فیزیولوژی گیاهان زراعی
سال:1391 | دوره:4 | شماره:15 |تعداد مقالات:10

به منظور بررسی اثرات فاصله روی ردیف بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سویا در کشت تابستانه در خرم آباد، آزمایشی در مرزعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی خرم آباد در تابستان 1387 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی شامل 4 فاصله روی ردیف (3، 6، 9 و 12 سانتی متر) و چهار رقم (زان، هاک، استیل و هارکور) بود که در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که فاصله روی ردیف تاثیر معنی داری بر صفات تعداد غلاف در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت داشت، تاثیر رقم بر تمام صفات اندازه گیری شده به جز شاخص برداشت معنی دار بود و اثر متقابل این دو عامل بر هیچ کدام از صفات معنی دار نشد. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش فاصله روی ردیف، عملکرد دانه کاهش یافت، به طوری که فاصله روی ردیف 3 سانتی متر، بیشترین عملکرد دانه (3009.5 کیلوگرم در هکتار) و فاصله روی ردیف 12 سانتی متر، کمترین عملکرد دانه (1683.6 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. در بین ارقام نیز، رقم زان، بیشترین عملکرد دانه (2557.0 کیلوگرم در هکتار) و رقم استیل، کمترین عملکرد دانه (1834.2 کیلوگرم در هکتار) را داشت. به طور کلی و با توجه به نتایج حاصله، بیشترین عملکرد دانه در فاصله روی ردیف 3 سانتی متر و رقم زان حاصل شد.

به منظور مطالعه اثر تنش خشکی بر روی برخی صفات کمی و کیفی ارقام کلزا و ارزیابی تحمل به خشکی این ارقام، آزمایشی در سال 1386 در مزرعه ای واقع در 5 کیلومتری غرب شهر شیروان، به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای آزمایش ترکیبی از سه سطح تنش خشکی =S1 بدون قطع آبیاری، =S2 قطع آبیاری در مرحله رشد رویشی (ساقه دهی) و =S3 قطع آبیاری در مرحله رشد زایشی (گلدهی)، و سه واریته مختلف کلزا =C1 زرفام، =C2اورنیت و =C3 لیکورد بود. صفات مورد بررسی در این آزمایش عبارت بودند از عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، غلظت روغن و پروتئین دانه کلزا. نتایج نشان داد که تنش خشکی اثر منفی معنی داری بر کلیه صفات اندازه گیری داشته است. به طوری که بالاترین میزان عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه ، وزن هزار دانه و غلظت روغن و پروتئین موجود در دانه از تیمار عدم تنش حاصل شد. در بین ارقام نیز رقم زرفام در کلیه صفات بالاترین مقادیر را به استثنای غلظت روغن و پروتئین دانه دارا بود. بر اساس شاخص های مقاومت MP،GMP   STI ورقم زرفام در بالاترین سطح قرار داشت و به عنوان مقاوم ترین رقم شناخته شد.

این تحقیق به منظور بررسی تاثیر عصاره هیدروالکلی ریشه و ریزوم گیاه دارویی علف طلا بر جوانه زنی و رشد چهار گونه علف هرز سلمه تره، تاج خروس، چسبک و یولاف وحشی بصورت آزمایشگاهی و گلخانه ای در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل عصاره گیاه علف طلا در شش غلظت 0.1، 0.25، 0.5، 1، 2.5، 5 درصد و آب مقطر (شاهد) بود. نتایج نشان داد غلظت های مختلف عصاره گیاه علف طلا کاهش معنی داری در درصد جوانه زنی و طول ریشه چه و ساقه چه بذور علف های هرز در آزمایشگاه ایجاد نمود. همچنین غلظت های مختلف عصاره علف طلا اثر معنی داری بر درصد سبز شدن بذور، ارتفاع و وزن تر و خشک بوته های علف هرز در گلخانه ایجاد کرد. نتایج نشان داد غلظت یک درصد عصاره گیاه علف طلا در آزمایشگاه درصد جوانه زنی بذور تاج خروس، سلمه تره، چسبک و یولاف وحشی را به ترتیب 74، 30، 57 و 68 درصد نسبت به شاهد کاهش داد. غلظت یک درصد عصاره گیاه علف طلا در گلخانه درصد سبز شدن بذور تاج خروس، سلمه تره، چسبک و یولاف وحشی را به ترتیب 78، 82، 52 و 70 درصد نسبت به شاهد کاهش داد. نتایج نشان داد عصاره گیاه علف طلا دارای اثرات آللوپاتیکی قوی بوده و از جوانه زنی و رشد علف های هرز جلوگیری می نماید که این امر می تواند در تولید علف کش هایی با منشا طبیعی مورد استفاده قرار گیرد.

جهت بررسی تاثیر کود نیتروژن و تراکم بذر بر خصوصیات زراعی و عملکرد کلزا این تحقیق به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 1388 اجرا شد. تیمار نیتروژن خالص شامل کاربرد 0، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار در کرت های اصلی و میزان مختلف بذر شامل 6، 8 و 10 کیلوگرم در هکتار در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که تاثیر مقدار مصرف کود نیتروژن بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن معنی دار بودند. نتایج مقایسه میانگین عملکرد دانه و روغن نشان داد که مصرف 300 و 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص به ترتیب با 4806 و 1353 کیلوگرم در هکتار برتر از سایر سطوح بودند. اثر میزان بذر بر تعداد شاخه فرعی، تعداد خورجین در بوته، عملکرد دانه و روغن معنی دار بود. مقایسه میانگین ها نشان داد که اثر میزان بذر بر عملکرد دانه و روغن با مصرف شش کیلوگرم بذر به ترتیب با میانگین های 4100 و 1164 کیلوگرم در هکتار، برتر از دیگر مقادیر بودند. در مقایسه اثرات متقابل نیتروژن و میزان بذر، بیشترین عملکرد دانه و روغن از مصرف 300 کیلوگرم نیتروژن خالص و شش کیلوگرم بذر در هکتار به ترتیب با میانگین های 4887 و 1236 کیلوگرم بدست آمد.

به منظور تعیین روابط میان عملکرد دانه و اجزای آن، تجزیه همبستگی ها و پی بردن به آثار مستقیم و غیرمستقیم صفات مختلف بر عملکرد دانه سویا، تعداد 16 لاین جدید سویا به همراه رقم شاهد 504، در سال 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. هر پلات شامل چهار خط کشت بطول پنج متر با فاصله خطوط 60 سانتیمتر و فاصله بوته روی خط کشت پنج سانتیمتر تنظیم گردید. نتایج نشان داد که عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت به ترتیب با r=0.64 و r=0.53 دارای بیشترین ضریب همبستگی مثبت با عملکرد دانه بودند. از نتایج رگرسیون چند پارامتری به صورت Backward مشخص شد که صفات درصد پروتئین، عملکرد بیولوژیکی، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت، وزن صد دانه و عملکرد دانه در بوته، صفات تاثیرگذار بر عملکرد دانه با R2=0.83 می باشند. نتایج تجزیه علیت مشخص کرد که عملکرد دانه در بوته، شاخص برداشت و عملکرد بیولوژیکی دارای بیشترین اثرات مستقیم مثبت، و صفات تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه دارای اثرات غیر مستقیم مثبت بالایی بر عملکرد سویا بودند. لذا در برنامه های اصلاحی سویا باید صفات عملکرد دانه در بوته، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیکی، تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه به ترتیب اولویت، مد نظر قرار گیرند.

به منظور بررسی تاثیر نیتروژن بر اجزا عملکرد، عملکرد دانه و کارایی مصرف نیتروژن ارقام آفتابگردان (Heliantus annus L.)، آزمایشی در سال زراعی 89-1388، در مزرعه آموزشی- پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی شوشتر اجرا گردید. پژوهش در قالب طرح کرتهای خرد شده با پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. تیمارهای اصلی شامل سه سطح کود نیتروژن (صفر، 75 و 100 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و تیمار فرعی شامل سه رقم (آلستار، مستر و لاکومکا) بودند. نتایج این بررسی نشان داد که اثر افزایش نیتروژن بر عملکر دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق و عملکرد روغن معنی دار بود. ولی درصد روغن دانه کاهش یافت. بین ارقام مورد بررسی نیز تفاوت هایی از لحاظ عملکرد دانه وجود داشت به طوریکه بیشترین عملکرد دانه به رقم الستار با عملکردی معادل 2695.3 کیلوگرم در هکتار و کمترین عملکرد دانه به رقم لاکومکا با عملکردی معادل 1959 کیلوگرم در هکتار اختصاص داشت. برهمکنش نیتروژن و رقم بر عملکرد دانه، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه معنی دار بود ولی بر قطر طبق معنی دار نبود. کارایی مصرف نیتروژن تحت تاثیر رقم و سطوح نیتروژن معنی دار بود. مقایسه میانگین ها نشان داد که با افزایش نیتروژن مصرفی کارایی کود کاهش یافت و بین ارقام از این نظر اختلاف معنی داری وجود داشت.

این آزمایش به منظور بررسی تاثیر روش آبیاری بارانی قرقره ای و آبیاری سطحی بر عملکرد و کارایی مصرف آب یونجه در اراضی مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد (منطقه نیمه خشک شمال خوزستان) با بافت سیلتی کلی لوم انجام شد. برای این منظور آبیاری بارانی قرقره ای با 2 نوع نازل (با قطر 22 و 24 میلی متر) هر کدام برای یک چین با سیستم آبیاری جویچه ای (با طول جویچه های 150 متر و فاصله پشته 60 سانتی متر و شیب زمین 0.002) مقایسه شد. آنالیز آماری نشان داد که استفاده از آبیاری سنگین با دور آبیاری بالا (آبیاری سطحی) مجموع عملکرد ماده خشک و کارایی مصرف آب را کاهش داد. بطوریکه بیشترین و کمترین عملکرد و کارایی مصرف آب برای دو چین برداشتی 16.27 و11.5  تن در هکتار و 2.11 و 0.49 کیلوگرم در هکتار علوفه خشک به ازای هر مترمکعب آب به ترتیب مربوط به آبیاری با دور آبیاری کم (آبیاری بارانی قرقره ای) و آبیاری سنگین با فواصل آبیاری زیاد (آبیاری سطحی) بود. می توان نتیجه گرفت که برای دست یابی به عملکرد بالای علوفه و افزایش کارایی مصرف آب یونجه در شرایط نیمه خشک، آبیاری ها بایستی سبک و با فواصل کم با استفاده از سیستم آبیاری بارانی صورت گیرد.

به منظور بررسی تاثیر زمان وجین بر ترکیب گونه ای، تراکم، وزن خشک و خصوصیات فیزیولوژیکی علف های هرز ذرت شیرین ( سینگل کراس 403) آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال 1389 در مزرعه شهید سالمی واقع در شمال شهر اهواز به اجرا درآمد. تیمارها به صورت وجین علف های هرز در مراحل مختلف فنولوژیکی رشد ذرت شامل 4 برگی، 6 برگی، 8 برگی، 10 برگی، 14 برگی، تاسل دهی به همراه تیمارهای تداخل علف هرز تا مراحل مذکور و دو تیمار وجین و تداخل علف هرز تا انتهای فصل رشد به عنوان شاهد بود. داده های این آزمایش از طریق اندازه گیری خصوصیات علف هرز تیمارهای کنترل در پایان فصل و تیمارهای تداخل در انتهای مراحل فوق بدست آمد. نتایج نشان داد که تراکم علف های هرز در تیمارهای تداخل تا مرحله 8 برگی ذرت افزایش و بعد از این مرحله کاهش یافت ولی علف های هرز موجود با افزایش وزن خشک فشار رقابتی خود را به جامعه گیاهی وارد ساختند. همچنین تراکم و وزن خشک علف-های هرز انتهای فصل در طول دوره کنترل روندی کاهشی داشت و علف هرز تاج خروس به عنوان علف هرز غالب شناسایی شد و بیشترین درصد شاخص سطح برگ و سرعت رشد علف هرز نیز در طول دوره تداخل مربوط به این علف هرز بود. در این آزمایش کنترل علف های هرز بعد از مرحله 10 برگی و قبل از مرحله 4 برگی ذرت تاثیر چندانی در افزایش عملکرد نداشت.