حسابداری مالی
سال:1388 | دوره:1 | شماره:4 |تعداد مقالات:12

عده زیادی از استفاده کنندگان اطلاعات مالی از سود به عنوان معیاری برای ارزیابی عملکرد شرکت استفاده می کنند. یکی دیگر از معیارهای اندازه گیری عملکرد که می تواند مورد استفاده واقع شود خالص وجه نقد دریافتی است. تا قبل از الزامی شدن تهیه صورت جریانات نقدی برای شرکتها، تنها معیار برای سنجش عملکرد، سود شرکت بود که پس از آن معیار دیگری (جریانات نقدی) برای سنجش عملکرد شرکت معرفی شد. با این وجود هنوز عده زیادی از استفاده کنندگان از صورتهای مالی از معیار سود برای سنجش عملکرد شرکت استفاده می کنند. در این پژوهش توانایی هر یک از معیارهای سود و جریانات نقدی را در انعکاس عملکرد شرکت مورد ارزیابی قرار داده ایم و به این منظور، اطلاعات مربوط به سال 1379 تا 1386 برای 82 شرکت عضو نمونه از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد آزمون قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که در دوره های اندازه گیری کوتاه مدت، سود نسبت به جریانهای نقدی عملیاتی رابطه بسیار قویتری با بازده سهام دارد. همچنین، مشخص گردیدکه با افزایش طول دوره های اندازه گیری، توانایی جریانهای نقدی عملیاتی نسبت به سود برای انعکاس عملکرد شرکت افزایش می یابد. از سوی دیگر، اقلام تعهدی نقش مهمی در افزایش توانایی سود برای انعکاس عملکرد شرکت (بازده سهام) از خود نشان دادند. البته در صورتی که قدر مطلق اقلام تعهدی بزرگ باشد، ارتباط بین بازده سهام و جریانهای نقدی عملیاتی نسبت به ارتباط بین بازده سهام و سود کاهش می یابد.

هدف از اجرای پژوهش حاضر، تبیین مدل معادله ساختاری عوامل مالی موثر بر شاخص قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. بر این اساس ضمن مروری جامع بر ادبیات موضوعی مربوط به شاخص قیمت سهام، از میان جامعه آماری 500 عضوی مورد مطالعه، تعداد 150 نفر از طریق روشهای نمونه گیری گروه بندی شده و تصادفی انتخاب، سپس با جمع آوری داده های مورد نیاز با استفاده از ابزارهای مراجعه به اسناد و مدارک، مصاحبه و بویژه پرسشنامه با ضریب پایایی %86، در قالب روش پژوهش غیرآزمایشی پیمایشی، به استخراج مدل معادله هدفگذاری شده پژوهش با استفاده از مدل معادلات ساختاری(SEM)  و از نرم افزار Lisrel بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان داده است که از ده متغیر عایدی هر سهم، نسبت قیمت بر درآمد، سیر تاریخی قیمت سهام، میزان داراییها، میزان بازدهی داراییهای، نرخ هزینه سرمایه، تغییر سرمایه، آزادسازی مالی، سهام طلایی و افشای صورتهای مالی تنها چهار عامل افشای صورتهای مالی، آزادسازی مالی، میزان بازدهی داراییهای و نسبت قیمت بر درآمد بر شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تاثیرگذار میباشد. مستند به ضرایب مدل معادلات ساختاری، بیشترین اثرگذاری مستقیم بر روی شاخص قیمت سهام مربوط به متغیر آزادسازی مالی بوده و از این نظر دیگر متغیرها در درجات بعدی اهمیت قرار دارند. در پایان مقاله، بحث و مقایسه، نتیجه گیری و پیشنهادات کاربردی، و نیز مواردی چند در خصوص ادامه و پیگیری پژوهش های مشابه در آینده ارایه گردید.

مطالعه حاضر به بررسی سرمایه گذاری دارایی های سرمایه ای و محدودیت های مالی داخلی و خارجی در شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. جامعه آماری متشکل از 148 شرکت تولیدی در دوره زمانی 1378 تا 1387 می باشد. در این پژوهش از نسبت «جریان های نقدی عملیاتی به حقوق صاحبان سهام» به عنوان محدودیت های مالی داخلی و از «اندازه شرکت» به عنوان محدودیت های مالی خارجی استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها با استفاده از روش الگوی تصحیح خطا (ECM) حاکی از وجود رابطه معنی دار و مثبت بین اندازه شرکت و حساسیت سرمایه گذاری نسبت به جریان های نقدی است و بنابراین با افزایش محدودیت های مالی خارجی، حساسیت سرمایه گذاری نسبت به جریان های نقدی نیز در حال افزایش است. نتایج دیگر پژوهش  نشان می دهد که بین جریان های نقدی عملیاتی و حساسیت سرمایه گذاری نسبت به جریان های نقدی رابطه ای معنی دار و منفی وجود دارد. بنابراین با کاهش محدودیت های مالی داخلی، حساسیت سرمایه گذاری نسبت به جریان های نقدی افزایش یافته است.

این پژوهش به دنبال یافتن تفاوت های موجود در انگیزه های مدیران دو گروه صنعت فلزات اساسی و معدنی و گروه صنعت فرآورده های نفتی و شیمیایی در بورس اوراق بهادار تهران در بکارگیری مدیریت سود است. به همین منظور با استفاده از مدل تعدیل شده جونز، اقلام تعهدی اختیاری را به عنوان معیاری برای تشخیص مدیریت سود بین سال های 1386-1381 محاسبه نموده و سپس با جایگذاری در مدل رگرسیون مدیریت سود تعریف شده، فرضیات آزمون شد. نتایج حاصل نشان می دهد اندازه شرکت و قراردادهای بدهی محرکی برای مدیریت سود در شرکت های هر دو گروه صنعت مورد بررسی می باشد، اما متغیر اجتناب از زیان کم تنها بر مدیریت سود در شرکت های صنعت فرآورده های نفتی و محصولات شیمیایی تاثیر دارد. بعلاوه بین انحراف در فعالیت های عملیاتی و مدیریت سود شرکت ها، در دو صنعت رابطه معناداری یافت نشد.  همچنین نتایج حاکی از آن است که انگیزه های اندازه شرکت و قراردادهای بدهی در گروه صنعت فلزات اساسی و معدنی نسبت به گروه صنعت فرآورده های نفتی و شیمیایی برای انجام مدیریت سود از قوت بیشتری برخوردار است.

ساختار سرمایه شرکت ها نقش تعیین کننده ای را در تصمیمات سرمایه گذاری و باالطبع عملکرد شرکت ها ایفا می کند. پژوهش های قبلی بیانگر وجود رابطه بین ساختار سرمایه و معیارهای سنجش عملکرد شرکت ها همچون ارزش افزوده اقتصادی، ارزش افزوده بازار و ارزش بازار شرکت ها میباشد. هدف از این پژوهش بررسی رابطۀ بین ساختار سرمایه و ارزش افزوده بازار شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. در راستای این هدف، تعداد 189 شرکت از بین جامعه آماری که اطلاعات دوره 12 ساله پژوهش (86-75) در مورد آن ها قابل دسترسی بود، انتخاب گردید. برای آزمون فرضیه های پژوهش از روش رگرسیون ترکیبی استفاده شده است. آزمون معنی دار بودن الگوها با استفاده از آماره های t وF  صورت گرفت. نتایج پژوهش بیانگر آنست که تغییر در ساختار سرمایه، 49 درصد از تغییرات در عملکرد این شرکت ها را توضیح می دهد.

هدف از این مطالعه پی بردن به نقش و جایگاه وجوه نقد آزاد به عنوان منبع تامین مالی داخلی کم هزینه نسبت به سایر منابع تامین مالی در تصمیمات مدیریتی و همچنین بررسی ارتباط این وجوه با تغییرات تقسیم سود با در نظر گرفتن دو متغیر فرصت های سرمایه گذاری و اندازه شرکت ها می باشد. طبق تئوری جریان نقد آزاد و نظریه جنسن (1986) در شرکت های بزرگ به دلیل داشتن طرق تامین اعتبار و در شرکت های دارای فرصت های سرمایه گذاری پائین به دلیل نداشتن فرصت های سودآور جهت سرمایه گذاری انتظار می رود که جریان های نقد آزاد بالایی داشته باشند. این مطالعه در بورس اوراق بهادار تهران با انتخاب نمونه آماری به تعداد 125 شرکت مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ماتریس همبستگی و مقادیر بردار ویژه، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی انجام شده است. نتایج نشان می دهد که هم در شرکت های بزرگ و هم در شرکت های دارای فرصت های سرمایه گذاری پایین بین وجوه نقد آزاد و تغییرات تقسیم سود رابطه مثبت معنی دار وجود دارد. این نتیجه حاکی از این است که مدیران شرکت های مذکور در اتخاذ تصمیمات مربوط به سیاست تقسیم سود سه عامل مهم وجوه نقد آزاد، فرصت های سرمایه گذاری و اندازه را مورد توجه قرار می دهند. بطور کل نتایج این مطالعه از تئوری جریان نقد آزاد حمایت نموده و طبق اطلاعات استخراج شده از صورت های مالی شرکت های نمونه مورد بررسی، نظریه جنسن نیز در بورس اوراق بهادار تهران مصداق دارد.

در این پژوهش به بررسی تاثیر ویژگیهای خاص شرکت ها (ثبات سود، اندازه، اهرم مالی و رشد شرکت) بر محتوای اطلاعاتی سود و جریان های نقدی عملیاتی در توضیح بازده سهام پرداخته شده است. بدین منظور چهار فرضیه تدوین گردید. با توجه به مبانی نظری و ادبیات موضوع برای تجزیه و تحلیل داده ها، سه مدل رگرسیون تدوین و مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری، شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1386-1380 است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها بیانگر این است که بجز فرضیه دوم بقیه فرضیه ها در سطح داده های ترکیبی تایید می شود. به بیان دیگر ارتباط بازده سهام با سود و جریان های نقدی عملیاتی برای شرکت های با سود پایدار، شرکت های بزرگ و شرکت های با رشد بالا بیشتر است. همچنین ارتباط بازده سهام در شرکت با اهرم مالی پایین، با سود عملیاتی افزایش و با جریان های نقدی عملیاتی کاهش می یابد.

از آنجا که منبع اطلاعاتی بسیاری از اشخاصی که به هر دلیل نیاز به ارزیابی و نهایتا تصمیم گیری در مورد یک شرکت دارند صورتهای مالی سالانه و نسبتهای مالی آن شرکت می باشد، در پژوهش حاضر ارتباط تغییرات درآمد هر سهم و تغییرات بازده حقوق صاحبان سهام با تغییرات بازده سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. جامعه آماری این پژوهش متشکل از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و نمونه مورد رسیدگی شامل 53 شرکت فعال از صنایع مختلف در طی سال های 1381 تا 1385 می باشد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که، فقط تغییرات بازده حقوق صاحبان سهام با تغییرات بازده سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس همبستگی دارد.به طوری که %24 تغییرات بازده سهام را می توان با متغیر تغییرات بازده حقوق صاحبان سهام توضیع داد. در نهایت مدل رگرسیون با توجه به متغیر موثر برازش گردید.