سلامت و محیط زیست
سال:1387 | دوره:1 | شماره:1 (پی در پی 1) |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: مواد آلی طبیعی که از منابع طبیعی و مصنوعی وارد آب می شوند به علت ویژگی های خاص از جمله ایجاد بو و مزه نامطبوع، واکنش با کلر و تشکیل فرآورده های جانبی گندزدایی، که اغلب سرطان زا می  باشند و نیز عدم امکان حذف کامل در تصفیه متداول آب، از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. آب شرب تهران عمدتا از آب سه رودخانه کرج، جاجرود و لار تامین می گردد و هدف از این مطالعه تعیین غلظت مواد آلی طبیعی منابع آب شرب تهران و اجزا هیدروفیلیک و هیدروفوبیک آنها می باشد.روش بررسی: نمونه برداری در سه ماه متوالی (اردیبهشت، خرداد و تیر) از منابع سطحی آب شرب تهران انجام شد. نمونه ها از نظر pH، جذب اشعه فرابنفش در طول موج 254 نانومتر، هدایت الکتریکی و جذب ویژه اشعه فرابنفش مورد آنالیز قرار گرفتند. استخراج اجزای آب دوست و آب گریز مواد آلی طبیعی، مطابق روش 5510 استاندارد متد، انجام شد.یافته ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت مواد آلی طبیعی در آب رودخانه کرج، جاجرود و لار به ترتیب 11.33، 12.9 و 8.53 با میانگین کل کربن آلی محلول برابر 10.92 میلی گرم در لیتر می باشد. درصد اجزای آب دوست و آب گریز آب رودخانه کرج به ترتیب 41% و 59%، در آب رودخانه لار به ترتیب 40% و 60% و در آب رودخانه جاجرود به ترتیب 48% و 52% می باشد. میانگین کل درصد اجزای آب دوست و آب گریز در منابع آب به ترتیب 43% و 57% و جذب ویژه اشعه فرابنفش آب رودخانه های کرج، لار و جاجرود به ترتیب 3.13، 2.38 و 3.92 می باشد.نتیجه گیری: نتیجه این بررسی نشان داد که آب های مورد مطالعه پتانسیل بالایی در تشکیل فرآورده های جانبی گندزدایی ازجمله هالواستیک اسیدها و تری هالومتان ها دارند اما بدلیل اینکه نسبت اجزای آب گریز کمی بیش از اجزای آب دوست است، احتمال تشکیل تری هالومتان ها بیشتر می باشد. مقدار جذب ویژه اشعه فرابنفش بیانگر آن است که آب دارای مخلوطی از اجزا هیدروفوبیک و هیدروفیلیک می باشد.

زمینه و هدف: در سال های اخیر پسماندهای جامد شهری یکی از مهمترین مسایل زیست محیطی برای تمام مناطق ایران بوده است. مدیریت مناسب پسماندهای جامد شهری در هر منطقه ای به داده های آماری موثقی که بیانگر وضعیت واقعی پسماندهای جامد شهری در آن باشند، نیاز دارد. هدف از این مطالعه ارایه سیمای جامعی از وضعیت پسماندهای جامد شهری در ایران می باشد.روش بررسی: در این مطالعه با جمع آوری داده های غیرمتمرکز از مناطق مختلف کشور یک سیمای نسبتا جامع از وضعیت مدیریت پسماندهای جامد شهری ایران ارایه شده است. در این مطالعه همچنین وضعیت پسماندهای جامد شهری از نظر میزان تولید، سرانه، ترکیب فیزیکی و انواع روشهای دفع در تمام مناطق شهری ایران مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که میزان تولید پسماندهای جامد شهری در مناطق شهری ایران 10370798 تن در سال بوده و میزان سرانه تولید پسماندهای جامد شهری به ازای هر نفر به طور متوسط 0.64 کیلوگرم در روز می باشد. از کل تولید تنها 6% بازیافت و 10% به کمپوست تبدیل گردیده و حدود 84% آن از طریق دفن دفع گردیده است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه و مقایسه خصوصیات پسماندهای جامد شهری ایران با کشورهای دیگر، مشخص گردید که خصوصیات پسماندهای جامد شهری در ایران به خصوصیات پسماندهای جامد شهری کشورهای کم درآمد نزدیک است. از طرف دیگر با توجه به اینکه قسمت اعظم پسماندهای جامد شهری ایران را بخش آلی تشکیل می دهد، پتانسیل بالایی جهت توسعه صنعت کمپوست در ایران وجود دارد.

زمینه و هدف: مطالعات انجام شده نشان داده است که آب آلوده به آرسنیک می تواند انواع متفاوتی از مشکلات سلامتی را در افراد مصرف کننده ایجاد نماید. سازمان جهانی بهداشت مقدار 10 mg/L آرسنیک را به عنوان رهنمود ارایه نموده است. با توجه به برخی گزارشات در خصوص حضور آرسنیک در یکی از روستاهای شهرستان هشترود و عوارض بهداشتی مربوطه و با در نظر گرفتن اینکه تعیین این ماده در زمره پایش های روتین سازمانهای مسوول کنترل کیفی آب نیست لذا در مطالعه حاضر کلیه منابع آب شرب در شهرستان هشترود آذربایجان شرقی از نظر مقدار آرسنیک مورد آنالیز قرار گرفت.روش بررسی: کلیه شهرها و روستاهای دارای سکنه (200 روستا) شهرستان هشترود با مراجعه حضوری از نظر نحوه تامین آب شرب و وضعیت بهسازی بررسی شد و پس از تهیه نمونه آب، مقدار آرسنیک آن با استفاده از کیت سنجش آرسنیک شرکت هک تعیین مقدار گردید. برای اطمینان از نتایج کیت، 20 نمونه آب حاوی غلظت های مختلف آرسنیک با روش ICP نیز تعیین مقدار شد و با نتایج کیت مقایسه گردید.یافته ها: آرسنیک در آب شرب 50 روستا وجود داشت که در 9 روستا مقدار آن بالاتر از استاندارد ایران یعنی 50 µg/L بود. در مجموع 11087 نفر یعنی 21.96% از جمعیت روستایی شهرستان هشترود در زمان تحقیق در معرض مواجهه با غلظتهای مختلف آرسنیک در آب شرب بودند. همبستگی بین نتایج کیت وICP  معنی دار بود (R2=0.9715).نتیجه گیری: منطقه مورد مطالعه یک منطقه آلوده به آرسنیک با منبع ژئوژنیک بوده و لازم است آب روستاهایی که بالاتر از استاندارد ملی است در اسرع وقت توسط منبع سالم جایگزین شود. کنترل حداقل سالیانه غلظت آرسنیک در آب شرب کلیه روستاها بویژه روستاهای آلوده لازم است در دستور کار سازمان های مسوول از جمله شبکه بهداشت و درمان و شرکت آب و فاضلاب روستایی قرار گیرد. کیت مورد استفاده در تحقیق حاضر برای این منظور قابل توصیه می باشد.

زمینه و هدف: در عملیات گندزدایی به کمک لامپ فرابنفش با پایش شدت نور لامپ می توان از تامین دز مورد نیاز برای میکروب کشی اطمینان بدست آورد. استفاده از مواد شیمیایی حساس به نور که بر مبنای روش اکتینومتری می باشد، امکان برآورد نحوه عملکرد لامپ را در شرایطی که رادیومترهای اختصاصی پایش پرتو در اختیار نباشند، بوجود می آورد.روش بررسی: مخلوط یدید- یدات به عنوان اکتینومتر در این بررسی استفاده شد. شدت نور لامپ کم فشار 25 وات ابتدا در فواصل معین به کمک رادیومتر اختصاصی UVC اندازه گیری گردید. تست تعیین زمان مناسب پرتوگیری برای این محلول اکتینومتر اجرا و سپس میزان تغییر رنگ محلول یدید- یدات در فواصل مشخص شده از لامپ در طول موج 352 نانومتر اندازه گیری گردید. سنجش اخیر به کمک اسپکتروفوتومتر در گستره طول موج مریی نیز امکان پذیر می باشد.یافته ها: نتایج کار مناسب بودن استفاده از اکتینومتر یدید- یدات را در فاصله 35 تا 60 سانتی متری از مرکز لامپ نشان می دهد، زیرا در فاصله مذکور اکتینومتر در زمان پرتوگیری یک دقیقه که زمان معقولی برای این عمل محسوب می شود، تغییر رنگ مناسبی که قابل سنجش با اسپکتروفوتومتر است، ایجاد می نماید.نتیجه گیری: هرچند محلول های اکتینومتر از هر نوع که باشند نمی توانند در حد یک رادیومتر اختصاصی عمل کنند و با اینکه در روش پرتوسنجی به کمک مواد شیمیایی نیز در اختیار داشتن برخی لوازم و مواد خالص ضرورت دارد، اما روش توصیه شده این بررسی که جدیدترین روش نیز محسوب می شود، پرتوسنجی را ضمن در اختیار داشتن مواد و لوازم قابل دسترس  تر و با دقتی قابل قبول امکانپذیر می نماید.

سابقه و هدف: سیلیس ماده معدنی فراوانی است که در طبیعت به اشکال گوناگون یافت می شود، خطرزایی فرم بلوری آن یا آلفا کوارتز (سیلیس آزاد) بیشتر از بقیه است. تماس با گرد و غبارهای حاوی سیلیس آزاد باعث آسیبهای ریوی و در نهایت منجر به سیلیکوزیس و مرگ می شود. هدف از این بررسی سطح تراکم گرد و غبار و سیلیس آزاد و میزان مواجهه کارگران معدن سنگ آهن خواف با آن بود.روش بررسی: با استفاده از روشهای نمونه برداری فردی و محیطی میزان تماس با گرد و غبار کل و قابل استنشاق اندازه گیری و غلظت گرد و غبار به روش وزن سنجی تعیین گردید. به منظور تعیین مقدار سیلیس آزاد، نمونه های گرد و غبار توسط روش پراش اشعه ایکس (XRD) مورد آنالیز قرار گرفتند و با مقادیر استاندارد مقایسه شدند.یافته ها: بالاترین میانگین تراکم گرد و غبار و سیلیس آزاد کل مربوط به ایستگاه سنگ شکن (800±155mg/m3 و 26.11±6.7mg/m3) و کمترین آنها مربوط به ایستگاه اداری و نگهبانی (8.28±2.2mg/m3 و 0.012±0.0019mg/m3) می باشد. بالاترین میانگین تراکم گرد و غبار و سیلیس آزاد قابل استنشاق مربوط به ایستگاه حفاری تپه قرمز شماره  1(66.14±13.45mg/m3 و 1.48±0.39mg/m3) و کمترین آنها مربوط به ایستگاه چکش بادی (5.26±2.62mg/m3 و0.01±0.005mg/m3) می باشد.نتیجه گیری: مقدار گرد و غبار کل فقط در ایستگاه اداری و نگهبانی پایین تر از حد استاندارد ایران و در بقیه ایستگاهها چندین برابر این استاندارد بود. مقدار گرد و غبار قابل استنشاق در همه ایستگاهها بالاتر از حد استاندارد ایران بود. همچنین سیلیس آزاد قابل استنشاق تنها در ایستگاه چکش بادی کمتر از استاندارد ایران بود. با توجه به این مقادیر ضروری است با رعایت روشهای مختلف از ایجاد و انتشار گرد و غبار جلوگیری شود.

زمینه و هدف: آب بطری شده بعنوان یک نوشیدنی اصلی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه می باشد. آب های بطری شده می توانند به عوامل شیمیایی آلوده باشند. یکی از این عوامل که می تواند سلامت آب های معدنی و بطری شده را تحت تاثیر قرار دهد و باعث ایجاد عوارض و اثرات بهداشتی در مصرف کننده گردد نیترات می باشد. امروزه مصرف آب های بطری شده در میان جامعه گسترش زیادی یافته است، لذا آگاهی از کیفیت آن برای هر مصرف کننده الزامی می باشد. هدف از این بررسی تعیین مقادیر نیترات در تعدادی از آبهای بطری شده شهر تهران بود.روش بررسی: این مطالعه از نوع مقطعی و توصیفی- تحلیلی با هدف تعیین مقدار نیترات در تعدادی از آبهای بطری شده شهر تهران در سال 1386 انجام گرفت در این بررسی 18 نمونه از تولیدات شش کارخانه مختلف از نظر میزان نیترات مورد آزمایش قرار گرفت.یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که میانگین کل نیترات 9.02 میلی گرم در لیتر می باشد و تمامی نمونه ها از نظر میزان نیترات کمتر از 50 میلی گرم در لیتر می باشند و در حد استاندارد قرار دارد. نتایج بدست آمده از آزمایشات با اکثر مقادیر نیترات روی برچسب نمونه ها هم خوانی داشته و از لحاظ آماری نیز ارتباط معنی داری بین آنها وجود دارد. همچنین در تعداد محدودی از نمونه ها درصد تفاوت نیترات روی برچسب بطری با خود نمونه اختلاف زیادی دارد.نتیجه گیری: مقدار نیترات در این 6 مارک مختلف آب بطری شده که مورد مصرف در شهر تهران است در حد استاندارد ملی و جهانی می باشد و از این نظر تهدیدی برای سلامت مصرف کننده وجود ندارد.

زمینه و هدف: آلودگی های زیست محیطی موثر بر سلامت انسان یکی از نگرانی های مهم در رابطه با فعالیت صنایع فراوری فلزات سنگین می باشد. این آلودگی ها شامل خاک، آب های سطحی و زیرزمینی و رسوبات می باشند. این بررسی با هدف تعیین غلظت فلزات سرب، روی و کادمیم در منابع آب مجاور کارخانه سرب و روی زنجان انجام شده است.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، در زمستان 1386 از 17 حلقه چاه آب آشامیدنی، نمونه برداری و نمونه ها به روش اسپکتروفتومتری جذب اتمی مورد آزمایش قرار گرفتند. موقعیت چاه ها نیز توسط دستگاه مکان یاب جهانی تعیین شد. کلیه چاه ها در فاصله کمتر از 10 کیلومتری کارخانه انتخاب شدند و همبستگی بین غلظت هر فلز با فاصله از کارخانه نیز مطالعه شد.یافته ها: داده های تحقیق با معیارهای ملی و بین المللی مقایسه گردید و نشان داد که غلظت سرب در هیچ نمونه ای بالاتر از استاندارد ملی نیست اما سرب و کادمیم به ترتیب در 59 و 53 درصد نمونه ها فراتر از حد رهنمودی سازمان جهانی بهداشت بودند. غلظت روی در کلیه نمونه ها پایین تر از حد معیارها بود.نتیجه گیری: به دلیل اهمیت بهداشتی فلزات سنگین ضروری است مطالعات جامع تری از جمله تعیین غلظت فلزات در محیط های فیزیکی و بیولوژیکی انجام و بر راه های جذب فلزات توسط انسان تاکید شود. همچنین مطالعه ای برای تعیین میزان بروز و شیوع بیماری های مرتبط با فلزات سنگین در منطقه مهم به نظر می رسد.

زمینه و هدف: وجود فلزات سنگین در منابع آب از مشکلات مهم زیست محیطی بسیاری از جوامع است. تاکنون روش های مختلفی برای حذف این فلزات مورد توجه قرار گرفته است که استفاده از جاذب های ارزان قیمت از جمله این روشها به شمار می رود. هدف از این مطالعه بررسی جذب فلزات سنگین مثل سرب و کادمیم بر روی پوست موز اصلاح شده بعنوان یک جاذب ارزان قیمت می باشد.روش بررسی: پوست موز با محلولهایNaOH  (0.4 مول در لیتر) وHNO3  (0.4 مول در لیتر) و آب مقطر دوبار تقطیر به طور جداگانه اصلاح شد و قدرت جذب سطحی جاذب های تهیه شده با یکدیگر مقایسه شدند. آزمایش های جذب سطحی در غلظتهای اولیه متفاوت یون های سرب و کادمیم، pH ها و دزهای مختلف جاذب انجام شد. ایزوترمهای جذب یون های فلزی بر روی جاذب های تهیه شده از پوست موز بر اساس آزمون مدلهای ایزوترم لانگ میر، فروند لیچ و بت تعیین شدند.یافته ها: بهترین روش اصلاح برای جذب سرب اصلاح با محلول بازی و برای جذب کادمیم اصلاح با محلول اسیدی بود. حداکثر ظرفیت جذب سطحی سرب بر روی پوست موز اصلاح شده در محیط بازی 36 میلی گرم بر گرم و ظرفیت جذب سطحی کادمیم بر روی پوست موز اصلاح شده در محیط اسیدی 16 میلی گرم بر گرم بود. آزمایش ها نشان داد که pH بهینه 6 بود و با کاهش pH ظرفیت جذب کاهش می یابد.نتیجه گیری: بر اساس نتایج بدست آمده بهترین مدل ایزوترم جذب مدل فروند لیچ بود. مقایسه پارامترهای مدل های ایزوترم نشان داد که ظرفیت پوست موز اصلاح شده در جذب سرب بیشتر است ولی جذب کادمیم با قدرت بالاتری صورت می گیرد.