گیاه پزشکی
سال:1396 | دوره:40 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

کنه تارتن دولکه ای (Tetranychus urticae Koch) یکی از آفات مهم و چندخوار می باشد که به دلیل خسارت شدید، نرخ بالای رشد و نیز توانایی ایجاد مقاومت به آفت کش ها اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش، جهت یافتن جایگزین مناسب و کاهش آلودگی های زیست محیطی کنه کش های شیمیایی، سمیت تماسی آفت-کش های گیاهی سیرینول و تنداکسیر و اثر توام آن ها و همچنین خاصیت دورکنندگی پالیزین بررسی گردید. آزمایش ها در دمای 2±25 درجه سیلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی روی ماده های بالغ هم سن به روش غوطه ور سازی انجام گرفت. سیرینول در غلظت 5700 پی پی-ام و تنداکسیر در غلظت 5300 پی پی ام بالاترین تلفات را ایجاد کردند. مقادیر LC50 و LC90 سیرینول و تنداکسیر در مدت زمان 24 ساعت به ترتیب 1775.908، 16772.6 و 2130.914، 11975.205 پی پی ام و در مدت زمان 48 ساعت به ترتیب 463.228، 5985.136 و 907.931، 6052.447 پی پی ام تعیین گردید. کاربرد اختلاط سیرینول و تنداکسیر باعث تلفات 66.66 درصدی بعد از 24 ساعت شد که مرگ و میر بالاتری را نسبت به کاربرد جداگانه هر یک از آن ها ایجاد کرد. در بررسی اثر دورکنندگی پالیزین، غلظت 250 پی پی ام بی اثر بوده ولی در غلظت های 500، 1000، 2000 و 4000 پی پی ام خاصیت دورکنندگی نشان داد. نتایج نشان داد که سیرینول و تنداکسیر در شرایط اختلاط دارای اثرکشندگی بیشتر و پالیزین دارای اثر دورکنندگی روی ماده های بالغ این کنه بود و لذا هر سه ماده (اسانس) قابل پیشنهاد در برنامه های مدیریت تلفیقی این کنه می باشند.

در پژوهش حاضر تاثیر سامانه ها ی کشت نواری شامل سه، شش و نه ردیف لوبیا سبز (Phaseolous vulgaris L.) در کنار سه ردیف شبدر (Trifolium resupinatum L.) و نیز سیستم تک کشتی لوبیا سبز بر تنوع زیستی شکارگرهای تریپس پیاز (Thrips tabaci Lindeman) و نسبت تراکم شکارگرها به شکار در یک مزرعه آزمایشی واقع در اردبیل در سال های 1394 و 1395 مطالعه شد. در این تحقیق، 21 گونه شکارگر تریپس پیاز جمع آوری و شناسایی شدند که از میان آن ها گونه های Aeolothrips intermedius Bagnall و Orius niger (Wolff) بیشترین درصد فراوانی نسبی را در هر یک از سامانه های کشت داشتند. شاخص تنوع شانون (H) در هر سه تیمار کشت مختلط لوبیا سبز و شبدر به طور معنی داری از تک کشتی لوبیا سبز بیش تر بود. مقدار شاخص شباهت تنوع گونه ای موریسیتا- هورن (CMH) بین تک کشتی لوبیا سبز با هر یک از تیمارهای کشت نواری (CMH£0.85) کمتر از مقدار این شاخص بین سه تیمار کشت نواری لوبیا سبز و شبدر (CMH³0.94) بود. در هر دو سال، نسبت تراکم شکارگرها به شکار و نیز تراکم شکارگرهای تریپس پیاز به خصوص دو گونه شکارگر غالب A. intermedius و O. niger در هر سه تیمار کشت نواری لوبیا سبز و شبدر به طور معنی داری بیشتر از تک کشتی لوبیا سبز بود. بنابراین، می توان نتیجه گیری کرد که کشت نواری لوبیا سبز و شبدر باعث افزایش تنوع گونه ای شکارگرهای تریپس پیاز و کاهش تراکم T. tabaci شد. استفاده از سامانه های کشت نواری مذکور در مزارع لوبیا سبز به عنوان یکی از اجزای مهم در مدیریت تلفیقی تریپس پیاز توصیه می شود.

بیماری سفیدک پودری هلو Podosphaera pannosa یکی از بیماری های بسیار مهم و شایع در باغات هلو بوده و در ایران در اکثر مناطق کشت هلو وجود دارد. به منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ های مختلف هلو در مقابل بیماری آزمایشی بر اساس طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و به مدت دو سال (1393 و 1394) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مشگین شهر در شرایط آلودگی طبیعی و مایه زنی مصنوعی انجام گرفت. ژنوتیپ ها شامل روبین، رد هاون، ارلی رد، اسپرینگ کرست، وزویو، رد تاپ، جی. اچ. هیل، شاستا، ارلی گلو، آمسدون، لورینگ، اسپرینگ تایم، ولوت، سودانل، سوندانس، انجیری، حاج کاظمی، پائیزه، آلبرتا، بابی گلد7، دیکسی رد، رد اسکین، سبز مشهد، سان کرست و جولای آلبرتا بود. واکنش ژنوتیپ های مختلف هلو نسبت به قارچ عامل بیماری روی برگ ها بر اساس روش ایواسکو و بوسیومانو (2006) به صورت 0: مصون، 1:خیلی مقاوم، 2: مقاوم، 3: متوسط مقاوم، 4: حساس و 5: خیلی حساس گروه بندی شد.تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین ژنوتیپ ها اختلاف معنی داری در سطح احتمال 1درصد وجود دارد. مقایسه میانگین ژنوتیپ ها نشان داد ژنوتیپ های جی.اچ. هیل، انجیری، لورینگ، رد تاپ، رد هاون و ارلی گلو در گروه خیلی مقاوم، وزویو، آلبرتا، اسپرینگ کرست، ولوت، شاستا، ارلی رد، رد اکسین و جولای آلبرتا در گروه مقاوم، ژنوتیپ های بابی گلد7، سوندانس، آمسدون، حاج کاظمی، اسپرینگ تایم، دیکسی رد و روبین در گروه متوسط مقاوم، سان کرست و سودانل در گروه حساس و ژنوتیپ های سبز مشهد و پائیزه در گروه خیلی حساس به بیماری سفیدک پودری هلو بودند. نتایج این مطالعه می تواند در مدیریت بیماری سفیدک پودری هلو مورد استفاده قرار گیرد.

در این تحقیق، تنوع زیستی پادمان در سه اکوسیستم مختلف: زراعی، جنگلی و مرتعی واقع در دو شهرستان پاوه و سرپل ذهاب (استان کرمانشاه) مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه برداری به صورت ماهیانه از خرداد 1391 تا اردیبهشت 1393 صورت پذیرفت. از هر ایستگاه، 10کرت معین و از هر کرت یک نمونه مرکب خاک به قطر 10 و عمق 13 سانتی متر برداشته شد و جمعیت پادمان موجود در آن شمارش گردید. غنا و تنوع گونه ای، و میزان شباهت اکوسیستم ها با استفاده از شاخص های آلفا، بتا، گاما، شانون-وینر، سورنسون و جاکارد تعیین گردید. نتایج نشان داد که در هر دو شهرستان، فراوانی نسبی و تنوع گونه ای در اکوسیستم جنگلی از اکوسیستم های زراعی و مرتعی بیشتر بود. بر خلاف انتظار، در شهرستان پاوه تنوع گونه ای مزرعه از مرتع بیشتر بود ولی در شهرستان سرپل ذهاب بین اکوسیستم های مرتعی و زراعی از لحاظ تنوع گونه ای تفاوت معناداری دیده نشد. مقایسه تنوع گونه ای اکوسیستم های مشابه در دو شهرستان نشان داد که اکوسیستم جنگل در شهرستان پاوه تنوع بیشتری نسبت به شهرستان سرپل ذهاب داشت. اما اکوسیستم مرتع در شهرستان سرپل ذهاب تنوع بیشتری نسبت به شهرستان پاوه داشته و بین تنوع زیستی مزارع در دو شهرستان تفاوت معناداری دیده نشد. مقایسه تنوع گونه ای دو شهرستان با استفاده از شاخص تنوع گاما نشان داد که در مجموع، تنوع گونه ای شهرستان پاوه از شهرستان سرپل ذهاب بیشتر بود. مقایسه میزان شباهت اکوسیستم های مختلف نشان داد که در هر دو شهرستان، میزان شباهت دو اکوسیستم مزرعه و مرتع در مقایسه با شباهت هر کدام از آنها با جنگل بیشتر بود.

در این تحقیق اثر آفت کش گیاهی تنداکسیر (TondexirÒ) و کنه کش شیمیایی فن پیروکسی میت (Ò Ortus) روی تخم و بالغ کنه تارتن دونقطه ای Koch Tetranychus urticae و همچنین دشمن طبیعی آن، کنه شکارگر Phytoseiulus persimilis Athias-Henriot در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین به منظور بررسی تاثیر غلظت های پیشنهاد شده مزرعه ای (تنداکسیر 2000 پی پی ام و فن پیروکسی میت 700پی پی ام)، آزمایشی در شرایط مزرعه ای با سه تیمار و چهار تکرار در قالب طرح بلوک کامل تصادفی انجام گرفت. تعداد کنه تارتن و کنه شکارگر (تخم و بالغ) در نوبتهای یک روز قبل و سه، هفت، چهارده و بیست و یک روز بعد از تیمار شمارش شد. میزان LC50 آفت کش تنداکسیر در آزمایشگاه روی تخم و بالغ کنه تارتن با گذشت 72 ساعت از زمان تیمار به ترتیب 666.01 و 396.10 پی پی ام و میزان همین شاخص در مورد کنه کش فن پیروکسی میت به ترتیب 379.30 و 291.60 پی پی ام برآورد شد. مراحل تخم و بالغ کنه شکارگر P. persimilis حساسیت کمتری نسبت به کنه تارتن در برابر ترکیبات ذکر شده داشتند و کنه کش فن پیروکسی میت سمیت بیشتری نسبت به آفت کش تنداکسیر روی این کنه شکارگر داشت. نتایج زیست سنجی مزرعه ای نشان داد آفت کش تنداکسیر دوام اثر طولانی تری نسبت به کنه-کش فن پیروکسی میت داشت. بر اساس معیارهای IOBC در نمونه برداریهای 21 روز پس از تیمار، آفت کش تنداکسیر برای تخم و بالغ کنه شکارگر در گروه سموم با خطر متوسط و کنه کش فن پیروکسی میت در گروه سموم خطرناک دسته بندی شدند. نتایج نشان داد آفت کش تنداکسیر سبب مرگ ومیر بالایی در تخم و بالغ کنه تارتن شده و سمیت آن برای کنه شکارگرکمتر از کنه کش فن پیروکسی میت است.

پژوهش حاضر به صورت دو آزمایش جداگانه طراحی و اجرا گردید. در آزمایش اول اثر کودهای سولفات پتاسیم، نانو پتاس و اسید سالیسیلیک (SA) روی رشد گوجه فرنگی عاری از نماتد بررسی گردید. در آزمایش دوم اثر کودهای مذکور و SA به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی روی رشد گیاه و کنترل نماتد مطالعه شد. مقدار توصیه شده سولفات پتاسیم مورد نیاز برای هر گلدان یک کیلوگرمی محاسبه و یک هفته قبل از کاشت به خاک افزوده شد. محلول پاشی پتاس نانو سه روز قبل و دو هفته بعد از مایه زنی گیاهچه ها با نماتد انجام شد. سالسیلیک اسید 24 ساعت قبل و یک هفته بعد از مایه زنی با نماتد محلول پاشی گردید. گیاهچه ها در مرحله ی چهار برگی با پنج عدد تخم و لارو سن دوم نماتد Meloidogyne javanica به ازای هر گرم خاک مایه زنی و پس از هشت هفته برداشت شدند. بیشترین فاکتورهای رشدی گیاه عاری از نماتد زمانی دیده شد که عنصر پتاسیم به فرم نانو در اختیار گیاه قرار گرفت یا با SA محلول پاشی شد. در گیاهان آلوده به نماتد، محلول پاشی با SA و استفاده از کود پتاسه نانو باعث رشد بهتر گیاه و تکثیر کمتر نماتد (در حد کادوزافوس) می گردد. اگر امکان محلول پاشی با SA وجود نداشته باشد، استفاده از کود سولفات پتاسیم اگرچه رشد بهتر گیاه را موجب نمی شود اما با کاهش جمعیت نهایی نماتد در طول رشد گیاه میزبان، در دراز مدت اثر بهتری خواهد داشت.

ساقه خوار Sesamia cretica Lederer. خسارت عمده ای به محصول ذرت و نیشکر وارد می سازد. در آزمایشگاه سنتز فرومون موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، فرومون S. cretica سنتز و فرموله شد. کارایی فرومون سنتز شده داخلی با سه نوع فرومون وارداتی از شرکت های راسل، اکونکس و سیلوندرسون در سال 1393 آزمایش و مقایسه شد. همچنین جلب کنندگی فرومون سنتز شده داخلی در دو نوع تله قیفی و دلتا بررسی شد. نتایج نشان داد که بین تیمارها اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. تیمارهای دوز نیم ، یک و دو میلی گرم به ترتیب با میانگین شکار 5±0.91، 2.75±0.45 و 3.75±0.85 (خطای معیار ± میانگین) شب پره دارای بیشترین جلب کنندگی و تیمارهای فرومون های شرکت های راسل، اکونکس و سیلوندرسون بدون شکار و فاقد قدرت جلب کنندگی بودند.آنالیز فرمولاسیون فرومون های وارداتی، نشان دهنده وجود فقط دو مولکول 9 Z -تترادسنول و 9 Z -تترادسنیل استات در ساختار فرمولاسیون آن ها بود. فرومون های وارداتی فاقد مولکول سوم، 11 Z - هگزادسنول، در فرمولاسیون خود بودند و به همین دلیل در آزمایش های صحرایی قادر به شکار شب پره آفت نبودند. تیمارهای تله قیفی با دوز یک و دو میلی گرم فرومون سنتز شده در موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور به ترتیب با میانگین شکار 12.25±2.68 و 11.25±2.80 شب پره دارای بیشترین شکار و تله دلتا با دوز یک و دو میلی گرم به ترتیب با میانگین شکار 0.00±0.00 و 0.25±0.25 شب پره دارای کمترین شکار بودند. بنابراین استفاده از فرومون سنتز شده داخلی و همچنین استفاده از تله قیفی برای جلب شب پره S. cretica توصیه می-شود.