مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی
سال:1395 | دوره:8 | شماره:3 (پیاپی 31) |تعداد مقالات:9

بیش از چهل سال است که گروهی از اندیشمندان علوم انسانی در ایران و دیگر کشورهای اسلامی بر این باورند که برخی مبانی علوم انسانی موجود با مبانی دینی در تعارض اند و این علوم برای حل مسائل بومی این کشورها مناسب نیستند. پس از پیروزی انقلاب در ایران، این موضوع به دستور کار حکومت تبدیل شد، اما با گذشت بیش از سه دهه، بازنگری در خط مشی های این عرصه ضرورت دارد. مقاله حاضر با اتخاذ رویکردی میان رشته ای و استفاده از ظرفیت تاریخ، تلاش کرده است با بازخوانی دوره انتقال و تحول علوم در تمدن اسلامی (نهضت ترجمه) و بهره گیری از مدل نظری مبتنی بر جامعه شناسی علم و پرسش های مرتبط با خط مشی گذاری عمومی، رویکرد بدیلی را برای تحول در علوم انسانی پیشنهاد دهد. در بخش روش، رویکرد دلالت پژوهی، جهت استفاده از تاریخ، متناسب سازی گردیده و با توجه به میزان تعمیم پذیری یافته ها، می توان نتایج پژوهش را برای الهام گرفتن و گسترده کردن دید خط مشی گذاران مورد استفاده قرار داد. دستاورد پژوهش، رویکرد «ترجمه تحول گرا» است که از زنجیره ای متشکل از گزینش متون، ترجمه، تصحیح، شرح، تلخیص، نقد و نوآوری در سطوح گوناگون، تشکیل شده است. در این رویکرد، پس از تعیین پایگاه هر رشته علوم انسانی در زنجیره تحول، ساختارها، منابع انسانی و منابع مالی طرح ریزی شده و خط مشی ها نیز متناسب با آنها طراحی یا بازپردازی می گردند.

یکی از دغدغه های بشر امروز، با وجود هر دین و آیین، رعایت اخلاق و شئونات انسانی است، این مقاله نیز با تکیه بر همین مهم نگاهی دارد به لزوم رعایت معیارهای اخلاقی هنگام استفاده از فضای مجازی در آموزش و یادگیری به صورت عام و آموزش زبان به صورت خاص. سعی شده است تا شناختی از وضعیت موجود در زمینه رعایت موازین اخلاقی و محیط های آموزش مجازی و همچنین لزوم جلب توجه دانشجویان و مدرسان به این حوزه ارائه شود. در این مقاله از روش پرسشنامه ای استفاده شده و دو نوع فرم نظرسنجی تهیه شد که نوع اول برای مدرسان زبان و نوع دوم برای زبان آموزان تدوین و توزیع گردید. تجزیه و تحلیل پرسشنامه ها نشان داد که اکثر مدرسانی که از رایانه برای آموزش زبان استفاده می کنند، هنگام روبرویی با اطلاعات شخصی زبان آموزان، حریم شخصی ایشان را رعایت نموده اند. همچنین دانشجویان هم نسبت به پخش تصاویر خود در فضای مجازی بیشترین حساسیت را نشان دادند و از کنترل ورود و خروج و سایر فعالیت های خویش در فضای مجازی توسط استادان احساس نامناسبی نداشتند. در این مقاله از آزمون کای_ اسکوئر استفاده شد و نتیجه این بود که تفاوت معناداری بین جنسیت و لزوم رعایت موازین اخلاقی، هنگام یادگیری در فضای مجازی وجود ندارد.

از مفاهیم «سلطه کاریزماتیک» (مشتق از کاریزما) و «سلطه فره مندانه» (مشتق از فره) در جامعه شناسی به طور عام، و جامعه شناسی سیاسی به طور خاص، برداشت های گوناگون و بعضا متناقضی صورت گرفته است. برخی از محققان و مترجمان در آثار تالیفی یا ترجمه ای خود بر حسب عادت، این دو مفهوم را مترادف با یکدیگر به کار برده اند. این در حالی است که تفاوت های بنیادینی بین این دو مفهوم وجود دارد. در این مقاله سعی شده است با اتکا به اقسام سه گانه سلطه در آرا وبر، حدود و ثغور این دو مفهوم مشخص شود. برای نیل به این هدف، وجوه اساسی سه نوع سلطه وبری و همچنین سلطه فره مندانه_ که در این مقاله در عرض اقسام سه گانه سلطه وبری طرح شده است_ با یکدیگر مقایسه می شوند تا شباهت ها و تفاوت های موجود بین آنها مشخص گردد و در نتیجه جایگاه سلطه فره مندانه در منظومه فکری وبر روشن شود. در این مقاله از روش تحلیلی و مقایسه کیفی استفاده شده است. با توجه به اینکه مفهوم سلطه و صور مختلف آن، با دستگاه های معرفتی متفاوتی مورد بررسی و فهم قرار می گیرد، نیل به فهمی جامع از این مفهوم، و به طور مشخص مقایسه انواع سلطه وبری با مفهوم سلطه فره مندانه، مستلزم ورود به حوزه های جامعه شناختی و علوم سیاسی و حتی حوزه های کیفی تری چون تاریخ و ادبیات است. در این مقاله سعی شده است تا ماهیت بین رشته ای این مفهوم مطمح نظر قرار گیرد و به همین دلیل کلیه حوزه های مذکور، در حد وسع و حدود مساله مقاله، مرور شوند. نتایج این جستار نشان می دهد که سلطه فره مندانه به رغم داشتن برخی شباهت های ظاهری با سلطه کاریزماتیک، تفاوت های بنیادینی با این نوع سلطه دارد. این تفاوت ها ناشی از وجه سنتی این سلطه است. به طوری که می توان ادعا کرد که سلطه فره مندانه شکلی از سلطه سنتی است که به دلایل ساختاری ابعادی از سلطه کاریزماتیک را نیز دارا است.

در این مقاله سعی شده است تا با ورود به رشته های تاریخ، جامعه شناسی و علوم سیاسی، پیوندی میان مباحث نظری و عملی برقرار شود. بنابراین، مهم ترین دغدغه مقاله حاضر این است که رابطه بین انفال و مدرنیته چه می باشد؟ آیا انفال یا نسل کشی کردهای عراق نسبتی با مدرنیته دارد؟ و آیا می توان آن را محصول مدرنیته دانست؟ با تبیین و توضیح مدرنیته و برجسته کردن دوگانگی های مدرنیته، انفال را در پرتو این دوگانگی ها مورد بررسی و واکاوی قرار داده ایم. برای آزمودن سوالات مقاله، از نظریه مدرنیستی و رهیافت های انتقادی آن بهره گرفته و برای تحلیل داده ها نیز از روش توصیفی- تحلیلی استفاده نمودیم. فرض مقاله بر این است که انفال محصول چهره ژانوسی از مدرنیته است. یافته های مقاله حاکی از آن است که انفال محصول دوگانگی مدرنیته بوده و مدرنیته در مواجهه با انفال، چهره تاریک خود را نشان داده است. چهره ای که به وسیله عقلانیت ابزاری که خود ناشی از مدرنیته می باشد، رشد و گسترش یافته است. عقلانیت ابزاری با خود بروکراسی، ارتش و تکنولوژی را به همراه آورده که نتیجه آن، در عین رهایی بخش بودن، در دست دولتی چون بعث افتاد که در نهایت، انفال محصول مستقیم آن است.

مشارکت در فعالیت های بدنی و در پیش گرفتن سبک زندگی فعال، تا حد زیادی به ماهیت ارتباطات اجتماعی و درونی کردن تجارب دیگران به خصوص افراد مهم بستگی دارد. از این رو هدف تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین برخی از عوامل جامعه پذیری ورزشکاران جوان شهر رشت با رشد مشارکت ورزشی آنان از منظر جامعه شناختی و تربیت بدنی بوده است که ازنوع توصیفی- پیمایشی بوده و جامعه آماری شامل تمامی جوانان و نوجوانان ورزشکار15 تا 29 ساله شهر رشت است (55807 نفر). نمونه آماری، تعداد 400 نفر بودند که به صورت نمونه گیری طبقه ای (انتخاب رشته های ورزشی فعال) و تصادفی (انتخاب باشگاه های هر رشته و ورزشکاران) به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه محقق ساخته ای بود که روایی آن با استفاده از نظر 10 نفر از اساتید تربیت بدنی دانشگاه گیلان تایید شد و پایایی آن با روش ضریب آلفای کرون باخ، 0.88 به دست آمد. از آمار توصیفی، آزمون های کولموگروف_ اسمیرنوف و ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد کلیه ابعاد جامعه پذیری با توسعه مشارکت ورزشی رابطه مثبت و معنی داری دارند. مدل نهایی نتایج نشان داد وزن رگرسیونی سه عامل میزان ورزشی بودن اعضای خانواده، حمایت اعضای خانواده از ورزش کردن و اهمیت دادن مدرسه و معلمان به ورزش، به ترتیب برابر با 0.89، 0.80 و 0.62 است که بیشترین ضریب تاثیر را داشتند. با توجه به نتایج تحقیق به نظر می رسد حمایت های خانواده چه به صورت کلامی و یا مشارکت خود والدین در فعالیت های جسمانی، اثر مهمی در مشارکت ورزشی فرزندان داشته است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

یکی از شیوه های آموزش مقاله نویسی، تجزیه و تحلیل مقالات شاخص جهانی است. ترجمه، تلخیص و آنالیز یکی از تاثیرگذارترین و در عین حال سوءتفاهم برانگیزترین مقاله های سیاسی_ مقاله «پایان تاریخ» اثر فرانسیس فوکویاما_ در این جهت صورت گرفته است. نویسنده با بررسی مقاله از زوایای «درون منطقی» و «برون منطقی»، و استتناج «تز»، «مفروضه ها»، «شواهد موید تز» و «استدلال های نظری» نشان می دهد که چگونه این مقاله، سه معیار مهم مقاله خوب پژوهشی یعنی «اصالت و نوآوری، اثرگذاری و سودمندی» را به شیو ه ای ایده آل داراست. نویسنده تلاش کرده است که با تلفیق این تجربه، با تجربه ای دیگر (ترجمه و آنالیز مقاله شاخص «مدرنیته، پروژه ناتمام» اثر یورگن هابرماس)، معیارهایی مشترک برای نگارش مقالات علمی ارائه کند. نکته مهم دیگر، بهره گیری هوشمندانه هر دو مقاله از رشته های مختلف علوم انسانی (از جمله فلسفه، اقتصاد، هنر و جامعه شناسی) و نگاه میان رشته ای به موضوع مورد بررسی است.