پژوهش های پولی-بانکی
سال:1388 | دوره:- | شماره:2 |تعداد مقالات:14

بسیاری از اقتصاددانان بر این دیدگاه که سیاست های پولی در کوتاه مدت بر بخش واقعی اقتصاد موثر است اتفاق نظر دارند؛ ولی اختلاف نظر آنها بر سر کانال های اثرگذاری و اهمیت نسبی آنها می باشد. هدف اصلی این تحقیق بررسی کانال های نرخ ارز، اعتباری و قیمت دیگر دارایی ها (شاخص قیمت مسکن) در ایران است.نتایج تجربی حاصل از تخمین روابط بین متغیرها، با استفاده از رویکرد خودرگرسیونی برداری ساختاری (SVAR) مبتنی بر داده هـای آمـاری 2Q 1368ـ1Q 1387 مورد بررسی گرفت. به طور کلی دریافتیم وقتی از نسبت سپرده قانونی به عنوان متغیر سیاستی استفاده شود، هم در میان مدت و هم در بلندمدت کانال نرخ ارز موثرترین کانال در انتقال سیاست پولی بر تولید ناخالص داخلی اسمی بوده است؛ ولی در کوتاه مدت نقش کانال شاخص قیمت مسکن در انتقال تغییرات حجم پولی موثرتر بوده است. در مدل دیگری که بدهی بانک ها به بانک مرکزی به عنوان متغیر سیاستی استفاده شده است در کوتاه مدت و میان مدت کانال شاخص قیمت مسکن موثرترین کانال در انتقال بوده است؛ ولی در بلندمدت هیچ یک از کانال ها در انتقال پولی نقشی نداشته اند.

در این پژوهش، با استفاده از مدل سازی واریانس شرطی و آزمون علیت گرنجر به بررسی عوامل تاثیرگذار بر نااطمینانی اسمی (تورم) و حقیقی (تولید) و تاثیر این دو نااطمینانی بر رشد اقتصادی در ایران، طی دوره 1338ـ1385 می پردازیم. نتایج، حاکی از آن است که افزایش تورم و کاهش درآمدهای نفت می توانند علت افزایش نااطمینانی تورم باشند و منشا اصلی نااطمینانی تولید در اقتصاد ایران، ارزش افزوده بخش نفت است. با این حال، نوسانات تورم و تولید در طول دوره نمونه در حدی نبوده است که بر تولید اثرات منفی داشته باشند.

مطالعات مختلفی در زمینه اثر توسعه بورس بر رشد اقتصادی به صورت بررسی اثر بازار بورس بر سیستم بانکی به صورت مجزا و به صورت توامان وجود دارد. اکثر مطالعات، وجود بازارهای بورس توسعه یافته را در ارتقای رشد اقتصادی، مفید و موثر می دانند. همچنین، اکثر مطالعات تایید می کنند که در بلند مدت، ارتباط دو طرفه ای میان رشد اقتصادی و توسعه بازار بورس وجود دارد. در کوتاه مدت در بعضی از کشورها، رشد اقتصادی منجر به توسعه بازار بورس شده است ولی ارتباط، یک طرفه و از سوی بورس بر رشد اقتصادی است. این مقاله به بررسی اثر توسعه بازار بورس بر رشد اقتصادی در مقایسه با اثر توسعه سیستم بانکداری بر رشد اقتصادی در ایران می پردازد. نتایج، حاکی از آن است که ارتباط مثبتی بین رشد اقتصادی و شاخص های توسعه بازار بورس وجود دارد. ولی به علت عدم توسعه یافتگی بورس تهران، اثر آن بر رشد اقتصادی، کمتر از اثر اعتبارات اعطایی از سوی سیستم بانکی به بخش خصوصی است.

سیستم های غیرخطی پویا، رفتارهای مختلفی از خود بروز می دهند که می تواند در توجیه بسیاری از پدیده های اقتصادی، که به نظر تصادفی می رسند، به کار گرفته شود. تئوری آشوب یک راه جدید برای بررسی روند تغییرات سیستم های غیرخطی پویا در بازارهای پولی و مالی پیشنهاد می کند. این مقاله، با استفاده از تئوری آشوب و ماکزیمم نمای لیاپانوف، حساسیت نرخ ارز ایران نسبت به شرایط اولیه را در برابر دلار آمریکا، کانادا، پوند انگلیس، یورو اروپا و درهم امارات، در بازه زمانی 5/1/1371 تا 2/3/1386 مورد بررسی قرار می دهد. برای این منظور، ابتدا به بررسی وجود رفتار آشوبی در نرخ های ارز ذکر شده با استفاده از آزمون بعد همبستگی و ماکزیمم نمای لیاپانوف پرداخته می شود. نتایج، حاکی از آن است که نرخ ارز ایران در برابر دلار آمریکا از حساسیت کمتری نسبت به شرایط اولیه برخوردار است، و دوم اینکه از یک فرآیند آشوبی تبعیت می کند و بنابراین، استفاده از روش های خطی برای پیش بینی این متغیر مناسب نمی باشد. لذا در قسمت دوم مقاله با استفاده از مدل غیرخطی شبکه عصبی که با الگوریتم بهینه سازی گروه ذرات خودتطبیقی آموزش دیده، به پیش بینی نرخ ارز ایران در برابر دلار آمریکا پرداخته می شود. نتایج حاصل از الگوریتم شبکه عصبی، نشان می دهد که قیمت های روزانه ارز انتخابی در یک بازه کوتاه مدت بر اساس قیمت های گذشته، با دقت بالایی قابل پیش بینی است.

در این پژوهش، با استفاده از داده های تابلویی، به بررسی ارتباط بین جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی و فرار سرمایه در 9 کشور منتخب منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا)، طی دوره 1991ـ2006 پرداخته شده است.به این منظور، ابتدا فرار سرمایه از دو روش ارب ـ بانک جهانی و مورگان محاسبه شده است. نتایج آزمون همگرایی نشان می دهد که صرفنظر از روش برآورد، بین فرار سرمایه و سرمایه گذاری مستقیم خارجی، رابطه تعادلی بلندمدت وجود دارد. علاوه بر این، نتایج، بیانگر رابطه ای معنی دار و مثبت بین فرار سرمایه و جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی، برای دوره مورد مطالعه، در کشورهای منتخب منطقه منا است. همچنین، نتایج ذکر شده در هر دو روش محاسبه فرار سرمایه مورد تایید قرار می گیرد.

این مقاله، اثر آزادسازی مالی را بر رشد اقتصادی و برخی از متغیرهای کلان اقتصادی برای دوره 1996 ـ2007، برای ده کشور از منطقه منا، با استفاده از روش داده های تابلویی بررسی می کند. این مدل بر اساس مدل هرنان رینکان برآورد شده است. برای بررسی اثر آزادسازی مالی بر رشد اقتصادی از دو شاخص بالقوه و بالفعل آزادسازی مالی استفاده شده است. شاخص بالقوه آزادسازی مالی، متغیر مجازی آزادسازی مالی است که هر ساله توسط بنیاد هریتیج اندازه گیری می شود. شاخص بالفعل آزادسازی مالی، مجموع جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و سرمایه گذاری سبد دارایی می باشد. یافته های این مقاله نشان می دهد که آزادسازی مالی با رشد اقتصادی و سرمایه گذاری، رابطه مثبت و با مصرف بخش خصوصی، رابطه منفی دارد.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی بهره وری و کارآیی فنی عوامل تولید در شعب بانک مسکن، با استفاده از شاخص بهره وری مالم کوئیست و روش تحلیل پوششی داده ها است. به این منظور، عملکرد 40 شعبه از شعب بانک مسکن در سطح استان خوزستان، طی سال های مالی 1384ـ1387 مورد بررسی قرار گرفته است. در مجموع، نتایج به دست آمده از تغییرات بهره وری عوامل تولید، با استفاده از شاخص مالم کوئیست، نشان می دهد که بهره وری کل عوامل تولید طی دوره مورد بررسی، از میانگین رشد 6 درصد برخوردار بوده است. تغییرات تکنولوژیکی از دلایل مهم رشد بهره وری شعب در این دوره می باشد. میانگین کارآیی فنی شعب بانک مسکن با گرایش نهاده مدار، با فرض بازده نسبت به مقیاس متغیر طی سال های مورد مطالعه، به ترتیب 88/0، 77/0، 83/0 و 78/0 بوده است.