مجله به زراعی نهال و بذر (نهال و بذر)
سال:1393 | دوره:30-2 | شماره:1 |تعداد مقالات:8

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

به منظور بررسی تاثیر نظام های تناوب زراعی بر عملکرد گندم و تعیین ارزش اقتصادی تناوب های زراعی، هشت تیمار تناوبی که طی سال های 1385 تا 1389 در منطقه جلگه رخ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد، با استفاده از روش بودجه بندی جزئی و تحلیل نهایی مورد ارزیابی اقتصادی قرارگرفت. این تیمارها شامل هشت نظام تناوب زراعی 1- کشت مداوم گندم، 2- گندم - گندم - گندم - کلزا - گندم، 3- گندم - چغندرقند - گندم - چغندرقند - گندم، 4- گندم - سیب زمینی - گندم - سیب زمینی - گندم، 5- گندم - سیب زمینی - گندم - کلزا - گندم، 6- گندم - چغندرقند - گندم - سیب زمینی - گندم، 7- گندم - ذرت علوفه ای - کلزا - سیب زمینی - گندم، 8- گندم- ذرت علوفه ای- گندم- چغندر قند - گندم، بود. نتایج نشان داد که نوع محصول زراعی و گیاه پیش کاشت در تناوب زراعی تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه گندم سال آخر (سال پنجم) دارد. مقایسه میانگین ها نشان داد که عملکرد دانه گندم کلیه تیمارهای تناوبی افزایش معنی داری (بین 21 تا 37 درصد) نسبت به کشت متوالی گندم داشت. تناوب زراعی ششم (گندم - چغندرقند - گندم - سیب زمینی - گندم)، از نظر اقتصادی با نرخ بازده نسبی 90 درصد و درآمد خالص 112.99 میلیون ریال در هکتار، بالاترین نرخ بازده و سود را داشت و تیمار سوم (گندم - چغندرقند - گندم - چغندرقند - گندم)، با درآمد خالص 104 میلیون ریال پس از آن قرار گرفت. اگر چه تغییر قیمت باعث تغییر تیمار مطلوب شد، اما تیمارهای مورد مطالعه در برابر تغییر قیمت ها دارای جایگزین های اقتصادی بوده و مدیر مزرعه با گزینه های انعطاف پذیری روبرو است.

خشکی یکی از مهم ترین عوامل کاهش دهنده عملکرد دانه گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا از جمله ایران است. برای ارزیابی عملکرد و شاخص های تحمل به خشکی در بیست رقم و لاین سویا، سه آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو سال 1389 و 1390 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان با سه تکرار اجرا شد. زمان آبیاری در آزمایش اول (شاهد) بر اساس 50 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A و در شرایط تنش متوسط و شدید به ترتیب بر اساس 100 و 150 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر در نظر گرفته شد. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ های مورد مطالعه در شرایط بدون تنش 1989 کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش خشکی شدید 1242 کیلوگرم در هکتار بود. در شرایط بدون تنش ژنوتیپ HT2 با 2569 کیلوگرم در هکتار، در شرایط تنش متوسط ژنوتیپ PE10 با 2222 کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش شدید رطوبتی ژنوتیپ WE6 با 1688 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را تولید کردند. با توجه به شاخص های STI، MP و GMP، تحمل به تنش خشکی در ژنوتیپ های PE10 و HT2 بیشتر از سایر ژنوتیپ ها بود. محاسبه شاخص SSI نشان داد که از نظر تحمل به خشکی، ژنوتیپ L504 متحمل ترین و ژنوتیپ M9 دارای کمترین تحمل بود. به همین ترتیب محاسبه شاخص TOL نشان داد که از نظر تحمل به خشکی، ژنوتیپ SG20 متحمل ترین و L17 دارای کمترین تحمل بود. ژنوتیپ های برتر می توانند پس از اجرای طرح های تحقیقاتی تکمیلی جهت کشت در شرایط مختلف استان توصیه شده و همچنین در برنامه های تحقیقاتی به نژادی مورد استفاده قرار گیرند.

به منظور مطالعه اثر قارچ میکوریز آربوسکولار بر فتوسنتز، هدایت روزنه ای، تعرق و دمای برگ گیاه ذرت، دو آزمایش مزرعه ای در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خرم آباد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان در سال های 91-1390 انجام شد. هر آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. آبیاری در سه سطح، بدون تنش، تنش متوسط و تنش شدید به ترتیب بر اساس 70، 50 و 30 درصد ظرفیت مزرعه به عنوان کرت اصلی اعمال شد. کود زیستی میکوریز (Glomus intraradices) در دو سطح صفر و 100 کیلوگرم در هکتار به عنوان کرت فرعی به کار برده شد. کود فسفره سوپرفسفات تریپل در سه سطح صفر، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار به عنوان کرت فرعی مصرف شد. نتایج تجزیه مرکب نشان داد، کاربرد کود زیستی میکوریز و رژیم های متفاوت آبیاری، تاثیر معنی داری بر صفات اندازه گیری شده داشتند. این همزیستی موجب بهبود فتوسنتز، هدایت روزنه ای، تعرق و دمای برگ به ترتیب به میزان، 20، 3.3، 9.2 و 4.2 درصد شد. فتوسنتز، هدایت روزنه ای و تعرق با افزایش تنش خشکی کاهش یافتند، درصورتی که دمای برگ افزایش نشان داد. کاربرد سطوح مختلف کود فسفره به طور معنی داری بر فتوسنتز تاثیر داشت. صفات اندازه گیری شده در گیاهان میکوریزایی نسبت به گیاهان غیرمیکوریزایی برتری نشان دادند. چنین افزایشی ممکن است از طریق افزایش جذب عناصر غذایی، توسعه سیستم ریشه ای و یا بالا بردن وضعیت آبی گیاه صورت گرفته باشد.

به منظور ارزیابی اثر میزان بذر بر عملکرد و صفات مورفولوژیک مرتبط با خوابیدگی بوته در انواع روش های کاشت مستقیم برنج رقم هاشمی آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و سه روش کاشت به عنوان کرت های اصلی و سه میزان بذر، 60، 80 و 100 کیلوگرم در هکتار به عنوان کرت های فرعی طی دو سال (1389 و 1390) در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. روش های کاشت شامل کاشت ردیفی، کپه ای و دست پاش بذر جوانه دار شده در بستر گلخراب بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه (2753 کیلوگرم در هکتار)، طول میانگره ها، وزن تر میانگره ها، سطح مقطع میانگره سوم (4.4 میلی مترمربع) و چهارم (7.1 میلی مترمربع)، گشتاور خمشی میانگره سوم (493.1 گرم سانتی متر) و چهارم (518.9 گرم سانتی متر) و مقاومت به شکستگی میانگره سوم (947.2 گرم سانتی متر) و چهارم (1651.81 گرم سانتی متر) از روش کاشت کپه ای به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه (2486 کیلوگرم در هکتار) از میزان بذر 100 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. با افزایش میزان بذر، طول میانگره ها و وزن تر میانگره ها و گشتاور خمشی میانگره سوم و چهارم، کاهش یافتند. نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام نشان داد که اولین صفتی که وارد رابطه شد سطح مقطع میانگره بود که به تنهایی 56 درصد از تغییرات مقاومت به شکستگی میانگره را توجیه کرد و در مرحله بعد صفت فشردگی میانگره وارد مدل شد و به همراه مقاومت به شکست 59 درصد از تغییرات مقاومت به شکستگی میانگره را توجیه کرد. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که می توان با استفاده از روش کاشت مستقیم بذر جوانه دار شده به صورت کپه ای و میزان بذر 80 کیلوگرم در هکتار تا حد زیادی از مشکلات ناشی از خوابیدگی بوته در زراعت برنج رقم هاشمی در شرایط اقلیمی منطقه مورد آزمایش اجتناب کرد.

این آزمایش به منظور ارزیابی کاربرد مصرف علفکش متری بوزین روی جمعیت علف های هرز و عملکرد ذرت دانه ای در سال های 1386 و 1387 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 13 تیمار در سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل مصرف علف کش های متری بوزین به میزان 0.35 و 0.52 کیلوگرم ماده موثر در هکتار به صورت پیش کاشت، پیش رویشی و پس رویشی در مرحله 4-3 برگی ذرت و علف های هرز، مخلوط آترازین + متری بوزین به میزان (0.175+0.60) کیلوگرم ماده موثر در هکتار به صورت پیش کاشت، پیش رویشی و پس رویشی، نیکوسولفورون به میزان 0.08 کیلوگرم ماده موثر در هکتار در مرحله 6-3 برگی ذرت، مخلوط آترازین + آلاکلر به میزان (1.2+1.9) کیلوگرم ماده موثر در هکتار به صورت پیش رویشی به عنوان تیمار استاندارد و شاهدهای با و بدون علف هرز بودند. نتایج نشان داد که در مقایسه با شاهد با علف هرز، متری بوزین به میزان 0.35 کیلوگرم ماده موثر در هکتار و آترازین + متری بوزین به صورت پس رویشی به ترتیب با 79 و 75 درصد کنترل، بیشترین تاثیر را در کاهش مجموع تعداد علف های هرز داشتند. کاربرد آترازین + آلاکلر، متری بوزین به میزان 0.35 کیلوگرم ماده موثر در هکتار و آترازین + متری بوزین به صورت پس رویشی و نیکوسولفورون به ترتیب با 89، 87، 86 و 85 درصد کنترل، بیشترین تاثیر را در کاهش مجموع وزن خشک علف های هرز داشتند. در مقایسه با شاهد با علف هرز، متری بوزین به میزان 0.52 و 0.35 کیلوگرم ماده موثر در هکتار و آترازین + متری بوزین به صورت پس رویشی و آترازین + آلاکلر به ترتیب با 50، 44، 44 و 37 درصد افزایش، موثرترین تیمارها در افزایش عملکرد دانه ذرت بودند. بر اساس نتایج این آزمایش، برای کنترل علف های هرز و افزایش عملکرد دانه ذرت کاربرد هر یک از علف کش های متری بوزین به میزان 0.52 و 0.35 کیلوگرم ماده موثر در هکتار و آترازین + متری بوزین به صورت پس رویشی و آترازین + آلاکلر به میزان های فوق الذکر توصیه می شود.

زمان و مرحله انتقال و عمق کاشت در کاشت نشائی محصولات سبزی و صیفی بر رشد و عملکرد محصول تاثیر دارد. در این راستا تحقیقی به مدت دو سال (86-1385) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کهریز ارومیه روی گوجه فرنگی رقم پتوارلی CH اجرا شد. ابتدا بذر در خزانه هوای آزاد کاشته شد و سپس نشاء ها در سه مرحله چهار برگی، شش برگی و هشت برگی به مزرعه منتقل شدند. گیاهچه ها در سه عمق مختلف تا یقه، تا برگ های لپه ای و تا اولین برگ حقیقی کاشته شدند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که مرحله انتقال به غیر از تعداد شاخه در گیاه و وزن میوه بر سایر صفات در سطح احتمال 1% اثر معنی داری داشت. با کاهش تعداد برگ در مرحله انتقال از هشت برگی به چهار برگی در صد تلفات نشاء و رشد رویشی کاهش، محصول زودرس تر، عملکرد برداشت اول و عملکرد کل افزایش یافت. کمترین تعداد روز تا گلدهی و تعداد روز تا رسیدن میوه و بیشترین تعداد میوه در گیاه، عملکرد برداشت اول و عملکرد کل در تیمار عمق کاشت تا اولین برگ حقیقی مشاهده شد و با دو عمق دیگر کاشت، اختلاف معنی داری داشت.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.