اقیانوس شناسی
سال:1395 | دوره:7 | شماره:26 |تعداد مقالات:11

در این مقاله فرض بر این است که نمونه های Diogenes avarus بر پایه اطلاعات بینایی به سمت صدف خالی شکم پایان جهت گیری می کنند و این توانایی در مواجهه با آلاینده سرب تحت تاثیر قرار می گیرد. بنابراین، رفتار جهت گیری دو گروه خرچنگ منزوی D. avarus در معرض سرب قرارگرفته شده و در معرض سرب قرارگرفته نشده (سالم) به سمت نماهای جانبی و وارونه صدف های خالی چهار گونه شکم پا در محیط دایره ای مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه های سالم، جهت گیری معنی داری را به سمت نماهای جانبی و وارونه صدف شکم پای Umbonium vestiarium نشان دادند. در حالی که نمونه های تحت القاء سرب همانند گروه شاهد جهت گیری یکنواختی را نشان دادند. بنابراین، سرب رفتار جهت گیری بینایی نمونه ها را تحت تاثیر قرار داد. این مشاهدات می تواند به دلیل خاصیت نوروتوکسینی سرب یا کاهش میزان انرژی جانور به دلیل مصرف آن به منظور سمیت زدایی و حفظ بقاء خود در شرایط تنش زا باشد.

در این مقاله تغییرات زمانی و مکانی عوامل محیطی و اثر آنها روی تولید اولیه در خوریات ماهشهر، زنگی و دهانه خور موسی به مدت یک سال (از بهمن ماه 1392 تا آبان ماه 1393) مورد ارزیابی قرار گرفت. تولید اولیه با استفاده از بطری تاریک و روشن و کلروفیل a با استفاده از HPLC اندازه گیری شد. بیشترین میزان تولید اولیه (1.59 gc/m2/day) در خور موسی در فروردین ماه و کمترین میزان آن (0.02 gc/m2/day) در خور زنگی در آبان ماه مشاهده گردید. مهمترین عوامل موثر محیطی بر تولید اولیه توسط آزمون تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) شناسایی گردیدند. نتایج این آزمون 18 پارامتر محیطی را به چهار مولفه مستقل از هم کاهش داد که در مجموع 84 درصد از کل تغییرات را در بر می گرفتند. مقایسه میزان تولید اولیه در مناطق مورد مطالعه حاضر با دیگر مناطق جهانی نشان می دهد که در این خوریات تولید اولیه در سطح متوسطی است.

در این مقاله با توجه به اهمیت زیست محیطی و علمی بوم سامانه های مرجانی، غلظت چهار فلز آلومینیوم، کادمیوم، نیکل و سرب در آب، رسوب و گونه هایی از مرجان های جزیره هنگام با استفاده از دستگاه جذب اتمی AAS مورد بررسی قرار گرفت. سه گونه Echinipora sp.، Acropora clathrata، Sinularia sp. بیش ترین غلظت فلزات سنگین را در بافت های خود نشان دادند. مقایسه شاخص تجمع زیستی (BAF) نشان می دهد که مرجان ها سرب و کادمیوم را از آب در مقایسه با رسوبات بهتر جذب می کنند که می تواند به دلیل نحوه تغذیه آنها باشد. در ایستگاه های مورد مطالعه، ایستگاه 1 بیش ترین و ایستگاه 3 کمترین غلظت فلزات در مرجان ها مشاهده شد که با توجه به جهت جریان ها، ایستگاه 1 مستقیما در معرض جریان های دریایی از سمت تنگه هرمز قراردارد در صورتیکه ایستگاه 3 به دلیل قرار گرفتن در محدوده بسته، تحت تاثیر این جریانات قرار ندارد. پراکنش سوخت های فسیلی از قایق های ماهیگیری و قاچاق سوخت، احتمالا از مهم ترین عوامل آلاینده در جزیره هنگام است.

گازهای هیدراته که در بستر دریاها گردآمده اند، به مرور زمان می توانند در جو آزاد شده و با عملکردی گلخانه ای در گرمایش جهانی کره زمین موثر باشند این امکان وجود دارد که براساس روابط فیزیکی- شیمیایی، پایداری متان هیدراته به عنوان فراوانترین ترکیب هیدراته، در یک منطقه و نقش عوامل مختلف بر آن را محاسبه نمود. در این مقاله با استفاده از روابط فیزیکی- شیمیایی، محدوده پایداری متان هیدراته در عمق ها و بخش های مختلف دریای خزر براساس اطلاعات موجود در 641 نقطه محاسبه شد و به صورت نقشه هایی ارائه گردیده است. سپس محاسبات پایداری متان برای شرایط افزایش دمای آب های دریای خزر در اثر گرمایش جهانی به میزان 0.6 تا 2 درجه سلسیوس صورت پذیرفته و از تفاضل آن با نتایج پیشین میزان تغییرات در ضخامت محدوده پایداری متان هیدراته به دست آمده است. در مرحله بعد براساس این تغییرات ضخامت و شواهد ژئوفیزیکی از گازهای هیدراته در دریای خزر، برای سناریوهای مختلف گرمایش جهانی، برآوردی از میزان گاز متانی که در جو آزاد خواهد شد، ارائه گردیده است. براساس نتایج این پژوهش انتظار می رود در اثر سناریوهای مختلف گرمایش جهانی حجم قابل توجهی از گاز معادل 369 تا 984 هزار میلیارد متر مکعب می تواند در جو رها شود.

هدف از این مقاله، بررسی نوسانات زمانی و مکانی جمعیت کفزیان ساحل شهرستان چالوس است. نمونه برداری به صورت فصلی از زمستان 1384 تا پاییز 1385 به وسیله نمونه بردار گرب مدل (Van Veen) در اعماق 7 و 20 متری در 4 ایستگاه و 2 ترانسکت، منطقه «خط هشت» (قسمت غربی ساحل) و منطقه «رادیو دریا» (قسمت شرقی ساحل) انجام شد. در این تحقیق 5 رده از کفزیان شناسایی گردیدند که بیشترین فراوانی مربوط به پرتاران با 68.7 درصد نسبت به کل جمعیت کفزیان بوده است. میانگین تراکم و توده زنده کفزیان در بین فصول مختلف، دارای اختلاف معنی داری است (p<0.05). به طوری که حداکثر تراکم و توده زنده کفزیان به ترتیب، در فصل تابستان و پاییز (با میانگین 4251.8±1419 (Mean±SE) عدد در متر مربع و 475±243.8 گرم در متر مربع) و حداقل آنها در فصل بهار و زمستان (با میانگین 725.9±64.5 عدد در متر مربع و 0.3±0.1 گرم در متر مربع) بدست آمد. همبستگی معنی داری (p<0.05) بین تراکم و توده زنده کفزیان با درصد ماسه و مواد آلی (TOM) در فصول مختلف یافت شد. بیشترین میزان تنوع و غنای گونه ای در فصل پاییز در عمق 20 متر در منطقه خط هشت به ترتیب با میانگین 1.60±0.29 و 1.52±0.27 و کمترین میزان آن در در فصل بهار در همان عمق و منطقه به ترتیب با میانگین 0.85±0.27 و 0.86±0.22 بدست آمد. همچنین بیشترین میزان یکنواختی گونه ای در فصل زمستان در عمق 7 متر در منطقه رادیودریا با میانگین 0.91±0.05 و کمترین میزان آن در فصل تابستان در عمق 7 متر در منطقه خط هشت با میانگین 0.55±0.13 مشاهده گردید. با توجه به نتایج بدست آمده از شاخص های بوم شناختی (تنوع، غنا و یکنواختی گونه ای) و مقایسه آن با استانداردهای ارایه شده، سواحل مورد تحقیق از نظر تنشتنش و آلودگی در حد متوسط هستند.

در این مقاله برخی از فراسنج های سطوح زیرین و زبرین وردسپهر در دروه عمر چرخند حاره ای هیان (TCH) (Tropical Cyclone aiyan) که تا دسته 5 تقویت یافته بود، تحلیل شد. برای محاسبه و ترسیم نقشه های توزیع افقی، نیمرخ قائم و سری زمانی فراسنج ها از پنج مجموعه داده بازتحلیل و مشاهداتی استفاده شد. نتایج نشان داد که تمامی فراسنج های سطوح زیرین وردسپهر از ابتدا تا انتهای دوره عمر TCH تغییر و تحول پیدا کرده و تاثیر مثبت در افزایش و کاهش شدت آن داشته اند. همچنین فراسنج های سطوح زبرین نیز با اینکه با اختلاف زمانی نسبت به سطوح زیرین وردسپهر تغییر کردند، اما بر تغییر شدت TCH تاثیر مثبت داشته اند. علاوه براین نتایج نشان داد که برهمکنش مثبت میان سطوح زیرین و زبرین به تقویت TCH تا دسته 5 کمک کرده است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که TCH جزو معدود چرخندهایی بوده که تغییر و تحول فراسنج های هواشناختی نه تنها در سطوح زیرین بلکه در سطوح زبرین نیز در تقویت/تضعیف آن موثر بوده اند.

هدف از این مقاله شناسایی و بررسی تنوع و تراکم لارو خرچنگ های گرد در آب های ساحلی جزیره هنگام است. این مطالعه از زمستان 1390 تا پاییز 1391 انجام پذیرفت. نمونه برداری از لارو خرچنگ های گرد توسط تور پلانکتون گیری با چشمه 300 میکرون صورت گرفت. عوامل محیطی از قبیل دما، شوری و اکسیژن محلول مورد سنجش قرار گرفتند. در طول این مطالعه لارو 7 گونه از خرچنگ های گرد شناسایی شدند که از این میان گونه Leptodius exaratus با فراوانی نسبی 23% در طول سال غالب بود. بیشترین تراکم لارو خرچنگ های گرد در تابستان با میانگین 174.58±145.27 (Mean±SE) فرد در متر مکعب و کمترین آن در فصل زمستان با میانگین8.75±9.97 (Mean±SE) فرد در متر مکعب به دست آمد. نتایج حاصل از آزمون همبستگی نشان داد که میان تراکم لارو خرچنگ های گرد مورد مطالعه و دما، ارتباط مثبت و معنی داری وجود دارد (p<0.01). محدوده شاخص تنوع شانون در طول سال به میزان 1.08-0.17 محاسبه شد که بیشترین میزان آن در فصل تابستان بود. در مطالعه حاضر مراحل لاروی گونه های Charybdis feriata، Pilumnus kempi، Menaethius monoceros، Menaethiops nodulosus و Xantho sp. برای نخستین بار گزارش شدند. همچنین لازم به ذکر است که بالغ گونه P. kempi و همچنین بالغ جنس Xantho نیز تاکنون از خلیج فارس گزارش نشده که در این مقاله برای اولین بار از خلیج فارس گزارش شدند.

در این مطالعه امکان سنجی کشت و پرورش ماکروجلبک های اقتصادی سواحل خلیج فارس، مورد بررسی قرار گرفت. کشت و پرورش دو جلبک آگاروفیت و کاراجینوفیت، Gracilariopsis persica و Hypnea flagelliformis، با استفاده از طناب های شناور مورد ارزیابی قرار گرفت و ارتباط بین نرخ رشد نسبی و عوامل فیزیک و شیمیایی آب با آزمون همبستگی پیرسون سنجیده شد. بیش ترین زی توده برای جلبک Gp. persica، با نرخ رشد نسبی %28.77 و برای جلبک H. flagelliformis، %25.16 در روز، به ترتیب مربوط به اسفند ماه و دی ماه است. میزان رشد در جلبک Gp. persica، با اکسیژن آب همبستگی مثبت (p<0.001، R=0.558) و با دما (p<0.001، R=-0.657) و شوری (p<0.001، R=-0.607) همبستگی منفی و در جلبک H. flagelliformis، با دما (p<0.001، R=-0.706)، همبستگی منفی نشان داد. طبق نتایج به دست آمده، ماکروجلبک های مورد مطالعه، واجد پتانسیل بالا برای کشت و پرورش هستند.

بارش برف سنگین از جمله مخاطرات جوی است که پیش بینی شدت و مکان آن اهمیت زیادی دارد. در این مقاله، مکان ارتفاع بیشینه برف سنگین رخ داد بهمن 1392 در استان گیلان شناسایی و علت آن واکاوی شد. برای بررسی این پدیده از داده های دیدبانی ایستگاه های همدیدی استان گیلان و داده های بازتحلیل مرکز ملی پیش بینی محیط زیست- مرکز ملی پژوهش های جوی (NCEP/NCAR) استفاده شد. برای شبیه سازی سامانه از مدل WRF و برای پایش آن از تصاویر سنجنده مودیس بهره گرفته شد. نتایج نشان دهنده شکل گیری سلول پرفشار ثانویه در مقیاس محلی، ناشی از واداشت پهنه سرد ناهمواری های قفقاز و شارش جریان های سرد کوه به دشت، روی جلگه کورا است. برخورد بادهای شرق سوی این سلول با جریان های غرب سوی ناشی از توده هوای پرفشار قطبی که روی شمال شرق دریای کاسپین واقع شده، موجب همگرایی جهت باد سطحی به محدوده کوچکی در حوالی جنوب تالاب انزلی شده است. باند ابر که در تصویر سنجنده مودیس ماهواره ترا و تصویر شدت بارش رادار گیلان مشاهده می شود، منطبق بر ناحیه همگرایی باد است. هسته بیشینه شار گرمای نهان به عنوان واداشت ترمودینامیکی روی پهنه کاسپین جنوبی در شرق گیلان، موید تاثیر عوامل منطقه ای بر الگوی مکانی بیشینه ارتفاع برف است.

در مقاله حاضر بیلان انرژی دوکفه ای غالب دریای عمان، Azumapecten ruschenbergerii، در خلیج چابهار و در برابر تغییر دما و غذا در دو زمان قبل و بعد از مانسون ارزیابی شد. توان رشد (SFG) برای ارزیابی فیزیولوژیکی و شرایط محیطی جانوران استفاده و با بررسی بیلان انرژی مشخص می گردد. مقادیر توان رشد، در دمای محیط، دماهای پایین تر و بالاتر از دمای محیط و هنگام تغییر ریزجلبک مورد تغدیه محاسبه و به همراه انرژی بخش عضلانی صدف ها از نظر آماری بررسی شد. میانگین SFG صدف، قبل از مانسون منفی و بعد از مانسون مثبت بود. همچنین، در هنگام تغذیه صدف ها از ریزجلبک Dunaliella sp. توان رشد بالا و مثبتی مشاهده گردید. تغییر میزان انرژی نهفته در بخش عضلانی دو کفه ای مورد مطالعه با استفاده از آزمون Wilcoxon در زمان قبل از مانسون و پس از مانسون اختلاف معنی داری نشان نداد (p=0.126). به این ترتیب، این مطالعه پیشنهاد می کند که 1) ریزجلبک فوق دارای بازده تغذیه ای بیشتری است، 2) این نرم تن قبل از مانسون انرژی دفعی بیشتری نسبت به انرژی دریافتی داشته، 3) از نظر آبزی پروری یکی از بهترین جانوران و هم جنین، یک عامل موثر برای کاهش شکوفایی پلانکتونی در پهنه های آبی است.