پژوهش نامه علوم اجتماعی
سال:1388 | دوره:3 | شماره:3 |تعداد مقالات:11

طرح مساله: یکی از نابرابریهایی که در عرصه علم قابل توجه است مقوله جنسیت می باشد که به موقعیت حاشیه ای زنان در این عرصه منجر شده است، تاریخچه حضور زنان نشان می دهد که در بسیاری از موارد حضور زنان یا نادیده انگاشته شده و یا اهمیتی بسیار کمتر از مردان داشته است. در ایران نیز شواهد حاکی از این است که وضعیت زنان در سطوح مختلف آموزش عالی به موقعیت زنان دانشگاهی در سایر نقاط دنیا شبیه است، علی رغم افزایش تعداد زنان در دانشگاه ها می بینیم که تعداد زنان در مقطع کارشناسی ارشد و دکترای (خصوصا) با کاهش چشمگیری روبرو است. این مطالب در مورد تعداد زنان هیات علمی نیز صادق است، آمار موسسه آموزش عالی نشان می دهد که از میان 79617 نفر (65.22 درصد)، اعضا هیات علمی تمام وقت و حق التدریس دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی تنها 18.25 درصد به زنان اختصاص دارد و 81.75 درصد به مردان اختصاص دارد. این پژوهش قصد دریم به بررسی جامعه شناختی ارتقا علمی زنان هیات علمی واحد تهران مرکزی و موانع و مشکلات آنان بپردازیم.این پژ‍وهش از حیث هدف کاربردی و از حیث روش، توصیفی (همبستگی) است که شامل کلیه اساتید خانم دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز می باشد و نمونه آماری آن در مجموع شامل300  نفر استاد خانم می باشد. که با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده بودند. گردآوری داده ها بر اساس پرسشنامه های اطلاعات زمینه ای و آزمون های محقق ساخته (30 سوال) انجام شد. داده های پژوهش با بهره گیری از شاخص آمار توصیفی و آزمون همبستگی پیرسون تحلیل شدند.یافته ها: یافته ها نشان داد که بین متغیر ارتقا علمی اساتید خانم دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز با پایگاه اقتصادی -اجتماعی خانواده (ضریب 0.03)، ساختار سازمانی (ضریب 0.02)، علاقه مندی به رشته تحصیلی مشغول به تدریس (ضریب 0.29)، آشنایی با آیین نامه ها و بخشنامه های پژوهشی (ضریب 0.031)، میزان آشنایی با اینترنت و فضاهای مجازی (ضریب 0.019)، میزان آشنایی با زبانهای خارجی (ضریب 0.024)، ویژگی های تحصیلی و تجربی  (ضریب 0.024)، و ویژگی های جمعیتی و اجتماعی (ضریب 0.00 درصد) رابطه مثبت و مستقیم وجود دارد.نتایج: با توجه به یافته های بدست آمده که در بالا ذکر شد نتایج نشان می دهد که وضعیت زنان چه در دانشگاه و چه در سایر جایگاه های اجتماعی - در عین مساله آمیز بودن، روز به روز ارتقا پیدا می کند؛ آگاهی های زنان نسل جدید از وضعیت خود روز به روز در حال افزایش است. بنابراین به نظر می رسد که به جای تاکید و پافشاری بر تدابیر حمایتگرانه افراطی معطوف به جنسیت زنان، بهتر این باشد که در فرآیندهای تصمیم سازی و سیاست گذاری های فرهنگی، طرز تلقی ها فراتر از سوگیری های جنسیتی باشد، افراد، خواه مرد و خواه زن، بدون اصل قرار گرفتن جنسیت شان، به مثابه انسانی واجد کرامت، حقوق و تکالیف در نظر گرفته شوند، این امر مستلزم تعمیق و بسط نگاهی فراجنسیتی در رده های تصمیم گیرنده سازمانی در نهاد دانشگاه است که در آن به جای اولویت دادن به جنس خاصی بر توانایی ها و شایستگی های افراد برای کسب یا تصدی مدارج علمی و مناصب مدیریتی و اجرایی تاکید گردد.

شهر همیشه کارکرد مناسبی ندارد. همگام با توسعه شهری و کیفیت زندگی شهروندان، مشکلات و نارسایی های زیادی نیز در شهر وجود دارند. امروزه شهرها، بخصوص شهرهای کمتر توسعه یافته، از مشکلات و آسیب های جدی در زمینه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، بهداشتی و کالبدی رنج می برند. مسایل و آسیب های شهری به واسطه عدم تعادل بین امکانات شهری و جمعیت شهری به وجود آمده و به خاطر نسبت کم آن با توسعه و فقدان مدیریت نوین شهری، تشدید می یابند. هدف اصلی تحقیق شناسایی آسیب ها و مسایل شهری در ایران و تعیین اولویت بندی آن از نظر اهمیت و حساسیت است که به صورت موردی در شهر گرگان به اجرا در آمده است. سوال اصلی تحقیق عبارت است از اینکه، آسیب ها و  مسایل عمده شهری در ایران کدامند؟ و بر حسب اهمیت و حساسیت چگونه اولویت بندی می شوند؟تحقیق از نوع توصیفی است و به روش پیمایشی به اجرا در آمده است جامعه آماری این پژوهش شامل سه گروه، مدیران دستگاهها، نخبگان و شهروندان می باشند، از گروه اول، 71 نفر، از گروه دوم، 110 نفر و از گروه سوم، 381 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری، ترکیبی بوده و از روشهای نمونه گیری غیر احتمالی - هدفمند (برای مدیران دستگاهای)، احتمالی - سهمیه ای (برای نخبگان و شهروندان) استفاده شده است.نتایج این تحقیق نشان می دهد که، فقر، بیکاری، مشاغل کاذب، مهاجرت، تکدی گری و مسکن، مهمترین آسیب های اقتصادی شهر، اعتیاد، حاشیه نشینی، طلاق، کودکان خیابانی، سرقت، مزاحمت خیابانی، وندالیسم، قتل، نقض حقوق شهروندی، خشونت و امنیت عمومی، مهمترین آسیب های اجتماعی شهر؛ مد گرایی، بدحجابی، قومیت گرایی و تعارض های فرهنگی و ناهنجاری های آموزشی مهمترین مسایل فرهنگی و ترافیک، آلودگی، و مناسب بودن آسفالت و معابر مهمترین مسایل و مشکلات کالبدی شهر به شمار می آیند.همچنین بر اساس یافته های این تحقیق، بیکاری، اعتیاد، مدگرایی و نامناسب بودن آسفالت و معابر شهری، اولویت ها اول هر یک از آسیب های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی شهری می باشند.

مسوولیت اجتماعی سازمان (CSR) موضوع حساسیت برانگیز و رو به توجه در سال های اخیر بوده و عامل اساسی بقای هر سازمانی محسوب می شود. سازمان های سرآمد به عنوان سازمان هایی پاسخگو، برای شفافیت و پاسخگویی به ذینفعان خود در قبال عملکردشان باید تعهدات خود به مسوولیت اجتماعی را از طریق ارزشهای خویش ابراز دارند و اطمینان حاصل کنند که این تعهدات در سراسر سازمان جاری می شوند و به این ترتیب مسوولیت پذیری اجتماعی برای آنان مزایای دو جانبه ای خواهد داشت به طوریکه هم سازمان از رویکرد اخلاقی تر و منسجم تر خود نفع می برد و هم جامعه و طرفهای ذینفع نیز نظر و برداشت بهتری از عملکرد و نقاط قوت سازمان خواهند داشت. پژوهش حاضر که در راستای تبیین نقش مدیران فرهنگی در ارتقا مسوولیت اجتماعی به انجام رسیده ضمن تاکید بر مفهوم و اهمیت مسوولیت اجتماعی در سازمانها، به بررسی نقش مدیران در چهار بعداقتصادی، اخلاقی، اجتماعی و زیست محیطی در جهت ارتقای مسوولیت اجتماعی پرداخته و در قالب مدل تحلیلی تحقق مولفه ها و اجزا مسوولیت اجتماعی را تشریح و به لزوم برنامه ریزی مدیران برای ارتقا آن جهت تحقق اهداف سازمان اشاره می نماید. با توجه به سوال اصلی تحقیق که مدیران فرهنگی چگونه می توانند ارتقا مسوولیت اجتماعی را در سازمان محقق سازد یک فرضیه اصلی و چهار فرضیه فرعی تنظیم گردیده و از طریق تحقیق همبستگی به بررسی نقش مدیران فرهنگی در ارتقا مسوولیت اجتماعی پرداخته شده است. جامعه آماری این تحقیق مدیران تک پست سازمان صدا و سیمای شهر تهران می باشند و ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه محقق می باشد که پس از روایی و پایایی سنجی آن میان اعضای نمونه تقسیم و پس از گردآوری اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماری spss تجزیه و تحلیل صورت پذیرفته و فرضیات مورد آزمون قرار گرفتند که در جمع بندی مشخص گردید مدیران فرهنگی در ارتقای مسوولیت اجتماعی سازمان نقش موثری دارند و همچنین بین نقش مدیران فرهنگی در اهداف اقتصادی، اخلاقی، اجتماعی و زیست محیطی و ارتقا مسوولیت اجتماعی سازمانی رابطه قوی وجود دارد.

هدف از نگارش مقاله حاضر بررسی میزان پایبندی مذهبی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار می باشد در تعیین چارچوب نظری از نظریه های کارکردی دین با نظریه های دانیل بیتس، پیتر برگر و اودا استفاده کرده و از نظریات دیگر نظریه پردازان کارکردی دین به علاوه نظریه مارکس و وبر بهره بردیم.روش تحقیق به کار برده شده در این تحقیق، روش اسنادی و پیمایشی و با ابزار پرسشنامه است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری F و Anova و کای اسکوئر استفاده شد. متغیرهای مستقل تحقیق: جنس، گروه علمی، میزان پایبندی دینی والدین و پایگاه اقتصادی و اجتماعی و متغیر وابسته میزان پایبندی مذهبی دانشجویان است. حجم نمونه تحقیق 250 نفر است که با استفاده از فرمول کوکران به دست آمده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد:رابطه معنی دار بین جنسیت دانشجویان، بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی دانشجویان، بین میزان پایبندی دینی والدین دانشجویان و بین میزان بهادادن دانشگاه به مراسم عبادی با میزان پایبندی مذهبی دانشجویان تایید شد.

کنترل موالید و جلوگیری از بارداری ناخواسته بستگی زیادی به سطح اطلاعات مردم دارد. از این رو ازدواج های زودرس را می توان یکی از عوامل ایجاد کننده افزایش جمعیت دانست. ایران در حال حاضر سالانه به طور متوسط حدود %3 افزایش جمعیت دارد. که البته این میزان در شهرها و روستاها اختلاف زیادی با هم دارند. آنجا که اطلاعات افراد از نظر وسایل جلوگیری از بارداری بالاست و موسسات عمومی مانند مراکز بهداشتی و درمانی و مراکز نظیر آن که همه گونه اطلاعات و  وسایل را در اختیار افراد علاقه مند می گذارند سطح موالید پایین تر از جاهایی است که مردم آگاهی چندانی نسبت به این مسایل ندارند. این تحقیق در صدد تبیین تاثیر عوامل اقتصادی جمعیتی موثر بر باروری زنان 15-49 ساله شاغل در آموزش و پرورش منطقه 22 تهران است. بر اساس نظریات اندیشمندانی که در زمینه باروری و عوامل موثر بر آن مطالعه و نظریه پردازی کرده اند، چنین بر می آید که باروری در ایران تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که تحصیلات، تعداد فرزندان، سن همسر، سن به هنگام اولین بارداری، بر باروری تاثیر دارد. و عواملی چون سن، درآمد میزان آشنایی با وسایل جلوگیری از بارداری ،تنظیم فواصل بین باروری و هزینه اوقات فراغت فرزندان تاثیر آنچنانی بر باروری ندارد. یافته های این تحقیق عدم توجه و یا کم توجهی به شرایط اجتماعی، ارزشی و فرهنگی حاکم بر فضای جامعه و نیز موانع اقتصادی تاثیر گذار بر باروری را به عنوان عناصر مهم و موثر بر باروری برشمردند.

در سال اخیر شاهد ورود واژه سرمایه اجتماعی در گفتمان های جامعه شناسی، علوم اجتماعی، اقتصاد و علوم سیاسی بوده ایم. تمرکز بر مقوله سرمایه اجتماعی به دلیل نقشی است که سرمایه اجتماعی در تولید و افزایش سرمایه های انسانی و اقتصادی ایفا می کند. به همین دلیل امروزه در بررسی و تدوین شاخص های اجتماعی توسعه توسط سازمان های معتبر جهانی، سرمایه اجتماعی پایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. نظر به چنین اهمیتی در این مقاله سعی می شود به بررسی نظریات جدید در مورد سرمایه اجتماعی پرداخته شود.

تحقیق حاضر به بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل موثر بر آن در شهر خلخال می پردازد. متغیر وابسته در این تحقیق اعتماد اجتماعی است که با ابعاد اعتماد بین شخصی و اعتماد نهادی با معرف های میزان صمیمیت و اطمینان مورد سنجش قرار گرفته است. متغیرهای مستقل در این تحقیق عبارتند از احساس امنیت، رضایت از زندگی، ارزش های مشترک، پایگاه اقتصادی-اجتماعی، سن و جنسیت.به منظور بررسی اعتماد در شهر خلخال، 260 نفر از افراد بالای 16 سال ساکن شهر خلخال اعم از (زن و مرد) به روش نمونه گیری خوشه ای طبقه ای با حجم نامتناسب انتخاب شدند. این تحقیق به روش پیمایش و با ابزار پرسشنامه انجام پذیرفته است که داده های حاصل از پرسشنامه با استفاده از روش های آماری در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی، مورد توصیف و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.نتایج تحقیق، حاکی از وجود رابطه معنی دار بین متغیرهای سن، احساس امنیت، رضایت از زندگی، ارزش های مشترک با میزان اعتماد اجتماعی می باشد. بین پایگاه اقتصادی - اجتماعی و میزان اعتماد اجتماعی رابطه معنی داری وجود نداشت و نیز تفاوت معنی داری در بین دو گروه جنسیت زنان و مردان با میزان اعتماد اجتماعی وجود نداشت.

هدف این مطالعه بررسی تاثیر عناصر اجتماعی بر امنیت اجتماعی در شهر سنندج است. در این مطالعه از روش های کیفی (مصاحبه عمیق) و کمی (پرسشنامه خوداجرا) برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری کلیه جوانان بالای 18 ساله ساکن شهر سنندج می باشد که حجم نمونه آن در روش کیفی بر اساس نمونه گیری نظری 60 نفر و در بخش کمی با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر بود که برای اطمینان بیشتر از 400 نفر اطلاعات جمع آوری شد. از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای برای دسترسی به حجم نمونه ها استفاده شده است. چارچوب نظری برای بررسی این مساله ترکیبی از نظریات مکتب کپنهاگ و میتار است. ضریب همبستگی اسپیرمن برای سنجش رابطه بین دو شاخص هنجارهای اجتماعی و امنیت اجتماعی، همبستگی متوسط و مستقیمی (456.) را نشان می دهد. درباره حاشیه نشینان با خاستگاه روستایی، خانمها مزاحمت های خیابانی را مهم ترین عامل تهدید دانسته اند. بین جنسیت و مزاحمت خیابانی رابطه معنی داری در سطح %99 وجود داشته و شدت آن متوسط (/520.) می باشد. عناصر موجود در حوزه اجتماعی، تاثیر منفی بر امنیت اجتماعی گروه دوم حاشیه نشینان (قاچاقچیان کالا) دارد. زنان و دختران گروه دوم حاشیه یعنی قاچاقچیان منابع تهدید امنیت شان را از سوی حوزه اجتماعی و عوامل آن می دانند. اما مردان قاچاقچی امنیت اجتماعی شان از سوی حوزه اجتماعی مورد تهدید قرار نمی گیرد بلکه منابع تهدیدشان را در حوزه های دیگر (اقتصادی) تشخیص می دهند. گروه اول مرکزنشین (بازاریان) سرقت منزل و مغازه را منبع عمده تهدید امنیت اجتماعی شان می دانند. %40 پاسخگویان از اینکه به مدت طولانی خانه را ترک کنند، از دزدی می ترسند. گروه رسمی و فرهنگی شهر سنندج (گروه دوم مرکز) بر عکس گروه های دیگر، امنیت اجتماعی شان از سوی حوزه اجتماعی و مولفه های آن در معرض تهدید واقع نمی شود. بلکه منابع تهدیدشان را در حوزه های دیگر (اقتصادی، فرهنگی و  ...) تشخیص می دهند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون لجستیک نشان می دهد که شش متغیر جرایم اجتماعی، جنس، حجم خانواده، تحصیلات، عملکرد قانون و هنجارهای اجتماعی توانسته اند تا %82.5 پاسخگویان را به درستی بین دو وجه متغیر وابسته از هم تفکیک کنند.