گیاه و زیست بوم
سال:1389 | دوره:6 | شماره:22 |تعداد مقالات:9

Ziziphora L. یکی از جنس های خانواده Labiatae با 4 گونه و 10 زیر گونه می باشد. گونهZiziphora tenuior L.  یکی از اعضای این جنس بوده که به طور طبیعی در سراسر کشور ایران می روید. برای بررسی نقش عوامل بوم شناختی گوناگون چون ارتفاع، جنس خاک، آب و هوا و فلزات سنگین بر ساختار ریخت شناسی این گونه، 12 جمعیت جغرافیایی گونه  Ziziphora tenuiorاز رویشگاه طبیعی آنها جمع آوری شد. تعداد 17 صفت کمی و کیفی از ساختار ریخت شناسی اندام های رویشی و زایشی با 4 تکرار از آن بررسی شد و بر اساس صفات مذکور برای جمعیت های این گونه دیاگرامی ترسیم شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که عوامل اقلیمی و ادافیکی به طور مستقل از یکدیگر و نیز همراه با هم بر خصوصیات ریخت شناسی این گیاهان تاثیر گذاشته و سبب تنوع در شکل ظاهری شدند. در بین عوامل مذکور جنس خاک کم ترین تاثیر و نوع اقلیم و ارتفاع بیش ترین تاثیر را بر اندام های رویشی و زایشی این جمعیت ها داشتند.

سوپر جاذب ها قادرند آب را تا چندین برابر حجم خود جذب و نگهداری کنند. این تحقیق با اهداف بررسی تاثیر سطوح مختلف تنش کم آبی و سوپر جاذب بر عملکرد، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و پایداری غشا سیتوپلاسمی گیاه دارویی خردل در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال زراعی 87-1386 اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل پنج سطح تنش کم آبی (آبیاری پس از 80 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A، قطع آبیاری از مراحل ساقه دهی، گل دهی، خورجین دهی و پرشدن دانه) و سه سطح سوپر جاذب A200 (0، 5 و 7 درصد وزنی) بودند. صفات مورد بررسی شامل عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن صد دانه، همچنین میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان (کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز) بودند. نتایج حاصل نشان داد که اثر تنش کمآبی بر کلیه صفات در سطح 1 درصد معنیدار گردید و اثر سوپرجاذب بر عملکرد دانه، آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز و پایداری غشا سیتوپلاسمی در سطح 1 درصد و بر عملکرد بیولوژیک، وزن صد دانه و شاخص برداشت در سطح 5 درصد معنی دار گردید. اثر متقابل تنش کمآبی و سوپرجاذب برای هیچ یک از صفات معنیدار نشد. آبیاری شاهد با مصرف 7 درصد سوپرجاذب با میانگین 5.803 و 25.78 تن در هکتار به ترتیب بیش ترین عملکرد دانه و بیولوژیک را به خود اختصاص دادند. قطع آبیاری از مرحله ساقه دهی با عدم مصرف سوپرجاذب با میانگین 206.1 و 5231 واحد فعالیت بین المللی بر میلیگرم پروتیین بیش ترین میزان فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز و با میانگین 2683 میکروزیمنس بر سانتی متر کم ترین پایداری غشا سیتوپلاسمی را به خود اختصاص دادند.

برای بررسی مقایسه اثرات شوری ناشی از نمک کلسیم، سدیم و پتاسیم بر تجمع یون ها درآفتابگردان، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه انجام شد. برای این کار نمونه خاکی تهیه و در گلدان هایی پلاستیکی به قطر 20 سانتی متر ریخته شده و پس از کاشت بذرهای آفتابگردان، در گلخانه نگهداری شدند. این آزمایش شامل 9 تیمار شوری و نوع نمک بود، تیمارهای شوری شامل 3، 5، 8 دسی زیمنس بر متر توسط نمک هایNaCl, CaCl2  و  KClتهیه شدند. پس از اتمام آزمایش، میزان سدیم، کلسیم، پتاسیم، نسبت پتاسیم به سدیم و نسبت کلسیم به سدیم برگ اندازه گیری شده و سپس با استفاده از نرم افزار SAS جدول تجزیه واریانس داده ها و مقایسه میانگین با استفاده از آزمون دانکن انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر فاکتور نوع نمک و اثر متقابل آنها بر درصد پتاسیم برگ در سطح احتمال یک درصد معنی دار شده است. اثر فاکتور نوع نمک و شوری و اثر متقابل نوع نمک و شوری بر درصد کلسیم برگ، درصد سدیم برگ، نسبت پتاسیم به سدیم برگ، نسبت کلسیم به سدیم برگ در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. نتایج نشان داد که به ترتیب با افزایش شوری ناشی از نمک کلرید سدیم، کلرید پتاسیم و کلرید کلسیم، یون سدیم، یون پتاسیم و یون کلسیم بر گ افزایش یافت. نمک های کلرید پتاسیم و کلرید کلسیم اثر مثبت بر جذب و اثر منفی در جذب سدیم توسط گیاه داشتند.

این تحقیق برای شناسایی ترکیبات موجود در روغن اسانس اندام های هوایی گیاهSambucus ebulus L.  انجام گرفت. برگ ها و گل های گیاه  Sambucus ebulus L.از شهرستان رامسر واقع در استان مازندران در تابستان سال 1387 در مرحله گلدهی گیاه جمع آوری شد. روغن اسانس هر بخش بوسیله روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر بدست آمد. روغن های بدست آمده بوسیله دستگاه GC وGC/MS  آنالیز شد. اجزای شیمیایی روغن هر بخش بوسیله انجام اسپکتروسکوپی MS و مقایسه شاخص ها با منابع قابل اعتماد مشخص شد. بین 15 استخلاف مشخص شده در روغن برگ ها که %99.99 روغن اسانس را تشکیل می داد، به ترتیب (%46.5) (kI=939) a-Pinene و (%10.2) (kI=979) b-Pinene و (%8.84) (kI=1029) Limonene ترکیبات اصلی بودند. همچنین بین 19 ترکیب مشخص شده در روغن اسانس گل ها که %95.4 روغن اسانس را تشکیل می داد به ترتیب (%27.7) (kI=939) a-Pinene، (%11.3) (kI=1840) Palmituc acid و (%8.74) (kI=1578) Spathulenol  اجزای اصلی بودند.

برای بررسی اثر شوری بر جوانه زنی و رشد اولیه گیاه زیره سبز(Cuminum cyminum L.) ، آزمایشی در سال 1387 در آزمایشگاه گیاه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. تیمارهای شوری مورد بررسی شامل صفر (شاهد)، 30، 60، 90، 120، 150 و 180 میلی مولار بر لیتر از نمک های کلرید سدیم و کلرید کلسیم آزمایشگاهی به نسبت 1:1 بود که هر کدام از تیمارهای بالا بر بذور زیره اعمال شد. صفات مورد ارزیابی شامل تعیین درصد جوانه زنی، قوه نامیه بذور، طول ریشه چه، طول ساقه چه و تعیین بنیه یا انرژی رویشی بذر بود. نتایج آزمایش نشان داد که به طور کلی تاثیر شوری بر صفات مورد مطالعه بسیار معنی دار بود. همچنین در این تحقیق همزمان با یادداشت برداری های مکرر به بررسی اختلاف صفات در تکرارها پرداخته شد. نتایج نشان داد که بین تکرارها اختلاف معنی داری وجود ندارد.

بررسی اثر بازدارندگی دو گونه اکالیپتوس بر جوانه زنی دو گونه آگروپیرون در آزمایشگاه بررسی شد. بذر دو گونه مرتعی Agropyron elongatum و Agropyron intermedium تهیه و در ژرمیناتور تحت آزمایش قرار گرفت. عصاره های آبی حاصل از برگ تر و خشک Eucalyptus st.johanii  و E.regnans در غلظت های مختلف تهیه شد. آزمایش به روش طرح کاملا تصادفی در 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. بررسی ها نشان داد که عصاره های برگ E.regnans دارای بازدارندگی بیش تری بوده و گونه A. intermedium حساس تر می باشد. بیش ترین میزان بازدارندگی مربوط به عصاره برگ تر در غلظت %4 در روز 7 در گونهE.regnans  مشاهده شد.

برای بررسی اثر آبیاری محدود بر خصوصیات زراعی و عملکرد چهار رقم آفتابگردان، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی با سه تکرار و طی دو سال در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان انجام شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: دور آبیاری بعنوان فاکتور اصلی شامل سه سطح، آبیاری مطلوب، محدودیت متوسط آب و محدودیت شدید آب (به ترتیب آبیاری پس از 60، 90، 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و همچنین رقم بعنوان فاکتور فرعی شامل 4 رقم بود. نتایج تجزیه مرکب آزمایش نشان داد که اثرات آبیاری محدود بر تمامی صفات مانند ارتفاع گیاه، قطر طبق، عملکرد دانه و عملکرد روغن در سطح یک درصد معنی دار بود و تنها صفت تعداد کل دانه در طبق تحت تاثیر این تیمار قرار نگرفت. دلیل کاهش 26 و 40 درصدی عملکرد دانه به ترتیب در تیمارهای 90 و 120 میلی متر تبخیر نسبت به تیمار شاهد را می توان به کاهش اجزا عملکرد از جمله وزن هزار دانه و تعداد دانه پر در طبق نسبت داد. همچنین به دلیل وجود همبستگی بین عملکرد روغن با عملکرد دانه و درصد روغن، عملکرد روغن به ترتیب با کاهش 33 و 53 درصدی در تیمارهای 90 و 120 میلی متر تبخیر مواجه شد. اثر رقم نیز بر تمامی صفات به استثنای درصد روغن در سطح یک درصد معنی دار بود. بیش ترین عملکرد دانه و روغن در شرایط آبیاری مطلوب و تیمار 90 میلی متر تبخیر، در رقم Master مشاهده شد ولی در تیمار آبیاری بعد از 120 میلی متر بالاترین عملکرد دانه و روغن در رقم Lakumka دیده شد. همچنین در هر سه سطح آبیاری پایین ترین عملکرد دانه و روغن از رقم Berezanski بدست آمد.

برای بررسی تاثیر متقابل علف کش ها و تاریخ کاشت بر کنترل علف های هرز ذرت (Zea mays L.)، آزمایشی در بهار سال 81 در مزرعه مرکز آموزش کشاورزی ساوه انجام پذیرفت، این آزمایش در قالب طرح کرت های خرد شده بر پایه بلوک های کاملا تصادفی اجرا شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از دو تاریخ کاشت ذرت (15 اردیبهشت و 30 خرداد) بعنوان کرت اصلی و سه ترکیب علف کش (آترازین + ارادیکان، آترازین + توفوردی و آترازین + آلاکلر) به علاوه شاهد با وجین و بدون وجین بعنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. رقم ذرت مورد استفاده نیز سینگل کراس 704 بود. نتایج آزمایش نشان داد که تاریخ های کاشت، تفاوت معنی داری در سطح %1 با یکدیگر داشته و تاریخ کشت اول از نظر کاهش تراکم و بیوماس علف هرز برتری قابل ملاحظه ای نسبت به تاریخ کاشت دوم داشت. همچنین از نظر عملکرد دانه تاریخ کشت اول با داشتن 7.586 تن عملکرد برتری معنی داری در مقایسه با تاریخ کشت دوم داشت. از نظر ترکیب علف کش ها نیز دو تیمار آترازین + توفوردی و آترازین+ آلاکلر، اختلاف معنی داری با تیمار شاهد وجین از نظر تراکم و بیوماس علف هرز نداشتند. اگرچه از نظر عملکرد دانه دو تیمار بالا، برتری داشتند. همچنین تاریخ کاشت و تیمارها تاثیر معنی داری بر ارتفاع ذرت داشتند و در تاریخ کشت دوم با 184 سانتی متر بیش ترین ارتفاع را داشت اما در تیمار های فرعی به غیر از شاهد بدون وجین که کم ترین ارتفاع را داشت بقیه تیمار ها در یک گروه آماری قرار گرفتند.

یکی از مهم ترین محصولات کشاورزی در ایران که نقش مهمی را در اقتصاد این کشور ایفا می کند گندم می باشد. تنوع روش های کاشت گندم در ایران لزوم انجام تحقیقی کاربردی برای مقایسه و ارزیابی این روش ها را ضروری می کند. این تحقیق در سال زراعی 87-1386 برای مقایسه عملکرد روش ها و ماشین های متداول کاشت گندم در منطقه شهر ری انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک کاملا تصادفی در 4 تیمار و 3 تکرار و تیمارهای مورد مقایسه شامل: 1- کمبینات 2- گاو آهن برگردان دار+دو بار دیسک+بذر پاش سانتریفوژ+یک بار دیسک+فارور 3- گاو آهن برگردان دار+دو بار دیسک+خطی کارتاکا+فارور 4- گاو آهن برگردان دار+دو بار دیسک+خطی کار همدانی بودند. پارامترهای یکنواختی توزیع سطحی بذرها در خاک، یکنواختی عمق قرارگیری بذرها در خاک و درصد سبز شدن بوته ها اندازه گیری شد و داده ها توسط نرم افزار  SPSS 14مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین تیمارها از لحاظ فاکتورهایی چون یکنواختی توزیع سطحی بذرها در خاک و درصد سبز شدن بوته ها اختلاف معنی داری وجود ندارد اما از لحاظ فاکتور یکنواختی عمق کاشت، تیمار کمبینات اختلاف معنی داری را با بقیه تیمارها نشان داده و در سطح بالاتری قرار داشت.