یافته های نوین کشاورزی
سال:1386 | دوره:2 | شماره:2 (6) |تعداد مقالات:8

به منظور بررسی تاثیر تراکم کاشت بر خصوصیات مرفولوژیکی و عملکرد دانه ارقام سویا در استان مرکزی، آزمایشی در سال 1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اراک انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی تراکم در چهار سطح D1=16، D2=22،  D3=28وD4=34  بوته در مترمربع و عامل فرعی شامل رقم ویلیامز=V1  و لاین جدید  V2=L17  بود. نتایج آزمایش نشان دادند اثر تراکم بر تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته و وزن هزاردانه در سطح 1 درصد و عملکرد دانه در سطح 5 درصد معنی دار و سایر صفات معنی دار نشد. اثرات متقابل تراکم در رقم روی وزن هزاردانه و عملکرد به ترتیب در سطح 1 و 5 درصد معنی دار و بر روی سایر صفات معنی دار نشد. تراکم D4 با 3880 کیلوگرم در هکتار بیشترین و تراکم D1 با 3350 کیلوگرم کمترین عملکرد دانه را داشتند. لاین L17 با میانگین عملکرد 3980 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم ویلیامز با 3590 کیلوگرم برتری نشان داد. بالاترین عملکرد به دست آمده مربوط به لاین L17 در تراکم D4 معادل 4490 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن از رقم ویلیامز در تراکم D1 معادل 3010 کیلوگرم بود. بالاترین وزن هزاردانه تراکم های مورد آزمایش مربوط به D1 معادل 158.32 و کمترین آن از تراکم D4 معادل 145.66 گرم به دست آمد. تراکم D1 با میانگین تعداد 3.3 بیشترین و تراکم D4 با میانگین 1.48 کمترین تعداد شاخه فرعی را داشتند. همچنین تراکم D1 دارای بیشترین غلاف در شاخه فرعی معادل 6.51 و تراکم D4 دارای کمترین غلاف در شاخه فرعی معادل 4.33 بود. همین تراکم با میانگین تعداد 42.5 بیشترین و تراکم D4 کمترین تعداد غلاف در بوته معادل 21.41 را داشتند. بنابر نتایج حاصله، با افزایش تراکم میزان عملکرد هر دو رقم مورد آزمایش افزایش یافت ولیکن لاین L17 در تراکم 34 بوته در مترمربع با تولید 4490 کیلوگرم بذر در هکتار برتری نشان داد.

به منظور بررسی اثرات دما بر عملکرد و اجزای عملکرد و مراحل فنولوژیک هیبرید های مختلف ذرت دانه ای طی دو سال زراعی 1386-85 آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت به اجرا در آمد. عامل تاریخ کاشت به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح شامل 25 تیر، 10 مرداد و 25 مرداد و رقم به عنوان فاکتور فرعی در دوازده سطح شاملZP434، BC404، OSSK444، BC504، KSC500، G3337، NS540، BC666، BC678، KSC704،G3393  و KSC700 قرار داشتند. نتایج نشان داد عامل سال و تاریخ  کاشت ذرت با وجود آن که بین تاریخ  کاشت اول و سوم یک ماه فاصله زمانی وجود داشت، تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه به دنبال نداشت و فقط منتهی به %3.9 کاهش عملکرد دانه در تاریخ کاشت سوم گردید که از لحاظ آماری معنی دار نبوده است. هیبرید های مورد آزمایش در سطح احتمال یک درصد بر عملکرد دانه ذرت تاثیر معنی داری باقی گذاشتند. بیشترین عملکرد به هیبرید های BC678 با 11.489 تن در هکتار و BC666 با 11.404 تن در هکتار متعلق به گروه رسیدگی FAO600 و هیبرید های KSC704 با 11.253 تن در هکتار و G3393 با 11.110 تن در هکتار متعلق به گروه رسیدگی FAO700 می باشد. تاریخ کاشت تاثیر معنی داری بر اجزای عملکرد دانه نداشت. هیبرید های مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد تاثیر معنی داری بر اجزای عملکرد دانه باقی گذاشتند. از لحاظ تعداد دانه در ردیف بلال، به ترتیب هیبرید های BC678 با 37.8،KSC704  با 37.8 بیشترین و هیبرید KSC500 با 29.5 کمترین تعداد دانه در ردیف بلال را به خود اختصاص دادند. درجه روز رشد  (GDD) مورد نیاز از زمان کاشت تا ظهور گل آذین نر، گرده افشانی و ظهور گل آذین ماده در سطح احتمال پنج درصد و GDD مورد نیاز از کاشت تا ظهور گیاهچه و رسیدن در سطح احتمال یک درصد بین سال های مختلف اختلاف معنی داری نشان داد.

به منظور ارزیابی گره بندی و میزان تثبیت نیتروژن در رقم کلارک سویا در شرایط تنش خشکی و تعیین باکتری ریزوبیوم ژاپونیکوم برتر، تحقیقی در دو سال زراعی 1382 و 1383 انجام گرفت. آزمایش ها به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آبیاری شامل سه سطح خشکی، تنش ملایم (%85 نیاز آبی گیاه)، تنش متوسط (%70 نیاز آبی گیاه)، تنش سخت (%55 نیاز آبی گیاه) و آبیاری مطلوب (شاهد) به عنوان فاکتور اصلی در نظر گرفته شدند. سه نژاد باکتری ریزوبیوم ژاپونیکوم به نام های هلی نیترو، ریزوکینگ، نیتراژن و یک تیمار بدون تلقیح با باکتری (شاهد) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. مقدار آب آبیاری به روش برآورد نیاز آبی گیاه و تشتک تبخیر، محاسبه و اعمال گردید. در زمان کاشت تلقیح بذور با باکتری انجام گرفت. صفات مورد بررسی در این تحقیق شامل تعداد گره، وزن خشک گره، اندازه گره، میزان تثبیت نیتروژن و عملکرد نیتروژن تثبیت شده در واحد سطح بودند. نتایج نشان داد تفاوت میزان تثبیت نیتروژن و عملکرد نیتروژن تثبیت شده در شرایط مطلوب آبیاری و تنش خشکی، معنی دار گردید. نژاد های مختلف باکتری دارای کارآیی متفاوتی بودند، در شرایط مطلوب آبیاری نژاد هلی نیترو با تثبیت بیشتر نیتروژن، ماده خشک بالاتری را تولید نمود. با اعمال تنش خشکی، نژاد ریزوکینگ از کارآیی بیشتری برخوردار بود و در شرایط تنش خشکی، افزایش تولید تعداد گره فعال موجود روی ریشه و تثبیت نیتروژن بیشتر منجر به تولید ماده خشک بالاتری گردید. بنابراین دستیابی به ماده خشک بالا، در شرایط آبیاری مطلوب با استفاده از نژاد هلی نیترو و در شرایط تنش خشکی با استفاده از نژاد ریزوکینگ میسر می باشد. نتایج نشان داد اندازه و وزن گره معیار مناسبی برای سنجش میزان تثبیت نیتروژن نمی باشد.

به منظور ارزیابی و تعیین موثرترین صفات در بهبود عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان، آزمایشی در سال 1385 در مزرعه پژوهشی آموزشکده کشاورزی شهرکرد روی 320 ژنوتیپ صورت گرفت. بدین ترتیب که ژنوتیپ ها همراه با شاهد های کرج یک و سرداری در قالب طرح آزمایشی مقایسه عملکرد مقدماتی در دو سطح تنش و بدون تنش کشت شدند. در این تحقیق عملکرد دانه و 10 صفت وابسته به آن اندازه گیری شد. تجزیه ضرایب همبستگی بین صفات بیانگر این بود که تمامی صفات به جزء طول ریشک در هر دو محیط و وزن سنبله با عملکرد دانه گیاه در محیط بدون تنش همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال 1 درصد داشت. با انجام تجزیه رگرسیون گام به گام در محیط تنش پنج صفت و در محیط بدون تنش سه صفت وارد مدل شده که به ترتیب 97.8 و 96.5 درصد از تغییرات عملکرد دانه گیاه را توجیه نمودند. تجزیه علیت برای عملکرد دانه گیاه نشان داد که در محیط تنش صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و تعداد دانه در سنبله و در محیط بدون تنش صفات عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بیشترین اثر مستقیم مثبت را بر عملکرد دانه گیاه داشتند. تعداد دانه در سنبله در محیط تنش به صورت مستقیم و در محیط بدون تنش به صورت غیر مستقیم در افزایش عملکرد دانه نقش مثبت و معنی داری داشت. نتایج تحقیق استفاده از این صفات به عنوان معیارهای انتخاب غیر مستقیم به منظور بهبود عملکرد دانه ژنوتیپ های گندم نان در هر دو محیط تنش و بدون تنش را تایید می نماید.

بررسی سطح پلوئیدی پایه های مرکبات شمال ایران که تعدادی از آنها دارای ویژگی های خاصی هستند می تواند کمک موثری در به نژادی ارقام پرمحصول و کیفی مرکبات مفید باشد. در این رابطه شش دورگ طبیعی مرکبات بومی از ایستگاه کترای مازندران وابسته به مرکز تحقیقات مرکبات کشور در رامسر انتخاب و از شماره 7 تا 12 نشانه گذاری شدند. این گیاهان حاصل بذور یک دورگ به نام کترا 10 بوده و پس از ریشه دار شدن مورد بررسی قرار گرفتند. با استفاده از روش له کردن ریشه ها و رنگ آمیزی آنها با استواورسئین، نتایج زیر حاصل شد. مطالعات مورفولوژیکی دورگ ها آنها را در رده شبه بالنگ قرار داد. تعداد کروموزوم ها در همه دورگ ها2n=2x=18  بوده اند. بررسی مورفولوژیکی کروموزوم ها در رده شبه بالنگ نشان داد که آنها متاسانتریک با چند استثنای ساب متاسانتریک بودند و طول نسبی کروموزوم ها بین 7 تا32  درصد متغیر بوده است، در نتیجه تفاوت چندانی از نقطه نظر اندازه و مورفولوژی کروموزوم ها نداشتند. خصوصیات کاریوتیپی با توجه به همگن بودن کاریوتیپ و عدم وجود گوناگونی بین کروموزوم ها در این کاریوتیپ ها، نشانگر آن است که این دورگ ها در مراحل اولیه تکامل فیلوژنی می باشند.

به منظور بررسی اثر ریزمغذی ها بر قابلیت رقابت، رشد و خسارت زایی علف هرز چچم، آزمایشی در سال زراعی 1385-84، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی اهواز انجام شد. در این آزمایش نحوه رشد علف هرز چچم و گیاه زراعی گندم در شرایط تغذیه ای مختلف از جمله ریزمغذی کامل (روی، مس، آهن، منگنز، منیزیم، مولیبدن) به میزان یک کیلوگرم در هکتار، روی به میزان نیم کیلوگرم در هکتار و شاهد بررسی شد. پارامترهای مختلف جمعیتی از جمله سرعت رشد جمعیت و ظرفیت قابل تحمل محیطی بر اساس مدل رشد لجستیک محاسبه و مقایسه گردید. اثرات رقابت دو گونه بر اساس مدل لوتکا و ولترا در شرایط تغذیه ای مختلف بررسی شد. نتایج نشان داد که کاربرد ریزمغذی ها وزن خشک چچم را به سرعت افزایش می دهند. تیمار ریزمغذی کامل توانست وزن خشک و سرعت رشد چچم را نسبت به سایر تیمارها بیشتر افزایش دهد. در حالی که وزن خشک و سرعت رشد گندم با مصرف ریزمغذی ها، به علت افزایش فشار رقابت چچم کاهش یافت. همچنین مشخص گردید که چچم از توان تحمل شرایط نامساعد محیطی بالاتری نسبت به گندم برخوردار است.

هزینه های تعمیر و نگهداری تراکتورهای جدید، بخش عمده ای از هزینه های کاربری ماشین ها است. برآورد هزینه های تعمیر و نگهداری تراکتور از نظر بهره وری و مدیریت در زمان جایگزینی بسیار مهم است. بر این اساس ارایه یک مدل ریاضی برای پیش بینی هزینه های تعمیر و نگهداری تراکتورهای نیو هلند TM155 و والترا 8400 به عنوان تراکتورهای جدید وارداتی ضروری است. به این منظور مطالعه ای در شهرستان های استان های مرکزی و فارس به روش نمونه گیری بر اساس تعداد تراکتور انجام گرفت. در این مطالعه ،100 پرسشنامه بین کاربران تراکتور نیو هلند مدل TM155 و 100 پرسشنامه بین کاربران تراکتور والترا مدل 8400 در بهار و تابستان سال 1386 توزیع گردید. داده ها توسط برنامه های رایانه ای صفحه گسترده Excel و برنامه آماری SPSS برای تجزیه و تحلیل های آماری و ترسیم نمودار و تعیین مدل مناسب پردازش گردیدند. از آزمون آماری t برای مقایسه میانگین هزینه های تراکتور نیو هلند  TM155و والترا مدل 8400 و برای تعیین مدل مناسب از آزمون های آماریZ ،F  و ضریب تبیینR2  استفاده گردید. میانگین هزینه سالانه تعمیر و نگهداری تراکتورهای نیوهلند TM155 و والترا 8400 به ترتیب 3304 و 3635 ریال به ازای هر ساعت کارکرد محاسبه گردیدند. میانگین هزینه های تراکتوروالترا در سطح 5 درصد اطمینان، از تراکتور نیوهلند بیشتر بود. در این تحقیق مناسب ترین مدل ریاضی برای تراکتورهای موجود در استان های فارس و مرکزی ارایه گردید.

طی سال های متمادی سموم و کود های شیمیایی بیشتر بر اساس سلیقه شخصی و کمتر بر اساس توصیه های ترویجی، مصرف شده و کشاورزان عادت کرده اند تنها از دو نوع کود شیمیایی اوره و فسفات آمونیوم استفاده کنند. هنوز عناصر معدنی پرمصرف و کم مصرف مورد نیاز گیاهان برای اغلب کشاورزان، ناشناخته مانده و عناصر پرمصرف پتاسیم و گوگرد به همراه تمامی عناصر کم مصرف مانند آهن، روی و منیزیم از تقاضای خرید و مصرف دور مانده است. نوآوری «آزمون خاک» در دهه هفتاد شمسی برای اصلاح بینش و رفتار کشاورزان در زمینه مصرف کود های شیمیایی ارایه گردید. این تحقیق با هدف بررسی عوامل موثر در پذیرش آزمون خاک توسط غله کاران استان قم، با روش پیمایشی صورت پذیرفته است. جامعه آماری این تحقیق 2455 غله کار تحت پوشش خدمات هدایتی و حمایتی فناوری آزمون خاک است. با استفاده فرمول کوکران حجم نمونه آماری به تعداد 184 نفر تعیین شد. سپس به روش نمونه گیری طبقه ای در چهار منطقه، انتخاب این افراد انجام پذیرفت. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای بود که اعتبار ظاهری و پایایی آن با آزمون کرونباخ آلفا مورد تایید واقع شد. نتایج نشان می دهد 67.4 درصد غله کاران این نوآوری را به طور کامل نپذیرفته اند. متغیرهای سطح دانش نسبت به آزمون خاک، میزان ارتباط با منابع اطلاعاتی، میزان نوپذیری، سطح مشارکت در طرح های عمرانی، موقعیت اجتماعی، میزان انگیزه کار کشاورزی و رضایت شغلی، میزان دسترسی به نهاده ها و میزان بهره مندی از اعتبارات رابطه مثبت و معنی داری با رفتار جامع پذیرش آزمون خاک دارد. بر اساس نتایج به دست آمده ارایه آموزشهای گسترده در رابطه با انجام آزمون خاک و اصول تغذیه گیاهی بین غله کاران با به کارگیری روش های متنوع ترویجی، برنامه ریزی برای افزایش حضور مروجین در واحد ها و ارایه خدمات مفید به غله کاران، تجدید نظر در محتوای برنامه های ترویجی برای جلب مشارکت غله کاران پیشنهاد شده است.