پژوهش های به زراعی(تنش های محیطی در علوم گیاهی)
سال:1389 | دوره:2 | شماره:2 |تعداد مقالات:8

برای ارزیابی صفات زراعی گیاه دارویی خردل در مقادیر و روش های مختلف تقسیط نیتروژن در کشت تابستانه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1387 در مرکز تحقیقات کشاورزی ورامین انجام شد. در این تحقیق، سه سطح کود نیتروژن (75، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و چهار روش تقسیط (روش اول: 1.3 پایه، 1.3 ساقه دهی، 1.3 غنچه دهی. روش دوم: 1.3 چهار تا شش برگی، 1.3 ساقه دهی، 1.3 غنچه دهی. روش سوم: 1.2 چهار تا شش برگی، 1.2 غنچه دهی. روش چهارم: 1.2 چهار تا شش برگی، 1.2 ساقه دهی) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که اثر ساده مقدار و تقسیط نیتروژن بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در سطح 1% معنی دار شد و همچنین اثر متقابل مقدار و نحوه تقسیط نیتروژن بر عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت نیز در سطح 1% معنی دار شد. اثر هیچ کدام از تیمار ها بر وزن هزار دانه معنی دار نشان نداد. مصرف 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با روش تقسیط 1.3 چهار تا شش برگی، 1.3 ساقه دهی، 1.3 غنچه دهی بیش ترین عملکرد دانه را تولید کرد. بالاترین عملکرد بیولوژیک را مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با روش تقسیط 1.2 چهار تا شش برگی، 1.2 ساقه دهی نشان داد.

یکی از روش های بهبود جوانه زنی و استقرار گیاهچه ها در شرایط تنش، پرایمینگ است. برای بررسی اثر هیدروپرایمینگ بذر بر مولفه های جوانه زنی و رشد اولیه گیاهچه کلزا درشرایط تنش شوری، آزمایشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی و با 4 تکرار اجرا شد. عامل اول شامل پرایمینگ و عدم پرایمینگ بذر و عامل دوم 10 سطح مختلف تنش شوری (صفر، 2، 4، 6، 8، 10، 12، 14، 16، 18 دسی زیمنس بر متر) در نظر گرفته شد. صفات مورد اندازه گیری عبارت بودند از: طول ریشه چه، طول ساقه چه، طول گیاهچه، وزن تر و خشک ریشه چه، وزن تر و خشک ساقه چه، وزن خشک گیاهچه، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، ضریب آلومتریک، درصد آب بافت گیاهچه و شاخص بنیه بذر. نتایج آزمایش نشان داد که پرایمینگ بذر سبب افزایش صفات مورد بررسی در شرایط تنش شوری نسبت به شرایط عدم پرایمینگ شد، به طوری که بذر توانست تا شوری 6 دسی زیمنس بر متر را تحمل کند.نتایج این تحقیق هماهنگ با این فرضیه است که در شرایط نامساعد رشدی از جمله تنش شوری، اعمال تیمار هیدروپرایمینگ در کلزا یک سری شرایط متابولیکی مناسبی را در بذر به وجود می آورد که مجموعه آن ها علاوه بر تسریع جوانه زنی، توسعه بهتر اندام هوایی و زیرزمینی را موجب شده و سبب استقرار بهتر و زودتر گیاهچه ها می شود.

اثرات روش های مختلف مدیریت بقایای گیاهی بر عملکرد دانه گندم و عملکرد علوفه تر ذرت با 65% رطوبت در یک تناوب زراعی گند م- ذرت تحت کرت های دائم در یک توالی گندم- ذرت- گندم انجام پذیرفت. در کشت دوم عملکرد علوفه تر ذرت و در کشت سوم عملکرد دانه گندم اندازه گیری و همه تیمارها به روش آماری آزمون T مقایسه شدند. T1: سوزاندن بقایای گیاهی گندم + عملیات معمول (گاو آهن + دیسک + کود پاشی و کاشت ذرت) T2: خرد کردن کل کاه باقیمانده گندم با روتو تیلر + کود پاشی + کاشت ذرت، T3: خرد کردن کل کاه باقیمانده گندم با استون برویر + کود پاشی + کاشت ذرت، T4: خارج کردن کاه درو شده + خرد کردن کاه باقیمانده با استون برویر + کود پاشی + کاشت ذرت) و T5: کاهش C/N کل کاه باقیمانده به کم تر از 30 + استون برویر + کود پاشی+کاشت ذرت T6: کاهش C/N کل کاه باقیمانده به کم تر از 30+ روتوتیلر + کود پاشی + کاشت ذرت. نتایج نشان داد، استفاده از ادوات خرد کننده بقایای گیاهی مانند استون برویر و روتوتیلر نقش مثبتی بر افزایش عملکرد گندم و ذرت داشت و این افزایش نسبت به تیمار شاهد (سوزاندن بقایای گیاهی) معنی دار بود ولی دستگاه استون برویر از کارائی بیش تری در خرد کردن کاه و کلش گندم داشت. کاربرد توام دستگاه استون برویر و اعمال تیمارهای کاهش دهنده نسبت C/N کاه و کلش کارائی بیش تری را ایجاد کرد. همچنین دستگاه استون برویر و روتو تیلر به تنهایی کارائی قابل قبولی را برای خرد کردن بقایای گیاهی ذرت داشت و موجب افزایش عملکرد معنی دار دانه گندم نسبت به تیمار شاهد (سوزاندن بقایای گیاهی) شد که موجب کاهش هزینه ها می شود.

این پژوهش برای بررسی تاثیر دما و تغییرات وضعیت بستر بذر درون خشک کن با بستر سیال بر قوه نامیه، بنیه بذر و ظهور گیاهچه در مزرعه و برخی ویژگی های مرتبط کلزای رقم Option 500، در سال 1386 در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه و نهال، تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال کرج اجرا شد. به این منظور این کار بذرهای برداشت شده پس از مشروط سازی با یک خشک کن بستر سیال نوع وعده ای در دماهای 40، 30، 50 و 60 درجه سانتی گراد با سه سطح شناوری بذر درون خشک کن: ثابت، شروع سیال سازی و سیال با ضخامت 50 میلی متر خشک شدند. سپس درصد جوانه زنی نهایی (تعداد گیاهچه های عادی در روز هفتم)، تعداد گیاهچه های غیرعادی، سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه و ریشه و ساقه اولیه، وزن خشک گیاهچه و شاخص های وزنی و طولی بنیه گیاهچه تعیین شدند. تجزیه و تحلیل داده ها مشخص ساخت که وزن خشک گیاهچه و تعداد گیاهچه های غیر عادی تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفته و اثر دمای خشک کردن بر تعداد گیاهچه های عادی، طول ریشه اولیه، سرعت جوانه زنی و شاخص وزنی بنیه گیاهچه و اثر تغییرات وضعیت بستر بذر درون خشک کن بر طول گیاهچه و شاخص طولی بنیه گیاهچه و اثر متقابل دمای خشک کردن و تغییرات وضعیت بستر بذر برای طول ریشه اولیه معنی دار بودند. همچنین درصد ظهور گیاهچه، سطح برگ گیاهچه و وزن خشک گیاهچه در مزرعه تعیین شدند. نتایج نشان داد که اثر متقابل دمای خشک کردن و وضعیت بستر بذر درون خشک کن برای این صفات معنی دار بود. نتایج مشخص ساخت که با استفاده از روش سیال سازی در فرآیند خشک کردن بذر دارای رطوبت بالا می توان جوانه زنی و ظهور گیاهچه در مزرعه کلزای رقم Option 500، را با خشک کردن در در دمای 30 درجه سانتی گراد با بسترهای ثابت و آستانه سیال سازی و همچنین در دمای 40 درجه سانتی گراد با بستر های آستانه سیال سازی و سیال به بنحو مناسب بذرها را خشک کرده و کیفیت بذر را حفظ کرد.

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و ماده شیمیایی پیریدوکسین بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم رقم بک کراس روشن آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه انجام گرفت. تنش خشکی به عنوان عامل اصلی در سه سطح: بدون اعمال تنش خشکی (شاهد)، اعمال تنش خشکی در مرحله طویل شدن ساقه (کد 39 زادوکس) و تنش خشکی پس از گلدهی (کد 65 زادوکس) و مقادیر مختلف پیریدوکسین به عنوان عامل فرعی در سه سطح: عدم اعمال ماده پیریدوکسین (شاهد)، اعمال 0.01 درصد ماده پیریدوکسین و اعمال 0.02 درصد ماده پیریدوکسین به صورت تلقیح با بذر در نظر گرفته شد. نتایج این آزمایش نشان داد که پیریدوکسین بر افزایش عملکرد و اجزای عملکرد گندم اثر معنی داری دارد. پیریدوکسین احتمالا از طریق تاثیر مثبت بر روند رشد ریشه و افزایش جذب ریشه ای شرایط را برای تولید مواد پرورده بی شتر در طول دوره رویشی گیاه فراهم نموده و باعث افزایش معنی دار انتقال مواد به دانه گردیده است. به طوری که بالاترین میزان عملکرد و اجزای عملکرد در سطح 0.02 درصد مصرف پیریدوکسین مشاهده گردید. تیماردهی بذر های گندم با پیریدوکسین در این آزمایش باعث کاهش معنی دار تاثیر منفی تنش خشکی خصوصا در تنش خشکی بعد از گلدهی گردید.

برای بررسی اثر تنش کم آبی و کاربرد نیتروژن بر شاخص های رشد و عملکرد کمی گیاه همیشه بهار در سال زراعی 1385 و در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام پذیرفت. تیمارها شامل تنش کم آبی در سه سطح (آبیاری پس از 40، 80 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و نیتروژن در چهار سطح (0، 30، 60، 90 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص) بودند. اثر تنش کم آبی بر عملکرد بیولوژیک در مرحله 50% گلدهی، 100% گلدهی، دومین مرحله 100% گلدهی و مرحله برداشت معنی دار شد، به طوری که بیش ترین عملکرد بیولوژیک در مرحله دوم 100% گلدهی با 9929 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. اثر نیتروژن نیز بر عملکرد بیولوژیک در مرحله 50% گلدهی، 100% گلدهی، دومین مرحله 100% گلدهی و مرحلهبرداشت معنی دار شد به طوری که بیش ترین عملکرد بیولوژیک از مصرف 90 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص با 7350 کیلوگرم در هکتار در مرحلهدوم 100% گلدهی بدست آمد. اثر متقابل تنش کم آبی و نیتروژن بر عملکرد بیولوژیک در مرحله 50% گلدهی، 100% گلدهی و مرحله برداشت معنی دار شد. نتایج نشان داد که بیش ترین وزن خشک کل گیاه (1130 گرم در متر مربع) و سرعت رشد محصول (0.89 گرم بر متر مربع) به ترتیب با دریافت 2319 و 1993 درجه روز رشد از سطح 40 میلی متر تبخیر و مصرف 90 کیلوگرم در هکتار نیتروژن خالص بدست آمد. افزایش شدت تنش سبب کاهش کارآیی مصرف نیتروژن در گیاه می شود. با افزایش تنش خشکی تاثیر کاربرد نیتروژن بر شاخص های رشد نیز کاهش یافت و نمودارهای وزن خشک کل و سرعت رشد محصول بر یکدیگر منطبق شدند.

در زمین های کشاورزی موجود در بخش هایی از جنوب تهران برای آبیاری از پساب های تصفیه خانه ها استفاده می شود. برای بررسی میزان جذب فلزات سنگین سرب، کادمیم، نیکل، کروم در برخی محصولات کشاورزی آبیاری شده با پساب، آزمایشی به صورت اسپیلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشگاه رودهن صورت پذیرفت. فاکتور اصلی تیمار آبیاری (پساب تصفیه خانه و آب شهر) و فاکتور فرعی سبزیجات ( پیاز، تربچه، کاهو، نعناع و تره) مختلف در نظر گرفته شدند. پس از اعمال تیمارها و جمع آوری داده ها تجزیه واریانس انجام شد. نتایج نشان داد که اثر آبیاری بر همه صفات به جز وزن تازه گیاهان معنی دار است و بین گیاهان مختلف نیز از نظر همه صفات تفاوت معنی دار دیده شد. همچنین اثر متقابل آبیاری در گیاهان نیز برای صفات میزان سرب، کادمیوم، کروم و وزن خشک گیاهان معنی دار شد. بنابر نتایج بدست آمده مقدار کروم و کادمیم در این گیاهان هم برای گیاه و هم برای انسان از مقادیر استاندارد بیش تر است. بیش ترین مقدارکروم و کادمیم به ترتیب در کاهو و تربچه با 31.3 و 2.2 میلی گرم بر کیلوگرم، کم ترین مقدار در پیاز 7.0 و در نعنا 0.8 میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد. گیاه پیاز کم ترین و کاهو و تربچه بیش ترین جذب را نشان دادند. با توجه به نتایج، هنگامی که از آب شهر برای آبیاری استفاده می شود، جذب فلزات در همه ی سبزیجات نزدیک به صفر است. بنابراین آبیاری با پساب و فاضلاب سبب افزایش مخاطرات زیست محیطی می شود و انتخاب گیاهانی که پتانسیل تجمع کم تری نسبت به فلز دارند، می تواند راهکار موثری باشد.

در این تحقیق برای بررسی اثر مقادیر زﺋولیت و تنش کم آبی بر ضریب استهلاک نوری گیاه کلزا (.Brassica napus L)، آزمایشی در سال 1387 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری اجرا شد که در آن آبیاری در 3 سطح شامل:آبیاری بر اساس 80، 130 و 180 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A به عنوان عامل اصلی و مصرف زﺋولیت در سه سطح شامل: عدم کاربرد و کاربرد زﺋولیت به میزان 6 و 12 تن در هکتار به عنوان عامل فرعی و Okapi به عنوان رقم مورد آزمایش در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که از نظر ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته، عملکرد بیولوژیک و ضریب استهلاک نوری بین سطوح آبیاری، کاربرد زﺋولیت و اثر متقابل آن ها تفاوت معنی داری در سطح احتمال یک درصد مشاهده شد. مقایسه میانگین اثر متقابل آبیاری و مصرف زﺋولیت نشان داد، انجام آبیاری بر اساس 80 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A و مصرف 12 تن در هکتار زﺋولیت بیشترین میزان ارتفاع بوته (145.50)، عملکرد بیولوژیک (13679.7 kg/ha) و ضریب استهلاک نوری (0.45) را به خود اختصاص داد. در شرایط تنش بسیار شدید و یا آبیاری بر اساس 180 میلی متر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A، افزایش کاربرد زﺋولیت تا 12 تن در هکتار در افزایش تمامی صفات موثر بود و در این شرایط بیشترین میزان ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و ضریب استهلاک نوری به ترتیب برابر با 109.70 سانتی متر، 4.02 عدد، 9756.7 کیلوگرم در هکتار و 0.33 حاصل شد.