علوم و فنون منابع طبیعی
سال:1390 | دوره:6 | شماره:4 |تعداد مقالات:16

در جنگل های شمال ایران تنها در بارگیری گرده بینه از ماشین آلات مختلف بارگیری شامل جمس، لودر چنگک دار، جرثقیل های گردان و غیره استفاده می گردد. جهت مقایسه کارایی و برآورد هزینه دو نوع ماشین بارگیری گرده بینه جمس و لودر چنگک دار از مطالعه کار و زمان سنجی استفاده گردید. (عزیزی ،1380) جمع آوری داده های مورد نیاز به منظور برآورد مقادیر تولید و هزینه به ازای هر مترمکعب در عملیات بارگیری در ایستگاه طرح گلبند با هماهنگ نمودن مراحل کار در دو دستگاه مورد مطالعه شامل زمان رفت خالی، برداشتن و بلند کردن، زمان بازگشت، قرار دادن و مرتب کردن انجام پذیرفت. آن گاه در هنگام بارگیری، زمان سنجی دو دستگاه در اجزای چهارگانه انجام گردید و نتایج نشان داد زمان های صرف شده خالص برای هر یک از اجزا یک نوبت بارگیری با دو دستگاه جمس و لودر چنگک دار در مجموع زمان صرف شده خالص در دستگاه جمس 5.28 برابر دستگاه لودر چنگک دار می باشد. میزان تولید دستگاه لودر چنگک دار با استفاده از زمان خالص بدون احتساب تاخیر 69.29 مترمکعب بر ساعت و با استفاده از زمان کل با احتساب تاخیر 43.43 مترمکعب بر ساعت بوده در حالی که میزان تولید دستگاه جمس با استفاده از زمان خالص بدون احتساب تاخیر 11.55 مترمکعب برساعت و با استفاده از زمان کل با احتساب تاخیر 9.65 مترمکعب بر ساعت می باشد به صورتی که میزان تولید لودرچنگک دار بدون احتساب تاخیر 5.99 برابر جمس بوده و میزان تولید لودرچنگک دار با احتساب تاخیر 4.50 برابر جمس می باشد.

جنگل های شهری همبستگی زیادی با کاهش اثرات منفی تمدن و حفظ تعادل اکولوژیک سیستم های شهری دارند. با هدف برآورد میزان ذخیره کربن در جنگل کاری زبان گنجشگ در خلخال آماربرداری خطی از توده صورت گرفت. 20 پایه (5 پایه از قطر متوسط هر طبقه قطری) به عنوان نمونه انتخاب و پس از کف بر کردن نمونه ها، ریشه های آنها نیز جمع آوری شد. وزن تر اندام ها جداگانه توزین و برای تعیین وزن خشک، اندام ها به کوره چوب خشک کنی منتقل شدند و بر این اساس میزان بیوماس اندام ها محاسبه شد. سپس اندام های مختلف نمونه ها سوزانده شده و پس از کسر خاکستر اندام ها از میزان بیوماس، کربن آلی ذخیره شده محاسبه گردید. برای تعیین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک و بررسی ارتباط آنها با میزان ذخیره کربن درختان، 12 نمونه از عمق 0 تا 30 و 30 تا 60 سانتی متری تهیه گردید. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین میزان بیوماس و کربن آلی ذخیره شده سالیانه در هر هکتار از توده به ترتیب 526 و 464 کیلوگرم می باشد. نتایج آزمون دانکن نشان می دهد که میانگین ذخیره کربن در طبقات قطری مورد بررسی از اختلاف معنی داری برخوردار است، همچنین با توجه به معادله های رگرسیون از بین مشخصه های خاک، نیتروژن و کربن آلی بیشترین همبستگی را با میزان بیوماس دارند.

هدف از اجرای طرح های سازگاری درختان غیربومی، تعیین و معرفی گونه های غیربومی مناسب جهت استفاده در عملیات جنگل کاری است. این تحقیق در جنگل های مرطوب میان بند نکا (ونمک) و در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار و 13 تیمار از مهم ترین گونه های سوزنی برگ شامل کاج جنگلی با مبادی یوگسلاوی، ارمنستان و اسپانیا، گونه پیسه آ با مبادی یوگسلاوی، کلاردشت و لاجیم، گونه کاج زرد با مبداء آمریکا، گونه کاج سیاه با مبداء اطریش، دو گونه نراد با مبداء ترکیه و یوگسلاوی، گونه لاریکس با مبداء یوگسلاوی، دوگلاس با مبداء اورگان و گونه سدروس دئودورا با مبدا پاسند بوده که از سال 1371 مورد مطالعه قرار گرفت. تعداد درختان هر تیمار در کرت برابر با 100 اصله و فاصله کاشت آنها 2 متر از یکدیگر بوده است. نتایج کمی وکیفی این طرح تحقیقاتی پس از 16 سال نشان داد گونه کاج جنگلی با مبادی یوگسلاوی و ارمنستان به لحاظ هریک از متغیرهای مورد بررسی در مناسب ترین شرایط هستند و پس از آن گونه های کاج سیاه، کاج زرد و پیسه آ با مبادی کلاردشت و لاجیم در شرایط بهتری می باشند.

چرخه آب نقش بسیار مهمی را در روابط بین خاک، پوشش گیاهی و محیط ایفا می کند. این چرخه یکی از پدیده های مهم اکولوژیکی در بیوسنوزهای طبیعی، بخصوص در اکوسیستم های جنگلی است. باران ربایی، ساقاب و تاج بارش، سهم زیادی از چرخه آب را در اکوسیستم های جنگلی به خود اختصاص می دهند. در این تحقیق، به مدت یک سال، از مهرماه 1388، باران ربایی، ساقاب و تاج بارش درختان راش شرقی در پارسل 701 جنگل شنرود سیاهکل مورد بررسی قرار گرفت. اندازه گیری بارش کل، با نصب 4 عدد جمع آوری کننده باران در منطقه ای باز و در فاصله 150 متری عرصه مورد مطالعه، اندازه گیری تاج بارش، با نصب 60 عدد جمع آوری کننده تاج بارش با پراکنش تصادفی در زیر تاج پوشش درختان راش و اندازه گیری ساقاب نیز با نصب لوله های جمع آوری کننده ساقاب با قطر 3 سانتی متر بر روی 20 اصله درخت راش سیلندریک با تاج متقارن و طبقات قطری مختلف صورت گرفت. میانگین ارتفاع باران ربایی از تفاوت میان میانگین ارتفاع بارش کل و مجموع میانگین ارتفاع ساقاب و تاج بارش محاسبه گردید. با استفاده از رگرسیون و مشخصه های درختان راش، مناسب ترین مدل های پیش بینی شده باران ربایی، ساقاب، تاج بارش در منطقه مورد مطالعه به دست آمد. نتایج نشان داد که از 1497 میلی متر بارش سالانه، سهم ساقاب، تاج بارش و باران ربایی برای درختان راش به ترتیب 1.2، 47.5 و 51.3 درصد می باشد. با افزایش ارتفاع بارش کل، سهم ساقاب، تاج بارش و باران ربایی روند صعودی پیدا کرد. همبستگی ارتفاع بارش با ارتفاع ساقاب، تاج بارش و باران ربایی، پس از بررسی با ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که میان این پارامترها، در سطح احتمال 99 درصد همبستگی معنی دار وجود دارد. با افزایش کلاسه قطری درختان راش، از میانگین ارتفاع ساقاب کاسته شده و بر میانگین ارتفاع باران ربایی افزوده می گردد.

در این تحقیق، تولید خمیرکاغذ از ساقه کلزا تهیه شده از مزارع کشاورزی استان مازندران، با استفاده از فرآیند نیمه شیمیایی سولفیت خنثی (NSSC) بررسی شد. بدین منظور نخست خصوصیات آناتومیکی و شیمیایی الیاف حاصل از کلزا اندازه گیری شد. شرایط پخت شامل دما در سطح ثابت 170 درجه سانتی گراد، زمان پخت در سه سطح (20، 30 و 40 دقیقه) و سولفیت سدیم در سه سطح 10، 15 و 20 درصد انتخاب شد و در تمام پخت ها، نسبت سولفیت سدیم به بی کربنات سدیم 2 به 1 بود. بازده بعد از پخت خمیرکاغذ ها بین 61 تا 82 درصد متغیر بوده است. با در نظر گرفتن درجه روانی مطلوب فرآیند NSSC خمیرکاغذها تا درجه روانی 400±25 میلی لیتر استاندارد کانادایی پالایش شدند و از هر نمونه خمیرکاغذ، کاغذ دست ساز با وزن پایه 127 g/m2 تهیه گردید و در نهایت خصوصیات مقاومتی خمیرکاغذها مورد ارزیابی قرار گرفت. با مقایسه تحلیل های آماری شاخص های مقاومتی، مشخص شد که شرایط پخت 20 درصد سولفیت سدیم و زمان پخت 30 دقیقه به عنوان شرایط بهینه پخت خمیرکاغذ نیمه شیمیایی سولفیت خنثی برای ساخت کاغذ فلوتینگ مناسب می باشد. ویژگی های کاغذ شامل مقاومت به خرد شدن در حالت کنگره ای، مقاومت به له شدن در حالت حلقه، شاخص مقاومت در برابر کشش، شاخص مقاومت در برابر پاره شدن و شاخص مقاومت در برابر ترکیدن به ترتیب 232 KN/m، 1.96 KN/m،35.56 N.m/g ، 6.19 mN.m2/g و 2.29 Kpa.m2/g اندازه گیری شده است.

در این تحقیق مقدار 15 مترمکعب چوب تبریزی به ضخامت 7.5 سانتی متر استحصال شده از مزارع شهرستان شیروان (خراسان شمالی) با سه برنامه T5-D2 (برنامه پیشنهادی F.P.L) و T5-D3, T7-D3 در یک کوره نیمه اتوماتیک با دمای معمولی تا رطوبت نهایی 2±8 درصد خشک گردید. سپس اثر برنامه های چوب خشک کنی بر میزان اعوجاج و ترک های سطحی جهت دستیابی به حداقل زمان خشک شدن به نحوی که کیفیت چوب در حد مطلوب باشد، مورد ارزیابی قرار گرفت. دمای خشک اولیه در سه برنامه به ترتیب 49، 49 و 54 درجه سانتی گراد و دمای خشک نهایی هر سه برنامه 71 درجه سانتی گراد انتخاب شد. معایب کمانی، انحنا، تابیدگی و ترک سطحی تخته ها در هر یک از مراحل اندازه گیری شده و تجزیه وتحلیل نتایج از طریق ترسیم نمودارهای کنترل کیفیت مربوط به معایب مذکور صورت گرفت. نتایج نشان داد از نظر کیفیت و میزان معایب، برنامه T5-D3 و تا حدودی برنامه T5-D3 از شرایط مطلوبی برخوردار می باشند. لذا با توجه به گرادیان رطوبتی، کیفیت چوب آلات و تغییرات کمی اعوجاج و ترک های سطحی، برنامه T5-D2 برای این گونه پیشنهاد می گردد.

در این تحقیق، کنترل موجودی انبار محصول کارخانه تخته خرده چوب اسالم، مطالعه شد و با توجه به این که انبار این کارخانه به صورت سنتی اداره شده و هیچ گونه مدلی برای چیدمان و مرتب نمودن تخته خرده چوب های تولیدی در این انبار به کار گرفته نمی شد، بعد از بررسی و تحقیق، مناسب ترین مدل، مدل EPQ (مقدار تولید اقتصادی) پیشنهاد گردید. هدف در این مدل پیش بینی متوسط تعداد ورق انبارش شده سالانه با توجه به حجم انبار است. بعد از به دست آوردن اطلاعات مورد نیاز برای این مدل که آمار به دست آمده از واحد حسابداری و انبار این کارخانه بود و جای گذاری در فرمول های مورد نظر مقادیر لازم به دست آمد. برای محاسبه میزان Q* (مقادیر اقتصادی تولید) و Imax مقدار موجودی بیشینه) از میزان فروش در سال 1388 و همچنین میزان هزینه های ثابت و متغیر مربوط به واحد انبار استفاده گردید. همچنین میزان تقاضا (D) و میزان تولید (P) نیاز بود که هر کدام به طور جداگانه از روش رگرسیون خطی و روش نموهموار محاسبه شدند. با قراردادن ارقام به دست آمده در فرمول های موردنظر در نهایت متوسط تعداد ورق انبارش شده سالانه پیش بینی گردید. ضمن آن که آرایشی مناسب باتوجه به تعداد ورق پیش بینی شده و حجم انبار موجود برای چیدمان محصول در انبار نیز ارایه شد.

در این تحقیق، خمیر جوهرزدایی شده از کارخانه لطیف و به طور کاملا تصادفی تهیه شد. خمیر تهیه شده با آنزیم سلولاز تیمار شد. تاثیر تیمار آنزیمی بر درجه روانی خمیر جوهرزدایی شده و ویژگی های مقاومتی کاغذ دست ساز به خصوص مقاومت به کشش، مقاومت به ترکیدن، مقاومت به پارگی و مقاومت به تاخوردگی بررسی گردید. متغیرهای تیمار آنزیمی عبارت بودند از: مقدار آنزیم (0.1% و 0.3%، بر اساس وزن خشک خمیر) و زمان تیمار آنزیمی (60، 30 و 120 دقیقه). در این تیمارها، دمای تیمار آنزیمی 30 درجه سانتی گراد تنظیم شد، ph=5 و درصد خشکی خمیرکاغذ، 3 درصد ثابت نگه داشته شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که تیمارهای آنزیمی سبب بهبود ویژگی های مقاومتی کاغذهای دست ساز ساخته شده از خمیر تیمارشده می شود. به علاوه، بیشترین مقاومت ها در نمونه خمیرهای تحت تاثیر تیمار آنزیمی با شرایط 0.3 درصد آنزیم و مدت 60 دقیقه مشاهده شد. کمترین مقدار درجه روانی (oRS) در نمونه خمیرهای تحت تاثیر تیمار آنزیمی با شرایط 0.3 درصد آنزیم و مدت 120 دقیقه بود.

این تحقیق با هدف بررسی امکان استفاده از آهاردهنده داخلی آلکیل کتن دیمر ((AKD و تاثیر آن بر خواص کاغذهای تحریر انجام شده است. به همین منظور نتایج تولید کاغذ دست ساز با اختلاط ثابت خمیرهای (80%) CMP و خمیر کرافت رنگبری شده (20%) BKP به همراه افزودنی AKD مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس پارامترهای نوری-مقاومتی برای هر ترکیب اندازه گیری و نهایتا جهت بررسی اثر معنی داری و مقایسه میانگین ها از آزمون های تجزیه واریانس و دانکن استفاده گردید. طبق نتایج، افزودن عامل AKD موجب افت شدید میزان جذب آب و کاهش اکثر مقاومت های کاغذ (به استثنای مقاومت به عبور هوا) گردیده، و برعکس موجب بهبود خواص نوری کاغذ شده است.

در این تحقیق به بررسی تاثیر ایجاد اتصالات فارسی و انگشتی بر روی خواص آکوستیکی نمونه های حاصل از گونه راش پرداخته شده است. تعداد 14 نمونه مطابق با استاندارد بین المللی ISO شماره 3129 آماده و تحت آزمون های ارتعاشات خمشی و طولی در تیر دوسر آزاد قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ایجاد اتصال فارسی سبب افزایش فاکتور میرایی و کاهش کارایی تبدیل آکوستیک می گردد. درحالی که ایجاد این اتصال سبب تاثیر معنی داری بر روی ضریب آکوستیک نمی گردد. همچنین نتایج نشان داد که ایجاد اتصال انگشتی علاوه بر کاهش کارایی تبدیل آکوستیک سبب کاهش ضریب آکوستیک نیز می گردد. در مجموع می توان گفت که در صورت لزوم استفاده از اتصالات در ساخت سازه های آکوستیکی اتصال فارسی و سر به سر اثرات منفی کمتری را بر روی خواص آکوستیک نسبت به اتصال انگشتی در پی دارد.

در این تحقیق مقاومت انفصالی، برشی و لنگرخمشی اتصالات ساخته شده از چوب راش (Fagus oreintalis) و سه نوع دوبل از جنس ممرز (Carpinus betulos)، پالونیا (فشرده شده 30%) و صنوبر (فشرده شده 30%) بررسی شد. محل قرار گرفتن دوبل با دستگاه کم کن به قطر 10 میلی متر و به طول 25 میلی متر که فاصله سوراخ های تعبیه شده در این تحقیق در سه سطح 10، 12، 15 میلی متر مشخص گردید. دوبل با چسب آغشته و در داخل سوراخ جاسازی و سپس با پیچ دستی تحت فشار قرار گرفت. نمونه ساخته شده اتصالات تحت آزمون های انفصالی، برشی و گشتاور خمشی قرار گرفتند. اثرات مستقل و متقابل متغیرهای مورد بررسی در قالب طرح آماری با سطح اطمینان 95 درصد بررسی گردید. نتایج نشان داد که نوع دوبل بر مقاومت انفصالی اثر معنی داری دارد، به طوری که اتصالات ساخته شده از دوبل های پالونیای فشرده بیش از سایرین مقاومت نشان می دهد. نتایج مربوط به نیروی برشی نشان داد که نوع دوبل و فاصله بین دو دوبل بر آن اثر معنی داری دارد به طوری که اتصالات ساخته شده از دوبل ممرز بیش از سایرین مقاومت نشان می دهد. به علاوه اگر فاصله بین دو دوبل 10 میلی متر باشد نسبت به دو حالت دیگر مقاومت برشی بیشتری دارد درصورتی که نتایج مربوط به گشتاورخمشی حاکی است که اگر فاصله بین دو دوبل 15 میلی متر باشد بیش از دو حالت دیگر مقاومت نشان می دهد. اتصالات ساخته شده از دوبل ممرز گشتاور بیشتری را تحمل کردند.

رویکرد ارزیابی ریسک یکی از محورهای اصلی استقرار و بکارگیری سیستم های مدیریتی در سازمان ها است. با استقرار سیستم های مدیریتی که امروزه به شکل ادغام شده در سامانه مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست بیان می گردد سازمان ها در برآورده ساختن الزاماتی که به رویکرد پیشگیری از خطا منجر می شوند توانمند می گردند. پتروشیمی آریاساسول بزرگترین واحد الفین گازی کشور است که در منطقه اقتصادی پارس واقع شده است. این تحقیق در واحد تولید پلی اتلین متوسط و سنگین مجتمع پتروشیمی آریاساسول واقع در منطقه عسلویه با هدف شناسایی جنبه های زیست محیطی و ارایه راه کارهای عملی و پیشگیرانه در جهت تقلیل یا حذف اثرات زیست محیطی با استفاده از روش تجزیه و تحلیل حالات شکست و اثرات آن بر محیط زیست صورت گرفت. این روش، روشی است کیفی که به موقع و به بهترین شیوه ممکن در فرآیند توسعه تولید به کار می رود و هدف آن شناسایی و اولویت بندی جنبه های زیست-محیطی مهمی است که حاصل آن پیامدهای زیست محیطی در طول چرخه ی حیات می باشد. لذا برای ارزیابی این جنبه ها عدد اولویت ریسک تعیین گردید و درجه مخاطره پذیری نیز با استفاده از روش توزیع فراوانی محاسبه گردید. پس از انجام محاسبات آماری مشخص شد آن دسته از جنبه های زیست محیطی که عدد اولویت ریسک آن ها بالاتر از 19.5 است دارای سطح ریسک خیلی بالا هستند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که 25.44 درصد جنبه های زیست-محیطی در سطح ریسک پایین، 20.9 درصد در سطح ریسک متوسط، 14.68 درصد از جنبه ها در سطح ریسک بالا و 38.98 درصد در سطح ریسک خیلی بالا قرار گرفتند که برای دو مورد اخیر (ریسک های بالا و خیلی بالا) اقدامات اصلاحی و مدیریت ریسک تعریف شده است.