مرتع و آبخیزداری
سال:1394 | دوره:68 | شماره:3 |تعداد مقالات:16

پایش در مدیریت جامع به معنای جمع آوری و ذخیره نظام مند آمار و اطلاعات از فعالیت ها و استراتژی هایی است که امکان ارزیابی و گزارش از شرایط کلی محدوده مورد نظر را فراهم می نماید. برای پایش بیابان زایی در دشت گرمسار از مدل IMDPA استفاده شد. با اطلاع از شرایط منطقه، دو معیار آب و کشاورزی معیارهای اصلی در بیابان زایی در نظر گرفته شد. طبق مدل برای معیار آب سه شاخص هدایت الکتریکی، میزان جذب سدیم، و افت سطح آب زیرزمینی و برای معیار کشاورزی چهار شاخص الگوی کشت، عملکرد با توجه به تناسب اراضی، سیستم آبیاری و شدت کاربرد نامناسب ماشین آلات، و کود و سموم شیمیایی در نظر گرفته شد. نتایج به دست آمده نشان داد معیار کشاورزی در سال 1381 با متوسط وزنی 2.17 و در سال 1390 با متوسط وزنی 2.27 معیار غالب بیابان زایی در منطقه مورد مطالعه است. از بین شاخص های مورد مطالعه، شاخص سیستم آبیاری در هر دو دوره بیشترین وزن و تاثیر را در بیابان زایی داشت. همچنین، بر اساس ارزیابی ها و بررسی های انجام شده، متوسط وزنی ارزش کمی شدت وضعیت فعلی بیابان زایی برای کل منطقه برای سال های 1381 و 1390 به ترتیب 931 و 2.10 تعیین شد که نشان دهنده افزایش روند بیابان زایی است. از طرفی، با توجه به اینکه معیار کشاورزی جزو عوامل انسانی است، با مدیریت اصولی می توان از گسترش بیابان زایی در منطقه جلوگیری کرد.

امنیت غذایی در جهان، به ویژه در مناطق خشک، که با کمبود آب مواجه اند، اهمیت زیادی دارد. آثار تغییر اقلیم بر نیاز آبی کشاورزی این اهمیت را دوچندان ساخته است. در این تحقیق به ارزیابی ریسک نیاز آبی دامنه وسیعی از محصولات در شرایط تغییر اقلیم پرداخته شد. به منظور شبیه سازی متغیرهای اقلیمی از مدل های AOGCM استفاده شد. بدین منظور، سناریوهای تغییر اقلیم متغیرهای اقلیمی با روش میانگین داده های مشاهداتی دما و بارندگی وزن دهی و توابع توزیع احتمالاتی آن ها تولید شد. با استفاده از روش مونت کارلو 200 نمونه (مقادیر گسسته) از تابع توزیع احتمالاتی ماهانه متغیرهای اقلیمی کوچک مقیاس شده منطقه با نرم افزار SIMLAB برای هر ماه استخراج و، در نهایت، سری زمانی متغیرهای اقلیمی در دوره آتی تولید شد. محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل در دوره آتی از طریق رابطه دما و تبخیر و تعرق پتانسیل در دوره پایه انجام شد. با معرفی 200 سری زمانی ماهانه متغیرهای اقلیمی دوره آتی به مدل، نیاز آبی و تغییرات حجم تقاضای آبی محصولات بررسی شد. بررسی ها نشان داد حجم تقاضای آبی بر اساس سطح زیر کشت فعلی برای محصولات بین 0.05 تا 0.96 میلیون متر مکعب در سال با ریسک 25 درصد، بین 0.04 تا 6.87 با ریسک 50 درصد و بین 1.16 تا 12.68 با ریسک 75 درصد افزایش می یابد. نتایج نشان از افزایش ریسک تغییرات نیاز آبی دارد. همچنین، حجم تقاضای آب تا حدود 2.5، 16 و 31 میلیون متر مکعب در سال به ترتیب با ریسک 25، 50 و 75 درصد خواهد رسید.

در این تحقیق با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی میزان تاثیر دو معیار خاک و مدیریت اراضی با هشت شاخص برای مطالعه حساسیت اراضی منطقه جزینک سیستان به بیابان زایی ارزیابی شد. بر اساس مدل بیابان زایی ESAs به شاخص ها امتیاز داده شد. با استفاده از روش فوق، هر یک از شاخص های مورد مطالعه در واحد های کاری بررسی و برای هر شاخص لایه اطلاعاتی تهیه شد. سپس، داده های به دست آمده وارد محیط GIS شد و برای هر معیار مورد نظر یک لایه اطلاعاتی ساخته شد. در نهایت، با تلفیق و تعیین میانگین هندسی لایه های اطلاعاتی دو معیار مورد بررسی در منطقه بر اساس مدل مورد مطالعه (ESAs) نقشه شدت بیابان زایی منطقه به دست آمد. بر اساس نتایج حاصل از نقشه به دست آمده، 8.15 درصد آن جزو تیپ شکننده با شدت کم، 20.08 درصد آن جزو تیپ شکننده با شدت متوسط، 26.80 درصد جزو تیپ شکننده با شدت زیاد و 39.45 درصد از مساحت منطقه جزو تیپ بحرانی با شدت زیاد است. معیار خاک با ارزش عددی 1.22 کمترین تاثیر و معیار مدیریت اراضی با ارزش عددی 1.72 بیشترین تاثیر را در بیابان زایی منطقه داشت. از میان شاخص ها دو شاخص شیب و بافت خاک به ترتیب با ارزش عددی 1 و 1.03 کمترین تاثیر، و دو شاخص درصد سنگریزه و عملیات مدیریتی به ترتیب با ارزش عددی 1.91 و 1.84 بیشترین تاثیر را در بیابان زایی منطقه مورد مطالعه داشتند.

این تحقیق با هدف بررسی تاثیر نوع رویشگاه بر خصوصیات بانک بذر خاک (تراکم، تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی، تنوع و غنای گونه ای) انجام شد، بدین صورت که رویشگاه علفزار در بخش انتهایی حوضه واز (استان مازندران) و رویشگاه جنگلی نیز در پایین دست رویشگاه علفزار (در نزدیکی رویشگاه علفزار) انتخاب شد. سپس، در هر یک از رویشگاه ها نمونه های خاک در هر پلات از دو عمق 0-5 و 5-10 سانتی متری برداشت شد. نمونه ها پس از اعمال تیمار سرما به گلخانه منتقل و کشت شدند. گونه های ظهوریافته هر دو هفته یک بار شناسایی و حذف شدند. همچنین، درصد پوشش گونه های گیاهی موجود در هر پلات در فصل رویش آن ها ثبت شد و تشابه بانک بذر با پوشش روزمینی با استفاده از شاخص تشابه سورنسون و تنوع بانک بذر با استفاده از شاخص تنوع شانون- وینر محاسبه شد. در نهایت، خصوصیات بانک بذر خاک با استفاده از آزمون t مستقل بین دو رویشگاه و با استفاده از t جفتی بین دو عمق هر رویشگاه مقایسه شد. نتایج نشان داد نوع رویشگاه تاثیر معنی داری در خصوصیات بانک بذر خاک دارد، به طوری که همه خصوصیات مذکور (به جز تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی عمق 5-10 سانتی متر) در رویشگاه علفزار در هر دو عمق خاک بیشتر از رویشگاه جنگلی بود. به ر غم حضور گونه های چوبی و درختی در پوشش روزمینی، فقط دو گونه از آن ها در بانک بذر خاک یافت شد. تراکم، تنوع و غنای گونه ای کمتر رویشگاه جنگل در مقایسه با علفزار را می توان به ورودی بذر کمتر و همچنین وجود لاشبرگ و رطوبت بیشتر در کف رویشگاه جنگلی مربوط دانست که سبب پوسیدگی بذرها قبل از مدفون شدن در خاک می شوند. همچنین، گونه های معطر حضور درخور توجهی در بانک بذر خاک و پوشش گیاهی روزمینی داشتند.

از مشخصه های مناطق شهری سطوح نفوذناپذیر وسیع و وجود آبراهه های ساخته دست بشر است. افزایش شهر نشینی در دهه های اخیر و رشد سریع شهرها به سمت حوضه های آبخیز بالادست، فرایند های بارش- رواناب را در حوضه های شهری به شدت تحت تاثیر قرار داده است. به همین دلیل، برای نشان دادن این فرایندها، در طراحی های مناسب یا ارزیابی سیستم های شبکه زه کشی شهری موجود به مدل های رایانه ای توجه خاصی شده است. هدف از این مطالعه ارزیابی کارایی مدل SWMM در شبیه سازی حجم رواناب در حوضه های کوچک شهری است. پارامترهای مورد نیاز مدل با استفاده از نقشه کاربری اراضی، DEM منطقه و بازدیدهای میدانی محاسبه شد. برای واسنجی و ارزیابی مدل رواناب متناظر با سه واقعه بارندگی در خروجی حوضه اندازه گیری شد و با رواناب شبیه سازی شده توسط مدل مقایسه شد. نتایج نشان داد که سازگاری خوبی بین دبی و عمق رواناب شبیه سازی شده و مشاهده ای وجود دارد. فقط در سرعت رواناب شبیه سازی شده و مشاهده ای اختلاف کمی وجود دارد، اما این اختلاف بیشتر از حد قابل قبول آن (ضریب ناش 0.5<) است، به طوری که مقدار ضریب ناش (NS) برای واقعه اول، دوم و سوم به ترتیب 0.69، 0.85 و 0.52 است. این موضوع نشان دهنده کارایی مدل SWMM در منطقه مورد مطالعه است و می توان از این مدل در طراحی های مناسب و ارزیابی سیستم های شبکه زه کشی شهری استفاده کرد.

این مطالعه صحرایی به منظور بررسی آثار چرای دام در یک سیستم چرایی کوتاه مدت بر غلظت ذخایر کربوهیدرات های محلول (WSC) و نیتروژن (N) بخش های پایای گونه های چندساله Bromus tomentellus (علف پشمکی)، Cephalaria kotschyi (سردار البرزی) و Ferula haussknekhtii (کمای ساورزی) در مراتع زردوان سارال کردستان انجام شد. یک منطقه کلیدی با یک منطقه قرق دائمی (با عمر پنج سال) و دو منطقه قرق موقت (برای هر فصل رویشی) برای هر کدام از سال های 1389 و 1390 انتخاب شدند. برداشت ریشه گیاهان، در مراحل رشد رویشی، رشد زایشی، تشکیل بذر، ریزش بذر و خواب انجام شد. پنج نمونه از پایه های هر گونه در هر مرحله در هر منطقه در هر سال به طور تصادفی برای مطالعه انتخاب شد. قبل از برداشت پایه گیاهی، ارتفاع، قطر تاج و قطر یقه آن اندازه گیری شد. ذخایر WSC و N گیاه به صورت درصد ماده خشک نمونه ریشه و به ترتیب با روش های فنل-اسید سولفوریک و کجلدال تعیین شدند. چرای دام و شرایط جوی سالانه اثر معنی داری بر غلظت WSC در ریشه گونه B. tomentellus نداشتند. گونه علف پشمکی نسبت به دو گونه دیگر مورد مطالعه، دارای غلظت ذخایر کمتری بود. میزان ذخایر WSC در گونه Cephalaria kotschyi نیز تحت تاثیر شرایط چرایی مطالعه شده یا شرایط جوی سال های مورد مطالعه قرار نگرفت. چرای دام باعث افزایش غلظت WSC در اندام ذخیره کننده در گونه haussknekhtii Ferula و همچنین باعث افزایش غلظت N در همه گونه ها شد. این مطالعه نشان داد که واکنش گونه های مورد مطالعه در برابر چرای دام باعث افزایش اختصاص منابع (به صورت WSC در گونه کما و N در همه گونه ها) به اندام های ذخیره کننده به منظور جبران ذخایر تحلیل رفته در این سیستم چرایی شده است به طوری که زمان استراحت گیاه به خوبی باعث تقویت بنیه آن شده است. همچنین چرای دام در این سیستم چرایی اثر معنی داری بر اندازه دو گونه علف پشمکی و سردار البرزی نداشت اما موجب کاهش اندازه گونه کما شد.

آتش سوزی می تواند به عنوان ابزاری مهم و مدیریتی در سطح وسیعی از مرتع به منظور اصلاح ترکیب و تنوع زیستی اکوسیستم های مرتعی به کار گرفته شود. به منظور بررسی اثر آتش سوزی در محدوده ایستگاه تحقیقاتی گیاهان مرتعی زاغه در 35 کیلومتری شمال شرقی خرم آباد شرقی با ارتفاع متوسط 1960 متر از سطح دریا این مطالعه انجام شد. مقایسه میانگین و تجزیه آماری نشان داد که فورب های علفی مورد تعلیف دام از نظر تراکم و میانگین تاج پوشش در سطح یک درصد اختلاف معنی داری بین عرصه شاهد و آتش سوزی دارند. همچنین، فرم رویشی گراس در عرصه های آتش سوزی و شاهد از نظر تولید و تاج پوشش دارای اختلاف میانگین در سطح یک درصد است. این آمار نشان می دهد که گیاهان کلاس I و III از نظر تولید و تاج پوشش با یکدیگر اختلاف میانگین معنی دار در عرصه های آتش سوزی و شاهد دارند (P<0.01). فرم های رویشی بیانگر شماتیک ترکیب نباتی یک تیپ اند و در این تحقیق مشاهده شد که تیپ غالب گراس های چندساله، شامل Festuca ovina، Bromus tomentellus و A gropyron trichophorum، با گراس های یکساله، شامل Taeniatherum crinitum، Heteranthelium piliferum و Br. tectorum، در کوتاه مدت جایگزین شد. با تغییرات انجام شده می توان چنین گفت که آتش سوزی عاملی مهم و تاثیرگذار است و می تواند گراس های پایا را کاهش و گراس های یکساله را در کوتاه مدت افزایش دهد.

مدل های بارش- رواناب برای محاسبه رواناب حاصل از بارش در یک حوضه آبریز به کار می روند. کاربرد موفقیت آمیز مدل های پیش بینی بارش- رواناب به نحوه واسنجی پارامترهای آن ها بستگی دارد. با وجود عمومیت این مدل ها، در صورتی که نتوان مقدار بهینه برای پارامترهای آن ها را با استفاده از واسنجی مدل به دست آورد، کاربرد آن مدل ها بسیار مشکل خواهد بود. تخمین مقادیر بهینه برای پارامترهای مدل بارش- رواناب دارای عدم قطعیت است. در تحقیق حاضر تحلیل عدم قطعیت پارامترهای یک مدل بارش- رواناب با استفاده از الگوریتم های فراکاوشی ارزیابی و مقایسه شد. نتایج به دست آمده برای محدوده اطمینان دبی شبیه سازی شده یک مدل مفهومی بارش– رواناب به کاررفته در حوضه معرف رودخانه لیف آمریکا با استفاده از چهار الگوریتم فراکاوشی 1. الگوریتم بهینه سازی مجموعه ذرات PSO))، 2. الگوریتم تکامل تصادفی جوامع SCE))، 3. ترکیب الگوریتم بهینه سازی مجموعه ذرات و ژنتیک (Hybrid-GA & PSO)، 4. الگوریتم جهش ترکیبی قورباغه (SFLA) با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد الگوریتم های PSO و SCE کارایی بهتری در تحلیل عدم قطعیت برآورد پارامترهای مدل بارش- رواناب نسبت به دو الگوریتم دیگر داشتند.

برآورد و پیش بینی بارش اهمیت ویژه ای دارد. به دلیل نبود قطعیت، هیچ یک از مد ل های آماری و مفهومی نتوانسته اند به منزله یک مدل برتر در الگوسازی دقیق بارش شناخته شوند. اخیرا، به کاربرد موجک در آنالیز سیگنال ها و سری های زمانی در هیدرولوژی توجه شده است. در این تحقیق، سیگنال بارندگی با استفاده از موجک مادر منتخب تجزیه شد و داده های به دست آمده با دو روش برازش معادلات مستقیم و هیبرید عصبی- موجکی برای پیش بینی استفاده شد. روش مذکور در پیش بینی بارندگی ماهانه 33 سال ایستگاه زرین گل از سال آبی 1354 1355 تا 1386 1387 به کار گرفته شد و نتایج با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد تجزیه سیگنال با موجک به طور قابل ملاحظه ای موجب افزایش همبستگی میان داده های مشاهداتی و محاسباتی می شو د و سیگنال بارندگی با دقت بیشتری پیش بینی می شود، به طوری که در روش مستقیم میزان R2 برابر با 0.74 و در روش هیبرید عصبی- موجکی در بهترین حالت برای چهار سطح تجزیه برابر 0.95 است. این نتیجه قدرت موجک در ساده سازی سیگنال و افزایش دقت پیش بینی داده های کاملا تصادفی بارندگی را در منطقه مورد نظر تایید می کند. ضمن آنکه، معنی دار نبودن تست F در سطح 90 درصد و بالاتر تایید دیگری بر این مطلب است.

در این تحقیق تاثیر عملیات بیولوژیکی و قرق بر بار رسوبی سطح دامنه ها در دو زیرحوضه نمونه و شاهد حوضه زوجی کاخک بررسی شد. این دو زیرحوضه از نظر شرایط فیزیکی یکسان اند. زیرحوضه نمونه از سال 1376 تحت قرق و اجرای عملیات مختلف بیولوژیکی، بیومکانیکی و مکانیکی است، در حالی که زیرحوضه شاهد به صورت دست نخورده و تحت بهره برداری طبیعی است. برای تعیین میزان تاثیر عملیات بیولوژیکی و مدیریتی بر تولید رسوب، بار معلق حاصل از سطح دامنه ها از طریق 18 پلات فرسایشی مستقر در دو زیرحوضه طی رگبارهای وقوع یافته در سال های 1390 و 1391 با استفاده از آزمون t مستقل و تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر در نرم افزار Spss تجزیه و تحلیل شد. بر اساس نتایج مقایسه های صورت گرفته، مقادیر بار معلق دو زیرحوضه در سطح 1 درصد و مقادیر ارتفاع رواناب در سطح 5 درصد تفاوت معنی داری دارند. همچنین، نتایج به دست آمده همبستگی بین ارتفاع رواناب و رسوب را در زیرحوضه شاهد 94 درصد و در زیرحوضه نمونه 62 درصد نشان داد. شیب خط تغییرات بین ارتفاع رواناب و رسوب در زیرحوضه شاهد 5.3 برابر زیرحوضه نمونه است. این نتایج به خوبی نقش مستقیم اجرای طرح های بیولوژیک و قرق را در کاهش بار حوضه ای نشان داد.

برآورد مقادیر هدررفت خاک از طریق اندازه گیری شاخص های میدانی روشی کم هزینه و برای یادگیری و استفاده کاربران آسان است. به منظور اندازه گیری و ارزیابی مقادیر هدررفت خاک برآوردشده با روش شاخص های میدانی در حوضه آبخیز شهرک، نخست نقشه واحدهای کاری تهیه و شاخص های میدانی در واحدهای کاری اندازه گیری شد. پس از واسنجی و اعتبارسنجی مدل EPM برای منطقه مورد مطالعه، صحت مقادیر هدررفت خاک اندازه گیری شده با شاخص های میدانی با استفاده از مدل تجربی مذکور ارزیابی شد. مقدار میانگین خطای نسبی کم (برابر 7.6) و ضریب همبستگی بالا (برابر 0.9) بین مقادیر هدررفت خاک برآوردشده به روش شاخص های میدانی و مدل EPM نشان دهنده صحت روش شاخص های میدانی در برآورد هدررفت خاک منطقه مورد مطالعه است. مقادیر میانگین فرسایش خاک مربوط به شاخص رخنمون سنگ 47.61 تن در هکتار، تجمع رسوب پشت مانع 34.78 تن در هکتار، پدستال 22.61 تن در هکتار، فرسایش شیاری 5.67 تن در هکتار، زهکش اراضی 2.21 تن در هکتار و فرسایش خندقی 2.17 تن در هکتار به دست آمد.

در ایران به دلیل فقدان سابقه طولانی در اجرای طرح های حفاظت خاک و آبخیزداری، این اقدامات به صورت کمی ارزیابی نشده و روش های مشخصی بدین منظور ارائه نشده است. در این تحقیق تلاش شده است اثر عملیات آبخیزداری اجراشده در سال 1379 در حوضه آبخیز کن بر میزان فرسایش و رسوب بررسی و موفقیت یا شکست طرح و علل آن روشن شود. بدین منظور، پس از تهیه آمار و اطلاعات مورد نیاز، متوسط بار معلق در دوره قبل (1347 1379) و بعد از اجرای طرح (1380 1387) با روش منحنی سنجه رسوب به طریق روش حد وسط دسته ها محاسبه شد. همچنین، فرسایش و رسوب دهی حوضه با استفاده از مدل MPSIAC محاسبه شد و نقشه فرسایش و رسوب دهی ویژه برای دوره بعد از اجرای عملیات با استفاده از نرم افزار Arc Map تهیه شد و در نهایت، درباره میزان کارایی و تاثیر این عملیات بر میزان فرسایش و رسوب دهی حوضه داوری شد. نتایج مطالعات نشان داد که بر اثر اجرای این طرح، متوسط بار معلق از 47892 تن در سال در طول دوره آماری قبل از اجرای طرح به 22365 تن در سال در طول دوره آماری هشت ساله بعد از اجرای طرح و فرسایش و رسوب دهی از 66758 تن به 50549 تن رسیده است، این امر حاکی از اثر مثبت طرح بر کاهش میزان بار معلق و عدم ایفای نقش موثر در کاهش میزان فرسایش بوده است، به گونه ای که میزان فرسایش در سطح حوضه تغییر چشمگیری نداشته است. دلایل عمده کارایی پایین طرح بر کاهش میزان فرسایش عبارت اند از: عدم اجرای عملیات بیولوژیک مناسب در سطح حوضه (اجرای کمتر از 25 درصد از حجم عملیات پیشنهادشده)، تمرکز عملیات بر اجرای عملیات مکانیکی، ضعف در نظارت و ارزیابی پروژه در طی همه مراحل اجرای آن، رعایت نکردن استانداردها و نکات فنی مانند منطبق نبودن مکان سازه های ساخته شده و مکان های پیشنهادشده، رعایت نکردن استانداردهای لازم در ساخت سازه ها و نامناسب بودن ابعاد سازه ها، و تخریب کف بند در سازه های سنگی ملاتی.

سرمایه اجتماعی یکی از مهم ترین معیارهای انسانی مرتبط با میزان تاب آوری در یک سیستم اجتماعی است. در شبکه های اعتماد، به منزله مهم ترین مولفه سرمایه اجتماعی در فرایند تصدی گری انطباقی، حساسیت به اختلالات و بی نظمی بالاست و افزایش تاب آوری و ظرفیت سازگاری در سیستم اجتماعی وابسته به میزان اعتماد در شبکه است. این تحقیق در روستای زنگویی شهرستان سرایان استان خراسان جنوبی انجام شد. در این منطقه پروژه بین المللی RFLDL عملیاتی شد. در این پژوهش میزان سرمایه اجتماعی در شبکه ذی نفعان محلی در راستای تقویت تاب آوری در روستای پایلوت بررسی شد. بدین منظور، بر اساس روش پیمایشی و پرسش نامه های تحلیل شبکه ای و مصاحبه مستقیم با کنشگران شبکه (اعضای گروه های خرد توسعه روستایی)، پیوندهای اعتماد و مشارکت بررسی شد. نتایج نشان دهنده میزان اعتماد، مشارکت، انسجام، و سرمایه اجتماعی متوسط قبل از اجرای پروژه RFLDL بود، ولی پس از اجرای این پروژه میزان این شاخص ها افزایش یافت و به حد مطلوبی رسید.سرعت گردش و تبادل اعتماد و مشارکت در میان افراد بعد از اجرای طرح نسبت به قبل از اجرای آن افزایش یافت و اجرای طرح اتحاد و یگانگی را در میان افراد افزایش داد. در نهایت، می توان بیان کرد که اجرای این پروژه میزان اعتماد، مشارکت، و سرمایه اجتماعی را افزایش داد، بدون تردید، سیستم های اجتماعی تاب آور از میزان اعتماد بسیار زیادی برخوردارند.

آب نمودی که در خروجی حوضه آبخیز شکل می گیرد می تواند مبین واکنش هیدرولوژیکی حوضه در برابر رفتار ژئومورفولوژیکی آن باشد. در این تحقیق سعی شده است با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و مفهوم آب نمود واحد لحظه ای، پاسخ گویی حوضه آبخیز شبیه سازی شود. در روش فیزیکی حاضر آب نمود واحد لحظه ای کلارک بر اساس سه پارامتر زمان تمرکز، ضریب ذخیره، و منحنی زمان- مساحت استخراج شد. بنابراین، ارزیابی دقت کاربرد روش های مختلف تعیین منحنی زمان- مساحت شامل روش نیمرخ آبراهه، سرعت های مساوی، و لاورنسن در تهیه آب نمود واحد لحظه ای به روش کلارک در این تحقیق مد نظر قرار گرفت. نتایج ارزیابی این روش ها در مقایسه با نتایج مستخرج از آب نمودهای مشاهده ای با استفاده از روش کیفی و شاخص های آماری نشان داد که روش های سرعت های مساوی در تعیین منحنی زمان- مساحت از دقت بیشتری برخوردارند. مقادیر آماره های ارزیابی کمی بین آب نمود واحد متوسط به دست آمده از سیلاب های مشاهداتی حوضه آبخیز با آب نمود واحد کلارک به دست آمده از روش سرعت های مساوی با استفاده از مجذور میانگین مربعات خطا، میزان انحراف از دبی اوج، ضریب کارایی، و خطای نسبی دبی اوج، زمان تا اوج، و زمان پایه به ترتیب 1.39، 0.93، 0.83، 7.13، 33.33، و 15.38 درصد بود. همچنین، تحقیق حاضر نشان داد که مدل کلارک در شبیه سازی آب نمود واحد سیلاب در حوضه آبخیز کسیلیان در استان مازندران از کارایی بیشتری برخوردار است.

با جدی ترشدن مسئله تغییر اقلیم و آثار احتمالی آن بر سیستم های منابع آب، طراحی و اجرای برنامه های مدیریتی، با فرض شرایط هیدرولوژیکی ثابت، می تواند مدیریت و برنامه ریزی را با چالش جدی در پیش بینی دقیق نیازهای آتی روبه رو کند. بر این اساس، در مطالعه حاضر تلاش شده است روند تغییرات متغیرهای هیدرواقلیمی در ایستگاه هایی با آمار طولانی مدت در سراب کرخه، با استفاده از روش «من- کندال اصلاح شده برای اثر خودهمبستگی»، سری های روزانه دما، بارش و دبی بررسی شود. بیشتر متغیرهای دما روند افزایشی داشت و نتایج بررسی بارش نیز دارای تفاوت های مکانی بود. به طور کلی، روند کاهشی برای جریان در منطقه مشاهده شد و این تغییرات در جریان های پایه شدیدتر بود. روند کاهشی میانه دبی سالانه در ایستگاه هولیلان در سطح ده درصد معنی دار شد. بارش سالانه، تعداد روزهای بارانی و تعداد روزهای با بارش بیش از 10 میلی متر همبستگی معنی دار بیشتری با متغیرهای جریان نشان دادند. بررسی روابط دبی ماهانه با متغیرهای بارش و دما در ایستگاه های مورد بررسی نشان دهنده تاخیر واکنش سیستم به ورودی هاست، این موضوع می تواند به تاخیر ذوب برف یا عبور جریان از مسیرهای آبی دیگر، مانند آب زیرزمینی، مربوط باشد. بخشی از تغییرات متغیرهای جریان، به ویژه در دبی های پایه، کاملا با بارش توجیه نمی شود و می تواند از تغییرات دما یا عواملی مانند افزایش بهره برداری از آب زیرزمینی متاثر باشد.