زیست شناسی جانوری
سال:1391 | دوره:4 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

به منظور مطالعه برخی از خصوصیات بیولوژیکی ماهی 1897 Nikolskii fusca Capoeta در استان خراسان جنوبی، تعداد 255 نمونه از این گونه، با کمک تور دستی با چشمه 1 میلیمتر از 3 ایستگاه در حوضه آبریز لوت و 7 ایستگاه در حوضه آبریز بجستان جمع آوری شدند. در این تحقیق، 11 صفت مورفومتریک و 6 صفت مریستیک از این گونه مورد مطالعه قرار گرفتند. بررسی رابطه ی بین سه فاکتور طول کل و طول سر، طول کل و ارتفاع بدن و طول سر و ارتفاع بدن، نشان داد که آنها دارای ضریب همبستگی 0.99 بوده و دارای یک همبستگی مثبت و معنی داراند و بررسی رابطه بین طول کل و وزن بدن در این گونه نشان داد که این دو عامل نسبت به هم دارای رشد آلومتریک هستند؛ همچنین محاسبه شاخص های RLG و VI نشان داد که این گونه گیاه خوار بوده و نسبتا پرخور می باشد.

مطالعه حاضربه منظور شناسایی ماهیان رودخانه اهر چای و سد ستارخان (استان آذربایجان شرقی) و طی چهار فصل پاییز تا تابستان 1388-1387 به مدت دوازده ماه به اجرا درآمد. دوازده محل نمونه برداری انتخاب گردید. نمونه ها پس از صید، در فرمالین 10% تثبیت شده و جهت بررسی های زیست سنجی به آزمایشگاه منتقل شدند. کل فراوانی نسبی ماهیان نمونه برداری شده در فصل پاییز 31.7 درصد، زمستان 19.6 درصد، بهار 20.5 درصد و تابستان 28.2 درصد بود. ماهیان شناسایی شده دارای 8 گونه، و متعلق به 3 خانواده کپور ماهیان (6 گونه) با فراوانی نسبی 78.1 درصد، سگ ماهیان (یک گونه) با فراوانی نسبی 21.5 درصد و سوف ماهیان (یک گونه) با فراوانی نسبی 0.4، درصد بودند. مشخص شد که سیاه ماهی با فراوانی نسبی 33.2 درصد، گونه غالب در رودخانه اهر چای می باشد.

جکوی انگشت خمیده خزری،Cyrtopodion caspium یکی از فراوان ترین مارمولک های خانگی شب فعال ایران است که با توجه به انتشار گسترده ای که در استان های شمالی کشور دارد تا کنون هیچ مطالعه ای روی تولید مثل آن صورت نگرفته است. این تحقیق به منظور بررسی آناتومی و بافت شناسی تخمدان در این گونه از 15 فروردین تا 30 مهرماه 1390 به فاصله هر 15 روز در شهرستان ساری انجام شد. در طی هفت ماه، تخمدان های هفتاد نمونه ماده بالغ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد ماده ها پس از گذراندن خواب زمستانی در اوایل فروردین ظاهر می شوند و در اواخر فروردین، اووژنز و ویتلوژنز را آغاز می کنند. تخمدان ها زوج و کیسه ای، متشکل از 3 تا 8 فولیکول در هر تخمدان بوده که قطر آنها از 0.32 تا 4.99 میلی متر می باشد. لایه فولیکولی در این گونه، پلی مورفیک و چند لایه است. قطر لایه ی فولیکولی از 30 میکرون در فولیکول های رسیده تا 70 میکرون در فولیکول های نارس متغیر است. قطر هسته فولیکول ها بین 35 میکرون در فولیکول های نارس تا 260 میکرون در فولیکول های رسیده است. هستک ها از فروردین تا تیر ماه کاملا بزرگ و مشخص هستند. تعداد آنها از 2 عدد در فولیکول های نارس تا 30 عدد در فولیکول های رسیده متغیر و دارای قطری بین 20 تا 70 میکرون می باشند. فعالیت هستک ها از مرداد تا مهر ماه بسیار کاهش یافته و سپس در هسته محو می شوند. میانگین قطر تونیکا آلبوژینه آ یا پوشش تخمدان 10 میکرون است. اوج فعالیت تخمدان ها در اردیبهشت و خرداد است. اووژنز، ویتلوژنز و تخم گذاری این گونه از اواسط مرداد به بعد کاملا خاتمه می یابد.

نیکوتین الکالوئیدی است که از طریق مصرف سیگار مورد استفاده میلیون ها نفر در سراسر جهان می باشد و اثراتی را بر کل بدن و به ویژه، سیستم های آندوکرین دارد و میلیون ها نفر نیز در دنیا از بیماری دیابت رنج می برند. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثرات نیکوتین بر سطوح سرمی هورمون گلوکاگن و گلوکز خون بر روی موش های صحرایی نر بالغ نژاد ویستار انجام شد. این پژوهش یک مطالعه تجربی است. در این تحقیق، 50 سر موش صحرایی نر بالغ از نژاد ویستار با میانگین وزنی 250-220 گرم در گروه های تجربی، شاهد و کنترل مورد مطالعه قرار گرفتند. گروه های تجربی در دسته های مختلف، نیکوتین را به میزان 0.5، 1 و 1.5 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن و گروه شاهد فقط 1 میلی لیتر سرم فیزیولوژیک به صورت تزریق درون صفاقی روزانه به مدت 5 روز، دریافت نمودند. گروه کنترل هیچ ماده ای دریافت نکردند. در پایان روز ششم از ناحیه بطن قلب موش ها، خون گیری به عمل آمد و سطوح سرمی هورمون گلوکاگن توسط روش رادیوایمونواسی و کیت های مربوطه اندازه گیری شد. داده ها با کمک آزمون تجزیه و تحلیل واریانس یک طرفه مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که نیکوتین در تمام دوزهای مصرفی باعث افزایش معنی دار میزان سرمی هورمون گلوکاگن و گلوکز می گردد و با افزایش دوز مصرفی، میزان این افزایش نیز بیشتر می شود (P≤0.01). با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق می توان نتیجه گرفت که نیکوتین می تواند از طریق تحریک ترشح گلوکاگن باعث افزایش قندخون گردد.

کافور، گیاهی متعلق به خانواده برگ بو است که احتمالا در کنترل قوای جنسی موثر است. در این تحقیق اثر کافور بر اسپرماتوژنز مورد بررسی قرار گرفته است. پارامترهای بررسی شده شامل تعداد سلول های لایدیگ، اسپرم و غلظت هورمون های تستوسترون و LH می باشد. حیوانات مورد آزمایش 36 سر موش سوری نر بالغ با میانگین وزن 1 ± 34 گرم و سن 10 هفتگی بودند. حیوانات به 9 گروه 4 تایی تقسیم شدند. در گروه کنترل هیچ تزریقی انجام نشد. به گروه های شم تیمار و پس از تیمار، روغن زیتون به عنوان حلال کافور و به گروه های تجربی 1، 2 و 3 محلول کافور با دوزهای 5 ،20 و 50 میلی گرم بر کیلوگرم تزریق شد. گروه ها به دو صورت تیمار و پس از تیمار طبقه بندی شدند. گروه تیمار یک روز وگروه پس از تیمار یک هفته پس از آخرین روز تزریق تشریح شدند. تزریق به صورت درون صفاقی به مدت 14 روز انجام شد. پس از اتمام تزریقات، موش ها توزین شدند. پس از تشریح، خونگیری و تهیه مقاطع بافتی انجام شد. نتایج نشان می دهد که تعداد سلول های لایدیگ و اسپرم و غلظت هورمون های تستوسترون و LH در گروه های تجربی در سطح P<0.05 افزایش معنی داری نسبت به گروه کنترل داشته است. بنابراین، باتوجه به تغییرات هورمونی در گروه های تجربی که بیشتر در گروه تجربی متوسط دیده می شود می توان چنین نتیجه گیری کرد که کافور وابسته به دوز عمل کرده و احتمالا باعث افزایش اسپرماتو‍ژنز می گردد.

مطالعات، تاثیر مورفین و نیکوتین را بر روی انواع مختلف حافظه و یادگیری آشکار نموده است. این داروها بیشتر اثرات خود را از طریق مسیر دوپامینرژیک مزولیمبیک ایجاد می نمایند. هدف مطالعه حاضر بررسی اثر تزریق آگونیست گیرنده D2 دوپامینی (سولپیراید) به هسته آکومبنس بر روی اثر نیکوتین روی فراموشی القاء شده با مورفین می باشد. این مطالعه تجربی بر روی 185 موش صحرایی نر انجام شد. موش ها با تزریق درون صفاقی کتامین هیدروکلراید، بعلاوه زایلزین بی هوش شدند و سپس در دستگاه استریوتاکسی قرار داده شدند. دو کانول در پوسته هسته آکومبنس قرار داده شد. آزمون رفتاری با استفاده از دستگاه یادگیری احترازی غیر فعال آغاز شد و میزان تاخیر حیوان در ورود به بخش سیاه به عنوان معیار حافظه اندازه گیری شد. فراموشی القاء شده با مورفین پس از آموزش با تزریق قبل از آزمون مورفین، نیکوتین یا نیکوتین همراه با دوز بی اثر مورفین اصلاح می گردد. تزریق قبل از آزمون آگونیست گیرنده D2 دوپامینی (سولپیراید) به داخل هسته آکومبنس که به تنهایی تاثیری بر حافظه ندارد، از بازگشت حافظه تخریب شده با مورفین توسط نیکوتین جلوگیری می نماید. این یافته ها نشان می دهند که گیرنده های دوپامینی D2 هسته آکومبنس، نقش مهمی در اثرات بهبود بخش نیکوتین بر روی فراموشی القاء شده با مورفین دارند.

یکی از بیماری های مهم در آبزی پروری بیماری استرپتوکوکوزیس / آنتروکوکوزیس است که یک بیماری عفونی سپتی سمیک ناشی از کوکسی های گرم مثبت در ماهیان آب های شیرین و شور بوده و در چند دهه اخیر خسارات اقتصادی جبران ناپذیری را به بار آورده است. از جمله باکتری های مهم، لاکتیک اسید باکتری ها هستند که مزارع پرورشی را مورد هجوم قرار داده و تلفات سنگینی را به جای می گذارند. هدف از این پژوهش شناسایی کوکسی های گرم مثبت بیماری زا در مزارع پرورشی قزل آلای رنگین کمانیی در قسمت شمال غربی استان فارس با استفاده از روش های کشت و PCR است. از مزارع مشکوک به بیماری تعداد 90 نمونه ماهی قزل آلای رنگین کمانی برداشته شد. پس از بررسی و ثبت مشخصات بالینی ماهیان بیمار و تلف شده، از اندام داخلی که شامل بافت کلیه ماهیان بیمار می باشد نمونه برداری و با انجام کشت و تست های بیوشیمیایی لازم شناسایی باکتری ها صورت گرفت. در مرحله بعدی جهت تعیین نوع آنتی بیوتیک موثر بر باکتری های شناخته شده، تست آنتی بیوگرام صورت گرفت. در نهایت با استفاده از روش مولکولی PCR بر پایه ژن 16srRNA شناسایی باکتری ها انجام شد. از بین 43 نمونه که کوکسی گرم مثبت شناخته شدند، 3 گونه باکتری شامل 4.6 درصد استرپتوکوکوس اینیایی، 23.3 درصد لاکتوکو کوس گارویه آ و 72.1 درصد استرپتوکوکوس میلری تشخیص داده شدند. نتایج تست PCR نشان داد که باکتری های شناخته شده جزو باکتری های لاکتیک اسید بوده که باعث ایجاد بیماری در ماهیان می شوند. با توجه به اینکه بیماری مذکور از لحاظ اقتصادی و مشترک بودن بین انسان و آبزیان بسیار مهم می باشد لذا شناسایی و درمان این عوامل عفونی حائز اهمیت است.از آنجا که علائم بالینی تمامی باکتری های مسبب بیماری بسیار شبیه بوده و با استفاده از روش های بیوشیمیایی امکان تشخیص نادرست وجود دارد بنابراین دقیق ترین روش ممکن استفاده از روش مولکولی PCR است.

لاسرتای کوهستانی (Eremias montanus) از خانوادهLacertidea یکی از گونه های بومی رشته کوه های زاگرس می باشد که تا کنون تنها در دو ناحیه محدود از استان های همدان و کرمانشاه گذارش شده است. این گونه به علت جمعیت کم و محدوده پراکنش اندک از لحاظ حفاظتی دارای اهمیت بسزایی می باشد. در این پژوهش که طی فصول بهار، تابستان و پاییز سال 1389 همزمان با شروع فعالیت گونه پس از خواب زمستانی صورت پذیرفت تلاش شد تا با بررسی متغیرهای زیستگاهی مرتبط با گونه زیستگاه های مطلوب شناسایی و مدل سازی شوند. قطعات نمونه برداری در یک ترانسکت خطی تصادفی برداشت و حضور و عدم حضور گونه ثبت شد. بر این اساس در مجموع 75 پلات حضور و به همین تعداد پلات عدم حضور برداشت شد. مطلوبیت زیستگاه لاسرتای کوهستانی به روش رگرسیون منطقی دوتایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اماری نشان داد که متغیرهای میزان پوشش گیاهی، درصد پوشش سنگی و سنگلاخی، جهت، شیب و ارتفاع موثر ترین متغیرهای اثر گذار بر حضور گونه در منطقه مورد مطالعه است. همچنین نتایج نشان داد که این خزنده زیستگاه های کوهستانی مرتفع و پر شیب با پوشش بوته ای متراکم را به عنوان زیستگاه مطلوب خود بر می گزیند.