پژوهش و سازندگی
سال:1385 | دوره:19 | شماره:3 (پی آیند 72) در منابع طبیعی |تعداد مقالات:17

با توجه به جایگاه صنعت مبلمان در ایران و اهمیت سازه های صفحه ای در این صنعت، در تحقیق حاضر مقاومت انواع مختلف اتصالات پیچ، دوبل و گوشه ای فلزی در برابر بار برشی جانبی مورد بررسی و مقایسه با یکدیگر قرار گرفته است. هدف از این مطالعه دستیابی به قوی ترین حالت اتصال تعبیه شده در تخته خرده چوب روکش دار و بدون روکش به طور جداگانه، اندازه گیری و تجزیه وتحلیل مقاومت حالت های مختلف هر یک از اتصالات است؛ اتصالات بررسی شده عبارتند از: دوبل های آجدار با قطر 8 و 10 میلی متر که با چسب های پلی وینیل استات و اوره فرم آلدئید آغشته شده، پیچ های شماره 15 و 16 در حالت های بدون چسب، با چسب پلی وینیل استات و اوره فرم آلدئید و انواع اتصالات فلزی گوشه ای با مهره 2 و بدون مهره؛ بدین ترتیب عوامل مطالعه شده عبارتند از 20 نوع اتصال و اندازه گیری مقاومت اتصالات مذکور براساس استاندارد GSA انجام گرفته است. این نمونه ها که در کارگاه دانشگاه شهید رجایی ساخته و متعادل سازی گردیدند عبارتند از 2 قطعه تخته به ابعاد 8×20 سانتی متر که توسط انتقال مورد نظر به یکدیگر وصل شده اند. با توجه به نتایج به دست آمده، اتصالات پیچ بیشترین مقاومت برشی را نسبت به سایر اتصالات بررسی شده داشتند. محاسبات آماری نیز این نتیجه را تایید کرده و براساس آن مقاومت انواع اتصالات پیچ مطالعه شده با یکدیگر اختلاف معنی داری نداشته اما مقاومت این اتصالات با سایر اتصالات آزمایش شده دارای اختلاف معنی داری است. با توجه به نتیجه مذکور می توان از انواع پیچ برای وضعیت های مشابه استفاده کرد، هر چند که از نظر اقتصادی تعبیه اتصال پیچ شماره 5 بدون مصرف هیچ گونه چسبی در محل اتصال، نسبت به سایر اتصالات مناسب تر می باشد.

این مطالعه به تعیین ارزش حفاظتی و تفریحی پارک جنگلی سی سنگان و اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت افراد برای منابع حفاظتی و تفریحی این پارک با استفاده از روش ارزش گذاری مشروط و پرسش نامه انتخاب دوگانه می پردازد. برای اندازه گیری میزان تمایل به پرداخت افراد از مدل Logit استفاده شده و براساس روش حداکثر درستنمایی، پارامترهای این مدل برآورد شدند. نتایج نشان می دهد که به ترتیب 81.7 درصد و 78.8 درصد افراد تحت بررسی در این مطالعه، حاضر به پرداخت مبلغی جهت حفاظت پارک جنگلی سی سنگان و استفاده تفریحی از آن هستند. متوسط تمایل به پرداخت افراد برای ارزش حفاظتی پارک جنگلی سی سنگان، 6365 ریال برای هر خانواده به دست آمده و متوسط تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان برای ارزش حفاظتی این پارک، 2477 ریال برای هر بازدید برآورد شد. ارزش حفاظتی و تفریحی سالانه این پارک به ترتیب 5.8 و 2.5 میلیون ریال در هکتار (666 و 291 دلار) برآورد شده است. همچنین نتایج نشان داده که پارک های جنگلی ارزش حفاظتی و تفریحی قابل توجهی داشته که این ارزش برای سیاست گذاران و تصمیم گیرندگان، توجیهی را فراهم می کند تا از کیفیت پارک های جنگلی حمایت نمایند و از کم جلوه دادن منابع جنگلی جلوگیری کنند.

سرو نقره ای به دلیل توقع کم و تحمل زیاد خشکی از گونه های مهم برای جنگل کاری در اکوسیستم های تخریب یافته و نیز در فضای سبز شهری و برون شهری می باشد. در این تحقیق تاثیر تیمارهای مختلف سایه بر رشد و کیفیت نهال های سرو نقره ای، بررسی گردید. به همین منظور از یک طرح آزمایشی یک عامله کاملا تصادفی با 4 تکرار استفاده گردید. بدین صورت که ابتدا 24 کرت مربعی تهیه شد و در هر یک از آنها تعداد 24 گلدان نهال سرو نقره ای قرار داده شد و سپس بر روی 16 کرت (384 گلدان)، 4 نوع سایبان مصنوعی با میزان عبوردهی نور صفر، 33، 50 و 67 درصد تعبیه گردیده و تعداد 4 کرت (96 گلدان) زیر سایبان تاج درختان نهالستان و 4 کرت نیز به عنوان تیمار شاهد بدون ایجاد سایبان و با نور کامل خورشید ایجاد شد و بدین ترتیب در مجموع 576 گلدان سرو نقره ای به عنوان نمونه مورد آزمایش قرار گرفت. سایر شرایط پرورش نهال ها از جمله ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک، اندازه گلدان، وجین و آبیاری نیز در تمامی کرت ها یکسان بوده است. در نه مرحله زمانی ویژگی های ارتفاع کل، درجه شادابی براساس رنگ فلس ها و زنده مانی نهال ها ثبت گردید. نتایج نشان می دهند که تیمارهای سایه (بدون نور مستقیم، 33، 50، 67 درصد نور مستقیم) نسبت به تیمار نور کامل خورشید باعث افزایش معنی داری در ارتفاع نهال ها گردیده است. بیشترین و کمترین مقدار نهال های زنده که در حقیقت معرف بازدهی تولید نهالستان می باشد به ترتیب تحت تیمارهای شدت نور 33 درصد و 100 درصد (نور کامل خورشید) بدست آمده است، تیمارهای مختلف شدت نور بر شادابی نهال های سرو نقره ای تاثیر داشته و نهال های رشد یافته تحت تیمارهای شدت نور 33 درصد از وضعیت مطلوب تری برخوردار بوده اند.

اکالیپتوس از خانواده Myrtaceae یکی از گونه های غیربومی ایران است. در بیشتر نقاط دنیا گونه های اکالیپتوس به خاطر سرعت بالای رشد، سازگاری به خاک های فقیر و دیگر صفات مطلوب به میزان وسیع در جنگل کاری بکار می روند. بنابراین تولید نهال این گونه ها به منظور توسعه جنگل کاری در ایران حایز اهمیت است. از آنجایی که تکثیر این گیاه با روش های معمول تکثیر از طریق جنسی (عدم حفظ صفات برتر) و غیرجنسی با مشکلاتی مواجه است، تکثیر درون شیشه ای (ریزازدیادی) روش جایگزینی است که در جهت تکثیر گونه های این جنس مورد توجه واقع شده است. از این رو در این پژوهش، اثر تنظیم کننده های رشد گیاهی در تکثیر نوشاخه ها از کشت میانگره E. melliodora مورد توجه قرار گرفت. در آزمایش های انجام شده، اثر 9 تیمار مختلف شاخه زایی BAP (0.1، 0.6 و 1 میلی گرم در لیتر) و (2ip، 0.5 و 0.6 میلی گرم در لیتر) به تنهایی یا توام بر روی شاخه زایی ریز نمونه های حاصل از دانه رست بررسی شد. به منظور افزایش رشد طولی ریزنمونه ها، نوشاخه های ایجاد شده در حضور 2ip و BAP، با غلظت 0.05 میلی گرم در لیتر GA3 تیمار شدند. برای ریشه زایی از تیمارهای هورمونی مختلف 4-D  و 2 و NAA هر کدام با غلظت های 0، 0.1، 0.5 و 1 میلی گرم در لیتر استفاده شد. بررسی آماری نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بهترین تیمارهای شاخه زایی به ترتیب +2ip و BAP به ترتیب به میزان 0.1، 0.5، (0.6)2ip, (0.5)2ip, (0.1)BAP, (0.1)BAP میلی گرم در لیتر بودند. در بین محیط های مورد استفاده برای ریشه زایی، محیط بدون هورمون غلظت صفر از هورمون ها بهترین پاسخ را نشان داد. بهترین ریشه زایی با تیمار هورمونی NAA با غلظت 0.1 میلی گرم در لیتر به دست آمد. ریشه زایی در محیط بدون هورمون با حداقل میزان کالوس همراه بود و در این محیط ریشه هوایی تشکیل نشد. بنابراین از نظر کیفیت و کمیت ریشه، محیط بدون هورمون نسبت به محیط دارای 0.1 میلی گرم در لیتر NAA محیط بهتری است، در حالی که از نظر پاسخ شاخه زایی، از تلفیق سیتوکینین ها نسبت به تیمارهای دیگر پاسخ بهتری دریافت شد. گیاهک های کامل تولید شده پس از گذراندن دوره سازگاری با موفقیت به خاک منتقل شده و پس از مدت ها رشد و نمو طبیعی را نشان دادند.

روناس (rubiatinctorum L.) گیاهی است 2 تا 3 ساله و مقاوم به شوری که از ریشه آن یکی از با دوام ترین رنگ های قرمز گیاهی تهیه و در رنگرزی به ویژه الیاف قالی مورد استفاده قرار می گیرد. روناس یکی از گیاهان زراعی صنعتی استان می باشد که تا کنون مطالعه اقتصادی در مورد آن انجام نشده است. سطح زیر کشت آن 413 هکتار (سال 82-81) با تولید 2413 تن که ارزش آن بالغ بر 16 میلیارد ریال می باشد هم در داخل مصرف و به خارج کشور نیز صادر می شود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که سودآوری روناس در هر هکتار نسبت به سایر محصولات زراعی (گندم، جو، یونجه ....) نه تنها بالاتر بلکه در حد قابل قبولی و رضایت بخش زارعین می باشد (17436188 ریال در هکتار، درآمد ناخالص 56091875 و هزینه 38655687 درهکتار می باشد). از آنجا که بهره وری یکی از مهمترین معیارهای اندازه گیری توان تولیدی نهادها می باشد، در این تحقیق از این روش استفاده شده است. بهره وری نهایی و کل عوامل تولید از روش تابع تولید محاسبه و مشخص گردید به ازای هر واحد هزینه 64 واحد درآمد ناخالص ایجاد می کند. در این تحقیق بهره وری کود حیوانی از سایر نهاده ها بالاتر بود که حاکی از اهمیت این نهاده است. بازار روناس در اختیار انحصارگران بوده که بر سودآوری روناس کاران تاثیر منفی گذاشته، شایسته است این بازار و صنایع تبدیلی و تکمیلی این محصول بهبود و رونق یابد.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی بارانک، از 40 پایه از این گیاه در جنگل های حوزه شرکت چوب فریم ساری، نمونه های برگ و میوه جمع آوری گردید. صفات وزن میوه، قطرهای بزرگ و کوچک، تعداد کل بذر و وزن آنها و تعداد بذرهای سالم در هر میوه و وزن آنها بررسی گردید. در مورد برگ نیز صفات طول و عرض پهنک، شکل ویژه برگ، طول کل و طول نسبی دمبرگ، عرض پهنک در 0.1 و 0.9 طول آن، شکل نوک و شکل قاعده برگ، زاویه قاعده، تعداد جفت رگبرگ، عمق کل و عمق نسبی لبها مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز داده ها با استفاده از روش آماری چند متغیره تجزیه به مولفه های اصلی انجام شد، نشان داد متوسط، حداکثر و حداقل وزن میوه به ترتیب 1.3، 1.72 و 0.88 گرم بود. بیشترین اندازه طول و عرض پهنک برگ به ترتیب 11.52 و 8.62 سانتیمتر بود. بین تعداد بذر سالم و وزن میوه همبستگی معنی داری مشاهده نشد. ولی بین میوه و وزن بذرهای سالم همبستگی مثبت و معنی دار مشاهده گردید (p<0.05). از بین 20 صفت برگ و میوه تنها بین کج تاری تنه درختان مادری و وزن میوه همبستگی منفی و معنی دار (p<0.05) و بین عمق لب های برگ با صفت دو شاخگی پایه های مادری همبستگی معنی داری منفی (p<0.05) مشاهده گردید. در تبیین مولفه های اول و دوم تجزیه به مولفه های اصلی، عرض پهنک و عمق لب های کناری و شکل قاعده برگ و از صفت برگ و از صفت میوه تعداد و وزن بذرهای سالم بیشترین نقش را ایفا کردند. به طور کلی تنوع در 40 پایه بارانک مورد بررسی، اندک توصیف گردید. با این حال تنوع در جمعیت اشک از جمعیت سنگده بیشتر بود.

بنه (Pistacia atlantica subsp Mutica) یک گیاه دو پایه است که به شدت مشکل پوک شدن میوه دارد. گرچه این عارضه ممکن است به دلایل مختلف بیافتد ولی تلقیح نامناسب گل و ناسازگاری پایه های نر و ماده از عوامل این پدیده به حساب می آیند. صفات مورد مطالعه در این تحقیق، وجود مشکلات گرده افشانی، تشکیل نشدن کیسه جنینی، آندوسپرم و یا جنین و همچنین بروز انواع نارسایی در تخمدان و یا تخمک در حال رشد بود. نمونه هایی که برای مطالعه لوله گرده جمع آوری شدند. با ترکیب Carnoy’s تثبیت شدند. نمونه هایی که برای مطالعه بافت های مشکل دار کیسه جنینی، جنین و آندوسپرم برداشت شدند با ماده FAa و یا گلوتارآلدهید تثبیت گردیدند. پس از تثبیت بافت ها، آنها را در الکل اتیلیک 75% قرار داده و در یخچال ذخیره شدند. در این مطالعه برای رنگ آمیزی و مشاهده لوله گرده در بافت مادگی، از ماده رنگی آنیلین بلو استفاده شد و سپس با میکروسکوپ اپی فلورسنس مشاهده شد. نمونه هایی که به منظور مطالعه بافت های تخمدان، تخمک و اندام های اصلی گل (کلاله، خامه) آماده شده بودند به صورت برش های 3-7 میکرونی تهیه و با تولوئیدین بلوا (TBO) و پریدیک اسید و اسید شیفس رنگ آمیزی شدند. سپس با میکروسکوپ نوری فاز کنتراست مطالعه شدند. داده های حاصل پس از تبدیل توسط برنامه آماری SAS و در قالب برنامه Nested تجزیه شد. در این آزمایش وجود گل های ناقص، عدم تجانس والدین از طریق بروز ناهنجاری گامتوفیتیک در بافت کلاله و یا خامه، تخریب سلول مادری کیسه جنینی (سلول مادری مگاسپور)، عدم تکامل بافت سطح کلاله، نبودن کیسه جنین در جایگاه اصلی خود و یا نبود کیسه جنینی، وجود کیسه جنینی همراه با مواد و ذرات نامشخص و زاید، وجود کیسه جنینی ناقص، تشکیل نشدن جنین، وجود جنین ناقص، تخریب جنین اولیه، تشکیل نشدن آندوسپرم و نیز تخریب آن در مراحل اولیه رشد، از مشکلات بروز قابل مشاهده بودند که می توانند موجبات کاهش تولید بذر سالم را فراهم کنند.

استان قزوین با وسعت 1.560.000 هکتار از دو بخش کوهستانی (61 درصد) و دشت (39 درصد) و با محدوده ارتفاعی 350 متر در طارم سفلی تا 4063 متر در الموت و انواع متنوعی از زیستگاه های طبیعی و پوشش گیاهی تشکیل شده است. با بررسی منابع علمی و انجام عملیات میدانی گیاهان دارویی استان قزوین جمع آوری، شناسایی و گونه های مهم از لحاظ فلورستیکی، ویژگی های زیستی و جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفت. 85 گونه گیاه دارویی شناسایی شده به 33 تیره و 76 جنس تعلق دارند. از بین تیره های گیاهی، یک تیره به نهان زادان آوندی، یک تیره به بازدانگان، 4 تیره به گیاهان گلدار تک لپه و 27 تیره به گیاهان گلدار دو لپه اختصاص دارد. Lamiaceae با 21 گونه، Asteraceae با 10 گونه و Apiaceae با 6 گونه مهمترین تیره های گیاهی استان از نظر تعداد گونه جمع آوری شده را تشکیل می دادند. همی کریپتوفیت ها با 33 درصد، تروفیت ها با 28 درصد مهمترین اشکال زیستی عناصر گیاهی را تشکیل می دهند. بسیاری از گونه ها (حدود 90 درصد) دارای انتشار ایرانی- تورانی هستند و در ارتفاع 1000 تا 2500 متری از سطح دریا پراکنش داشته و جمع آوری شدند.

درصد بالایی از داروهای مورد استفاده مردم کشورهای پیشرفته منشا گیاهی دارد. با توجه به روند افزایشی توسعه اراضی شور و کمبود اراضی زراعی مطلوب برای کشاورزی، شناسایی گیاهان دارویی مقاوم به شوری اهمیت زیادی دارد. انتخاب گیاهان مقاوم به شوری در مرحله جوانه زنی از طریق کشت در محیط هیدروپونیک روشی کم هزینه و مطمئن جهت صرفه جویی در زمان محسوب می شود. به همین منظور جهت بررسی اثر غلظت های مختلف شوری بر ژنوتیپ های مختلف زیره (Cuminum cyminum) و سنبل الطیب (Valeriana officinallis) از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهارتکرار استفاده شد. در این آزمایش از ژنوتیپ های زیره سبز مشهد، تربت جام و سرایان استفاده شد. تنش اعمال شده شامل سطوح صفر، 50، 100، 150، 200 و 250 میلی مولار کلرید سدیم بود. نتایج حاصله حاکی از کاهش درصد جوانه زنی، طول ریشه، طول ساقه، وزن خشک ریشه، وزن خشک ساقه، بیوماس و نسبت اندام هوایی به ریشه گیاهان زیره سبز و سنبل الطیب با افزایش غلظت های شوری بود. درگیاهان مورد مطالعه روند کاهش متفاوت بود و اختلاف معنی داری در بین سطوح مختلف شوری مشاهده شد (p<0.01). در مرحله جوانه زنی ژنوتیپ های مختلف زیره سبز تحمل بالایی به شوری نشان دادند ولی گیاه سنبل الطیب در برابر تنش های شوری بالا در این مرحله حساس بود. براساس نتایج آزمایش، ژنوتیپ زیره سبز سرایان از نظر تحمل به شوری نسبت به سایر ژنوتیپ های مورد مطالعه، برتری نشان داد.

در این تحقیق خواص مکانیکی چند سازه پلی اتیلن بازیافتی- کاه گندم ساخته شده با 15، 30 و 40% آرد گندم دانه ریز (مش 25 تا 40) و دانه درشت (مش 12 تا 25) به عنوان تقویت کننده با استفاده از 2% مالئیک انیدرید به عنوان سازگار کننده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان که افزایش درصد آرد کاه گندم تا سطح 30% مقاومت کششی و خمشی را افزایش داده و تا سطح 40% موجب بهبود مدول الاستیسیته کششی چند سازه شده است. اما بر روی مقاومت به ضربه تاثیر چندانی نداشت. همچنین استفاده از ذرات ریز آرد کاه گندم مقاومت به ضربه و مدول الاستیسیته کششی و خمشی را افزایش داد اما اندازه ذرات کاه بر استحکام کششی و خمشی تاثیر معنی دار نداشت. بهترین مقاومت های مکانیکی در چند سازه حاصل از 30% آرد کاه گندم و 70% پلی اتیلن سنگین بازیافتی مشاهده شد.

هدف از این پژوهش مقایسه کیفیت لاشبرگ و اندم های هوایی از نظر مقدار کربن، نیتروژن، فسفر و پتاسیم در سه گونه مرتعی Stipa barbata, Bromus tomenetellus, Agropyron intermedium است. بعد از شناسایی رویشگاه های این سه گونه در منطقه طالقان، در انتهای فصل رویش (پاییز 1383) اندام های هوایی و لاشبرگ گونه های مذکور جمع آوری گردید. نمونه برداری در مناطق معرف هر رویشگاه به روش تصادفی سیستماتیک انجام شد. به طوری که برای هر گونه تعداد 10 پلات در امتداد دو ترانسکت، به فاصله 30 متر مستقر شدند. پس از جمع آوری اندام های هوایی و لاشبرگ، مقدار کربن، نیتروژن، فسفر و پتاسیم تعیین شدند. بعد از بررسی داده ها، تجزیه تحلیل آنها با استفاده از آزمون های آنالیز واریانس و آزمون تی انجام شد. نتایج به دست آمده حاکی از این است که از لحاظ کمی در اندام های هوایی A. intermedium مقادیر کربن، فسفر، نیتروژن و نسبت کربن به نیتروژن و در لاشبرگ B. tomentellus درصد کربن، پتاسیم و نسبت کربن به نیتروژن از دو گونه دیگر بیشتر است. ولی در کل گونه S.barbata از لحاظ کیفیت لاشبرگ و اندام های هوایی بهترین می باشد.

این تحقیق، به منظور بررسی کمی مواد استخراجی و ماده سالیسین پوست و برگ درختان بید در سه منطقه رویشگاهی آق اولر، دیلمان و خشک بیجار استان گیلان صورت گرفته است. پس از نمونه برداری صحرایی و خشک کردن پوست و برگ، برای تعیین میزان مواد استخراجی محلول در استن، الکل و آب به طور مجزا، از روش استاندارد شماره T204 om-88 آیین نامه TAPPI و برای اندازه گیری ماده سالیسین هر یک از اندام ها نیز از روش اسپکتروفتومتری استفاده شده است. تجزیه و تحلیل آماری نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS در دو سطح احتمال 1 و 5 درصد نشان داد که منطقه رویشگاهی بر هر دو فاکتور راندمان مواد استخراجی و مقدار سالیسین اندام های پوست و برگ موثر است. بطوری که به ترتیب در سه منطقه آق اولر، دیلمان و خشک بیجار این مقادیر کاهش یافته است. همچنین تجزیه و تحلیل آماری نتایج نشان داد که به طور متوسط سالیسین برگ و پوست درختان بید به ترتیب 8.64 درصد و 7.36 درصد است. که از نظر آماری بین آن دو اختلاف معنی داری وجود ندارد که نشان دهنده ثابت بودن مقدار سالیسین در برگ و پوست یک درخت است.