اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی (علوم کشاورزی)
سال:1390 | دوره:5 | شماره:19 |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی تاثیر تلقیح بذر با کود زیستی نیتراژین در سطوح مختلف کود نیتروژنه بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت، آزمایشی در ایستگاه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل 6 سطح کود اوره (صفر، 30، 60، 90، 120 و150 ) و دو سطح کود زیستی نیتراژین (کاربرد و عدم کاربرد آن) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین تعداد دانه در ردیف بلال و تعداد دانه در بلال به تیمار کاربرد 120 کیلوگرم کود اوره در هکتار اختصاص داشت. بالاترین عملکرد دانه حدود 10.7 و 10 تن در هکتار به ترتیب در تیمارهای کاربرد 150 و 120 کیلوگرم در هکتار کود اوره تعلق داشت. اثر کود زیستی نیتراژین روی عملکرد دانه ذرت معنی دار بود. عملکرد دانه در تیمار کاربرد نیتراژین (9.5 تن در هکتار) نسبت به تیمار عدم کاربرد نیتراژین (8.5 تن در هکتار) افزایش معنی داری نشان داد. با توجه به حصول عملکرد مشابه ذرت در دو تیمار مصرف120 کیلوگرم در هکتار اوره و کاربرد به تنهایی نیتراژین، توصیه می شود بذر آن قبل از کاشت با کود زیستی نیتراژین تلقیح شود.

به منظور بررسی اثرات زمان کاشت روی عملکرد دانه و روغن، اجزای عملکرد و درصد روغن 3 رقم گلرنگ بهاره، آزمایشی در سال زراعی 1388 به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در3 تکرار و با 2 عامل شامل سطوح زمان کاشت (6 اردیبهشت، 12 اردیبهشت، 18 اردیبهشت و 24 اردیبهشت) و 3 رقم (مکزیک33 ، اصفهان و گلدشت) در ایستگاه کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به مورد اجرا گذاشته شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که کاشت دیرهنگام (24 اردیبهشت) باعث کاهش معنی داری در صفات عملکرد دانه و روغن، تعداد دانه در طبق، تعداد طبق، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، تعدادبرگ در بوته، وزن خشک اندام هوایی و عملکرد روغن گردید. همچنین، نتیجه حاصل از اثرات متقابل تاریخ کاشت و رقم در صفت ارتفاع بوته معنی دار بود. نتایج حاصل از مقایسه میانگین صفات نشان داد که بیشترین عملکرد دانه درتاریخ کاشت اول به میزان 2267 و کمترین عملکرد دانه درتاریخ کاشت چهارم به میزان 1124 کیلوگرم درهکتار حاصل شد. بیشترین تعداد طبق در بوته در تاریخ کاشت اول به میزان 44.13 عدد و کمترین آن درتاریخ کاشت چهارم به میزان 6.77 عدد به دست آمد و بیشترین تعداد دانه در طبق در تاریخ کاشت اول به میزان 57.78 عدد و کمترین آن در تاریخ کاشت چهارم به میزان 36 عدد حاصل شد. به علاوه، بیشترین مقدار وزن هزار دانه در تاریخ کاشت اول به میزان 37.78 گرم و کمترین آن در تاریخ کاشت چهارم به میزان 26.33 گرم به دست آمد. رقم اصفهان در تاریخ کاشت اول با 87.5 سانتی متر دارای بیشترین ارتفاع بوته و رقم گلدشت با 55.90 سانتی متر در تاریخ کاشت چهارم کمترین ارتفاع بوته را داشتند. بیشترین عملکرد روغن در تاریخ کاشت اول معادل782.60 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن در تاریخ کاشت چهارم معادل 292 کیلوگرم در هکتار بود. اثر تاریخ کاشت بر درصد روغن غیر معنی دار شد.

به منظور بررسی اثرات کاربرد کودهای معدنی و زیستی بر روی عملکرد و اجزای عملکرد نخود سبز رقم ARROW، آزمایشی در سال1388 به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار و با 8 تیمار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز به مورد اجرا گذاشته شد. تیمارهای مورد بررسی در این آزمایش شامل، 1- شاهد 2- مصرف کود کامل میکرو (یاشیل)-3 تلقیح با کود زیستی نیتراژین (باکتری های ازتوباکتر و آزوسپریلیوم) 4- تلقیح با بیوسوپر (باکتری های ازتوباکتر، آزوسپریلیوم، پسدوموناس و باسیلوس) 5- تلقیح با نیتراژین و با مصرف کود یاشیل 6- تلقیح با بیوسوپر و با مصرف کود یاشیل 7- تلقیح با نیتراژین و بیوسوپر و بدون مصرف کود یاشیل 8- تلقیح با نیتراژین، بیوسوپر و با مصرف کود یاشیل. نتایج آزمایش نشان داد: ترکیب کودی تلقیح با نیتراژین و بیوسوپر به همراه کود یاشیل بیشترین عملکرد تر دانه معادل391.4 گرم در متر مربع و تیمار شاهد با 275.4 گرم درمتر مربع کمترین عملکرد را داشتند. در سایر صفات مهم از جمله عملکرد بیولوژیک تر، تیمار تلقیح با بیوسوپر همراه با مصرف کود یاشیل با 3341.0 گرم در متر مربع و وزن 100 دانه تر درتیمارتلقیح با نیتراژین و بیوسوپر به همراه کود یاشیل با64.6 گرم، تعداد دانه در غلاف در تیمار تلقیح با نیتراژین به همراه کود یاشیل با 7.997، تعداد دانه در بوته در تیمار تلقیح با نیتراژین و بیوسوپر به همراه کود یاشیل با 30.863، وزن تر دانه در غلاف و وزن تر دانه در بوته در تیمار تلقیح با نیتراژین و بیوسوپر به همراه کود یاشیل به ترتیب با 5.74 و 19.573 گرم برتر بودند. با توجه به نتایج حاصله، به نظر می رسد که کاربرد کودهای زیستی می توانند در افزایش عملکرد موثر باشند و اگر هم زمان با کود زیستی، عناصر غذایی گیاه به طرقی تامین شود، افزایش بیشتر خواهد بود.

یکی از عوامل مهم در تصمیم گیری های زراعی برای دست یابی به عملکردهای بالا همراه با کیفیت مناسب، تعیین تراکم مطلوب گیاهی برای کاشت می باشد. بنابراین به منظور تعیین مناسب ترین تراکم بوته ارقام برنج، آزمایشی در سال 1387 در ایستگاه تحقیقات برنج تنکابن اجرا گردید. آزمایش مورد استفاده کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار که فاصله کاشت با 4 سطح 12، 14، 16 و 18 سانتی متر روی ردیف به عنوان عامل اصلی و چهار رقم شیرودی، کادوس، هاشمی و دیلمانی به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. فاصله بین ردیف در کلیه تیمارها 30 سانتی متر بود. نتایج حاصل از تجزیه آماری نشان داد که تراکم های مختلف کاشت در هیچ یک از صفات به جز تعداد دانه پر و دانه کل اختلاف معنی داری از خود نشان ندادند. تفاوت ارقام بر صفات دانه پر و دانه کل در سطح احتمال 5 درصد و برای سایر صفات در سطح احتمال 1 درصد معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه در فواصل بوته 18 سانتی متر به مقدار 5787 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. بالاترین عملکرد نیز در رقم شیرودی با 7374 کیلوگرم در هکتار تولید شد. بررسی های انجام شده در رابطه با شاخص های رشد نیز نشان می دهد که بیشترینLAI  در فاصله کاشت 12 سانتی متر و بیشترینCGR و RGR در فاصله کاشت 18 سانتی متر و رقم شیرودی بوده است. بنابراین، برای دست یابی به پتانسیل بالقوه رقم شیرودی استفاده از فاصله کاشت 18 سانتی متر مناسب خواهد بود.

به منظور بررسی تاثیر منابع مختلف فسفر و باکتری های حل کننده آن بر آنالیز رشد ذرت هیبرید سینگل کراس KSC704، آزمایشی در سال 1385 در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی میاندوآب به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی در این آزمایش شامل، باکتری های حل کننده فسفات در چهار سطح شامل: شاهد، باکتری تیوباسیلوس، حل کننده فسفات و باکتری تیوباسیلوس+ حل کننده فسفات، فسفر مصرفی در سه سطح شامل: شاهد (عدم مصرف)، مصرف فسفر بر مبنای آزمون خاک از منبع خاک فسفات و مصرف فسفر بر مبنای آزمون خاک از منبع سوپر فسفات تریپل بود. در این مطالعه، هر 15 روز یک بار نیم متر مربع از هر کرت برداشت و ماده خشک بوته، شاخص های سطح برگ، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد کاربرد باکتری تیوباسیلوس + حل کننده فسفات + سوپرفسفات تریپل موجب افزایش تولید ماده خشک در واحد سطح و سرعت رشد محصول گردید، ولی باعث کاهش سرعت رشد نسبی، به دلیل کاهش ساخت مواد فتوسنتزی شد. همچنین، شاخص سطح برگ در مراحل اولیه رشد به کندی، ولی با شروع مرحله رشد سریع گیاه، به سرعت افزایش یافت. بالاترین مقدار شاخص سطح برگ (4.3)، ماده خشک (3451 گرم در مترمربع) و سرعت رشد محصول (5.14 گرم بر مترمربع) از کاربرد تیمار باکتری تیوباسیلوس + حل کننده فسفات + سوپرفسفات تریپل به دست آمد. از طرف دیگر مصرف باکتری تیوباسیلوس + حل کننده فسفات + خاک فسفات، نتایج مشابه و نزدیک به مصرف سوپر فسفات تریپل همراه با حل کننده ها را نشان داده است. می توان نتیجه گرفت مصرف حل کننده ها و باکتری تیوباسیلوس برای فراهمی فسفر قابل دسترس گیاه در هر دو منبع فسفر مفید است. همچنین، وجود منبع فسفر از خاک فسفات به دلیل ارزان بودن و کاهش هزینه، قابل دسترس بودن و کاهش اثرات زیست محیطی ناشی از آلودگی کودهای شیمیایی می تواند جایگزین مناسبی برای کودهای فسفاته رایج نظیر سوپر فسفات تریپل باشد.

به منظور بررسی تاثیر آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزا عملکرد 3 رقم نخود دیم، آزمایشی به صورت کرت های یک بار خرد شده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در منطقه شیروان چرداول ایلام در طی سال زراعی 88-1387 انجام گرفت. عامل اصلی شامل 4 تیمار آبیاری (شاهد بدون آبیاری، یکبار آبیاری در مرحله 50 درصد غنچه دهی، یکبار آبیاری در مرحله 50 درصد گلدهی و یکبار آبیاری در زمان پر شدن غلاف ها) و عامل فرعی شامل 3 ژنوتیپ (ILC 482، فیلیپ و محلی) بودند. اثر تیمارهای آبیاری روی صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد غلاف بارور در بوته، تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه معنی دار بود. در میان ژنوتیپ ها رقم فیلیپ با متوسط عملکرد دانه 1140.51 کیلوگرم در هکتار در تیمارهای مختلف آبیاری دارای بیشترین عملکرد و رقم محلی با 1140.51 کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد را تولید کرد. به طور کلی، انجام یکبار آبیاری در مرحله پر شدن غلاف ها و گلدهی به ترتیب موجب 41.3 و 29.3 درصد افزایش عملکرد دانه نسبت به شاهد شد و آبیاری در مرحله 50 درصد پر شدن غلاف ها بیشترین عملکرد دانه را با 1184.76 کیلوگرم در هکتار را تولید نمود. رقم فیلیپ با متوسط عملکرد 1263.31کیلوگرم در هکتار در تیمار آبیاری در مرحله 50 درصد پرشدن غلاف ها حداکثر عملکرد دانه را داشت و رقم محلی با عملکرد 893.26 کیلوگرم در هکتار در تیمار بدون آبیاری کمترین مقدار عملکرد دانه را داشت.

این بررسی به منظور ارزیابی عملکرد و اجزای عملکرد در 8 رقم و لاین نخود در واکنش به میزان آب مصرفی، در سال زراعی 1389 در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تحقیق به صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار سطوح آبیاری در3 سطح، (آبیاری پس از 70، 105 و140 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A) در کرت های اصلی و ارقام و لاین های نخود در 8 سطح (جم، آزاد، FLIP 00-78C ،FLIP 97- 32C ، FLIP 00-75C، FLIP 97-26C، ILC8617 و (ILC 482 در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، لاین ILC 482 دارای بالاترین مقدار در صفات تعداد شاخه در بوته، تعداد نیام و تعداد دانه در بوته و لاین های FLIP00-78c وILC 86 17 دارای کمترین تعداد دانه در بوته بودند. بالاترین مقدار عملکرد دانه نیز به لاین ILC 482 معادل 208 گرم بر متر مربع تعلق داشت. آبیاری پس از 105 و 140 میلی متر تبخیر از تشتک در مقایسه با آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر از تشتک، به ترتیب منجر به کاهش 23 و 45 درصدی سطح برگ، 29 و 52 درصدی تعداد دانه در بوته، 11 و 23 درصدی وزن هزار دانه، 29 و 51 درصدی تعداد نیام در گردید. کاهش عملکرد دانه به دنبال آبیاری پس از 105 و 140 میلی متر تبخیر از تشتک، 27 و 64 درصد برآورد گردید، لذا در تولید نخود لازم است به ارزش آب در منطقه و افزایش محصول تولیدی به ازای افزایش آب مصرفی مورد توجه قرار گیرد.

به منظور بررسی اثر دور آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سورگوم دانه ای در منطقه میانه آزمایشی در اردیبهشت ماه سال 1387 در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه اجرا گردید. آزمایش به صورت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار پیاده شد. عامل اول شامل 3 دور آبیاری (7، 14 و21 روز) به عنوان عامل اصلی و رقم های سورگوم دانه ای شامل کیمیا، پیام و سورگوم جارویی رقم محلی به نام گلبوس به عنوان عامل فرعی بودند. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس اثر دورآبیاری و رقم روی بسیاری از صفات مورد مطالعه از جمله ارتفاع بوته، طول پانیکول، قطرساقه، تعداد برگ، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه معنی دار بود. همچنین اثرات متقابل دور آبیاری و رقم بر ارتفاع بوته، طول پانیکول و تعداد دانه در بوته معنی دار بودند. با کاهش فاصله آبیاری ارتفاع بوته، طول پانیکول، قطر ساقه، تعداد برگ، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه افزایش یافتند. همچنین، رقم پیام از لحاظ افزایش تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه بر رقم های کیمیا و محلی گلبوس برتری داشت. ارتفاع بوته با تمامی صفات مورد مطالعه همبستگی مثبت و معنی داری به جز تعداد دانه در بوته داشت.