شیلات
سال:1390 | دوره:64 | شماره:4 |تعداد مقالات:10

در این آزمایش اثر کاهش درصد پروتئین جیره در یک وعده غذایی بر تولید آلاینده های نیتروژنی توسط ماهی قزل آلای رنگین کمان در یک سازگان نیمه بسته مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس جیره غذایی (آ) با سطح پروتئین 41.5 درصد و جیره غذایی (ب) با سطح پروتئین 36.5 درصد فرموله و در دو وعده غذایی صبح و عصر، در قالب چهار تیمار غذایی به ماهیان ارائه شد. تیمار 1 (آ،آ)، در هر دو وعده غذایی جیره غذایی (آ) را دریافت کرد، تیمار 2 (آ،ب)، در وعده غذایی صبح جیره غذایی (آ) و در وعده غذایی عصر جیره غذایی (ب) و تیمار 3 (ب،آ)، در وعده غذایی صبح جیره غذایی (ب) و در وعده غذایی عصر جیره غذایی (آ) و تیمار 4 (ب،ب)، در هر دو وعده غذایی جیره غذایی (ب) را دریافت نمودند. کاهش پروتئین خام جیره غذایی از تیمار 1 به تیمار 4، با نتایج مطلوبی از نظر میزان رشد، FCR و بقا همراه نبود اما در کاهش تولید آلاینده های نیتروژنی موثر بود. در کلیه تیمارها بین میزان مصرف نیتروژن و تولید آلاینده های نیتروژنی همبستگی معنی داری مشاهده شد (P<0.05؛ r=0.81). کاهش میزان پروتئین در یک وعده غذایی در تیمارهای 2 و 3، اختلاف معنی داری را از نظر میزان رشد و FCR با تیمار 1 نشان نداد. با این حال تیمار 3 در مقایسه با تیمار 2 آلاینده های نیتروژنی کمتری تولید نمود (P<0.05).

پاره ای از ویژگی های زیستی ماهی کریشو (حسون؛ Saurida tumbil) صید شده از آب های استان بوشهر به مدت یکسال از بهمن ماه 1385 تا بهمن ماه 1386 به منظور شناخت بیشتر بیولوژی این گونه اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت. از 691 قطعه ماهی مورد بررسی، تعداد 538 قطعه ماده، 114 قطعه نر و 39 قطعه نابالغ بودند. میانگین نسبت جنسی نر به ماده 1 به 5 محاسبه گردید که در سنین پایین برعکس و تعداد نرها بیشتر بود. تعیین سن با فلس و جهت اطمینان از تعدادی اتولیت در هر گروه سنی استفاده شد. دامنه طولی نرها از 25.5 تا 53.5 سانتی متر و وزن آنها از 116 تا 1125 گرم متغیر بود. رابطه طول-وزن برای ماهیان نر کریشو  W=0.0093.L2.9369برآورد گردید. مطالعات بافت شناسی و شاخص GSI ماهیانه نشان دهنده دو پیک جنسی یکی در اردیبهشت (اصلی) و دیگری در ماه مهر (فرعی) است. حداقل GSI در ماه آذر ثبت شد. طول کل در اولین بلوغ جنسی 25.5 سانتی متر محاسبه شد. برشهای 7-5 میکرونی برای مطالعات میکروسکوپی گناد به روش هماتوکسیلین-ائوزین رنگ آمیزی شد. در مطالعات بافت شناسی مراحل اسپرماتوگونی، اسپرماتوژنز، پیش از خروج اسپرماتوزوئید و بازجذب مشاهده شد.

تعداد 181 نمونه ماهی از ماهی Scartelaos tenuis به صورت فصلی از بهار 1386 تا زمستان 1387 در سواحل استان بوشهر صید و در فرمالین 10% فیکس شدند. محتویات دستگاه گوارش نمونه ها با استفاده از روش شمارشی و مشخص نمودن درصدهای احتمالی و فراوانی انواع صید صورت پذیرفت. در این راستا درصد خالی بودن دستگاه گوارش، شاخص غالبیت طعمه غذایی و شاخص درصد فراوانی طعمه محاسبه شدند. نتایج به دست آمده نشان دادند که در ماهی S. tenuis ماده غذایی از نوع پاروپایان با شاخص غالبیت 69.18% صید غالب و اختصاصی می باشد. تغییرات فصلی محسوسی در رژیم غذایی این ماهی مشاهده نگردید. درصد خالی بودن دستگاه گوارش در زمستان بالاترین با میزان 32% و در فصل پاییز پایین ترین با مقدار 10% بوده است. شاخص خالی بودن معده صرف نظر از فصل و به طور کلی عدد 20% بدست آمد که نشان می دهد این ماهی در زمره ماهیان پرخور قرار می گیرد. شاخص نسبی طول روده (Relative Length Gut) عدد 1.4 بدست آمد که تاییدی بر رژیم غذایی همه چیز خواری این ماهی می باشد.

این بررسی به مدت 7 ماه از اسفند 1385 تا مهر 1386 در منطقه دیکجه گنبد در استان گلستان صورت پذیرفت و طی آن ارتباط میان شوری و هدایت الکتریکی (Electerical conductivity; EC) آب با هماتوکریت، پارامترهای یونی سرم خون، برخی شاخص های رشد، بازماندگی و استرس در ماهی کپور معمولی در 15 استخر 10 هکتاری بررسی شد. هماتوکریت به عنوان شاخص استرس توسط روش استاندارد هموسیتومتری و با استفاده از میکرو هماتوکریت خوان اندازه گیری شد. خصوصیات زیست سنجی ماهیان شامل طول، وزن، فاکتور وضعیت و نرخ رشد در هر ماه تعیین گردید. ماهی کپور معمولی با متوسط وزن 45 گرم وارد شد و بعد از گذشت 7 ماه به متوسط وزن 705 گرم رسید. دامنه شوری 2.7-0.3 گرم در لیتر، EC آب 5230-843 میکرو موس بر سانتیمتر مربع، سدیم 408.7-43.59، پتاسیم 9.21-0.90 میلی مول در لیتر، کلسیم 18.29-2.69 و منیزیوم سرم خون 10.88-0.80 میلی گرم در دسی لیتر اندازه گیری شد. با توجه به داده های آماره پیرسون،EC  آب با طول کل، وزن، یون منیزیوم سرم خون و توده زنده ماهی ارتباط مثبت و معنی دار و با یون کلسیم سرم خون و فاکتور وضعیت ماهی ارتباط منفی و معنی داری داشت. شوری آب با طول کل، وزن، توده زنده ماهی و یون منیزیوم سرم خون ارتباط مثبت و معنی دار و با یون پتاسیم سرم خون نیز ارتباط مثبت و معنی داری نشان داد. اما بقا و هماتوکریت خون ارتباط معنی داری با این محدوده از شوری و هدایت الکتریکی آب نداشت. در نتیجه می توان گفت که ماهی کپور معمولی در این محدوده از شوری 0.3 تا 2.7 گرم در لیتر و هدایت الکتریکی 843 تا 5230 میکرو موس بر سانتیمتر مربع بدون بروز استرس دارای رشد مناسبی می باشد و به دلیل حالت ایزواسمتیکی با محیط پیرامون و صرف انرژی کمتر رشد بالاتری دارد.

غلظت عنصر کادمیوم در بافت عضله ماهی گل خورک والتونی Periophthalmus waltoni در ناحیه خلیج فارس (بندر خمیر، بندر درگهان و گلشهر) و تاثیر فصل (زمستان و تابستان)، جنسیت (نر و ماده) بر میزان تجمع عنصر کادمیوم در این ماهی ها بررسی شد. در این تحقیق میزان تجمع کادمیوم در بافت عضله 180 نمونه از ماهی گل خورک والتونی مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه برداری در دو فصل تابستان و زمستان و مناطق بندر خمیر، بندر درگهان و گلشهر (در هر ایستگاه و هر فصل بطور مجزا 30 عدد) جمع آوری شد. سپس نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و پس از زیست سنجی آنها، مقدار 2 گرم بافت عضله بدون پوست را جدا کرده و پس از خشک کردن در دستگاه فریز درایر به مدت 8 ساعت و نیز پودر کردن نمونه، 0.5 گرم از بافت نمونه خشک شده را بمنظور هضم شیمیایی همراه با افزایش اسید نیتریک 65% و آب اکسیژنه 30% وارد دستگاه مایکروویو شده سپس میزان غلظت عنصر کادمیوم توسط دستگاه جذب اتمی مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که غلظت عنصر کادمیوم در بافت عضله ماهی گل خورک والتونی در مناطق مورد مطالعه و همچنین فصول (تابستان و زمستان) از لحاظ آماری اختلاف معنی داری را نشان می دهد در هر دو فصل منطقه بندر خمیر (تابستان 0.01±0.214 و زمستان 0.10±0.115) بیشترین غلظت عنصر کادمیوم را نسبت به مناطق درگهان (تابستان 0.02±0.201 و زمستان 0.08±0.102) و گلشهر (تابستان 0.09±0.15 و زمستان 0.04±0.08) داشت. غلظت عنصر کادمیوم بین جنس های نر و ماده ماهی گل خورک والتونی در مناطق نمونه برداری با یکدیگر اختلاف معنی دار نداشت. با توجه به نتایج تحقیق حاضر می توان گفت که آلودگی های حاصل از فعالیتهای نفتی، صنعتی و شهری در مناطق مختلف ناحیه خلیج فارس (بندر خمیر، درگهان و گلشهر) طی فصول مختلف بر روند تجمع عنصر کادمیوم در ماهی گل خورک والتونی تاثیرگذار می باشد.

در این مطالعه اثرات استفاده از عصاره پودری مخمر نانوایی ساکارومایسیس سرویزیا (تحت عنوان Amax) به عنوان پروبیوتیک بر میزان رشد و نرخ باز ماندگی لارو تاس ماهی ایرانی (Acipenser persicus) با میانگین وزنی 9.71±74.9 میلی گرم بررسی شد. لاروهای تاس ماهیان ایرانی در این مطالعه از دافنی ماگنای غنی شده در چهار سوسپانسیون غنی سازی با غلظت های صفر، 50، 100 و 150 میلی گرم از محصول مخمری پودری در هر لیتر، مورد تغذیه قرار گرفتند. دوره آزمایش 30 روزه بود و از دافنی غنی نشده (غلظت صفر مخمر) به عنوان تیمار شاهد در این آزمایش استفاده شد. لارو تاس ماهی با استفاده از دافنی به میزان 30% توده زنده و پنج بار در روز تغذیه شدند. پارامترهای رشد تحت تاثیر غنی سازی با پودر مخمر قرار گرفت (P<0.05). لارو ماهیان خاویاری تغذیه شده با دافنی حاوی مخمر سرعت رشد بیشتر و ضریب تبدیل غذایی بهتری در مقایسه با تیمار کنترل نشان دادند (P<0.05). بهترین عملکرد رشد در تیمار چهارم با 150 میلی گرم بر لیتر Amax مشاهده گردید. همبستگی مستقیمی بین غلظت مخمر و پارامترهای رشد مشاهده شد. بهرحال وجود مخمر باعث تغییری در فاکتور وضعیت ماهی در تیمارهای آزمایش نشد. نرخ بازماندگی لاروها با اضافه کردن مخمر به غذا بهبود یافت (P<0.05). ماهی تغذیه شده با دافنی حاوی مخمر مقاومت بیشتری در برابر شرایط نامساعد محیطی در مقایسه با تیمار کنترل نشان داد (P<0.05). نتایج این آزمایش نشان داد که استفاده از عصاره پودری مخمر می تواند پارامتر رشد را در لارو تاس ماهی بهبود بخشد و همچنین باعث افزایش تحمل ماهی در برابر شرایط استرسی گردید.

در این مطالعه، به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه زرین گل بر اساس بزرگ بی مهرگان کفزی، 9 ایستگاه مطالعاتی در مسیر حدود 22 کیلومتری رودخانه انتخاب و نمونه برداری از کفزیان در فواصل 45 روز در یک دوره یک ساله (1388-1389) توسط دستگاه سوربر و با 9 تکرار در هر ایستگاه انجام گردید. نمونه های جمع آوری شده توسط فرمالین 4% تثبیت و در آزمایشگاه جداسازی، شناسایی و شمارش گردید. کل فراوانی در تمام ایستگاه ها 1301.8±2749.021 عدد نمونه در مترمربع شمارش و 14 راسته و 81 گروه (جنس و خانواده) از بزرگ بی مهرگان کفزی شناسایی شد. حداکثر و حداقل میانگین فراوانی کل جانداران (عدد در مترمربع) در طول مدت بررسی به ترتیب 231.1±370.63 در ایستگاه 1 و 101.75±215.73 در ایستگاه 5 بوده است. از مهم ترین راسته های غالب در این مطالعه میتوان به راسته هایDiptera ،Ephemeroptera ، Trichoptera، Plecoptera،Oligocheta ،Odonata ،Amphipoda  اشاره کرد. همچنین آنالیز داده ها توسط شاخص های زیستی بررسی و نتایج نشان داد که بین ایستگاه های نمونه برداری، شاخص های EPT و EPT/CHIR اختلاف معنی داری داشته اند و شاخص های شانون، هلسینهوف در طول مسیر دارای نوساناتی بوده ولی اختلاف معنی داری مشاهده نشد. ارزیابی ها نشان داد که در ایستگاه های 2 و 5 که در پایین دست مزارع پرورش ماهی قرار دارند و پساب مزارع وارد رودخانه میشود کیفیت آب تغییر یافته و تنوع و درصد فراوانی خانواده های حساس به آلودگی کاهش و گروه های مقاوم افزایش یافته است. از ان رو بر اساس این مطالعه میتوان بیان کرد استفاده از بزرگ بی مهرگان کفزی به عنوان شاخص زیستی برای ارزیابی کفیت آب روشی مطلوب می باشد.