مدیریت فناوری اطلاعات
سال:1396 | دوره:9 | شماره:4 |تعداد مقالات:11

در ایران سالانه انرژی زیادی در بخش خانگی، عمومی و تجاری مصرف می شود. علاوه بر این، شاخص نسبت سالخوردگی جمعیت در سال های اخیر روند رو به رشدی را نشان می دهد. این در حالی است که خانه های هوشمند مبتنی بر اینترنت اشیا با مدیریت بهینه مصرف انرژی و بهبود سلامت خانواده، به رفع این چالش ها کمک می کنند. در این پژوهش قصد داریم کاربردهای اینترنت اشیا در ساختمان را شناسایی کنیم. این پژوهش از نظر هدف کاربردی است و از نظر نحوه گردآوری داده ها از نوع پژوهش های کیفی به شمار می رود. برای شناسایی کاربردهای اینترنت اشیا در ساختمان، به کمک روش فراترکیب ابتدا 371 مقاله بررسی شد که از میان آنها 85 مقاله برای تجزیه و تحلیل نهایی استفاده شدند. از این مقالات 122 کد به دست آمد که با ترکیب آنها هفت کاربرد مدیریت مصرف برق (27 ارجاع)، سیستم گرمایش، تهویه و گردش هوا (15 ارجاع)، کاهش مصرف آب (4 ارجاع)، تامین امنیت ساختمان و محله (12 ارجاع)، نظارت بر سلامت (24 ارجاع)، مدیریت وقایع بحرانی در ساختمان (10 ارجاع) و اتوماسیون لوازم خانگی (29 ارجاع) استخراج شدند.

اشتباه رایج در مدیریت پروژه های فناوری اطلاعات، تمرکز بر مسائل فنی و غافل شدن از سایر حوزه ها نظیر مدیریت ذی نفعان است که دانش مدیریت پروژه در سال های اخیر روی آن متمرکز شده است. در این مقاله، یک سیستم پشتیبان تصمیم توسعه داده شده که در قالب ده گام اجرایی به برنامه عملیاتی مدیریت انتظارات ذی نفعان منتج می شود. در این سیستم با بهره گیری از یک مدل بهینه سازی، منابع سازمان با درنظرگیری ویژگی های شخصیتی و اهمیت نسبی ذی نفعان به صورت بهینه برای تامین کل یا بخشی از خواسته های آنها در فازهای مختلف پروژه تخصیص داده می شوند. مهم ترین نوآوری های ارائه شده در توسعه این سیستم، طراحی چارچوبی یکپارچه با درنظرگیری فازهای مختلف پروژه شامل فاز مطالعه، اجرا و اختتام و همچنین درنظرگیری ویژگی های شخصیتی افراد مسوول در هر گروه از ذی نفعان پروژه بوده که در تحقیقات پیشین به آن توجه نشده است. سیستم پیشنهادی در یک پروژه ملی فناوری اطلاعات پیاده سازی شد و دستاوردهای این مطالعه موردی در سه محور معیارها و ذی نفعان، هزینه و زمان اقدام ها و نتایج مدل، ارائه شده است.

فناوری رایانش ابری بر مبنای ویژگی های ذاتی خود، مانند مقیاس پذیری، انعطاف پذیری و...، می تواند در افزایش بهره وری مراکز آموزش عالی، به عنوان موتور محرک توسعه، نقش زیربنایی ایفا کند. علی رغم پتانسیل زیاد فناوری یاد شده در ارائه بهتر خدمات و ایجاد ثروت، استفاده از آن در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، در وضعیت مناسبی قرار ندارد. از دلایل متعدد موثر بر این وضعیت، می توان به عدم ارائه معماری کل نگر و پشتیبان اشاره کرد. این پژوهش با استفاده از روش فرا ترکیب به تجزیه و تحلیل پژوهش های گذشته در زمینه مدل ها و معماری های پشتیبان پیاده سازی رایانش ابری در مراکز آموزش عالی پرداخته و پس از شناسایی 30 مفهوم در قالب پنج مقوله اصلی، معماری ابری ترکیبی به نام IUHEC را برای پشتیبانی پیاده سازی رایانش ابری در مراکز مذکور ارائه کرده است. اعتبارسنجی معماری به کمک خبرگان این حوزه و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا انجام شده است. نوآوری این معماری، جامعیت، امنیت زیاد و در عین حال سادگی آن است و به مراکز کمک می کند تا مهاجرت ایمن و موثری به فضای رایانش ابری داشته باشند.

با توجه به نیاز کشور به توسعه توان رقابتی شرکت های فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، محققان با بررسی مطالعات صورت گرفته و پژوهش های پیشین، ابتدا دو مدل اولیه زیرساخت ها و الزامات را استخراج کردند، اما با توجه به بومی نبودن و مرتبط نبودن عوامل استخراج شده به بازار فناوری ارتباطات و اطلاعات، به کمک دو روش مصاحبه و دلفی از نظر خبرگان بهره برده شد. روش پژوهش، آمیخته کیفی و کمی است و از لحاظ هدف، توسعه ای و کاربردی به شمار می رود. ابتدا از طریق مصاحبه با 10 تن از خبرگان، 60 عامل شناسایی شد و با احتساب 45 عامل شناسایی شده از ادبیات پژوهش، در مجموع 105 عامل در پرسشنامه دلفی درج شد. 15 خبره در سه مرحله روی 44 عامل به توافق نهایی رسیدند، سپس با بهره مندی از نظرهای تخصصی 110 تن از کارشناسان در شرکت های فعال حوزه ICT، 44 عامل شناسایی شده با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی دسته بندی شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، عوامل در چهار گروه طبقه بندی شدند و شاکله مدل نهایی را ساختند. این چهار گروه عبارت اند از: زیرساخت های حاکمیتی و شرکتی و الزامات حاکمیتی و شرکتی.

با توجه به اینکه نیازهای ارتباطی و همچنین فناوری های تحت شبکه افزایش یافته، رایانش ابری راهکاری برای دستیابی پاسخ به این نیازها، معرفی شده است. با افزایش تعداد نرم افزارها و تعدد گزینه ها، انتخاب نرم افزار مناسب برای پیاده سازی سیستم رایانش ابری در فضای سازمان ها، کار دشواری است. بدین منظور، این مقاله با هدف ارائه چارچوب علمی برای انتخاب نرم افزار مناسب پیاده سازی راهکار رایانش ابری در سطح زیرساخت، تدوین شده است. برای این کار، نخست با بررسی مقالات و مصاحبه با خبرگان آشنا به موضوع، معیارهای انتخاب نرم افزار مناسب پیاده سازی این راهکار احصا شد، سپس بر اساس چارچوب ایجاد شده و با استفاده از رویکرد آراس فازی با مقادیر بازه ای، به وزن دهی و اولویت بندی گزینه ها اقدام گردید. چارچوب توسعه یافته به منظور انتخاب نرم افزار مناسب در دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران از میان پنج گزینه پیشنهاد شده به کار گرفته شد. نتایج حاکی از آن بود که سیستم رایانش ابری Open Stack برترین گزینه است. انتخاب این گزینه را می توان به دلیل تمایز شایان توجه آن در معیارهایی همچون عملکرد، قابلیت اطمینان و امنیت سیستم، پایداری و ثبات سیستم و قابل استفاده بودن دانست.

در دنیای پیچیده امروز، شرط بقای سازمان ها نزدیکی بیشتر به مشتریان و ارائه خدمات یا کالاهای با ارزش افزوده در کمترین زمان است. این مساله به یکپارچگی فرایندهای تجاری سازمان نیاز دارد و یکی از راهکارهای آن، سیستم برنامه ریزی منابع سازمانی (ERP) است، اما بسیاری از پروژه های ERP با شکست مواجه می شوند. هدف این پژوهش، بررسی علل شکست پروژه های ERP در سازمان های ایرانی است. بدین منظور پس از بررسی پژوهش های پیشین و استخراج عوامل مرتبط با شکست این پروژه ها، از خبرگان این حوزه درباره عوامل نظرخواهی به عمل آمد، عوامل مترادف و همگون ادغام شدند و در نهایت 58 عامل باقی ماند که در هفت دسته عوامل سازمانی، مدیریت پروژه، منابع انسانی، مدیریتی، فروشندگان و مشاوران، فرایندها و تکنیکی طبقه بندی شدند. برای تعیین میزان اهمیت و تاثیر هر یک از این عوامل در شکست پروژه های ERP، بار دیگر از خبرگان نظرخواهی به عمل آمد. برای جمع بندی نظرهای متفاوت خبرگان و رتبه بندی عوامل، از سیستم استنتاج فلوسورت فازی استفاده شد. در نهایت 10 معیار به عنوان مهم ترین علل شکست پروژه های ERP در سازمان های ایرانی تعیین شدند.

به منظور حفاظت از فضای سایبری و مقابله با حملات آن، به چارچوب آگاهی وضعیتی سایبری برای اجرای مانورهای آن نیاز داریم. پژوهش پیش رو چالش های اجرای این مانورها را با شبیه سازی پویای صحنه نبرد سایبری رفع می کند. صحنه نبرد ارائه شده حاوی اطلاعات ضروری برای تشخیص رخدادهای سایبری است، از این رو می توان آن را به عنوان مهم ترین و پیچیده ترین عامل در ادغام سطح بالا در نظر گرفت. صحنه نبرد سایبری حاوی اطلاعات دقیقی از عناصر محیط سایبری، شامل مخزن دانش آسیب پذیری، اجزای ملموس و ناملموس محیط سایبری و روابط بین آنها ست که امکان اجرای مانور، آزمون نفوذ، تزریق حملات سایبری، ردیابی حملات، مصورسازی، ارزیابی اثر حملات سایبری و ارزیابی ریسک را فراهم می کند. موتور پویا ساز شبیه ساز، به منظور به روزرسانی خودکار پایگاه دانش آسیب پذیری، تغییر توپولوژی و ویژگی های عناصر، دسترسی ها، سرویس ها، میزبان ها و کاربران طراحی شده است. به کمک روش تحقیق کیفی و همچنین با ایجاد گروه کانونی، مدل سازی و شبیه سازی ارزیابی شده است.

در صنایع فناوری محور از جمله صنعت دارویی، موفقیت شرکت ها به توانایی آنها در ارائه نوآوری های مستمر به بازار وابسته است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر قابلیت های فناوری اطلاعات بر عملکرد سازمان های صنعت دارویی کشور صورت گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی است و از شیوه نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. در این تحقیق برای به دست آوردن نمونه آماری از روش فرمول آماری در جامعه محدود استفاده کردیم. با توجه به بررسی آمار ارائه شده توسط وزارت بهداشت کشور، افزون بر 170 شرکت دارویی بهداشتی (شیمیایی و گیاهی) در سطح کشور فعالیت می کنند. جامعه آماری تحقیق، تمام مدیران بخش داخلی، تولید، منابع انسانی، بازاریابی و فروش در این 170 شرکت در نظر گرفته شده است که تعداد آنها 746 نفر بود و از بین آنها 254 نفر برای نمونه انتخاب شدند. مهم ترین نتایج این پژوهش عبارت اند از: 1. قابلیت های فناوری بر سه رویکرد زنجیره تامین یعنی ناب بودن، تاب آوری و چابک بودن تاثیر مثبت دارد و 2. سه رویکرد زنجیره تامین (ناب بودن، تاب آوری و چابک بودن) بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبت دارد.

مشکلات و موانع امنیتی یکی از اساسی ترین موضوعات مطرح در زمینه سیستم های اطلاعاتی است. از دیرباز، امنیت یکی از اجزای اصلی زیرساخت های فناوری اطلاعات شمرده می شد. در این رابطه، پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های موثر بر مدیریت امنیت اطلاعات در فناوری اطلاعات شرکت نفت فلات قاره ایران انجام شده است. جامعه آماری پژوهش، مدیران و کارشناسان واحد فناوری اطلاعات شرکت نفت فلات قاره ایران هستند. پژوهش به صورت روش آمیخته کیفی- کمی انجام شده است. در بخش کیفی با مصاحبه نیمه ساختاریافته، مولفه های موثر شناسایی شدند و در بخش کمی، مولفه های موثر شناسایی شده در قالب پرسشنامه دومی تدوین شد و در اختیار جامعه آماری قرار گرفت و داده های لازم برای بررسی سوالات پژوهش به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای Lisrel و نسخه 20 SPSS انجام گرفت. بر اساس نتایج پژوهش، مولفه های مرتبط با مسائل فنی، انسانی، مدیریت و رهبری و نیز، مالی و اقتصادی موثر بر مدیریت امنیت اطلاعات واحد فناوری اطلاعات شرکت نفت فلات قاره ایران مشخص شدند.

در شبکه های اجتماعی و فروشگاه های اینترنتی، برای مواجهه با مشکلات برآمده از حجم فراوان اطلاعات، به طور گسترده ای از سیستم های توصیه گر استفاده می شود. پالایش مشارکتی روشی است که اغلب این سیستم ها برای تولید توصیه به کاربر استفاده می کنند. از آنجا که این روش، برای توصیه، رای کاربران را در نظر می گیرد، رای افراد مخرب می تواند آسیب های شایان توجهی به آن وارد کند. به بیان دیگر، ممکن است کاربرانی وجود داشته باشند که با ایجاد پروفایل های جعلی، آرای خود را به صورت مغرضانه، وارد سیستم کنند و باعث اختلال در تولید توصیه ای مناسب به سایر کاربران شوند. به این نوع آسیب، حملات شیلینگ گفته می شود. اگر مهاجمان در این امر موفق شوند، اعتماد کاربران به سیستم های توصیه گر کاهش خواهد یافت. در سال های اخیر، الگوریتم های تشخیص حمله خوبی ارائه شده است، اما هر یک محدودیت هایی دارند. در این مقاله با استفاده از الگوریتم های مبتنی بر پروفایل و آیتم، سازوکاری ارائه شده است که خطای تشخیص حملات شیلینگ را به صورت چشمگیری کاهش می دهد.