پژوهشنامه اقتصاد کلان
سال:1388 | دوره:9 | شماره:2 (پیاپی 35) |تعداد مقالات:7

شناسایی و تبیین ارتباط بین بیکاری و تورم در اقتصاد کشور، به لحاظ تصمیم گیری های اقتصادی از جایگاه خاصی برخوردار است؛ این مقاله کوششی در جهت شناسایی روابط دقیق بین پدیده های فوق در بلند مدت و کوتاه مدت است. هدف مقاله، بررسی تاثیرگذاری سیاست های انبساطی پولی در اقتصاد ایران با توجه به منحنی فیلیپس (نیو کلاسیک ها و نیوکینزین ها) بر میزان طبیعی بیکاری و بیکاری تورم غیر افزایشی(NIIRU)  و بررسی عوامل تاثیرگذار بر این دو متغیر برای دوره زمانی 1338-1384 است. بدین منظور از روش های سری زمانی مبتنی بر تکنیکVAR  و روش های ساختاری مبتنی بر تکنیک OLS استفاده شده است. در این تحقیق به منظور تعیین مقادیر غیر قابل مشاهده نرخ تورم انتظاری، میزان طبیعی بیکاری و تولید بالقوه از روش فیلتر هادریک – پرسکات استفاده شده است. نتایج حاصله تاییدکننده نظریه کینزین های جدید در اقتصاد ایران با در نظر گرفتن انتظارات تطبیقی و انتظارات عقلایی است؛ یعنی منحنی فیلیپس در اقتصاد ایران با در نظر گرفتن هر دو فرض انتظارات تطبیقی و انتظارات عقلایی در بلند مدت و کوتاه مدت دارای شیب منفی می باشد و سیاست های پولی انبساطی در تمام موارد فوق می تواند متغیر های واقعی را تحت تاثیر قرار دهد.

موضوع «عدالت» دغدغه فکری بسیاری از متفکران بوده است. در میان نظریه پردازان و متفکران معاصر، آرای «جان رالز» جایگاه ویژه ای دارد. رالز به نوعی در شمار تساوی گرایان قرار می گیرد؛ اما در عین تساوی گرایی به مبانی لیبرالیسم پایبند است. تازگی نظریه او از این جهت است که فرد گرایی را با مساوات طلبی و وظایف اجتماعی درهم می آمیزد که علاوه بر ایجاد تحول در علوم انسانی، منشا سیاست های اقتصادی - اجتماعی جدیدی می شود. در این نوشتار با رویکردی تحلیلی و با کمک تئوری های عدالت و تئوری های اقتصاد بخش عمومی، روش کتابخانه ای و تحلیل محتوا، جایگاه و روش شناسی عدالت رالز بررسی و نقد می شود.

یکی از مهم ترین مباحث در اقتصاد بررسی اثر گسترش بازار سهام بر مصرف بخش خصوصی است. در تحقیقات متعددی که در این خصوص در کشورهای توسعه یافته انجام شده است، اثر معنی داری مشاهده شده است. اما درباره اثر این متغیر در کشورهای در حال توسعه، اجماعی وجود ندارد. نظر به این که در چند سال اخیر بازار سهام ایران با نوسانات بسیار زیادی روبه رو بوده است، بررسی اثر ثروت بازار سهام بر مصرف بخش خصوصی از منظر سیاست گذاری برای مقامات اقتصادی حایز اهمیت زیادی است.در این مقاله با استفاده از آمار فصلی دوره 1370-1386 این اثر مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاکی از یک رابطه مثبت معنی دار میان ثروت بازار سهام و مصرف بخش خصوصی در ایران است .

بی شک شناسایی عوامل تاثیرگذار در دست کاری قیمت به منظور جلوگیری از وقوع دست کاری قیمت در بورس اوراق بهادار نقش موثری در شفافیت بازار، قیمت گذاری منصفانه دارایی های سرمایه ای و ارتقای کارایی بازار خواهد داشت. در این  مقاله، ابتدا با انجام آزمون های تسلسل و خودهم بستگی، وجود بازدهی غیر عادی (تفاوت معنی دار بین بازدهی واقعی و بازدهی انتظاری تعدیل شده برمبنای ریسک) در سهام 130 شرکت بورس که در طی سال های 1382 تا انتهای 1384 در مقاطعی از نوسانات شدید قیمتی برخوردار بوده اند، مورد بررسی قرار گرفت. شرکت هایی که روند نوسانات قیمت آن ها تصادفی نبوده و قیمت سهم در هر مقطع دارای خود هم بستگی با قیمت های گذشته باشند، بیان کننده بروز دست کاری قیمت در سهم مذکور خواهند بود. در بخش بعدی، با استفاده از روش رگرسیون لوجیت باینری، مدلی برای پیش بینی دست کاری قیمت با استفاده از متغیرهای شفافیت اطلاعات، نقدشوندگی سهم، اندازه شرکت (سرمایه شرکت) و نسبتP/E  طراحی گردید. در برازش مدل از داده های یک سال قبل از بروز دست کاری (رشد شتاب قیمت) استفاده شد. در پایان با انجام آزمون های مربوطه از قبیل آزمون های والد، درست نمایی، لاندای ویلکس، کارایی مدل در پیش بینی دست کاری قیمت در بورس تهران مورد تایید قرار گرفت.

طبق فرضیه زیست محیطی کوزنتس یک رابطه U برعکس میان سطح توسعه یافتگی جوامع و میزان آلودگی های زیست محیطی وجود دارد. آلودگی هوا یکی از مشکلات زیست محیطی است که در سال های اخیر و همگام با توسعه جوامع، صنعتی شدن و رشد تکنولوژی، به خطری جدی برای بشر تبدیل شده است. مطالعات انجام شده در مورد گازهای آلاینده منطقه ای و محلی یک رابطهU  برعکس بین آلودگی سرانه و GDP سرانه یا شاخص توسعه انسانی (HDI) را اثبات می کند؛ اما در مورد گازهای آلاینده جهانی مانند CO2 نتایج بررسی ها متفاوت است. در این مطالعه رابطه انتشار سرانه دی اکسید کربن و شاخص توسعه انسانی به کمک داده های تلفیقی (پنلی) در قالب فرضیه کوزنتس، برای کشورهای آسیای جنوب غربی و کشورهای عضو پیمان کیوتو در دوره 1990-2004 مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج بررسی برای کشورهای آسیای جنوب غربی یک رابطه افزایشی خطی بین انتشار CO2 وHDI  را نشان می دهد و این رابطه برای کشورهای پیمان کیوتو به صورت یک رابطه N شکل به دست آمد.

طرح نقد لوکاس مبنی بر این که تصمیمات بهینه واحد های اقتصادی به طور سیستماتیک با تغییر در روند تصمیم گیری سیاست گذاران تغییر می کند، موجب شد تا توان مدل های کلان اقتصادی از جمله منحنی فیلیپس در پیش بینی آثار سیاست های اقتصادی مورد سوال قرار گیرد. بر این اساس اهمیت این مدل ها و استفاده از آن ها برای پیش بینی، به آزمون نقد لوکاس و به عبارت دیگر به آزمون ثبات شاخص ها در مدل های مورد نظر بستگی یافته است. این مطالعه با توجه به اهمیت منحنی فیلیپس در تدوین سیاست های پولی و مالی، به آزمون ثبات پارامترها در این مدل پرداخته است. برای این منظور از روش بای و پرون و داده های سالیانه طی دوره 1340-1386 در اقتصاد ایران استفاده شده است. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که همگام با تغییر در انتظارات واحدهای اقتصادی، منحنی فیلیپس با شیب متفاوت در حال انتقال بوده و شاخص های این منحنی از ثبات لازم برخوردار نیستند. در نتیجه سیاست گذاران اقتصادی در ایران نمی توانند با اتکا به وجود یک رابطه معنی دار بین متغیرهای اقتصادی در مدل مربوط به منحنی فیلیپس در گذشته، آن را به آینده تسری دهند و بر اساس آن آثار سیاست های اقتصادی مورد نظر خود را پیش بینی کنند.