پژوهش و سازندگی
سال:1380 | دوره:14 | شماره:4 (پی آیند 53) در منابع طبیعی |تعداد مقالات:28

گیاه سنبل الطیب کوهستانی از خانواده والریاناسه از گونه های مهم دارویی کشور می باشد. بنابراین با بررسی ترکیب های فرار یکی از این گونه ها و دانستن اطلاعاتی در مورد ترکیب های اسانس آن و مقایسه مواد موثره آن با گونه های دیگر اقدام به جمع آوی این گونه از استان آذربایجان شرقی (جلفا 30 کیلومتری مرند به جلفا داغ دره ریز) در اواسط شهریور 1377 نمودیم. سپس نمونه توسط همکاران ما در بخش گیاه شناسی مورد شناسایی قرار گرفت، ریشه آن توسط دستگاه تقطیر با آب (نوع کلونجر دارونامه بریتانیا) مورد اسانس گیری قرار گرفت. بازده اسانس 0.31 درصد به دست آمد. پس از استخراج اسانس، نمونه جهت بررسی ترکیب های موجود در آن توسط دستگاه های کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد شناسایی قرار گرفت. ستون مورد استفاده در هر دو دستگاه DB-1 (غیرقطبی) به طول 60 متر، قطر داخلی 0.25 میلی متر و ضخامت لایه فاز ساکن برابر 0.25 میکرون استفاده گردید.شناسایی طیف ها به کمک شاخص های بازداری آن ها که با تزریق هیدروکربن های نرمال (C7 – C25) تحت شرایط یکسان با تزریق اسانس ها و توسط برنامه کامپیوتری نوشته شده به زبان بیسیک انجام شد. میزان ترکیب ها با در نظر گرفتن منابع مختلف و طیف های جرمی ترکیب های استاندارد و اطلاعات کتابخانه ای ترپنوییدها در کامپیوتر (GC/MS) بررسی و تایید گردیدند. تا کنون از اسانس و ترکیب های این گونه هیچ گزارشی مشاهده نگردیده است.

در طول مطالعه زیست شناسی و شناسایی دشمنان طبیعی پروانه برگ خوار دم قهوه ای در جنگل های ارسباران (79 – 1376) نوعی نماتود انگل حشرات که لاروهای سنین مختلف آفت را پارازیته می کند، به دست آمد. این نماتود که از بدن لاروهای سنین آخر حشره خارج می شود، گونه ای از جنس Hexamermis (خانواده (Mermithidae شناسایی گردید. نماتود مذکور علاوه بر پروانه دم قهوه ای تعداد از بال پولک داران دیگر را نیز در ارسباران مورد حمله قرار می دهد. وقوع پارازیتیسم توسط این نماتود و نیز پراکنش آن برای اولین بار از ایران گزارش می شود.

به منظور مقایسه جنگل کاری و انتخاب مناسب ترین گونه آکاسیا و تعیین حداقل دور آبیاری مورد نیاز هر گونه، این بررسی در ایستگاه تحقیقات سرخون به اجرا درآمد. اهمیت گونه ها از نظر تغذیه دام (چرای سرشاخه و غلاف بذر)، مصارف دارویی و صنعتی، تامین سوخت، مقاومت در مقابل عوامل اقلیمی و حفاظت خاک باعث شد تا بررسی و مطالعه بیشتر این گونه ها مورد توجه قرار گیرد. در این طرح عملیات تولید نهال در اول شهریور ماه 73 و انتقال نهال ها به عرصه مطابق نقشه کاشت در اول دی ماه 73 انجام گرفت. تناوب آبیاری به مدت یک سال و تا دی ماه 74 انجام و میزان آبیاری در نوبت برای هر نهال 20 لیتر در نظر گرفته شد. قالب آماری طرح اسپلیت پلات که دارای 6 سطح تیمار اصلی دور آبیاری 10، 20، 30، 40، 50 روزه و دیم و 4 سطح تیمار فرعی گونه های آکاسیا به نام های کرت (Acacia nilotica)تج (A. ehrenbergiana)گبر (A. trotilis)مغیر (A. oerfota)بود. در پایان سال چهارم میزان زنده مانی نهال های گونه های مختلف که مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت اختلاف معنی داری بین سه گونه تج، مغیر و گبر مشاهده نگردید ولی بین آن ها با گونه کرت اختلاف آماری معنی دار وجود داشت. همچنین دور آبیاری ده روزه تا پنجاه روزه اختلاف معنی داری با هم نداشتند ولی با تیمار دیم اختلافشان معنی دار بود. دور آبیاری مناسب برای گونه های کرت، تج و مغیر پنجاه روز و برای گونه گبر تیمار دیم پیشنهاد می گردد.

کشت گیاه Atriplex canescens در حاشیه کویرها نتیجه مطلوب داشته و در دهه گذشته در مناطق بیابانی و کویری توسعه یافته است. به منظور دستیابی به حداکثر درصد جوانه زنی، بذر این گونه در مناطق زرند ساوه و کویر میقان بر حسب مراحل فنولوژی و زمان رسیدن بذر در زمان های مختلف برداشت گردید، سپس شاخص های درصد رطوبت، درصد جوانه زنی و وزن هزار دانه تعیین گردید. تعیین درصد جوانه زنی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی با 3 تیمار و 4 تکرارانجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد. زمان های مختلف برداشت بذر در زرند ساوه با هم تفاوت معنی دار دارند ولی در کویر میقان دارای تفاوت معنی دار نیستند. مناسب ترین زمان برداشت بذر در زرند ساوه زمانی است که محتوای رطوبتی بذر این گونه در حدود 6 درصد، جوانه زنی 60.5 و وزن هزار دانه 8.92 گرم باشد. به طور کلی شاخص هایی از قبیل درصد جوانه زنی، وزن هزار دانه و درصد رطوبت بذر را می توان به عنوان مهم ترین فاکتورهای تعیین زمان مناسب برداشت بذر A. canescens در منطقه زرند ساوه مورد استفاده قرار داد.

تعداد 570 گونه گیاهی بومی منطقه (نوبی- سندی و ایرانو- تورانی) در استان خوزستان بر اساس منابع موجود و مشاهدات صحرایی مورد بررسی قرار گرفت. از این تعداد تاکنون 180 گونه آن در کتب موجود و عطاری های استان تحت عنوان گیاهان دارویی معرفی شده اند. تنوع کم نظیر گیاهان به ویژه گونه های دارویی در نقاط مختلف استان، مرهون تنوع اقلیمی در آن می باشد. خوزستان از نظر آب و هوایی دارای چهار منطقه رویشی مشخص استپی گرم، نیمه استپی گرم، جنگل های خشک و مراتع ییلاقی است که هر کدام از مناطق مذکور دارای گونه های دارویی خاصی می باشند. انتشار تعدادی از گونه ها در محدوده معین ارتفاعی و یا رویشگاهی می باشد و البته تعدادی نیز دارای دامنه پراکندگی وسیعی در استان بوده و تغییرات ناشی از ارتفاع و میزان بارندگی تاثیر سو و محدود کننده ای در گسترش آن ها ندارد. در این تحقیق بر پایه مطالعه فرهنگ گیاه درمانی و مشاهدات صحرایی، ضمن معرفی گونه های دارویی عمده استان، تعداد 20 گونه بومی منطقه دارای کاربرد دارویی بودند که در منابع کمتر ذکر شده اند. با مطالعه مقدماتی مراحل حیاتی تعدادی از گیاهان دارویی استان، الگویی جهت تهیه تقویم برداشت مشخص گردید.

نمونه های آزمونی از بین چوب های مورد مصرف در ساخت شناورهای چوبی و از گونه های ساج (Tectona grandis L.F)، بالائوی زرد (Shorea sp.)، کروئینک (Dipterocarpus alatus Roxb) و چنگال (Balanocarpus heimii king) به طور تصادفی انتخاب و پس از اندازه بری، باکرئوزوت و به روش روپینگ اشباع شدند. میانگین جذب کرئوزوت در نمونه های مختلف به ترتیب 188، 186، 331 و 40 کیلوگرم بر متر مکعب بود. نمونه های اشباع شده به همراه نمونه های شاهد این گونه ها در ساحل دریا (داخل آب) نصب شد. نمونه های آزمونی پس از 6، 9، 20، 23، 26 و 28 ماه استقرار در دریا، با معیار IRG/WP4432 (1985) مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از 9 ماه استقرار در دریا، نمونه های شاهد ساج و بالائو به درجه تخریبی 2 رسیدند. بقیه نمونه های شاهد پس از 9 ماه تخریب نشدند. شدت تخریب در نمونه های ساج از بالائو بیشتر بود. تخریب نمونه های اشباع شده پس از 21 ماه شروع شد. پس از 23 ماه استقرار، شدت تخریب در نمونه های ساج از بقیه بیشتر بود. پس از 28 ماه استقرار در دریا، همه نمونه های اشباع شده تخریب شدند، شدت تخریب در نمونه های چنگال از بقیه گونه ها، کمتر بود.

تعدادی از صفات مورفولوژیک و فنولوژیک در گونه های مختلف نعناع وجود دارند که دارای همبستگی های بالایی با میزان تجمع اسانس در اندام های مختلف زایشی و رویشی گیاه می باشند. درک صحیح این اثرات می تواند موجب بهبود راهکارهای اصلاحی مورد استفاده در افزایش تولید کمی و کیفی اسانس گردد. در این تحقیق که در موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع صورت گرفت، روش تجزیه علیت به کار گرفته شد تا تعدادی از صفات مورفولوژیک، فنولوژیک و بیوشیمیایی که در یک آزمایش مزرعه ای روی گونه هایی از نعناع گزارش شده بودند مورد ارزیابی قرار گیرند. تجزیه صفاتی که همبستگی بالایی با میزان اسانس گل داشتند نشان داد که درصد اسانس برگ و طول برگ اثرات مستقیم زیادی روی میزان اسانس گل دارند. تاریخ گل دهی اثر مستقیم مثبت ولی اثرات غیر مستقیم منفی بالایی از طریق سایر صفات مستقل روی میزان اسانس گل از خود نشان داد. به طوری که در مجموع، این صفت اثر منفی روی تولید اسانس در گل داشت. تجزیه صفاتی که همبستگی بالایی با میزان اسانس در برگ داشتند نشان داد که ضخامت ساقه و میزان اسانس گل اثرات مثبت و برابری بر میزان اسانس برگ دارند. در این تجزیه نیز تاریخ گل دهی دارای اثرات مستقیم و غیر مستقیم منفی بر میزان اسانس در برگ بود. طول ساقه اثر غیر مستقیم و مثبت نسبتا زیادی از طریق سایر صفات مستقل بر میزان اسانس برگ داشت. این اثرات با اثر مستقیم منفی این صفت روی تولید اسانس برگ به نحوی به تعادل رسیدند که برآیند آن به 0.478 رسید.

در شمال ایران از حدود 30 سال پیش اقدام به کاشت درختان غیر بومی شده است. در این بررسی تاثیر کاشت اکالیپتوس بر جامعه گیاهی زیر آشکوب در مقایسه با قطعات صنوبر (شیخ نشین) و سرو نقره ای (سراوان) بررسی شده است. همچنین برخی از عوامل بستر خاک این دو منطقه از جمله بافت خاک، میزان سدیم، پتاسیم، مواد آلی، هدایت الکتریکی (EC) و اسیدیته خاک (pH) بررسی شد. اندازه گیری سدیم و پتاسیم با استفاده از دستگاه فلیم فتومتر اندازه گیری شد. EC و pH عصاره آبی گل اشباع بررسی شد. برای اندازه گیری مواد آلی از روش سوزاندن استفاده شد. نتایج فرکانس (بسامد) پوشش گیاهی نشان می دهد که مطابق با فرمول سورنسون بین دو منطقه اکالیپتوس و صنوبر 45 درصد اختلاف در پوشش گیاهی وجود دارد. همچنین منحنی های فرکانس حضور گونه ها در مناطق فوق بیانگر جامعه ناهمگن بود. به علاوه مقدار پتاسیم در خاک پلات اکالیپتوس بیشتر از قطعه صنوبر کاری و کمتر از منطقه کاشت سرو نقره های است. مقدار مواد آلی در پلات اکالیپتوس بیشتر از پلات سرو نقره ای و کمتر از پلات صنوبر است. به طور کلی خاک ها در مناطق کاشت اکالیپتوس اسیدی تر از پلات های مجاور آن می باشد. در مجموع تاثیر شرایط اکولوژیک بر پوشش گیاهی زیرآشکوب پلات های اکالیپتوس از غرب به شرق استان گیلان بیشتر از نوع گونه های اکالیپتوس کاشته شده بوده است.

به دلیل پرهزینه بودن احداث ایستگاه های اندازه گیری رسوب و همچنین به علت این که صرف داشتن مقادیر رسوب، اطلاعاتی در مورد نحوه فرسایش و پراکنش مکانی رسوب به دست نمی دهد استفاده از روش های تجربی برای ارزیابی و برآورد فرسایش رایج شده است که یکی از این روش ها موسوم به PSIAC اصلاح شده می باشد. در این تحقیق روش تجربی مذکور در پنج حوزه آبخیز استان آذربایجان غربی مورد واسنجی قرار گرفت. به این صورت که آمار میانگین رسوب اندازه گیری شده رودخانه ها با میزان رسوب برآورد شده طی یک دوره 20 ساله با استفاده از آزمون t استیودنت مقایسه گردید. نتایج نشان داد که در 4 حوزه از 5 حوزه آبخیز مورد بررسی اختلاف میانگین ها در سطح 95 درصد معنی دار نمی باشد و t محاسبه شده کمتر از t جدول است. همچنین معلوم شد که تفاوت بین میانگین ها بین 8.7 الی 29.7 درصد می باشد که در محدوده مجاز مدل یعنی 1.3 الی 48.1 درصد قرار دارد.

سرشاخه گل دار گیاه مرزنجوش اروپایی (Organum manorana L.) کاشته شده در باغ گیاه شناسی ملی ایران در اوایل مرداد ماه سال 1378 جمع آوری و پس از تایید آن توسط بخش گیاه شناسی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع، از گل خشک آن به روش تقطیر با بخار آب و در مدت زمان 45 دقیقه اسانس گیری شد. راندمان اسانس گیری بر اساس وزن گل خشک 0.3 درصد به دست آمد. سپس جهت شناسایی کمی و کیفی ترکیبات، روغن اسانسی مذکور به دستگاه های گاز کروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MC) تزریق گردید. در میان 24 ترکیب شناسایی شده در این روغن اسانسی، به ترتیب ترکیبات لینالیل استات 36.1) درصد( و سابی نن 12.0) درصد( بیشترین میزان را به خود اختصاص دادند.

اندازه گیری تنوع زیستی از کارهای بسیار سخت، وقت گیر و پر هزینه می باشد و در این زمینه دستورالعمل مدون و قالب بندی شده ای برای اندازه گیری تنوع زیستی وجود ندارد. این مطالعه به منظور حفاظت از تنوع زیستی در جنگل های شمال ایران در جستجوی روشی برای اندازه گیری تنوع گیاهان چوبی می باشد که با صرف کمترین هزینه و زمان بتوان با دقت مورد نظر غنای گونه ای را در بین تیپ های مختلف جنگلی تعیین و مقایسه نمود. بدین منظور با استفاده از قطعات نمونه چند اندازه ای ویتاکر 23)، (24 اصلاح شده برای جنگل های شمال کشور اقدام به آمار برداری از تنوع گیاهان چوبی با توزیع کاملا تصادفی در تیپ های مشخص گردید. اطلاعات به دست آمده از قطعات نمونه هر تیپ جهت محاسبه منحنی های گونه - مساحت با استفاده از رگرسیون خطی بین تعداد گونه و مساحت به کار برده شد و با به حساب آوردن میزان همپوشانی بین دو لیست گونه ای در قطعات نمونه تکراری در هر تیپ با استفاده از ضریب جک کارد معادلات این منحنی ها تصحیح شد. با مقایسه تعداد گونه مشاهده شده در قطعات نمونه و تعداد گونه برآورد شده توسط معادلات اصلاح شده منحنی های گونه - لگاریتم مساحت، اعتبار معادلات حاصله مورد ارزیابی قرار گرفت و بدان صحت بخشیده شد. نتایج حاصل حاکی از دقت بالای این روش در برآورد غنای گونه های چوبی در هر تیپ می باشد.

به منظور انجام تلاقی بین گونه های Populus nigra بومی و P. deltoides غیر بومی در زمستان 1378 به تعداد کافی شاخه های حامل گل های ماده از کلن های P. nigra 42.53 و P. deltoids 69.55 قبل از این که جوانه ها کاملا شکافته شده و در معرض گرده افشانی آزاد قرار گیرند، از درختان جدا شده و درون ظرف آب و گلدان حاوی خاک در گلخانه قرار گرفتند. ضمن آنکه شاخه های حامل گل های ماده بر روی نهال های یک ساله از گونه های مزبور پیوند زده شد. همچنین گرده گل نر از کلن های P. nigra 49.5 و P. deltoides 77.51 در زمان مناسب جمع آوری شد. عمل گرده افشانی توسط قلم موی نرم انجام گردید. به این منظور گل های ماده برای چند روز و 2 تا 3 مرتبه در روز گرده افشانی شدند تا گل های قسمت های مختلف شاتون ماده در زمان مناسب به خوبی گرده را دریافت نمایند. بیست و پنج الی سی روز پس از گرده افشانی، بذور دورگ بالغ و رسیده از کپسول ها جدا شده و در سطح خاک کاملا مرطوب کاشته شدند و با پوشش نایلونی و پاشیدن آب، رطوبت سطح خاک در حد مطلوب حفظ گردید تا بذور جوانه زدند. همچنین روشی موسوم به نجات جنین به کار گرفته شد تا بذور نابالغ و نارس دورگ نیز استحصال شوند. به این منظور از محیط کشت MS و MS با نصف غلظت معمول و نیز B5 جهت توسعه و تکامل جنین و بذور و تبدیل آن ها به گیاهچه استفاده گردید. در هر دو روش پس از اینکه گیاهچه ها به ارتفاع 2 الی 3 سانتی متر رسیدند به گلدان های حاوی خاک استریل منتقل شدند تا به رشد خود ادامه دهند.

سوختن بیش از 760 حلقه از چاه های نفت کویت به مدت حدود 9 ماه منجر به بارش باران سیاه و دوده خشک بر بخش های وسیعی از استان های جنوبی و غربی کشور گردید و رشد گیاهان مرتعی را تحت تاثیر قرار داد. به دلیل عدم آمادگی کشورهای منطقه با وقوع چنین فاجعه زیست محیطی متاسفانه اطلاعات زمینی محدودی در خصوص رفتار پوشش گیاهی مرتعی در مقابل آلاینده های یاد شده به ثبت رسیده است. با توجه به این واقعیت و گذشت زمان طولانی، از روش های تلفیقی پردازش تصاویر ماهواره ای، مقایسه شاخص های سبزینگی مربوط به زمان های مختلف، بررسی آماری نمونه ها و تحلیل مطالعات زمینی، برای بررسی تاثیر این آلودگی ها استفاده گردید. در این تحقیق تمام عواملی که ممکن بود در کاهش پوشش گیاهی موثر باشند مورد توجه قرار گرفتند و مشخص گردید که در اثر آلودگی های ناشی از بارش آلاینده های مربوط به سوختن مواد نفتی، پوشش گیاهی مرتعی در سطح وسیع و به طور معنی داری در منطقه مورد مطالعه کاهش پیدا کرده اند.

تعیین منحنی رطوبتی خاک در مطالعات آبخیزداری، آبیاری و زهکشی، هیدرولوژی و کلیه پروژه های آب و خاک امری ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد. تعیین این مشخصه مستلزم انجام عملیات صحرایی، آزمایشگاهی و صرف زمان و هزینه می باشد. بدین جهت کوشش های زیادی در راه مدلسازی و پیشگویی آن از روی خصوصیات فیزیکی خاک که معمولا در دسترس می باشد مانند بافت و وزن مخصوص ظاهری خاک صورت پذیرفته است. در این پژوهش خصوصیات فیزیکی 8 نوع خاک منطقه ورامین شامل وزن مخصوص ظاهری، بافت خاک و منحنی رطوبتی خاک اندازه گیری شد. با استفاده از مثلث جدید تعیین بافت خاک ارایه شده توسط شیرازی و بورسیما و مطالعات ارایه شده توسط Campbell و اطلاعات و آمار به دست آمده از آزمایشات، اقدام به واسنجی معادلات کمپل و مدل نمودن منحنی های رطوبتی گردید. نتایج به دست آمده موید آن است که با واسنجی معادلات ارایه شده، از خطای معیار 6 مورد از 8 نمونه خاک کاسته شد و تنها دو مورد از آن ها دارای خطای معیار بیشتری شدند که علت آن را می توان به عدم در نظر گرفتن سایر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک نظیر ساختمان خاک و مواد آلی آن توسط مدل دانست. همچنین مدل در مکش های پایین از خطای کمتری نسبت به مکش های بالا برخوردار است. زیرا در مکش های پایین اندازه خلل و فرج در نگهداری آب خاک نقش عمده ای دارد و از آنجا که در مدل کمپل قطر میانگین هندسی ذرات خاک یکی از پارامترهای شاخص می باشد بنابراین مدل در مکش های پایین دقیق تر از مکش های بالا عمل می نماید همچنین در این پژوهش مشخص گردید که در مکش 15 KPa یا نقطه پژمردگی مقدار خطا مجددا کاهش می یابد که علت را می توان شکل (S) مانند منحنی رطوبتی دانست. مدل Campbell بر نقاط ابتدایی و انتهایی منحنی تطابق بهتری دارد و در نقاط میانی از دقت مدل کاسته می شود.

پدیده اندرکنش امواج و جریانات دریایی از پیچیده ترین پدیده های موجود در محیط دریاها و اقیانوس هاست. تغییرات و مورفولوژی در سواحل دریا نتیجه اندرکنش امواج دریا، جریانات دریایی و نقل و انتقال رسوبات کف دریا و ساحل است. محاسبه و تخمین تنش برشی حاصل از تداخل امواج و جریانات دریایی از اساسی ترین و کامل ترین فرمول ها برای به دست آوردن میزان انتقال رسوب ساحلی در سواحل دریاها و اقیانوس هاست. در این مقاله یافته ای جدیدی در جهت مدل کردن و ارایه روش های نو برای محاسبه انتقال رسوب ساحلی انجام شده است. که با استفاده از داده های آزمایشگاهی و میدانی کالیبره شده و نتایج آن با روش معروف بایکر به خوبی مقایسه شده است.

برای بررسی وضعیت کمی و کیفی تجدید حیات در دانگ تجدید نسل طرح جنگل داری لنگا در حوزه آبخیز 36 جنگل های شمال ابتدا با توجه به دقت آمار برداری، شبکه آماری مورد نیاز به ابعاد 150×200 در نظر گرفته شد و بر این اساس 186 قطعه نمونه 3 آری جهت بررسی انتخاب گردید. از بین آن ها 33 قطعه نمونه (به ازا هر پارسل سه قطعه نمونه) به روش تصادفی انتخاب و مطالعات کیفی در آن ها صورت گرفت. قطعات نمونه به صورت متحدالمرکز (Nested Plot) انتخاب گردیدند. هر قطعه نمونه به سه بخش تقسیم گردید به طوری که در مرکز قطعه نمونه اصلی یک زیر قطعه نمونه به مساحت 5 متر مربع کلیه زاد آوری هایی که ارتفاع آن ها کمتر از 1.3 متر بود مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین در قطعات نمونه فرعی که در مرکز قطعه نمونه اصلی واقع شده و مساحت آن 50 متر مربع بود، کلیه زاد آوری های که ارتفاع آن ها بلندتر از 1.3 متر بود )طبقات قطری (0-12.5 cm مورد بررسی قرار گرفتند. در قطعه نمونه اصلی که مساحت آن 300 متر مربع بود، کلیه درختانی که از طبقه قطری 15 سانتی متر به بالاتر قرار داشتند مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق وضعیت کمی زاد آوری در سه فاصله زمانی سال های 1370 و 1375 و 1378 بررسی و در سه زمان مذکور مورد مقایسه قرار گرفته است و ضمنا وضعیت کیفی زاد آوری های موجود نیز ارزیابی شده است. بر این اساس وضعیت زاد آوری در سال 1378 نسبت به دوره های قبل بهتر بوده و گونه راش با 53 درصد از کل زاد آوری ها، بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده است اما زاد آوری در سطح سری از نظر کمیت دچار نوسانات زیادی است و پراکنش نامناسبی را دارا می باشد. ولی از نظر کیفی زاد آوری ها از وضعیت خوبی برخوردارند به طوری که 93 درصد آن ها سالم و تنها 7 درصد آن ها آسیب دیده و یا مورد چرا واقع گردیده اند.

یکی از مهم ترین عوامل موثر در فرسایش پذیری تشکیلات زمین شناسی، خصوصیات مکانیکی ذاتی، ترکیب کانی شناسی و میزان پیشرفت هوازدگی در آن ها می باشد. روش های مختلف جهت برآورد خواص سنگ ها و تاثیر هوازدگی بر میزان مقاومت برشی آن ها ارایه گردیده است. فرسایش پذیری سنگ های مختلف و استفاده از درجه حساسیت آن ها به فرسایش در مدل های مختلف برآورد رسوب حوزه ها به صورت جدول های استاندارد و تحت عنوان عامل زمین شناسی مورد ارزیابی قرار می گیرد. ارزیابی کانی های اصلی و کانی های جدید تشکیل شده در تشکیلات زمین شناسی که تحت تاثیر فرآیندهای هوازدگی کنترل می گردند از جمله مسایل مهمی هستند که از دیر باز مورد توجه متخصصین آبخیزداری، مهندسین زمین شناسی و ژئوتکنیک قرار داشته است. کانی های اولیه تشکیل دهنده سنگ های لایه فوقانی زمین که در ابتدا تحت شرایط خاصی از نظر دما، فشار و محلول های شیمیایی به وجود آمده اند. در شرایط متعارف سطح زمین و تحت تاثیر فرآیندهای هوازدگی فیزیکی و شیمیایی ناپایدار بوده و به کانی های ساده تری تبدیل می شوند. کانی های ثانویه در محیط سطحی در مقایسه با کانی های اولیه دارای پایداری بیشتری در مقابل هوازدگی بوده ولی دارای ویژگی های کاملا متفاوت فرسایش پذیری و ژئوتکنیکی می باشند. به عنوان مثال، در منطقه ای که فرآیند تشکیل کانی های رسی از منشا رسوبات مستعد هوازدگی در حال پیشرفت می باشد، شیب های منطقه تحت تاثیر رس های جدید تشکیل شده بسیار ناپایدار بوده و یا در موارد متعددی پیشرفت هوازدگی باعث افزایش فرسایش پذیری سنگ های منشا گردیده است. در این مقاله روش جدید ارزیابی شدت هوازدگی معرفی می گردد. در این روش علاوه بر دستیابی به قابلیت لایه های تشکیلات زمین شناسی منطقه، شناخت کاملی از فرآیندهای هوازدگی نیز مورد بررسی قرار می گیرد.

روش ریزازدیادی گیاهان جنگلی و مرتعی به دلیل تولید انبوه از طریق اندام زایی، تولید جنین های بدنی و سایر روش ها، کاربرد گسترده ای پیدا نموده است. اما تولیدی تجاری آن به علت مشکلاتی از قبیل جهش های ناخواسته و تنوع سوماکلونال، مشکل بودن ریزازدیادی گیاهان چوبی و چند ساله، آلودگی سطحی و داخلی و غیره گسترش کافی نیافته است. علاوه بر موارد فوق بیشترین محدودیت در تولید انبوه گیاهک در گیاهان چوبی عدم سازگاری گیاهان منتقل شده از شرایط هتروتروف به اتوتروف است که به طور معمول منجر به تلفات قابل ملاحظه به گیاهک های جوان می شود. این مساله به دلیل کاهش فتوسنتز در شرایط آزمایشگاهی، تبخیر زیاد لایه های کوتیکول نازک شده، وابستگی به محیط کشت مصنوعی و سایر عوامل می باشد. در این تحقیق با ایجاد تغییرات در شرایط محیطی موسوم به شرایط فتواتوتروفیک از جمله افزایش فوق العاده شدت نور، حذف هیدرات های کربن از محیط کشت، افزایش دی اکسید کربن در دوره روشنایی سعی بر کاهش برخی محدودیت ها و مشکلات موجود در کشت بافت به روش معمول شده است. علاوه بر تغییر شرایط تبادل گازی ظروف و شرایط نوری، انواع مواد حمایتی برای ریز نمونه ها، درجه حرارت متفاوت، تغییر در نوع و مقدار محیط کشت، استفاده از اندازه و سنین مختلف ریز نمونه مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان از رشد سریع گیاهک ها، عدم وجود آلودگی میکروبی و امکان تولید ریشه و ساقه هم زمان را در بر داشته است. علیرغم حذف ساکاروز و کاهش غلظت نمک ها و عدم استفاده از هورمون های تنظیم کننده رشد، زنده مانی گیاهک ها در طی دوره سازگاری و انتقال به گلخانه با موفقیت انجام گرفت.

در این پژوهش، نحوه ریزازدیادی گونه جنگلی سفید پلت (Populus caspica) از طریق کشت جوانه مورد بررسی قرار گرفت. به کارگیری تیمارهای متعدد سترون سازی، غلظت های مختلف هورمونی و محیط کشت های متفاوت، منجر به تعیین بهترین روش سترون سازی جوانه ها و مناسب ترین محیط کشت و مطلوب ترین غلظت هورمونی برای مراحل استقرار، رشد و تکثیر این گونه جنگلی گردید. نمونه ها از گیاهان بالغ برگزیده در شرایط طبیعی و تمام فصول سال برداشت شده و پس از انتقال به آزمایشگاه با تیمارهای مختلف مورد سترون سازی قرار گرفت و سپس استقرار و شاخه زایی ریز نمونه ها بر محیط کشت های مختلف WPM، ACM، MS با هورمون BA در غلظت 1 تا 0.1 میلی گرم بر لیتر به همراه 0.01 IBA میلی گرم بر لیتر انجام گرفت. بهترین روش سترون سازی عبارت است از پوسته برداری جوانه ها و غوطه وری آن ها در محلول اتانل 70 درصد برای نیم دقیقه و سپس استفاده از محلول کلرور مرکوریک 0.1 درصد برای 6 دقیقه در فصل پاییز بود. محیط کشت MS با نصف غلظت نیترات به همراه BA و IBA به ترتیب در غلظت 0.5 و 0.01 میلی گرم بر لیتر به عنوان مناسب ترین محیط کشت و غلظت هورمونی برای مرحله استقرار و شاخه زایی نمونه ها تعیین گردید. کشت شاخه های حاصل در محیط MS با 0.5 میلی گرم بر لیتر IBA بالاترین درصد ریشه زایی را به همراه داشت. انتقال گیاهچه ها به مخلوط خاک پیت/ پرلیت/ ماسه سترون در نسبت های مساوی 1.1.1 و نگهداری آن ها در شرایط ژرمیناتور به مدت دو هفته انجام شد. انتقال گیاهان به گلخانه و سپس به مزرعه در فصل مناسب و پس از طی مراحل سازگاری تدریجی آن ها با محیط، انجام شد. بعد از دو سال طول گیاهان در مزرعه از 0.3 به 4 تا 6 متر بالغ گشت، در عین حالی که شادابی و سبزینگی آن ها نیز در حد بسیار مطلوبی بود.

باریجه از جمله گیاهانی است که به دلیل داشتن ترکیبات شیمیایی بسیار مفید می تواند نقش مهمی در صنایع دارویی کشور داشته باشد. به منظور دستیابی به اطلاعات مقدماتی در خصوص کشت و تکثیر گونه Ferula gummosa این بررسی انجام شد. این پژوهش از سال 1373 شروع و به مدت 3 سال ادامه داشت. در این تحقیق روش های مختلف کشت (کپه کاری- بذر پاشی- گلدانی)، تاثیر بعضی از عوامل اقلیمی، درصد زنده مانی و زمان انتقال گلدان ها به عرصه مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی ها در قالب شش آزمایش جداگانه انجام شد نتایج به دست آمده نشان داد که: 1- بذور جهت جوانه زنی نیاز به سرما دهی دارند. 2- نزولات آسمانی به صورت برف در جوانه زنی بسیار حایز اهمیت است.3- ارتفاع از سطح دریا در جوانه زنی گیاه موثر است.4- افت بوته ها به طور متوسط %38.2 تا سال سوم کاشت بوده است.5- کاشت به صورت کپه ای و گلدانی در مقایسه با کاشت به صورت بذر پاشی برتری داشتند. 6- گلدان ها را می توان در سال دوم نیز به عرصه منتقل نمود.

این تحقیق به منظور یافتن راهکارهای مناسب جهت مشارکت کشاورزان در پذیرش طرح یکپارچه سازی انجام گرفت. تحقیق از نوع «علی- مقایسه ای یا پس از وقوع» بوده و دارای چهارده متغیر مستقل شامل؛ سن، میزان، تحصیلات، میزان زمین زراعی، نوع مالکیت زمین، میزان درآمد، تنوع کشت، میزان آگاهی کشاورزان، عضویت و یا همکاری با یکی از تشکل های روستایی، دفعات تماس با مروج، شرکت در کلاس های ترویجی، بازدیدهای نمایشی (نمایش نتیجه)، استفاده از وسایل ارتباط جمعی، استفاده از مجلات و نشریات و نقش رهبران محلی (معتمدان محلی) می باشد. جامعه آماری این تحقق شامل دو جامعه است. اول روستاهایی که اهالی آن ها در طرح یکپارچه سازی اراضی مشارکت کرده اند و دوم روستاییانی که هنوز طرح یکپارچه سازی اراضی را نپذیرفته و مایل به مشارکت در این طرح نیستند. کل جامعه آماری 821 نفر کشاورز (بهره بردار) است که از این تعداد 317 نفر مشارکت کننده در طرح محسوب می شوند و 504 نفر کشاورزانی هستند که هنوز طرح را نپذیرفته اند که این افراد به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. در تحقیق فوق 153 پرسشنامه بوسیله محقق تکمیل گردید. و روایی پرسشنامه بوسیله اعضای کمیته پایان نامه (استاد راهنما و استاد مشاور) و تعدادی از کارشناسان ترویج کشاورزی استان سمنان انجام گرفت برای تعیین اعتبار پرسشنامه 15 نفر از روستاییان که مشابهت کامل با گروه مورد نظر را داشتند مورد پرسش قرار گرفتند. پس از استخراج اطلاعات، اعتبار پرسشنامه بوسیله ضریب کرنباخ آلفا اندازه گیری شد و ضریب کرنباخ آلفا نشان دهنده اعتبار خوب پرسشنامه ها بود. آزمون فرض ها نشان داد که میزان تحصیلات، میزان آگاهی کشاورزان از طرح یکپارچه سازی اراضی، عضویت و یا همکاری با یکی از تشکل های روستایی با استفاده از وسایل ارتباط جمعی (رادیو و تلویزیون)- میزان تبعیت از رهبران محلی- دفعات تماس با مروج شرکت در کلاس های آموزشی، ترویجی، بازدیدهای نمایش و نوع مالکیت در مشارکت کشاورزان در طرح یکپارچه سازی اراضی تاثیر معنی داری داشته است. اما تنوع کاشت- میزان سن، میزان درآمد، استفاده از مجلات و نشریات ترویجی تاثیر معنی داری نداشت.