پژوهشنامه اقتصاد کلان
سال:1389 | دوره:10 | شماره:2 (پیاپی 39) |تعداد مقالات:7

رفتار متفاوت پس انداز درنقاط مختلف دنیا، در دهه های گذشته و به ویژه کاهش آن در سال های اخیر نظر بسیاری از اقتصاددانان و سیاست گذاران را به خود جلب کرده است.در همین زمینه این مقاله، با به کارگیری ملاک های مشخص برای گذار پس انداز و رشد، به عنوان مهم ترین نتیجه خود نشان می دهدکه در اقتصاد ایران، رشد اقتصادی درمعرض گذار واقع نشده و پس انداز بخش خصوصی نیز نتوانسته به مرحله گذار وارد شود. با این حال، پس انداز خالص ملی در سال 1369 به مرحله گذار وارد شده، اما بعد از آن دوره، تغییر قابل توجهی در آن مشاهده نشده و حتی به مقادیر قبل از گذار هم رسیده است. این عدم مشابهت در رفتار این دو نرخ باعث شده است که در این مقاله اثر متغیرهایی نظیر بی ثباتی اقتصاد کلان و توسعه بازارهای مالی در کنار سایر متغیرها بر پس انداز مورد بررسی قرار گیرد مهم ترین یافته های این قسمت از مقاله نیز عبارت از آن است که اولا، تاثیر رشد اقتصادی بر متغیر پس انداز هرچند مثبت ولی بسیار اندک است، به گونه ای که این اثر نمی تواند باعث گذار در پس انداز شود. ثانیا ، پس انداز بخش دولتی، به عنوان یک متغیر کلیدی، باعث کاهش معنی دار پس انداز بخش خصوصی و افزایش پس انداز ملی شده است. ثالثا، بی ثباتی اقتصاد کلان به عنوان یکی از موانع جدی گذار پس انداز در اقتصاد ایران می باشد.

از جمله بخش های مهمی که در توسعه و اقتصاد مبتنی بر دانش در اقتصاد از اهمیت خاصی برخوردار است، بخش اطلاعات است، به گونه ای که تکامل و توسعه بخش اطلاعات را پیش زمینه و نوید دهنده اقتصاد مبتنی بر دانش تلقی می کنند. دهه 1990 میلادی در آمریکا و سایر کشورها دهه انقلاب فناوری اطلاعات نامیده و باعث تاثیرات شگرفی بر متغیر ها و ساختارهای اقتصادی دیگر کشورها نیز شد. در این زمینه این مقاله به بررسی منابع رشد بخش فناوری اطلاعات در اقتصاد ایران در دوره 1363 تا 1378 می پردازد. برای این منظور از روش حسابداری منابع رشد و جداول داده - ستانده سال های 1363 و 1378 کشور در قالب 8 بخش اقتصادی استفاده می شود. نتایج این مقاله نشان می دهد که در بین منابع رشد بخش اطلاعات تاثیر ترکیبی تقاضای داخلی بیشترین نقش را دارد و نقش عوامل فنی کم است. هم چنین کشش بخش اطلاعات نشان می دهد که طی سال های 1363 تا 1378 در اثر کاهش هزینه یا قیمت نهاده های اطلاعات تولید ناخالص داخلی رشد بیشتری می کند.

در این مقاله، یک مدل ابتکاری با ترکیب شبکه های عصبی مصنوعی(ANN) ، برای پیش بینی رفتار قیمت سهام پیشنهاد و اجرا می شود. این مدل ترکیبی، به صورت ساختار دو طبقه می باشد: شبکه های عصبی طبقه اول یا پیشگو های پایه (Base Predictor)، مسوول پیش بینی روزانه داده ها با ویژگی مختلف یک سهام می باشند و در طبقه دوم، شبکه دیگر، به عنوان ترکیب کننده، پیش بینی نهایی را با بررسی و آنالیز اطلاعات پیشگوهای طبقه اول انجام می دهد. نتایج تجربی بر روی یکی از مجموعه داده های بورس ایران، برتری و کارایی مدل پیشنهادی را در مقایسه با مدل رایج پیش بینی نشان می دهد.

هدف این مقاله بررسی دقت پیش بینی مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای و مدل بتای پاداشی در پیش بینی بازده مورد انتظار سهام در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در این تحقیق از داده های مربوط به بازده سهام شرکت های نمونه و بازده بازار برای دوره زمانی فروردین 1375 تا اسفند 1386 برای آزمون فرضیه های تحقیق استفاده و شرکت های نمونه در 25 پرتفوی بر اساس اندازه و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار طبقه بندی شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که مدل بتای پاداشی هم در دوره های کوتاه مدت یک ساله و هم در دوره بلند مدت سه ساله پیش بینی بهتری از بازده آتی سهام نسبت به مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای انجام می دهد. هم چنین عوامل مدل بتای پاداشی نسبت به عامل مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای با بازده سهام همبستگی مثبت بیشتر و معناداری دارد.

هدف اصلی این مقاله تخمین تابع تقاضای پول در ایران طی سال های 1338 - 1386 با استفاده از روش تصحیح خطا و هم انباشتگی است. تحلیل ها نشان می دهد که حجم پول(M1)، تولید ناخالص داخلی، نرخ ارز در بازار موازی، قیمت ها و نرخ سود وام های بلندمدت پرداختی به بخش خصوصی هم انباشته هستند. بنابراین تقاضای بلندمدت برای حجم تعادلی پول با به کارگیری روش هم انباشتگی حداکثر نمایی یوهانسون - جوسیلیوس تصریح و تخمین زده شده است. شواهد حاکی از وجود دو بردار هم انباشتگی بین متغیرهای مورد نظر است. ضریب جمله تصحیح خطا (0.053) نشان می دهد که علی رغم وجود تعادل بلندمدت در بازار پول، حرکت به سمت تعادل در این بازار به کندی صورت می گیرد. نتایج آزمون هایCUSUM, CUSUMSQ  نشان می دهد که تابع تقاضای پول در طی این دوره با ثبات بوده است. علاوه بر این وجود جانشینی پول در ایران نیز تایید می شود.

تحقیق حاضر با هدف تعیین رابطه بلندمدت بین نرخ رشد شاخص بازده نقدی سهام و مجموعه ای از متغیرهای کلان اقتصادی از قبیل نرخ تورم، نرخ رشد نقدینگی، نرخ ارز و درآمد نفتی، انجام شده است. در این تحقیق داده ها به صورت فصلی و برای دوره زمانی 1377 - 1386 و با استفاده از روش خود رگرسیون برداری با وقفه های توزیعی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.آزمون ریشه واحد دیکی فولر تعمیم یافته نشان داد که متغیر نرخ رشد نقدینگی در سطح و سایر متغیرها در تفاضل مرتبه اول پایا هستند. نتایج آزمون هم جمعی نیز حاکی از وجود رابطه بلندمدت میان متغیرهای اقتصادی مزبور و نرخ رشد شاخص بازده نقدی است. رابطه بلندمدت بین نرخ رشد شاخص بازده نقدی و درآمد نفتی و نرخ ارز منفی، و با نرخ تورم، رابطه مثبت است. ضمن این که معناداری ضریب نرخ رشد نقدینگی، در سطح اطمینان نود درصد رد شد.

هدف اصلی این مقاله مقایسه کارایی با دو روش ناپارامتری (DEA) و پارامتری (SFA)، با استفاده از اطلاعات پست بانک ایران است. لذا برای اندازه گیری کارایی از داده های ترازنامه 28 استان (سرپرستی) مستقل پست بانک ایران در دوره 1378 - 1384 مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج نشان داد که تفاوت معنی داری بین دو روش ناپارامتری و پارامتری در اندازه گیری کارایی پست بانک ایران وجود دارد. با توجه به نتایج حاصل از روش ناپارامتری میانگین کارایی اقتصادی، تخصیصی و فنی برای پست بانک ایران در دوره مورد بررسی به ترتیب برابر با 25، 32 و 83 درصد است. در روش پارامتری به منظور برآورد کارایی و نیز تشخیص عوامل موثر بر آن از فرم خطی - لگاریتمی تابع هزینه مرزی تصادفی ترانسلوگ استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل کارایی نشان می دهد، متوسط کارایی پست بانک ایران در دوره مورد بررسی 55 درصد است، علاوه براین، نتایج مدل شناسایی عوامل موثر بر کارایی نشان می دهد کارایی سرپرستی ها با اندازه پست بانک (دارایی کل)، تعداد پرسنل و تعداد شعب رابطه منفی و با درآمد کل پست بانک و زمان رابطه مثبت دارد.