اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی (علوم کشاورزی)
سال:1390 | دوره:5 | شماره:18 |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی تداخل دوره های مختلف رشدی علف های هرز تاج خروس و سلمه تره بر عملکرد ارقام مختلف کلزا، آزمایشی در سال زراعی 1386 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل سه رقم کلزای پاییزه (اس ال ام 046، اپرا و اکاپی) و دوره های مختلف تداخل علف های هرز در شش سطح شامل: عاری از علف های هرز (شاهد)، کنترل علف های هرز در مرحله 5-3 برگی، کنترل علف های هرز در مرحله 8-5 برگی، کنترل علف های هرز در مرحله آغاز گلدهی، کنترل علف های هرز در مرحله بعد از 50% گلدهی و تداخل تمام فصل علف های هرز بود. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر تداخل علف های هرز بر صفات ارتفاع بوته، تعداد خورجین در بوته و عملکرد روغن در سطح احتمال یک درصد و تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود و صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در خورجین و عملکرد روغن در سطح احتمال یک درصد و تعداد خورجین در بوته و وزن هزار دانه در سطح احتمال پنج درصد بین ارقام مورد مطالعه تفاوت معنی داری داشت. بیشترین میزان عملکرد دانه و روغن در مقایسه با تیمار شاهد در سطح تداخل علف های هرز به ترتیب 55 و 54 درصد بود، همچنین عملکرد دانه با صفات تعداد خورجین در بوته (r=0.886)، وزن هزار دانه (r=0.513) و تعداد دانه در بوته (r=0.783) در سطح احتمال یک درصد همبستگی مثبت و معنی داری نشان داد. بین سطوح تداخل علف های هرز، رقم اس ال ام 046 در سطح شاهد (بدون علف هرز)، بیشترین عملکرد را دارا بود.

این مطالعه به منظور بررسی پایداری عملکرد دانه ارقام آبی گندم الوند، الموت، زرین، نوید، آذر 2، سبلان، امید و بزوستیا، در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی و به مدت 3 سال زراعی (89-1386) در 6 شهرستان اجرا شد. در هر سال و در هر منطقه پس از برداشت، تجزیه واریانس ساده برای عملکرد دانه انجام و در پایان سال سوم تجزیه واریانس مرکب (3 ساله) در هر منطقه و در کل مناطق (3 سال و 6 منطقه) انجام شد. برای تعیین پایداری ارقام از روش های لین و بینز، ضریب تغییرات محیطی (C.V%) و روش غیر پارامتری رتبه (Rank) استفاده گردید. نتایج حاصل از تجزیه مرکب (3 سال و 6 منطقه) نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ × منطقه × سال بر عملکرد دانه از نظر آماری معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه در میان ارقام آزمایشی به رقم الوند با 3.74 تن در هر هکتار تعلق داشت. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش لین و بینز نشان داد که کمترین واریانس درون مکانی در میان ارقام آزمایشی به رقم زرین و کمترین کمترین ضریب تغییرات محیطی به ارقام زرین و سبلان تعلق داشتند. نتایج حاصل از روش رتبه بندی (Rank) نشان داد که ارقام الوند و سبلان کمترین رتبه و ارقام سبلان و بزوستیا حداقل انحراف معیار رتبه را در بین ژنوتیپ های آزمایشی به خود اختصاص دادند. جمع بندی نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که ارقام زرین و سبلان از پایداری بالاتری نسبت به سایر ارقام مورد تحقیق برخوردار بوده و می توان به کشت آن در مناطق مورد مطالعه اقدام نمود.

به منظور تعیین مناسب ترین تاریخ کاشت برای تولید حداکثر عملکرد غده بذری ارقام سیب زمینی، این آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار رقم سیب زمینی (آگریا، مارفونا، کایزر و ساوالان) و چهار تاریخ کاشت (20 فروردین، 10 اردیبهشت، 30 اردیبهشت و 20 خرداد) در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل در سال 1388 انجام شد. در طی دوره رشد صفات ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی در بوته، تعداد و وزن غده در بوته، عملکرد غده کل و عملکرد قابل فروش اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که بین تاریخ کاشت و ارقام از لحاظ صفات ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی در بوته، تعداد و وزن غده در بوته، عملکرد غده کل و عملکرد قابل فروش و بین اثر متقابل ارقام و تاریخ کاشت از لحاظ صفات ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی در بوته و تعداد غده در بوته اختلاف معنی داری وجود داشت. بیشترین عملکرد غده کل و قابل فروش، تعداد و وزن غده در بوته، ارتفاع بوته و تعداد ساقه اصلی در بوته مربوط به تاریخ کاشت دوم (10 اردیبهشت) و کمترین مربوط به تاریخ کاشت دیر (20 خرداد) بود. اختلاف عملکرد غده کل و عملکرد قابل فروش در تاریخ کاشت دوم (10 اردیبهشت) نسبت به تاریخ کاشت دیر (20 خرداد) 13.35 تن در هکتار بود. رقم ساوالان دارای بیشترین ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی در بوته، تعداد و وزن غده در بوته، عملکرد غده کل و قابل فروش را بود. ضرایب همبستگی صفات نشان داد که عملکرد غده کل با ارتفاع بوته، تعداد ساقه اصلی در بوته، تعداد و وزن در بوته و عملکرد غده قابل فروش رابطه مثبت و معنی دار داشت. با توجه به نتایج به دست آمده تاریخ کاشت 10 اردیبهشت در رقم ساوالان برای تولید حداکثر عملکرد غده مناسب می باشد.

این آزمایش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی در ارقام گندم پاییزه بر اساس عملکرد و اجزای عملکرد دانه در سال زراعی 89-88 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. عملیات زراعی از قبیل کاشت بذر، مصرف کود و سم در مزرعه و آبیاری به صورت روش های متداول انجام گردید. صفات زراعی و مورفولوژیک، تعداد روز تا ظهور سنبله، تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، وزن سنبله، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت بودند. تجزیه واریانس داده ها حاکی از اختلاف بین ارقام برای کلیه صفات، به غیر از وزن سنبله و تعداد دانه در بوته بود. همچنین، نتایج نشان داد که وزن سنبله اصلی از بالاترین میزان تنوع فنوتیپی (19.77%) و صفات تعداد روز تا رسیدگی و تعداد روز تا ظهور سنبله به ترتیب با مقدار (0.27% و0.52 %) از کمترین میزان تنوع فنوتیپی برخوردار می باشد. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد حدود 82.73 درصد از تغییرات کل، توسط چهار مولفه اصلی اول توجیه می شود. تجزیه خوشه ای بر اساس روش وارد و فاصله اقلیدسی انجام شد. در این تجزیه 12 رقم مورد بررسی در قالب دو خوشه گروه بندی شدند که خوشه اول شامل 7 رقم و خوشه دوم، شامل 5 رقم بود.

برای بررسی اثر کود زیستی بر عملکرد دانه رقم چمران آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایلام در سال 1388 اجرا شد. عوامل آزمایشی شامل کود شیمیایی سوپرفسفات تریپل در 4 سطح (صفر، 50، 75 و 100% کود شیمیایی فسفر توصیه شده که 50% برابر با 90 کیلوگرم در هکتار، 75% برابر با 135 کیلوگرم در هکتار و 100% برابر با 180 کیلوگرم در هکتار بود) و کود زیستی در 4 سطح (عدم تلقیح، تلقیح با ازتوباکتر کروکوم، سودوموناس پوتیدا و مخلوط ازتوباکتر و سودوموناس) بود. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد استفاده از کود شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد، شاخص برداشت، عملکرد زیست توده، ارتفاع بوته و پروتئین معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک از 100 درصد کود شیمیایی به دست آمد. استفاده از کودهای زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد، شاخص برداشت، عملکرد زیست توده، ارتفاع بوته و پروتئین معنی دار بود. استفاده از کود زیستی نسبت به عدم تلقیح موجب افزایش صفات گردید. بیشترین عملکرد دانه، اجزای عملکرد، شاخص برداشت، عملکرد زیست توده، ارتفاع بوته و پروتئین در تیمار مخلوط ازتوباکتر و سودوموناس به دست آمد، اثر متقابل کود شیمیایی× کود زیستی بر عملکرد دانه معنی دار گردید. بیشترین عملکرد دانه از 100 درصد کود شیمیایی و مخلوط ازتوباکتر و سودوموناس و کمترین عملکرد دانه از عدم مصرف کود شیمیایی و عدم استفاده کود زیستی به دست آمد. بین 75 و 100 کود شیمیایی اختلاف معنی دار مشاهده نشد. بنابراین، می توان با استفاده 75 درصد کود شیمیایی توصیه شده به علاوه تلفیق ازتوباکتر+سودوموناس در کاهش مصرف کود شیمیایی صرفه جویی و به عملکرد دانه مناسبی در گندم دست یافت.

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف متام سدیم و سولفوسولفورون در کنترل گل جالیز و عملکرد گوجه فرنگی آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار در مشهد به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایش شامل 26.5، 53، 79.5 و 106 گرم در هکتار سولفوسولفورون، 400، 600، 800 و 1000 کیلوگرم در هکتار متام سدیم بود. نتایج آزمایش نشان داد که متام سدیم در مقایسه با سولفوسولفورون کارایی بالاتری را در کنترل گل جالیز و افزایش عملکرد گوجه فرنگی داشت، به طوری که تیمارهای 1000 و 800 کیلوگرم در هکتار متام سدیم بیشترین تاثیر را روی وزن خشک و تعداد شاخساره گل جالیز داشت و بیشترین عملکرد گوجه فرنگی در این تیمار به دست آمد. سولفوسولفورون در این آزمایش تنها یک بار به صورت پس رویشی به کار رفت و به نظر علت کارایی کم آن در مقایسه با متام سدیم همین نکته بود، زیرا کاربرد چند مرتبه از این علف کش به صورت پیش و پس رویشی در طول فصل توصیه شده است.

به منظور ارزیابی مدیریت تلفیقی علف های هرز بر کنترل علف های هرز و کاهش مصرف علف کش های ذرت دانه ای، آزمایشی در سال 1389 در شهرستان قزوین به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار طراحی و اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل الگوهای مختلف کاشت در سه سطح شامل کاشت تک ردیفه، کاشت دو ردیفه مربعی و کاشت دو ردیفه زیگزاگی و استفاده از علف کش در دو سطح شامل علف کش های فورام سولفورون و نیکوسولفورون و دز مصرف علف کش ها در چهار سطح شامل 1، 1.5، 2 و 2.5 لیتر در هکتار بود. نتایج این بررسی نشان داد که در بین الگوهای مختلف کاشت، کاشت زیگزاگی از بیشترین کاهش تراکم و وزن خشک علف های هرز در تمام مراحل نمونه برداری برخوردار بود. علف کش فورام سولفورون نیز بهتر از علف کش نیکوسولفورون توانست علف های هرز را کنترل کند. در بین دزهای مصرف علف کش نیز با افزایش دز مصرفی درصد کنترل علف های هرز نیز افزایش یافت و استفاده از دز 2.5 لیتر در هکتار بیشترین کاهش تراکم و وزن خشک علف های هرز را دارا بود و در گروه آماری جداگانه ای نیز قرار گرفت، کمترین میزان کنترل علف های هرز نیز از تیمار 1 لیتر در هکتار به دست آمد.

به منظور ارزیابی مدیریت تلفیقی علف های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت علوفه ای، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1388 در منطقه میانه طراحی و اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل خاکورزی در دو سطح (اعمال و عدم اعمال خاکورزی بین ردیف های کاشت) و نوع علفکش در سه سطح (فورام سولفورون، نیکوسولفورون و توفوردی+ ام سی پی آ) به همراه عدم کنترل علف های هرز به عنوان تیمار شاهد بود. نتایج نشان داد که تاثیر سطوح مختلف علفکش در تمام مراحل نمونه برداری بر کاهش وزن خشک علف های هرز معنی دار بود. در بین علفکش های مورد آزمایش علفکش فورام سولفورون و توفوردی+ ام سی پی آ به ترتیب بیشترین و کمترین میزان کاهش وزن خشک علف های هرز را داشتند. خاکورزی بین ردیف های کاشت نیز باعث کاهش معنی دار وزن خشک علف های هرز گردید. همچنین نتایج نشان داد که اثرات ساده خاکورزی و نوع علفکش تاثیر معنی داری در درصد افزایش عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در متر مربع نسبت به شاهد بدون کنترل علف های هرز داشتند. بیشترین درصد افزایش عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه به ترتیب با 59.1 و 57.2 درصد از تیمار اعمال خاکورزی و با 51.8 و 58.2 درصد از علفکش فورام سولفورون به دست آمد. کمترین میزان افزایش عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در متر مربع نیز در علفکش نیکوسولفورون مشاهده گردید که با علفکش توفوردی+ ام سی پی آ در گروه آماری مشابهی قرار داشت.