علوم و فناوری رنگ
سال:1395 | دوره:10 | شماره:2 |تعداد مقالات:7

زرین فام، تشکیل لایه بسیار نازکی از نانو ذرات مس و نقره با جلای فلزی در طیف های رنگی گوناگون است که بر روی لعاب در سومین مرحله پخت در شرایط احیاء کوره ایجاد می گردد. در پژوهش حاضر با رویکردی تجربی، صحت فرمول های ارائه شده درکتاب «جواهرنامه نظامی»تالیف محمد بن ابی البرکات نیشابوری بررسی و اولین فرمول ارائه شده در کتاب فوق، به عنوان نمونه انتخاب و مورد آزمایش قرار گرفته است. به طوری که مینای مذکور به صورت عملی بر روی سفال لعاب دار ایجاد گردیده و در ادامه ضخامت لعاب پایه و مینای زرین فام تشکیل یافته، ساختار شیمیایی این لایه ها و نحوه پخش عناصر عمده تشکیل دهنده آنها توسط مطالعات میکروسکوپ الکترونی روبشی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آزمایش ها نشان داد که فرمول ارائه شده می تواند ما را به ساخت لعاب زرین فام برساند.

در این تحقیق تاثیر عملیات پلاسما و درصد نانو ذرات سیلیکا با استفاده از روش آماری تاگوچی بر روی چسبندگی چسب های فشار حساس بر روی فیلم های پلی پروپیلن بررسی شد. متغیرهای انتخابی در عملیات پلاسما شامل زمان، توان و نوع گاز هر کدام در سه سطح در نظر گرفته شدند. گروه های عاملی ایجاد شده بر روی سطح با استفاده از روش ATR-FTIR شناسایی شد. همچنین میزان حکاکی حاصله بر روی سطوح توسط آزمون های SEM و AFM مورد بررسی قرار گرفت. آمایش سطحی انجام شده توسط روش تاگوچی تحلیل و بالاترین استحکام چسبندگی در زمان 7 دقیقه، توان 100 وات و گاز آرگون به دست آمد. سپس مقادیر مختلفی از نانو ذرات سیلیکا به چسب اکریلیکی اضافه و بر روی سطح مورد نظر اعمال شد. آزمون استحکام چسبندگی با روش استحکام پوستی بررسی و نتایج حاصله حاکی از آن بود که بهترین استحکام مر بوط به افزایش 0.5 درصد ذرات نانوسیلیکا به چسب می باشد.

در این مطالعه، خامه پشمی مصرفی در فرش دستباف با مشتق زیست سازگار کیتوسان، یعنی ترکیب کیتوسان-دندریمر پلی پروپیلن ایمین (CS-PPI) نسل دوم اصلاح شد و ویژگی های رنگرزی و ثبات رنگی آن با ماده رنگزای طبیعی اسپرک بررسی شد. اثر مقدار ترکیب CS-PPI، pH رنگرزی و غلظت ماده رنگزا بر روی قابلیت رنگرزی پشم مطالعه شد. نتایج نشان داد که با افزایش مقدار ترکیب CS-PPI، قابلیت رنگرزی، غلظت اشباع ماده رنگزا و عمق رنگی بهبود یافت. مقدار رمق کشی پشم اصلاح شده در pH خنثی نسبت به شرایط اسیدی به میزان قابل توجهی بهبود یافت، در حالی که تغییر محسوسی در قابلیت رنگرزی پشم خام با تغییر در pH مشاهده نشد. قدرت رنگی (K/S) الیاف رنگرزی شده به ترتیب: پشم اصلاح شده با CS-PPI>پشم دندانه شده با آلومینیم>پشم اصلاح نشده (خام) بود. اصلاح پشم تاثیر منفی بر ثبات های رنگی نداشت و حتی در برخی موارد باعث بهبود جزئی ثبات ها نیز گردید. به طور کلی نتایج نشان داد که می توان توسط اصلاح پشم با ترکیب زیست سازگار CS-PPI، دندانه و اسید را از فرآیند رنگرزی طبیعی اسپرک حذف نمود که از نظر زیست محیطی اهمیت زیادی دارد.

در این تحقیق حذف مواد رنگزای راکتیو با ساختارهای مختلف با استفاده از نانو لوله های کربنی چنددیواره (MWCNTs) به همراه پراکسید هیدروژن در حضور پرتو فرابنفش مورد بررسی قرار گرفت. سرعت جذب تحت مهم ترین عوامل فرآیند (غلظت اولیه ماده رنگزا، نمک و pH) بررسی شد. نتایج جذب ماده رنگزا توسط دستگاه طیف سنج نشان داد که با افزایش غلظت ماده رنگزا با مقدار بهینه نانو لوله های کربنی0.2g/l  و 4=pH میزان حذف ماده رنگزا بصورت محسوسی کاهش یافته است. همچنین با افزایش مقدار نمک درصد رنگبری به تدریج کاهش یافته است. نتایج مربوط به حذف COD نشان داد حضور پراکسید هیدروژن در برابر اشعه فرابنفش باعث تخریب ماده رنگزا و تولید آلاینده می گردد. نتایج ثابت تصحیح R2 نشان داد که داده های به دست آمده برای این مواد رنگزای راکتیو با مدل ایزوترم جذب لانگ میور مطابقت خوبی دارد. علاوه بر این، سینتیک جذب مواد رنگزای انتخابی باتوجه به ثابت تصحیح آنها از مدل شبه مرتبه دوم پیروی می کند.

ترکیبات رنگ دهنده از پرمصرف ترین مواد شیمیایی در صنایع مختلف بوده که همواره بخشی از آن وارد طبیعت می گردد. لذا تخریب و از بین بردن این آلاینده های آلی به روش هایی که برای محیط زیست مضر نباشد مهم است. حذف آلاینده های آلی می تواند توسط ترکیبات فراوانی از جمله کاتالیزورهای نوری انجام گیرد که پورفیرین جزء یکی از مهم ترین آنها است. در این تحقیق حذف آلاینده های رنگی از نمونه های محیطی با استفاده از نانوذرات مغناطیسی عامل دار شده با پورفیرین بررسی شده است. ابتدا نانوذرات مغناطیسی Fe3O4 سنتز شده و سپس توسط گروه های NH2، سطح این ذرات فعال گردیده تا کاتالیزور نوری پورفیرین روی این ذرات قرار گیرد. طیف سنجی زیرقرمز برای بررسی ساختار نهایی نانوذرات و تصاویر میکروسکوپ الکترونی عبوری برای بررسی اندازه ذرات به کار گرفته شدند. بعد از سه مرحله سنتز، تحت شرایط بهینه (دمای 20 درجه سانتی گراد، 20 میلی گرم جاذب، زمان جذب 5 دقیقه و بیشینه ظرفیت جذب 76mg g-1) حذف رنگدانه ها توسط این نانوذرات بررسی شد. تحت این شرایط بهینه حذف گروهی از ترکیبات رنگ دهنده که به عنوان شناساگر استفاده می شوند و همچنین رنگ های بر پایه آبی نیز بررسی گردید.

نقاط کوانتومی CdTe با روش شیمیایی مرطوب سنتز شدند و به عنوان کاتالیزوز نوری پاسخگو به نور مرئی برای تخریب آلاینده مواد رنگزا مورد بررسی قرار گرفت. اندازه ذرات با اضافه کردن تیو گلیکولیک اسید ((TGA به عنوان عامل پوشاننده کنترل شد. مشخصات ساختاری نقاط کوانتومی CdTe با استفاده از پراش پرتو X((XRD و میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM)، طیف جذبی و فلوئورسانس بررسی شد. اندازه متوسط نقاط کوانتومی CdTe، 2.8 نانومتر به دست آمد. در این مطالعه، ماده رنگزای کاتیونی تیونین به عنوان یک مولکول مدل برای مطالعه رفتار کاتالیزوری نقاط کوانتومی CdTe سنتز شده به عنوان نانو مواد موثر بررسی شد. اثر مقدار نقاط کوانتومی، pH، زمان و غلظت اولیه ماده رنگزا بر میزان تخریب آن بررسی شدند. همچنین سازوکار احتمالی تخریب کاتالیزوری نوری تحت نور مرئی ارائه شد.

نقاط کوانتومی تلورید روی برای اولین بار با استفاده از سدیم تلوریت (Na2TeO3) به عنوان پیش ماده تلوریم، به روش هم رسوبی در محیط آبی سنتز گردید. با استفاده از سدیم تلوریت فرآیند تولید نقاط کوانتومی تلورید روی تسهیل شد و از انجام مراحل پیچیده تولید پیش ماده های NaHTe و H2Te اجتناب گردید. برای ارزیابی خواص فازی و ریزساختار نقاط کوانتومی تولید شده از آزمون های پراش پرتوی ایکس (XRD) و میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) و برای بررسی خواص نوری از آزمون های طیف سنجی جذب در ناحیه مرئی- فرابنفش (UV-Vis) و طیف سنجی فوتولومینسانس (PL) استفاده شد. نتایج آزمون پراش پرتوی ایکس، تشکیل فاز بلوری ورتزیت تلورید روی را تایید کرد. همچنین به کمک رابطه ویلیامسون- هال اندازه بلورک ها در حدود 2 نانومتر تخمین زده شد. با برازش طیف جذب نانوذرات، گاف انرژی نوری آنها محاسبه و آثار محدودیت کوانتومی در نقاط کوانتومی تولید شده تایید گردید. با استفاده از داده های نوری و رابطه براس متوسط اندازه نانوبلورها 2.1 نانومتر بدست آمده که به اندازه نانوبلورک ها (نتایج محاسبات ویلیامسون- هال) نزدیک است. تصاویر میکروسکوپ الکترونی عبوری نشان داد که نقاط کوانتومی تلورید روی با ریزساختار نسبتا یکنواخت و با شکل نزدیک به کره به دست آمده اند.