رزینی دی ترپنوییدی است که از گونه گیاهی Tetraclinis articulata Vahl. بومی شمال غربی آفریقا حاصل می شود و در ساخت انواع جلا و پوشش برای نقاشی و آثار هنری به کار می رود. چنین به نظر می رسد که در گذشته نام سندروس به انواعی از رزین ها همچون سندروس، کلوفان و کوپال اطلاق می شد. امروزه نیز رزین های مختلفی با اشکال و رنگ مختلف در بازار ایران به نام سندروس به فروش می رسند و هنرمندان معاصر هنرهای سنتی از آن برای ساخت جلای ایرانی به نام روغن کمان استفاده می کنند. نتایج نشان می دهد که هر سه نوع رزین سندروس، کلوفان و کوپال، در بازار ایران بنام سندروس عرضه می گردد.

مشتقات پیران به علت دارا بودن خواص زیستی متنوع و خواص دارویی از قبیل ضد ویروس، ضد باکتری و ضد التهاب مورد توجه بسیاری از شیمی دان ها قرار گرفته اند. در سال های اخیر مطالعه های زیادی روی سنتز مشتقات جدید و هم چنین ارائه روش های جدید سنتز آنها انجام گرفته است. در این تحقیق، برای اولین بار، محاسبات نظریه تابع چگالی در تراز B3LYP برای بهینه سازی ساختار مواد رنگزایH 4-پیران های دارای پل آریل آزو به کار رفت. در ادامه مطالعه، پایداری ناشی از هموآروماتیک بودن ترکیبات مورد نظر، با استفاده از شاخص جابجایی شیمیایی مستقل از هسته (NICS) مورد بررسی قرار گرفت. مطالعات نشان داد، وجود استخلاف آزو متنوع در موقعیت های 2 یا 3 حلقه پیرانی، نوسان کمی در مقادیر NICS ایجاد می کند و تعداد گروه ها و یا نزدیکی آنها در موقعیت 4 حلقه پیرانی، از مقادیر NICS می کاهد. همچنین مقادیر NICS ناشی از ترکیبات دارای پل آریل آزو مناسب تر از سایر پل ها است. داده های شکاف HOMO-LUMO نیز به طور نسبی، داده های ناشی از محاسبات NICS را تایید می کند.

پلی ساکاریدهای طبیعی مواد دوست دار محیط زیست هستند که برای جداسازی آلاینده ها از محلول های آبی استفاده می شوند و بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. در این میان، نشاسته ماده اولیه طبیعی فراوان، ارزان، تجدیدپذیر و کاملا زیست تخریب پذیر است که به دلیل ظرفیت جذب پایین و پایداری کم، کاربرد آن در جداسازی مواد رنگزا محدود است. برای حل این مشکلات، نشاسته های اصلاح شده سنتز گردیده و به عنوان جاذب برای جذب مواد رنگزای آنیونی استفاده شده اند. در این تحقیق نشان داده شد که نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن پوشیده با نشاسته عامل دار شده با دی تیوکاربامات (DTCS-MNPs) می تواند به عنوان جاذبی موثر، برای جداسازی مواد رنگزای آنیونی از محلول های آبی استفاده شود. همچنین نشان داده شده است که ظرفیت جذب DTCS-MNPs برای مواد رنگزای مورد بررسی به pH محلول وابسته بوده و جذب به صورت الکترواستاتیکی است. نتایج مطالعات واجذب نشان داده است که درصد واجذب مواد رنگزا از جاذب در محلول mol/l 0. 25 Na2SO3 و در دمای º C 25 به میزان 80% است.

در تحقیق حاضر دقت و صحت 4 دستگاه طیف سنج از مدل های مختلف شرکت X-Riteبه کمک کاشی های استاندارد BCRA مقایسه گردیده است. با توجه به اینکه از این 4 دستگاه دو دستگاه کالیبره و دو دستگاه غیرکالیبره می باشند نقش کالیبراسیون دوره ای این دستگاه ها در کم کردن خطای آنها ارزیابی می گردد. نتایج این تحقیق نشان می دهد دقت هر 4 دستگاه طیف سنج کاملا قابل قبول بوده و تفاوت معنی داری بین دستگاه های کالیبره و غیرکالیبره در تکرار نتایج وجود ندارد. علاوه براین نتایج میانگین اختلاف رنگ روی 14 کاشی BCRA نشان می دهد که دستگاه طیف سنج غیرکالیبره مدلCE7000A نیاز به کالیبراسیون مجدد دارد ولی دستگاه غیرکالیبره مدل SP62 خطای قابل توجهی در مقایسه با دو دستگاه کالیبره این تحقیق ندارد. علاوه براین دستگاه نو و کالیبره مدل Ci64در اندازه گیری کاشی های غیررنگی ضعف بیشتری در مقایسه با دو دستگاه SP62و SP64دارد. ضمنا میانگین مقادیر اختلاف رنگ روی کاشی های BCRA برای هر یک از دستگاه ها از مقدار قابل قبول تعیین شده بزرگ تر بوده است و به نظر می رسد مقدار مورد قبول تعیین شده برای صحت نتایج طیف سنج ها سخت گیرانه بوده و نیاز به بازنگری دارد.