پژوهش های حسابداری مالی
سال:1391 | دوره:4 | شماره:2 (12) |تعداد مقالات:10

هدف اصلی این پژوهش، بررسی ارتباط بین تغییرات در موجودی کالا با تغییرات در سودآوری و ارزش شرکت است. همچنین، یافتن تاثیر تغییرات در حساب های دریافتنی و هزینه های اداری و فروش بر رابطه بین تغییرات در موجودی کالا با تغییرات در سودآوری و ارزش شرکت، از اهداف دیگر پژوهش حاضر است. بدین منظور چهار فرضیه اصلی و شش فرضیه فرعی ارائه شد. در این پژوهش اطلاعات 56 شرکت که دارای ویژگی های مطرح شده بودند، در بازه زمانی 1388-1381 جمع آوری و پردازش شد. در این پژوهش با توجه به نوع داده ها (داده های ترکیبی) به منظور تعیین مدل تخمین مناسب از آزمون های هاسمن، چاو و بروش-پاگان ال ام و همچنین، برای آزمون فرضیه ها از تحلیل همبستگی (ضریب پیرسون) و رگرسیون استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه فرعی اول و فرضیه دوم پژوهش نشان دهنده وجود رابطه معکوس و معنی دار بین تغییرات در موجودی کالا و تغییرات کوتاه مدت در سود شرکت و تغییرات در ارزش شرکت است. همچنین، نتایج حاصل از آزمون فرضیه های فرعی دوم و سوم حاکی از عدم رابطه معنی دار بین تغییرات در موجودی کالا با تغییرات بلندمدت در سود شرکت و تغییرات در بازده دارایی ها شرکت است. افزون بر آن، نتایج آزمون فرضیه های سوم و چهارم بیان کننده عدم رابطه معنی دار بین متغیرهای کنترلی با تغییرات در موجودی کالا، سودآوری و ارزش شرکت است.

مدیران برای مدیریت سود به دو گزینه پیش روی خود؛ یعنی دستکاری فعالیت های واقعی و یا دستکاری اقلام تعهدی اختیاری روی می آورند. اعمال هر یک از این گزینه ها با محدویت ها و هزینه هایی رو به روست. مساله این است که این دو گزینه مدیریت سود، آیا همزمان با یکدیگر صورت می پذیرند و یا اینکه یکی قبل از دیگری انجام می شود؟ به عبارت دیگر، آیا مدیر ابتدا برای دستیابی به سود مورد انتظار خود به یک تکنیک مدیریت سود روی می آورد و زمانی که با محدودیت مواجه شد، به تکنیک دیگر روی می آورد یا اینکه از هر دو تکنیک به طور همزمان استفاده می کند؟ از این رو، هدف اصلی پژوهش پیش روی، بررسی توالی یا همزمانی انجام دستکاری اقلام تعهدی اختیاری و دستکاری فعالیت های واقعی با در نظر گرفتن عوامل محدود کننده آنهاست. تعداد 117 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1388-1380 برای آزمون فرضیه های پژوهش استفاده شده اند. برای آزمون همزمانی از آزمون هاسمن و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش مدل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد که بین مدیریت سود واقعی و مدیریت اقلام تعهدی اختیاری، رابطه جایگزینی وجود دارد؛ به گونه ای که مدیران برای انجام مدیریت سود، مدیریت سود واقعی را قبل از مدیریت اقلام تعهدی اختیاری انتخاب می کنند.

در این پژوهش ارتباط بین ساختارهای رقابتی محصولات و محافظه کاری مشروط حسابداری در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است. برای این منظور، از اطلاعات صنعت-سال شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر روی سال های 1380 تا 1388 استفاده شده است. برای سنجش محافظه کاری مشروط از مدل باسو (1997) استفاده شده است. همانند مدل فلسام (2009) ساختارهای رقابتی محصولات به مدل باسو اضافه شده و مدل اصلی پژوهش به دست آمده است. رقابت حالت چند بعدی دارد که مهمترین آنها شامل قابلیت جانشینی محصولات، حجم تقاضا، موانع ورود، نسبت تمرکز، و تعداد شرکت هستند. ارتباط بین ابعاد پنجگانه رقابت و محافظه کاری مشروط در قالب پنج فرضیه اختصاصی بررسی شده است. سپس با استفاده از این ابعاد، متغیر ترکیبی برای سنجش رقابت به دست آمده و در قالب فرضیه کلی، ارتباط بین رقابت و محافظه کاری مشروط حسابداری بررسی شده است. آزمون فرضیه های اختصاصی، بیانگر این نکته است که بر خلاف انتظار بین قابلیت جانشینی و محافظه کاری مشروط ارتباط معکوس و معناداری وجود دارد. ارتباط بین حجم تقاضا و تعداد شرکت های عضو صنایع با محافظه کاری مشروط مطابق انتظار، مثبت و معنادار است. همچنین، ارتباط بین موانع ورود و محافظه کاری مشروط مطابق انتظار، معکوس و معنادار است. نهایتا بین نسبت تمرکز و محافظه کاری مشروط بر اساس پیش بینی ها ارتباط معکوس، ولی ضعیف مشاهده می شود. آزمون فرضیه کلی نیز نشان داد بین ساختارهای رقابتی محصولات و محافظه کاری مشروط در گزارشگری مالی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.

یکی از روش های پیش بینی عملکرد مالی، استفاده از مدل های پیش بینی است. در حوزه مدیریت مالی، عمدتا نسبت های مالی به عنوان متغیرهای پیش بین در مدل های پیش بینی به کار گرفته می شوند. هدف اصلی پژوهش حاضر، مقایسه محتوای فزاینده اطلاعاتی نسبت های نقدی و تعهدی برای ارزیابی عملکرد مالی واحدهای تجاری با استفاده از مدل های داده کاوی است. در راستای هدف پژوهش، دو فرضیه اصلی تدوین شده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش، یک مدل با استفاده از تکنیک های هوش مصنوعی (درخت تصمیم CART) و یک مدل با استفاده از تکنیک های آماری (رگرسیون لجستیک) به کار گرفته شده است. نمونه آماری شامل 199 شرکت از بین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی سال های 1383 تا 1388 است. همچنین، برای مقایسه دقیق تر محتوای اطلاعاتی، شرکت ها به دو دسته قوی و ضعیف تفکیک شده اند. میزان دقت پیش بینی در هر یک از دو مدل نشان دهنده محتوای اطلاعاتی نسبت های به کار رفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد نسبت های نقدی در پیش بینی عملکرد مالی شرکت های قوی و نسبت های تعهدی در پیش بینی عملکرد مالی شرکت های ضعیف از محتوای اطلاعاتی بالاتری در هر دو مدل مورد استفاده برخوردارند.

در این مقاله رابطه بین خصوصیت کیفی قابلیت اتکای اطلاعات حسابداری و بازده سهام مطالعه می شود. بدین منظور، تعریف جامعی از اقلام تعهدی بر مبنای یک رویکرد ترازنامه ای ارائه و طبقه بندی کاملی از اقلام تعهدی ترازنامه تدوین و قابلیت اتکای هر طبقه رتبه بندی شده است. یافته های پژوهش های پیشین نشان داده است پایداری آن دسته از اقلام تعهدی که قابلیت اتکای پایین تری دارند، کمتر است. چنانکه سرمایه گذاران مفهوم قابلیت اتکای اقلام تعهدی را درک کنند، نباید رابطه منفی قویتری بین اقلام تعهدی کمتر اتکاپذیر و بازده سهام در آینده وجود داشته باشد. این پژوهش از پژوهش های کاربردی و همبستگی است که در قالب داده های ترکیبی اجرایی شده است. جامعه آماری این پژوهش متشکل از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1380 تا 1387 است که نمونه ای به حجم 141 شرکت از آن انتخاب شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد بین آن دسته از اقلام تعهدی سود دوره جاری که قابلیت اتکای پایین تری دارند و بازده سهام در آینده رابطه منفی قویتری وجود ندارد.

در این تحقیق، تاثیر مدیریت سود بر چهار ویژگی سود، شامل کیفیت اقلام تعهدی، پایداری، قابلیت پیش بینی و هموار بودن، بررسی می شود. به طور خاص، فرضیه فرصت طلبانه بودن مدیریت سود آزمون می شود که بر اساس آن، مدیریت سود، کیفیت سود شرکت ها را کاهش می دهد. به منظور آزمون فرضیه ها، مقادیر چهار ویژگی سود و اقلام تعهدی اختیاری (به عنوان نماینده مدیریت سود)، برای 303 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در طی دوره زمانی 1387-1381 اندازه گیری شده است. شرکت های نمونه با استفاده از روش نمونه گیری حذفی انتخاب شده اند و در برآورد مدل های رگرسیونی چند متغیره، از داده های ترکیبی استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که با افزایش میزان اقلام تعهدی اختیاری، از مقادیر مطلوب ویژگی های سود کاسته می شود. در این میان، کیفیت اقلام تعهدی بیش از سایر ویژگی ها، تحت تاثیر مدیریت سود قرار می گیرد. همچنین، افزایش در مقادیر اقلام تعهدی اختیاری با کاهش در امتیاز کیفیت سود شرکت ها در ارتباط است. این نتایج از نظریه فرصت طلبانه بودن مدیریت سود حمایت کرده، نشان می دهد که مدیریت سود بر محتوای اطلاعاتی حسابداری خدشه وارد می کند.

پیش بینی سود توسط مدیریت از مهمترین منابع اطلاعاتی سرمایه گذاران و سایر اشخاص به شمار می رود. از سوی دیگر، حاکمیت شرکتی عاملی است که انتظار می رود بر بهبود کیفیت اطلاعات افشا شده توسط شرکت ها، از جمله اطلاعات مربوط به پیش بینی سود تاثیر داشته باشد. هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین برخی از سازوکارهای حاکمیت شرکتی (درصد اعضای غیرموظف هیات مدیره، مالکیت نهادی، دوگانگی وظیفه مدیر عامل و کیفیت حسابرسی) و دقت پیش بینی سود است. نمونه آماری شامل تعداد 96 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1389-1384 است. برای آزمون فرضیه های تحقیق از مدل رگرسیونی چند متغیره خطی با استفاده از داده های ترکیبی به روش کمترین مجذورات تعمیم یافته استفاده شد. یافته های تحقیق حاکی از وجود رابطه مثبت و معنادار بین درصد اعضای غیرموظف هیات مدیره و عدم رابطه معنادار بین سایر سازوکارهای حاکمیت شرکتی، نظیر مالکیت نهادی، دوگانگی وظیفه مدیرعامل و کیفیت حسابرسی با دقت پیش بینی سود است.