گیاه و زیست بوم
سال:1388 | دوره:5 | شماره:18 |تعداد مقالات:8

در این بررسی فلور منطقه معدن مس تکنار در شهرستان بردسکن مورد بررسی قرار گرفته است. نمونه های جمع آوری شده و با روش های تاکسونومی گیاهی و به کارگیری فلورهای معتبر شناسایی شد و خانواده، جنس و گونه هر یک از آن ها تعیین شد. اسامی تاکسون های منطقه به صورت فهرست الفبایی و به ترتیب خانواده و نام علمی تنظیم شد. اسامی جمع آوری شده در این بررسی به هرباریوم پژوهشکده علوم گیاهی دانشگاه فردوسی مشهد منتقل و در آن جا با استفاده از فلورهای معتبر شناسایی شد. شکل زیستی هر یک از عناصر گیاهی دو منطقه با استفاده از روش رانکیه (Raunkier) مشخص شد. این بررسی نشان داد که در منطقه معدن مس تکنار 39 خانواده و 121 جنس و 159 گونه گیاهی می باشد که بیش ترین گونه ها در تیره  Asteraceae(22 گونه) می باشد، هم چنین اشکال زیستی گیاهان منطقه معدن مس شامل 38، %60 تروفیت، 75،  %20همی کریپتوفیت،43 ، %9 ژئوفیت، 66،  %5کامفیت و77 ، %3 فانروفیت می باشد.

برای بررسی تاثیر مقاوم سازی بذر بر روی قوه نامیه و سرعت جوانه زنی لوبیا قرمز رقم اختر، آزمایشی در سال 1387 در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری انجام شد. پنج تیمار شامل 12 ساعت مرطوب کردن و 12 ساعت خشک کردن بذر طی سه مرحله، 12 ساعت مرطوب کردن و 12 ساعت خشک کردن بذر طی چهار مرحله، 24 ساعت مرطوب کردن و 24 ساعت خشک کردن بذر طی سه مرحله، 24 ساعت مرطوب کردن و 24 ساعت خشک کردن بذر طی چهار مرحله و عدم مقاوم سازی (شاهد) در چهار تکرار در قالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارهای مقاوم سازی و شاهد از نظر قوه نامیه و سرعت جوانه زنی اختلاف معنی داری در سطح %1 وجود داشت به طوری که در اثر مقاوم سازی بذر درصد و سرعت جوانه زنی افزایش یافت. بیش ترین درصد و سرعت جوانه زنی به ترتیب با %99.25 و 1.77 روز از تیمار 24 ساعت مرطوب کردن و 24 ساعت خشک کردن بذر طی چهار مرحله به دست آمد. در حالی که این اعداد در تیمار شاهد به ترتیب %90.25 و 2.45 روز ثبت شد. ضمن این که بین زمان های مختلف مقاوم سازی بذر اختلاف معنی داری مشاهده نشد.

برای بررسی اثرات تراکم بوته بر عملکرد علوفه، عملکرد و اجزای عملکرد دانه سه ژنوتیپ جو در شرایط کاشت دو منظوره (برداشت علوفه و دانه)، آزمایشی در سال زراعی 1382-83 به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی شامل سه ژنوتیپ جو (جنوب، تروپی و 13 سراسری) و تراکم بوته به عنوان عامل فرعی دارای چهار سطح (300، 400، 500 و 600 بوته در متر مربع) بودند. نتایج نشان داد، اثر ژنوتیپ و تراکم بر عملکرد دانه معنی دار نشد. اثر متقابل ژنوتیپ و تراکم برای عملکرد دانه و وزن هزار دانه معنی دار نبود، در حالی که برای عملکرد بیولوژیکی، تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله و نیز شاخص برداشت معنی دار شد. بیش ترین عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، تعداد سنبله در واحد سطح و وزن هزاردانه به رقم تروپی اختصاص داشت. تفاوت بین ارقام و اثر متقابل ژنوتیپ و تراکم از لحاظ عملکرد علوفه تر و خشک معنی دار نبود، درحالی که تفاوت تیمارهای تراکم از این نظر معنی دار شد. بیش ترین عملکرد علوفه تر و خشک به تراکم 600 بوته و کم ترین آن نیز به تراکم 300 بوته در مترمربع اختصاص داشت.

برای بررسی تنوع ژنتیکی خصوصیات مورفولوژیک و فنولوژیک در 204 ژنوتیپ جو بدون پوشینه و روابط بین این صفات و تعیین صفات موثر در عملکرد با استفاده از تجزیه و تحلیل های چند متغیره، آزمایشی در سال 1386 در مزرعه تحقیقاتی واقع در اردکان یزد انجام شد. به دلیل وجود تعداد ژنوتیپ های زیاد، ارزیابی بر اساس ردیف های کشت ژنوتیپ های بدون تکرار صورت گرفت و انتخاب بر اساس صفات مورفولوژیک و فنولوژیک انجام شد. اختلاف بین ژنوتیپ ها برای بیش تر صفات به ویژه عملکرد معنی دار بود و ژنوتیپ های شماره 28، 31، 34، 36 و 37 دارای بیش ترین عملکرد دانه بودند. عملکرد دانه با درصد سبز(r=0.43) ، تعداد روز تا گلدهی (r=0.39) و ارتفاع  (r=0.38)بالاترین همبستگی را نشان داد. تجزیه علیت اثر مستقیم مثبت را برای هر سه جزء عملکرد نشان داد و وزن دانه را مهم ترین عامل تاثیر گذار بر عملکرد معرفی کرد. بر مبنای تجزیه به عامل ها سرما نقش زیادی در ایجاد تغییرات عامل اول ایفا کرد و بیش ترین تاثیر را در طول دوره ساقه دهی نشان داد. تجزیه خوشه ای صفات ارزیابی شده بر مبنای ژنوتیپ ها، صفات را در دو گروه متفاوت طبقه بندی کرد و تاریخ گلدهی بیش ترین شباهت را با عملکرد دانه نشان داد. تجزیه به مولفه های اصلی چهار مولفه مهم را معرفی کرد که به ترتیب شامل شاخص برداشت، وضعیت سنبله نسبت به ارتفاع گیاه، درصد ورس و پتانسیل عملکرد دانه نامگذاری شدند. بر مبنای رگرسیون مرحله ای صفات درصد سبز، ارتفاع و تعداد روز تا گلدهی به ترتیب بیانگر بیش ترین تغییرات عملکرد بوده و وارد مدل رگرسیون شدند. بنابراین برای اصلاح عملکرد وان گزینش را بر مبنای صفات رویشی گیاه مثل درصد سبز، ارتفاع و تعداد روز تا گلدهی انجام داد.

پسته (pistacia vera) یکی از محصولات استراتژیک کشور به شمار می رود که بعد از نفت بیش ترین میزان صادرات را به خود اختصاص داده است. در چند سال اخیر خسارت سرمازدگی به پسته سبب شده این محصول خطرپذیر به شمار آید. دمای بحرانی و افت دما در اوایل بهار که گاهی خسارت های قابل توجهی وارد می سازد استفاده به موقع و مناسب از روش های پیشگیری را ضروری می کند. به همین دلیل یک طرح تحقیقاتی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان در سا ل های 1386-1387 انجام شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو فاکتور رقم با سه سطح (عباسعلی، خنجری و شاه پسند) و فاکتور دما با 5 سطح +2، 0، -2، -4، -6 درجه سانتی گراد در سه مرحله شامل مرحله نموی اندام زایشی، جوانه متورم شده، گل باز شده و میوه تازه تلقیح شده در اواخر زمستان و اوایل بهار اجرا شد. نمونه ها در دستگاه انجماد قرار گرفته و دما با نرخ دو درجه در هر ساعت کاهش داده شد و در هر سطح دما نمونه هایی برای مطالعه میزان خسارت وارد شده خارج شدند. نتایج نشان داد حساس ترین مرحله به سرمای بهاره مرحله گل کامل بود، بیش ترین خسارت سرما در دمای -6 درجه سانتی گراد وارد شد و هم چنین در رقم عباسعلی مقاوم ترین و رقم شاه پسند حساس ترین رقم به سرمای پاییزه بود و رقم خنجری نیمه مقاوم مشخص شد.

این تحقیق برای بررسی تحمل گیاهان مرتعی به تنش شوری انجام گرفته است و اثر این تنش بر میزان کلروفیل دو ژنوتیپ گیاهان اسپرس و یونجه مورد ارزیابی قرار گرفت. برای هر گونه، آزمایش فاکتوریل با پنج سطح شوری صورت گرفت. این تحقیق در قالب آزمایشی با استفاده از نمک کلراید سدیم و کلسیم محلول در آب برای بررسی میزان رشد رویشی گیاهچه ها در گلدان انجام گرفت. داده ها ثبت و صفات غلظت کلروفیل a، غلظت کلروفیل b و غلظت کلروفیل کل (a+b) آنالیز شدند.نتایج به دست آمده از مرحله رشد گیاهچه با اعمال تنش شوری نشان داد که غلظت های بالای تنش، سبب کاهش معنی دار 0.01 درصد میزان کلروفیل در گونه ها شده است. سنجش میزان کلروفیل در مرحله رشد رویشی گیاهان در گلدان ها نشان داد که بین دو گونه از نظر کلروفیل a و کلروفیل کل تفاوت معنی داری در سطح 0.01 وجود داشته و در بررسی اثر متقابل نیز اسپرس در تمامی سطوح، ماکزیمم غلظت کلروفیل a را به خود اختصاص داده است. نمودارهای مقایسه اسپرس و یونجه از لحاظ میزان تراکم کلروفیل و نمودار مربوط به اثر متقابل گونه در شوری نشان دادند که اسپرس در کلیه سطوح شوری، مقاومت بیش تری را نسبت به یونجه نشان داده است.

منطقه مورد مطالعه در شمال شرق تهران به فاصله حدود 45 تا 77 کیلومتری در مسیر جاده تهران فیروزکوه واقع شده؛ از نظر موقعیت بین 51°.59¢ تا طول 52°.23¢ شرقی و 35°.35¢ تا 35°.45¢ عرض شمالی قرار دارد. ارتفاع منطقه از سطح دریا (در پایین ترین بخش 1800 و در بالاترین قسمت 2300 متر) و وسعت کل اراضی مطالعه شده 20000 هکتار می باشد که این مطالعه برای کشت آبی گلرنگ و سویا انجام پذیرفته است. مراحل انجام این آزمایش شامل انجام برخی مطالعه های خاک شناسی، نمونه برداری خاک، تجزیه آزمایشگاهی نمونه های خاک، جمع آوری اطلاعات اقلیمی زراعی برای محصولات مورد نظر و تهیه نقشه ارزیابی خاک با استفاده از سیستم GIS و ارزیابی تناسب اراضی برای تیپ های بهره وری مورد نظر در منطقه بوده است. پس از جمع آوری اطلاعات خاک، اقلیم و پستی و بلندی و تعیین نیازهای خاکی و اقلیمی گیاه از روی جدول های ارایه شده توسط Sys&FAO ارزیابی کیفی با استفاده از روش های پارامتریک (ریشه دوم) و محدودیت ساده از راه مقایسه خصوصیات اقلیمی، توپوگرافی و خاک با نیازهای رویشی هر محصول انجام شود. با این روش تاریخ های مناسب عملیات زراعی از قبیل زمان عملیات تهیه زمین، کاشت، شروع و پایان دوره رشد نیز اندازه گیری شد. خاک های موجود در منطقه در دو رده انتی سل و اینسپتی سل تفکیک شده اند. نتایج ارزیابی کیفی اراضی نشان دهنده این است که خصوصیات اقلیمی در رشد و تولید محصولات مورد نظر در منطقه به ترتیب سبب کاهش 37.52 و 5.5 درصدی برای تولید محصول سویا و گلرنگ نسبت به تولید پتانسیل آن ها خواهد شد. هم چنین برخی از خصوصیات خاک و توپوگرافی که از عوامل محدود کننده تولید محصولات می باشد به شرح زیر تعیین شدند:عوامل محدود کننده تولید برای محصول گلرنگ شامل آهک، پستی و بلندی،pH  و در مورد محصول سویا حضور آهک و سنگریزه و در برخی از واحد های اراضی توپوگرافی می باشد.

این تحقیق برای بررسی تاثیر مقادیر مختلف هیدروژل جاذب رطوبت Super AB A 200 بر انواع تخلخل، ظرفیت نگهداری آب و هدایت هیدرولیکی خاک های لومی شنی در سال زراعی 1386-87 انجام شده است. تیمارهای آزمایش عبارتند از: الف) نوع خاک شامل خاک لومی شنی و ب) هیدروژل جاذب رطوبت Super AB A 200 در شش سطح شامل: صفر (شاهد)، 0.05، 0.15،0.3 ،0.45  و 0.6 درصد وزنی. برای همین، طرحی در قالب بلوک های کاملا تصادفی در سه تکرار در 18 کرت آزمایشی با ابعاد1.5x1.5  متر در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری اجرا شد. تجزیه و تحلیل آماری نتایج تجزیه های آزمایشگاهی با استفاده از نرم افزار SAS و  Excelانجام شد. نتایج نشان داد، که افزودن هیدروژل جاذب رطوبت و نیز افزایش سطح استفاده، سبب افزایش انواع تخلخل خاک، به ویژه تخلخل مویین، به میزان 3 برابر نسبت به شاهد می شود. کاربرد هیدروژل جاذب رطوبت در سطوح 0.45 و 0.6 درصد وزنی، میزان آب قابل استفاده گیاه را به ترتیب 2 تا 2.5 برابر افزایش داده است. با افزایش میزان به کارگیری هیدروژل جاذب رطوبت، هدایت هیدرولیکی خاک افزایش یافت. نتایج آنالیز آماری (مقایسه میانگین ها) نشان می دهد که بین سطوح مختلف استفاده از هیدروژل جاذب رطوبت با هم و نیز با شاهد اختلاف معنی داری در سطح 1 درصد در افزایش تخلخل مویین، میزان آب قابل استفاده و هدایت هیدرولیکی خاک وجود دارد(P<0.01) . با استناد به آنالیز آماری و توجه به جنبه های اقتصادی و با کاربرد 0.45 درصد وزنی از هیدروژل جاذب رطوبت Super AB A 200، علاوه بر ایجاد ساختمان در خاک های لومی شنی سبب افزایش توانایی جذب آب هیدروژل و در نتیجه افزایش میزان آب قابل استفاده گیاه شدیم.