تحقیقات کشاورزی ایران
سال:1379 | دوره:19 | شماره:2 |تعداد مقالات:9

بمنظور ارزیابی خطر شوری خاک در منطقه رامهرمز واقع در استان خوزستان از روش کریجینگ گسسته استفاده شد. ارزیابی شوری از طریق پهنه بندی ریسک شوری صورت پذیرفت. کریچینگ گسسته عبارت از روش برآورد غیرخطی ژئواستاتیستیکی است که به تخمین آماری با حداقل واریانس میانجامد. افزون بر این روش میتوان برای محاسبه احتمال شرطی استفاده نمود که مقادیر محاسبه شده از حدود آستانه مشخصی بیشتر باشد. نتایج حاصل از پهنه بندی شوری خاک در عمق 0-50 سانتیمتر نشان داد که حدود 45% نقاط برآورد شده دارای قابلیت هدایت الکتریکی بیش از  16دسی زیمنس بر متر (ds m-1) بود. حدود 18% کل منطقه مطالعاتی دارای قابلیت هدایت الکتریکی کمتر از 4 دسی زیمنس بر متر تخمین زده شد. کمترین مقادیر قابلیت هدایت الکتریکی برآورد شده در اراضی اطراف و به موازات رودخانه، که دارای خاکهای با منشا رسوبی رودخانهای است، دیده شده. در حالی که مقادیر شوری زیاد متعلق به اراضی پست و در مجاورت دو قطعه باتلاق واقع شده است. به منظور محاسبه احتمال شرطی چندین حد آستانه، 2، 4 و 8 دسی زیمنس بر متر، انتخاب شد. با در نظر گرفتن حد آستانه 2 دسی زیمنس بر متر، دیده شد که تقریبا کل منطقه برآورد شده با احتمال 0.5 دارای شوری مساوی و یا بیشتر از حد آستانه مزبور است. نتایج، حاکی از محدودیت شدید شوری در منطقه مورد مطالعه است. چنانچه حد احتمال مورد قبول  0.6در نظر گرفته شود در این صورت حدود 40% از مناطق برآورد شده دارای قابلیت هدایت الکتریکی بیشتر از 4 دسی زیمنس بر متر است.

کاربرد نظریه فراکتالی برای تعیین توزیع اندازه خاکدانه ها روز بروز افزایش می یابد. در این پژوهش، بعد فراکتالی غیر مستقیم حاصل از اندازه و تعداد خاکدانه Dn) به عنوان عامل برازش)، بعد فراکتالی اندازه - جرم (Dm) و میانگین وزنی قطر (MWD) خاکدانه به عنوان عوامل تعیین کننده ثبات خاکدانه مقایسه گردید. خاکی آهکی با بافت سیلتی رسی (کالسی زرولیک - زروکرپت) با امولسیون قیرکاتیونی، آنیونی، رسی و ماده شیمیایی کریلیوم مرلوم که یک پلیمر مشترک وینیل استات و مالئیک اسید (خاکپوش) است تیمار گردید. مقدار مواد به کار رفته عبارت بودند از صفر، 0.5 و 1.0 و 1.5 گرم بر کیلوگرم جرم خشک خاک، با فرض خاکدانه های مکعبی شکل و چگالی خشک ثابت مقادیر Dn از رسم داده های توزیع تجمعی اندازه خاکدانه ها روی محور مختصات لگاریتم - لگاریتم به دست آمد. مقادیر Dn و Dm با افزایش مقدار کاربرد خاکپوش ها کاهش یافت که نشان دهنده افزایش ثبات خاکدانه ها به خاطر کاربرد خاکپوش ها می باشد. افزایش ثبات خاکدانه ها برای کریلیوم نمایان تر بود و نشان داد که کریلیوم در ثبات خاکدانه ها بیشترین تاثیر را داشته است. کاربرد معیارهای مختلف تعیین ثبات خاکدانه ها یعنی Dm MWD و Dm ممکن است نتایج متفاوتی برای خاکپوش ها به بار آورد. برای خاکپوش های کم اثر (خاکپوش های قیری) معیارDn) به عنوان عامل بردازش) معرف بهتری برای نشان دادن تفاوت های بین توزیع خاکدانه ها است. در حالی که برای خاکپوش بر اثر (کریلیوم) معیار MWD تفاوت های بین توزیع خاکدانه ها را بهتر از معیارهای Dn و Dm نشان داد. کاربرد کریلیوم با مقدار بیش از 0.5 گرم بر کیلوگرم خاک خشک موجب تولید خاکدانه هایی با خواص تقسیم پذیری کامل شد در حالی که خاکدانه های حاصل از خاکپوش های دیگر تقسیم پذیری کاملی را نشان نداد. بنابراین معیار Dn) عامل بردازش) ممکن است که برای توصیف خاصیت فراکتالی خاکدانه ها با MWD بیش از 0.67 و 1.17 میلی متر به ترتیب برای خاکپوش های قیری و کریلیوم به کار برده شود. هم چنین معیار Dm نتوانست اثر مقادیر مختلف خاکپوش های قیری را برای ثبات خاکدانه ها و ایجاد تفاوت در توزیع اندازه خاکدانه ها نشان دهد.

در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، که بسیاری از عوامل تولید محدود است، استفاده ناکارا از منابع بویژه نامطلوب می باشد. تحلیل کارایی می تواند به زارعان در شناخت امکان افزایش محصول و صرفه جویی در مصرف نهاده های تولید یاری دهد. هدف این مطالعه، تعیین کارایی فنی نمونه ای از گندمکاران منطقه فریدن در استان اصفهان بود. تابع تولید مرزی تصادفی برآورد گردید. پارامترهای تابع تصادفی و عوامل موثر بر عدم کارایی گندم کاران عضو نمونه مورد مطالعه به طور همزمان تخمین زده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که، در صورت کاهش فاصله بین کارایی زارعان مورد مطالعه، تولید گندم را می توان حدود 33 درصد افزایش داد. عوامل موثر بر میزان کارایی فنی، شامل سطح سواد و میزان تجربه زارع بود.

منابع مقاوم به ویروس موزاییک هندوانه (WMV) ، ویروس موزائیک زرد کدو (ZYWV) و دو جدایه محلی ویروس موزاییک خیار (CMV) به عنوان مخرب ترین ویروس بیماری زای طالبی و خربزه (Cucumis melo L.) در مزارع ایران، مورد مطالعه قرار گرفت. در این بررسی مقاومت ژرم پلاسم طالبی و خربزه تحت فشار زیاد بیمار با مایه کوبی های طبیعی بوسیله شته محلی، مایه زنی مکانیکی در گلخانه و سپس ارزیابی مزرعه ای ارقام مقاوم و متحمل حاصل از طریق مایه کوبی های طبیعی و مکانیکی انجام گرفت. نتایج نشان داد که بیشتر ارقام طالبی و خربزه به هر دو شرایط آلودگی طبیعی ویروس های جالیز در مزرعه و آلودگی مکانیکی در گلخانه حساس بودند. با این وجود، رقم طالبی مکولالینا ورتبرود و ارقام خربزه سوسکی و بهرام آبادی نسبا به ZYMV مصون بودند. ارقام طالبی گالیکوم و خوراسگانی در برابر CMV و WMV در هر دو شرایط مزرعه و گلخانه مقاوم بودند به همین ترتیب ارقام تاشکندی و لطیفه - 1 مقاوم بودند. ارقام طالبی باغ کومه لنجان، اشترجان، لنجان، فیروزان، شهد شیراز و ارقام خربزه آردیان و لطیفه با توجه به صفات تیپ آلودگی و میزان کاهش عملکرد میوه متحمل شناخته شدند. بیماری زاییCMV#1 ،CMV#2  و ZYMV بطور معنی داری متفاوت بود، به نحوی که CMV#1 بیماری زاترین نوع با بالاترین شدت (3.59) بود. ارزیابی مجدد نتایج، ارقام مفاوم و متحمل از طریق آلودگی مضاعف بوته ها در مزرعه، شواهدی دال بر ارثی بودن منابع مقاومت یا تحمل موجود در ارزیابی های قبلی مزرعه ای و گلخانه ای ژرم پلاسم بود.

در بررسی به عمل آمده در سال 1377 در شیراز، 15 گونه از دشمنان طبیعی، شپشک آرد آلو سرو (Nasanov) Planococucus vovae جمع آوری شد که شامل دو گونه پارازیتوئید ( Anagyrus pseudococci (Giraultو ( Dusmetia fascipennis (Noys & Hayat بودند. مهمترین شکارگرهایی که در این بررسی عمومیت داشتند عبارت بودند از :(Exochomus spp., Hyperaspis polita Weide , Nephus bipunctus Fursch, Chrysoperal carnea (Stephans, suarius fedtschenkoi (McLachlan), Dicrodiplosis manihoti Harris و Geocoris quercicola Linnavuori. کارایی این دشمنان طبیعی به وسیله پارازیت های ثانویه شامل Marietta picta (Andre) و Chartocerus sp. کاهش یافت و کفشدوزک ها توسط زنبور پارازیت Homalotylus ephippium Ruschka و بالتوری ها توسط زنبور پارازیت های:Cheiloneurus ceroplastis Ishii, Ooencytus kuvanae (Howard), Isodromu atriventris و Ashmead,I.aff. vinulus وCatolaccus crassiceps (Masi) pachyneuron concolor Forster مورد حمله قرار گرفتند.

بخش هوایی گل راعی حاوی مواد موثر ارزشمندی است که از آن ها در تهیه داروهای ضد افسردگی و درمان سوختگی استفاده می شود. هدف از انجام این تحقیق، تعیین تاثیر زمان برداشت گل راعی بر عملکرد بخش هوایی، میزان هیپریسین و اسانس موجود در بخش هوایی این گیاه بود. بیشترین مقدار هیپریسین (329 میکروگرم در گرم وزن خشک) در مرحله گلدهی کامل در مقایسه با مقدار آن در مرحله قبل از گلدهی و تشکیل میوه(به ترتیب 22 و 148 میکروگرم در گرم وزن خشک) در بخش هوایی گیاه ساخته و ذخیره شد. گیاه همچنین، در مرحله گلدهی کامل حاوی بیشترین مقدار اسانس (0.35 میلی لیتر در یکصد گرم وزن خشک) در مقایسه با قبل از گلدهی و تشکیل میوه (به ترتیب 0.12 و 0.18 میلی لیتر در یکصد گرم وزن خشک) بود. بنابراین، زمان مناسب برای برداشت بخش هوایی این گیاه به منظور کسب حداکثر هیپریسین و اسانس، مرحله گلدهی کامل است.

تغییر شکل و تشکیل مجدد کانی های رسی خاک های واحدهای مختلف فیزیوگرافی در مناطق نیمه خشک استان فارس مطالعه شد. شناسایی کانی ها رس به روش پراش پرتو رنتگن (XRD) روی نمونه های خاک که از بخش کنترل پروفیل خاک در هر واحد فیزیوگرافی تهیه شده بود انجام گرفت. وجود میکا (ایلیت)، کلریت، اسمکتیت (مونت موریلونیت)، ورمیکولیت، پالی گورسکیت و کانی های مخلوط ایلیت - اسمکتیت در این خاک ها تشخیص داده شد. خاک های واحدهای فیزیوگرافی مناطق مرتفعتر حاوی مقادیر زیاد ایلیت و کلریت بوده در حالی که مناطق پست تر دارای مونت موریلونیت و پالی گورسکیت بیشتری بودند. اندازه گیری ظرفیت تبادل کاتیونی این یافته ها را تایید کرد. بیشتر رس های ایلیت و کلریت در این خاک ها موروثی بوده و بتدریج به مونت موریلونیت و ورمیکولیت تغییر شکل می دهند. در این خاک ها امکان نوسازی رس های مونت موریلونیت و پالی گورسکیت از محلول خاک نیز وجود دارد.

به منظور برآورد نیازهای سرمایی و نیاز گرمایی چند رقم بادام تجاری و با هدف ارزیابی سازگاری آنها با شرایط آب و هوائی مختلف، در سال های 1374 و 1375، آزمایشی روی هفت رقم بادام تجاری با زمان گلدهی متفاوت در بهار به نام های " سهند" ، "A200"، A230" و " شکوفه " به عنوان ارقام دیرگل، " نوپلوس واولترا" (Ne plus Ultra) و " آذر" به عنوان ارقام به نسبت دیرگل و " منقا" به عنوان رقم زودگل در ایستگاه تحقیقات باغبانی آذرشهر انجام شد. یافته ها نشان داد که ارقام "سهند"، "A200"، "A230" به دلیل برخورداری از یک نیاز سرمایی و نیاز گرمایی بیشتر به عنوان ارقام دیرگل در شرایط آب و هوایی مختلف آذربایجان و سایر نقاط مشابه، صفت دیرگلدهی خود را حفظ خواهند کرد. و رقم "آذر" در منطقه آذربایجان به عنوان یک رقم میان - گل تظاهر خواهد کرد. در حالی که همین رقم در مناطق به نسبت گرم، به صورت یک رقم دیرگل عمل خواهد کرد. رقم "منقا" با خفتگی فیزیولوژیکی کمتر و نیاز گرمایی جزیی در مناطق گرمتر بدون هیچ مشکلی قابل کشت می باشد. رقم " شکوفه" با وجود داشتن نیاز سرمائی و گرمایی کمتر از "نوپلوس اولترا" دیرتر گل می دهد بنابراین در کاشت آن در مناطق مختلف باید مطالعات سازگاری بیشتری انجام شود. رقم " نوپلوس اولترا" با نیاز سرمایی و گرمایی محدودتر توام با گلدهی زود هنگام، برای کاشت در مناطق سرد توصیه نمی شود.